Trần Văn Trí

Năm nay 2012, các Giáo Hội Kitô – Tin Lành, Công Giáo, Anh Giáo, theo niên lịch Grêgôriô, mừng Lễ Đức Chúa Thánh Thần Hiện Xuống vào Chúa Nhật 27 tháng 5; còn Giáo Hội Kitô Đông Phương – Chính Thống Giáo, Công Giáo Đông Phương, theo niên lịch Julian âm lịch, mừng lễ vào 3 tháng 6. Nhưng, các Kitô-hữu đều hân hoan long trọng mừng lễ trong tinh thần Hiệp Nhất. Vì Chúa Thánh Thần có liên hệ chặt chẽ với ngươi Kitô-hữu, nên nhân dịp Lễ Hiện Xuống, dù với khả năng khiêm tốn và có giới hạn, chúng tôi ước mong được chia sẻ cùng quý giáo hữu đôi điều tìm hiểu về Chúa Thánh Thần, theo giáo huấn của Giáo Hội cũng như Phụng Vụ và Thánh Kinh, hướng đến Chúa Thánh Thần hay Thánh Linh, đặc biệt về hồng ân và hoạt động của Ngài canh tân thời đại chúng ta.

Mở đầu, trước Lễ Đức Chúa Thánh Thần Hiện Xuống, xin có đôi lời về Lễ Chúa Giêsu Lên Trời, vào ngày 17 tháng 5 trong Giáo Hội Kitô Tây Phương và 24 tháng 5 trong Giáo Hội Kitô Đông Phương.

Lễ Chúa Giêsu Lên Trời (17-5-2012)

Theo Phụng Vụ, ngày lễ còn gọi là Lễ Thăng Thiên, hay lễ Chúa Giêsu ngự về Trời, bốn mươi ngày sau khi sống lại vinh hiển. Vì thế, Lễ Thăng Thiên vào ngày Thứ Năm, 40 ngày sau Lễ Phục Sinh và thường được dời qua Chúa Nhật kế tiếp. Ví dụ: Năm nay Lễ Chúa Giêsu Thăng Thiên, Thứ Năm 17-5, được mừng chính thức vào Chúa Nhật 20-5-2012. Lễ có nguồn gốc tông truyền, như tuyên xưng trong Kinh Tin Kính: “Tôi tin Chúa Giêsu lên trời ngự bên hữu Đức Chúa Cha phép tắc vô cùng.”

Theo Thánh Kinh, Chúa Giêsu lên trời theo quyền năng của Ngài, như lời Thánh sử Máccô và Luca:

“Chúa Giêsu được rước lên trời và ngự bên hữu Thiên Chúa” (Mc 16: 19)

“Đang khi chúc lành thì Người rời khỏi các ông và được rước lên trời” (Lc 24: 51)

Về Chúa Giêsu lên trời, sách Công vụ Tông đồ nói đến: “Người được rước lên trời” (1: 2 và 1: 6-12).

Tuy không có tài liệu nói rõ nơi Ngài lên trời, nhưng có thể đó là núi O-li- vê-tê hay núi Ô-liu, suy diễn từ sách Công vụ Tông đồ ghi lại các môn đệ sau khi chứng kiến Chúa Giêsu lên trời trở về nhà:

“Bấy giờ các ông từ núi O-liu trở về Giêrusalem. Núi nầy ở gần Giêrusalem, cách đoạn đường được phép đi trong ngày sa-bát. Vào tới trong thành, các ông lên lầu trên, là nơi họ  trú ngụ” (Cv 1: 12, 13)

Lễ Đức Chúa Thánh Thần Hiện Xuống (27-5-2012)

Theo Thánh Kinh, Lễ mừng từ thế kỷ thứ tư, vào Chúa Nhật thứ 7, hay ngày thứ 50 sau Phục Sinh. Năm mươi ngày sau Lễ Phục Sinh, Giáo Hội mừng Lễ Hiện Xuống, hay Lễ Ngũ Tuần với nghĩa Ngũ là Năm và Tuần là 10 Ngày, từ tiếng Hy-lạp “pentêkostê” hay Pentecost (Anh) hoặc Pentecôte (Pháp), có nghĩa ngày thứ năm mươi sau Phục Sinh. Lễ Ngũ Tuần tương tự Lễ Các Tuần của Do Thái Giáo, trong Sách Xuất Hành (Xh 34:22) hay Sách Đệ Nhị Luật (Dnl 16:10), với Tuần có nghĩa thời gian 10 Ngày.

