TƯỞNG NIỆM
Vì nạn đói, con cháu của tổ phụ Abraham, Isaac và Giacob đã di dân vào Ai-cập khoảng năm 1700 B.C. và cư ngụ tại đó gần 430 năm. Con dân sinh sôi nây nở thêm đông. Thời gian dân Do-thái xuất Ai-cập khoảng năm 1300-1280 B.C., dưới thời vua Ramses II. Đây là một biến cố hết sức quan trọng trong lịch sử ơn cứu độ. Thiên Chúa đã chọn Môisen để cứu dân ra khỏi vòng nô lệ. Sự kiện vượt qua được chuẩn bị thật chi tiết và ý nghĩa. Dân chúng bắt đầu cuộc lữ hành 40 năm trong sa mạc để chịu sự huấn luyện và thử thách.

TÔI TRUNG.
Bước vào Tuần Thánh, chúng ta có cơ hội suy gẫm về tình yêu thương cao vời mà Thiên Chúa đã dành cho nhân loại. Con đường Chúa đã đi xưa là con đường tình yêu, con đường khiêm hạ từ bỏ và hiến thân. Chúng ta không thể nào hiểu thấu mầu nhiệm sự đau khổ, nếu chúng ta không nhận biết tình yêu. Chúa Giêsu Kitô đã hạ thân làm người như chúng ta, ngoại trừ tội lỗi. Ngài đến với con dân của Ngài, nhưng họ đã không nhận biết Ngài. Dân chúng đã đối xử với Chúa một cách bất công và vô tâm. Chúa Giêsu đã giảng tin mừng, làm phép lạ và mạc khải về sứ mệnh của chính mình, nhưng con dân vẫn không nhận ra Chúa. Họ lại đồng lõa để tẩy chay và loại bỏ Chúa ra khỏi cuộc sống. Chúa đã chấp nhận thương đau chỉ vì tình yêu. Càng yêu thương càng muốn cho đi. Tình yêu dâng hiến không bao giờ vơi cạn.

ĐỔI MỚI
Trong chương trình cứu độ, dân Do-thái trở thành dân tộc trung gian và máng chuyển ân lộc của Thiên Chúa. Một dân tộc được tôi luyện đã trải qua nhiều gian nan thử thách. Thiên Chúa luôn hiện diện đồng hành để khuyến khích và thức tỉnh: Người phán như sau: "Các ngươi đừng nhớ lại những chuyện ngày xưa, chớ quan tâm về những việc thuở trước (Is 43, 18). Đây là một lời khuyến khích yêu thương đổi đời. Cho dù dân từ bỏ Chúa chạy theo các thần dân ngoại và quay lưng lại với tình yêu của Thiên Chúa, Chúa vẫn giữ mối tình trung kiên.

VƯỢT QUA
Ông Môisen đã dẫn dân Do-thái vượt qua Biển Đỏ khi xuất Ai-cập. Trong bốn mươi năm lữ hành trong sa mạc, hằng ngày Thiên Chúa đã ban Manna và chim cút để nuôi dân. Ông Môisen đã qua đời trước khi vào miền đất hứa. Ông Josuê tiếp tục sứ mệnh dẫn con dân vào miền đất hứa nơi chảy sữa và mật. Tới phần đất cư ngụ Canaan, sau khi cử hành tưởng niệm lễ Vượt Qua, dân chúng đã dùng hoa mầu thổ sản do họ trồng cấy. Cử hành lễ Vượt Qua là cử hành lễ truyền thống duy nhất nhắc nhớ dân chúng về biến cố quan trọng mà Thiên Chúa đã giải thoát họ khỏi cảnh nô lệ bên nước Ai-cập. Từ nay, họ không còn dùng Manna từ trời rơi xuống, nhưng sẽ dùng sức lao động để kiếm kế sinh nhai. 