Thánh Truyền cho biết từ thế kỷ thứ nhất thời Giáo Hội tiên khởi, Thánh Clê- men-tê thành Rôma đã nói về Thánh Thần là tiếng của Đức Kitô nói với chúng ta qua Kinh Thánh. Trong thế kỷ thứ 2 thứ 3, các Thánh Tử đạo đã vinh danh Thánh Thần, như Thánh Polycarp (tử đạo năm 155), khi chịu cực hình đã tuyên xưng đức tin vào “Ba Ngôi Thiên Chúa - Chúa Cha, Chúa Con, Chúa Thánh Thần.”

Sách Công Vụ Tông Đồ tường thuật Chúa Thánh Thần hiện xuống như biến cố Kitô-Giáo trọng đại:

“Khi đến ngày lễ Ngũ Tuần, mọi người đang tề tựu ở một nơi, bỗng từ trời phát ra một tiếng động, như tiếng gió mạnh ùa vào đầy cả căn nhà, nơi họ đang tụ họp. Rồi họ thấy xuất hiện những hình lưỡi giống như hình lưỡi lửa tản ra đậu xuống từng người một. Và ai nấy đều được tràn đầy ơn Thánh Thần, họ bắt đầu nói các thứ tiếng khác, tùy theo khả năng Thánh Thần ban cho” (CV 2: 1-4) 

Trong Bữa Tiệc Ly, Chúa Giêsu đã hứa vói các môn đệ”: “Khi Thầy đi (ngự về trời), thì Đấng Bảo Trợ sẽ đến với anh em.. Thần Khí sự thật sẽ dẫn anh em đến sự thật toàn vẹn” (Ga 16: 7; 13).

Thánh Thần ban cho các tông đồ hồng ân “thông biết những gì Chúa Giêsu đã truyền dạy” và ơn “nói các thứ tiếng khác” thường bị lầm lẩn với “ơn nói tiếng lạ” mà ngày nay một thiểu số người trong Phong Trào Thánh Linh, vì không học hỏi thấu đáo về Chúa Thánh Thần nên đã dùng những “tiếng xịp xịp” trong miệng mà họ không hiểu ý nghĩa gì, hoặc không thề giải thích cho kẻ khác, mà chỉ gọi là tiếng lạ. Trong khi những nhân chứng tại chỗ trước kia giải thích về tiếng lạ: “Lúc đó, tại Giêrusalem, có những người Do Thái sùng đạo, từ các dân thiên hạ trổ về. Nghe tiếng ấy, có nhiều người kéo đến. Họ kinh ngạc vì ai nấy đều nghe các ông nói tiếng bản xứ của mình. Họ sửng sốt, thán phục và nói:

“Những người đang nói đó không phải là người Ga-li-lê cả ư? Thế sao mỗi người chúng ta lại nghe họ nói tiếng mẹ đẻ của chúng ta? Chúng ta đây, có người là dân Pác-thi- a, Mê-đi-a, Ê- lam, Mẻ-sô-pô-ta-mi-a, Giu-đê, Ca-pa-đo-si-a, Pôn-tô và A-si-a, người Li-by-a, Rô-ma, Do- Thái.. Vậy ma chúng ta đều nghe họ dùng tiếng nói của chúng ta màø loan báo những kỳ công của Thiên Chúa” (Cv 2: 5-12)  

Tín điều về Thánh Thần đã được quảng diễn sâu rộng qua Công Đồng Constantinople (năm 381) lên án lạc giáo Maceđoniô và tuyên bố thiên tính của Chúa Thánh Thần. Về Phụng Vụ Thánh, Lễ Hiện Xuống đã có trong lễ nghi Kitô-giáo vào thế kỷ thứ nhất, gọi là Chúa Nhật Trắng vì, ngày đó, những người dự tòng chưa được rửa tội vào Lễ Thánh Thủy hay Đêm Vọng Phục Sinh trước, đều mặc y phục trắng và chịu Phép Rửa Tội vào Lễ Vọng Hiện Xuống. Ở Roma, Lễ Hiện Xuống gọi là Chúa Nhật đỏ -Pascha rossa- vì lễ phục màu đỏ tượng trưng “lửa yêu mến” của Thánh Thần, hoặc màu đỏ của “những lưỡi như thể lửa xuất hiện và rải rác đậu trên từng môn đệ” khi Chúa Thánh Thần ngự đến (Cv 2: 3). Giáo Lý truyền dạy Thánh Thần là Thiên Chúa hằng hữu từ muôn thuở, hiện diện trong mọi thời đại, đổ xuống trong lòng mọi kẻ chính tâm muôn hồng ân của Đấng ban sự sống và đổi mới mọi sự.