HỐI CẢI
Hành trình đức tin của tổ phụ Abraham là mẫu gương sáng ngời soi chung cho mọi người ở mọi nơi và trong mọi thời. Dòng dõi con cái cháu chắt nhiều đời của ông tổ đã trở nên một dân tộc đông đúc sinh sống ở Ai-cập. Trong chương trình cứu độ, từng bước Thiên Chúa đã hướng dẫn lịch sử của dân đã được chọn này. Thiên Chúa mạc khải cho ông Môisen về ý định cứu dân ra khỏi vùng đất bị làm tôi đòi nô lệ để đi vào miền Đất Hứa. Ông Môisen nhìn thấy sự lạ là bụi gai cháy, nhưng không bị thiêu rụi. Đây là dấu hiệu của trời cao loan báo một sứ điệp. Ông đã tiến lại gần để ngắm nhìn và lắng nghe: Thiên Chúa phán: "Ta đã thấy rõ cảnh khổ cực của dân Ta bên Ai-cập, Ta đã nghe tiếng chúng kêu than vì bọn cai hành hạ. Phải, Ta biết các nỗi đau khổ của chúng (Xh 3, 7). Lời hứa năm xưa với ông Abraham, hơn bốn trăm năm sau, nay mới bắt đầu khai mở.

SỰ SÁNG
Truyện kể: Ngày kia Hoàng đế Rôma Trajano hỏi một thầy thông luật Do-thái là Rabbi Josue: Đức Chúa Trời của ngươi ở đâu? Hãy chỉ cho ta coi. Đáp lời: Tâu Hoàng thượng, không có ai thấy Đức Chúa Trời, không có mắt phàm nào chịu nổi sự chói lòa vinh quang của Ngài được. Khi nói những lời đó, nét mặt của thầy thông luật có vẻ hãnh diện lắm, đoạn ông nói tiếp: Tuy không thể thấy Chúa, nhưng tôi có thể chỉ cho Hoàng thượng một vị đại diện Ngài. Nói xong, ông mời hoàng đế ra sân và chỉ tay về phía mặt trời và tâu: Xin Thánh thượng hãy nhìn theo tay hạ thần. Trajano không thể nhìn lâu… lúc đó thầy thông luật thưa: Hoàng thượng không thể nhìn mặt trời là thụ tạo của Chúa Trời thì làm sao Hoàng thượng có thể thấy được Chúa Trời. Đức Chúa Trời là linh thiêng, nên phải thờ Ngài trong tâm hồn và chân lý (Ga 4, 24).

CƠ HỘI
Mùa chay là mùa hồng ân mang lại sự hoan lạc và bình an. Chúng ta lại có cơ hội trở về với chính mình để sám hối ăn năn. Mỗi người sẽ rất vui khi chứng kiến cha mẹ, vợ chồng, anh chị em và mọi người thân cận trong gia đình dành nhiều thời giờ cầu nguyện, tham dự thánh lễ và lãnh nhận các Bí tích, nhất là Bí tích Hòa Giải và Thánh Thể. Những giọt nước mắt ăn năn sám hối và trở về là niềm vui lớn cho các thành viên trong gia đình, cộng đoàn và cả các thiên thần trên thiên đàng cũng vui mừng. Mùa chay như là trạm dừng để giúp cho chúng ta tìm lại được hướng đi, sửa lại những lỗi lầm và trau dồi thêm các nhân đức. Mầu tím mùa chay giúp chúng ta gợi nhớ thân phận tro bụi bọt bèo như mây trôi và gió thoảng.

LỜI NÓI
Bài đọc Sách Huấn Ca hôm nay là lời dậy rất chân thành và ý nghĩa: Có thử lửa mới biết bình thợ gốm, nghe chuyện trò, biết ai rởm ai hay (Đhc 27, 5). Những lời dậy bảo khôn ngoan đã hình thành trong cộng đồng người Do-thái cả mấy ngàn năm trước. Đây là lời mạc khải, có thể áp dụng cho mọi nơi và mọi thời. Sự khôn ngoan và chân thật được tỏ bày qua ngôn ngữ. Nghe giọng nói, kiểu nói, cách nói và ngôn từ, chúng ta có thể hiểu được tâm trạng và tính khí của người đó. Các kiểu nói diễn tả khác nhau như trong lúc bình thường, giận dữ hay vui vẻ. Thực sự chúng ta không dễ để đo lường tất cả. Đôi khi giọng nói nhẹ nhàng, ngon ngọt nhưng tâm địa đầy ác ý. Mật ngọt chết ruồi. Người ta thường nói: Lời nói chẳng mất tiền mua, lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau là thế. Tuy nhiên không phải lúc nào chúng ta cũng có thể ý thức và điều khiển mọi lời nói.

THA THỨ
Sách Samuel viết về lịch sử hình thành nước Do-thái do các vua cai trị. Theo yêu cầu mong muốn của toàn dân, Chúa đã ban cho dân một vị vua, tên là Saulê để cai trị dân nước giống như các dân nước lân bang. Những năm tháng đầu đời, vua Saulê cai trị dân chúng trong an bình và kính sợ Thiên Chúa nhưng về cuối đời, vua đã sai phạm nhiều điều. Vì sự thất trung của Saulê, Thiên Chúa đã chọn Đavid kế vị. Saulê ghen tị đã tìm cách hại đời Đavid. Dù Saulê tìm cách ám hại nhưng Chúa gìn giữ Đavid khỏi mọi hiểm nguy. Đavid với lòng nhân hậu và kính mến đức vua, nên dù khi có cơ may ra tay báo thù, Đavid không báo hại sự sống của Saulê. Đavid tuy tuổi trẻ nhưng đã có lòng nhân và biết tự trọng. Cuộc đời của vua Đavid cũng gặp nhiều gian nan thử thách nhưng ông không bao giờ bỏ Chúa. 

ĐỨC TIN
Khi kỹ thuật khoa học phát triển, con người muốn tìm lại nguồn gốc của vũ trụ và của chính mình. Các nhà khảo cổ và các nhà thiên văn địa lý dùng các phương tiện kỹ thuật dự đoán sự kết cấu và tuổi đời của vũ trụ. Với viễn vọng kính, con người có thể nhìn vào khoảng không gian bao la với hằng hà sa số các ngôi sao cách xa cả triệu năm ánh sáng. Khoa học tân tiến cũng chỉ biết giới hạn trong một góc nhỏ của hệ mặt trời, trái đất, mặt trăng, sao hỏa… Sự hiểu biết của con người chỉ là giọt nước trong đại dương. Qua bao ngàn năm tìm tòi nghiên cứu, loài người cũng mới chỉ tiếp cận chút bề mặt của vài ngôi sao gần nhất. Ấy thế mà nhiều người lên tiếng phủ nhận Đấng Tác Thành mọi sự và tin tưởng vào sự khôn ngoan của người đời. Con người chỉ là một thụ tạo nương nhờ vào môi trường xung quanh để sống còn. Con người hiện hữu đó rồi một ngày lại tan biến trở về cát bụi.

THEO CHÚA
Chúng ta tin theo và phó thác cuộc đời cho Chúa Giêsu Kitô. Chúng ta đã được học hỏi, nhận biết về giáo lý đức tin và Giáo Hội, cũng như sứ mệnh cuộc đời của Chúa Giêsu. Chúng ta tuyên xưng Chúa Giêsu là Con Một Thiên Chúa, hiện hữu từ trước muôn đời, được sinh ra làm người bởi Đức Trinh Nữ Maria. Trải qua lịch sử cứu độ, có biết bao nhiêu dòng dõi con người đã tin và đi theo Chúa qua sự hướng dẫn của các vị ngôn sứ, các tông đồ và các vị thừa kế sứ mệnh truyền rao tin mừng cứu độ. Niềm tin của chúng ta cậy dựa vào Chúa và uy tín của Giáo Hội do Chúa thiết lập. Giáo Hội có một kho tàng vô giá được Thiên Chúa mạc khải ẩn chứa trong Thánh Kinh, Thánh Truyền và đời sống Giáo Hội.

ĐỨC ÁI
Tiên tri Giêrêmia được sinh ra trong một gia đình thuộc dòng tư tế ở miền Bắc Giêrusalem. Thiên Chúa đã gọi, thúc dục và tác động cách mạnh mẽ trong tâm hồn của ông ngay khi còn thơ trẻ. Giêrêmia chấp nhận sứ mệnh ra đi giữa bao thử thách và khó khăn. Sứ mệnh của Ngài kéo dài qua nhiều thập niên trong lịch sử của cộng đồng Giêrusalem. Ngài đã tiên báo về sự đe dọa và sụp đổ của thành Giêrusalem. Tiên tri có cá tính riêng và rất mạnh mẽ chịu đựng những khổ cực cùng với đoàn dân. Giêrêmia đã giúp mọi người nhận ra những hậu qủa xấu mà họ phải gánh chịu do sự bất trung và tội lỗi gây nên. Đôi khi ông cũng cảm thấy đuối sức và ngại ngùng, nên đã muốn chối từ sứ vụ đặc biệt này. Nhưng cánh tay của Chúa luôn dẫn dắt ông trong mọi nẻo đường.

CỘNG ĐỒNG
Sách của Nehemiah diễn tả cuộc lưu đầy của dân Do-thái từ Babylon trở về xây lại tường thành Giêrusalem. Khi Vua nước Babylon chiếm hữu thành Giêrusalem và đánh đổ nước Giuđa, đã bắt dân Do-thái cư ngụ ở Palestine đi làm tôi đòi nô lệ tại Babylon. Sau khi các vua nước Medes và Persians đánh thắng dân thành Babylon vào năm 538 BC, vua Cyrus đã cho phép dân Do-thái trở về quê hương. Đúng ra, có ba nhóm trở về vào ba thời kỳ khác nhau. Nhóm thứ nhất dưới sự hướng dẫn của Zerubbabel vào năm 536 BC. Nhóm thứ hai được dẫn dắt bởi Ezra vào năm 458 BC và nhóm sau cùng được Nehemiah dẫn về quê hương vào năm 445 BC. Sách của Nehemiah được viết vào trong khoảng thời gian (465-423 BC).

ÂN SỦNG
Phần phụng vụ lời Chúa của Chúa nhật thứ hai Thường Niên giúp chúng ta có một xác tín về ân sủng thiêng liêng. Thiên Chúa sáng tạo, dẫn dắt điều khiển sự vận hành của vũ trụ và sự sống của muôn loài. Con người là tạo vật cao quý mà Thiên Chúa đã tác tạo. Mỗi một con người được tựu thai là một tạo vật hoàn toàn mới và duy nhất. Mọi khả năng tiềm tàng về di truyền đã được in ghi trong từng tế bào của mỗi sự sống. Thượng Đế cho con người có ý chí, lý trí, ước muốn, tự do và khả năng để phát triển tới đỉnh cao. Con người có thể dùng khả năng và nỗ lực quyết tâm tu tâm và tu thân để trở nên con người hữu dụng và trọn hảoĐấng Tạo Hóa trao ban cho mỗi loài có khả năng truyền sinh giống nòi theo cách thế riêng biệt. Sự sinh xôi nẩy nở và tăng triển thêm nhiều sẽ làm tăng vẻ huy hoàng của vũ trụ vạn vật. Thiên Chúa đã chúc phúc cho mọi loài được tốt đẹp.

PHÉP RỬA
Giáo Hội kết thúc Mùa Giáng Sinh với Lễ Chúa Giêsu Chịu Phép Rửa bởi ông Gioan Tẩy Giả tại sông Giôđan. Nguồn gốc lễ này vào những thế kỷ đầu được cử hành đồng thời với Lễ Hiển Linh. Khi Chúa Giêsu bắt đầu công khai ra giảng đạo và chính thức thi hành sứ mệnh cứu độ, Chúa đã nhập hàng với đoàn dân để nhận phép rửa của Gioan. Phép rửa của Gioan không xóa tội lỗi nhưng là một nghi thức sám hối. Phép rửa là dấu chỉ một sự hối lỗi quay đầu. Biết mình là một bước khởi đầu tu thân. Chúa Giêsu hòa nhập giữa đám đông trong tình liên đới thân phận để từ đó dẫn dắt mọi người ra khỏi vòng nô lệ tội lỗi.

TRUNG GIAN
Ngày đầu năm, mọi dân nước rộn rã hân hoan đón chào một sự khởi đầu mới. Chúng ta cùng dâng lời tạ ơn Chúa cho một năm qua với nhiều ân sủng và những niềm vui, nỗi buồn. Nhìn lại năm cũ để tính toán sổ sách cuộc đời và hướng tới năm mới để dự phóng những chương trình và mơ ước cho tương lai. Ôn cố tri tân. Đối với con người đang lữ hành, thời gian là hồng ân có quá khứ, hiện tại và tương lai. Thêm một năm, mỗi người già thêm một tuổi.

TỎA SÁNG
Lễ Hiển Linh theo nguồn gốc văn tự Epiphaneia (Epiphany: manifestation or striking appearance). Theo truyền thống, Lễ này được cử hành vào ngày 6 tháng Giêng. Dịp Lễ này, các tín hữu Tây Phương tưởng nhớ ba nhà Đạo Sĩ thăm viếng Chúa Hài Nhi Giêsu và sự hiển linh của Con Chúa cho các Dân Ngoại. Trong khi các tín hữu Đông Phương tưởng nhớ việc Chúa Giêsu chịu phép rửa tại sông Giođan, được xem là sự hiển linh của Con Chúa cho toàn thế giới. Từ năm 1970, Giáo Hội Công Giáo Rôma, nghi thức La-tinh đã cử hành Lễ Hiển Linh vào ngày 6 tháng 1. Các quốc gia khác có thể cử hành vào Chúa Nhật, sau ngày 1 tháng 1. Lễ Hiển Linh còn được gọi là Lễ Ba Vua.

KẾT HỢP
Thiên Chúa đã sáng tạo con người theo hình ảnh của Chúa. Chúa đã kết hợp gia đình đầu tiên giữa người nam và người nữ. Ông Ađam và bà Evà đã nhận lãnh sự sống trực tiếp từ Thiên Chúa. Chúa trao cho hai ông bà trách nhiệm truyền sinh giống nòi theo hình ảnh của Thiên Chúa. Sự khác biệt của nam nữ về sự kết cấu giới tính, lý trí, ý chí, tình cảm, tâm sinh lý và sở thích làm nên sự trọn hảo khôn lường. Giữa phái nam va phái nữ có sự thu hút tìm đến với nhau để xây dựng sống chung gia đình. Theo ý định của Thiên Chúa và theo lẽ sống tự nhiên, trải qua bao đời con người đã và đang sống để hoàn thành sứ mệnh cao cả này.

THÁNH Ý
Tiên tri Mikêa loan báo Đấng thống trị Irael sẽ xuất hiện tại Belem, đất Giuđa. Chúng ta thường gọi vùng Belem này là Đất Thánh vì đã được đón nhận Đấng Cứu Thế. Người Do-thái dùng từ Đất thánh chỉ Nước Irael (Kingdom of Israel). Từ ngữ Đất Thánh (Holy Land) được dùng bởi cả người Hồi Giáo và Kitô Giáo để định vị miền đất giữa sông Jordan và vùng biển Địa Trung Hải. Đền thờ Giêrusalem là trung tâm tôn giáo của người Do-thái và là nơi thánh. Cùng với những nơi Chúa Giêsu đã đi qua thi hành sứ mệnh và rao truyền ơn cứu đô. Xưa cũng như nay, có rất nhiều người, kể cả Do-thái, Kitô hữu và tín hữu Hồi giáo đến hành hương trong miền Đất Thánh này. Nhiều người ao ước được đến viếng thăm những nơi Chúa Giêsu Nazarét sinh ra, nơi Chúa sinh sống và rao giảng, đồi Chúa chịu chết và nơi sống lại ra khỏi mồ. Nhiều Kitô hữu muốn đến tận nơi ngắm nhìn, đụng chạm, cảm nhận và suy niệm về cuộc đời của Chúa Cứu Thế.

CÔNG CHÍNH
Chương trình cứu độ của Thiên Chúa ban cho loài người được hình thành qua rất nhiều thời kỳ. Thiên Chúa đã mặc khải ý định qua từng biến cố vui buồn của một dân tộc. Đọc lịch sử dân Do-thái, chúng ta nhận ra bàn tay quan phòng của Người qua từng giai đọan. Thiên Chúa không rút bớt thời gian và không dùng sự lạ để đạt tới mục đích ngay, nhưng chờ đợi chuẩn bị của từng thế hệ con người. Mỗi thế hệ, Chúa lại chọn gọi một số những ngôn sứ và chứng nhân. Người mong muốn cải đổi từng tâm hồn để đón chờ Đấng Cứu Thế. Thiên Chúa sai các tiên tri để loan báo tin vui ngày xum họp trở về. Mỗi biến cố xảy đến cho dân là một dấu chỉ lòng thương xót. Tiên tri Sophonia đã cất tiếng: Reo vui lên, hỡi thiếu nữ Xi-on, hò vang dậy đi nào, nhà Ít-ra-en hỡi! Hỡi thiếu nữ Giêrusalem, hãy nức lòng phấn khởi (Soph 3, 14).