Thánh Thần, Ngôi Ba Thiên Chúa, được mạc khải như Thần Khí, với ít ví dụ Thánh Kinh như sau:

“Khởi thủy, Thiên Chúa dựng nên trời và đất.. và thần khí là là trên mặt nước” (Kn 1: 2).

Ông Gióp tuyên xưng tác động của Thánh Thần làm cho tâm hồn được hứng khởi:

“Chính hơi thở của Thiên Chúa đã làm ra tôi và thần khí Chúa cho tôi sự sống” (Yb 33:4).

Theo Sách Xuất Hành, Chúa phán cùng Mô-sê: “Ta ban cho con cái dòng họ Yuđa Thần Khí Thiên Chúa, về khôn ngoan, minh mẫn, tinh thông bách nghệ, để sáng tác mọi thứ xảo kỷ” (Xh 31: 3, 4).

Việc xức dầu, biểu hiệu trao ban Thánh Thần thánh hóa: “Ngươi sẽ lấy dầu tấn phong, sẽ xức dầu Nhà Tạm và tất cả đồ đoàn trong đó. Ngươi sẽ tác thánh và  sẽ xức dầu cho chúng để chúng làm tư tế cho Ta. Người xức dầu tác thánh chức tư tế vĩnh viễn suốt các thế hệ của chúng” (Xh 40: 9,15).

Trong Thánh Vịnh, dầu còn biểu hiệu sự hân hoan từ Thần Khí: “Thiên Chúa của ngài đã xức dầu hoan lạc cho ngài : (Tv 45: 9). Saolô, sau khi trở lại đạo Chúa, là tông đồ nhiệt thành minh chứng cho các giáo đoàn về Thánh Thần thánh hóa các Kitô-hữu, cụ thể qua thư của Tông đồ Phaolô gởi các tín hữu tại Cô-rin-tô (1Co 6-11), Ro-ma (Ro 15-16), Thê-xa-lô-ni-ca (2Tx 2-13).

Thánh Thần hiện xuống, khởi đầu Sinh Nhật của Giáo Hội

Khi các Tông đồ và nhiều anh em, trong nhà hội ở Giêrusalem, cùng đồng tâm chờ đợi lời hứa của Đức Kitô ban Đấng Phù Hộ, giúp đỡ, thì một cơn gió mạnh lùa vào và có những lưỡi lửa ngự xuống trên đầu mỗi người. Họ được “ơn nói các thứ tiếng, tùy theo khả năng Thánh Thần ban cho khiến những người nghe “phải kinh ngạc vì ai nấy đều nghe các ông, dù là người Ga-li-lê, nói tiếng bản xứ của mình, hay “mỗi người chúng ta lại nghe họ nói tiếng mẹ đẻ của chúng ta” (CV 2: 6-8).

Việc đọc sách Công vụ Tông đồ và Phúc Âm Thánh Gioan giúp giáo hữu hiểu thêm về hồng ân và tác động lạ lùng của Thánh Linh.. Đặc biệt qua nhân vật Phêrô, xuất thân làm nghề chài lưới, đã nên tông đồ nhiệt thành, can đảm, sẵn sàng hy sinh mạng sống để rao giảng Tin Mừng của Đức Kitô phục sinh. Chính Chúa Giêsu mạc khải cho các môn đệ về “Thánh Thần là Đấng Bảo Trợ, là Thần Khí sự thật”.

“Thầy xin Chúa Cha và Người sẽ ban cho anh em một Đấng Bảo Trợ khác đến ở với anh em luôn mãi. Đó là Thần Khí sự thật, Đấng mà thế gian không thể đón nhận vì thế gian không thấy và cũng chẳng biết Người. Còn anh em biết Người vì Người luôn ở giữa anh em và trong anh em” (Ga 14: 16-17).

Khi Thần Khí sự thật đến, Người sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn” (Ga 16: 18).

Giáo huấn của Giáo Hội về Chúa Thánh Thần

Về Chúa Thánh Thần, Giáo Lý hướng dẫn: “Hai hiệu quả chính của phép Rửa Tội là rửa sạch các tội lỗi và ban ơn thánh, sinh ra trong sự sống mới, được trở nên đền thờ Chúa Thánh Thần” (GLý 1279). Trong khi “Phép Thêm Sức hoàn tất ân sủng của Phép Rửa Tội, ban Chúa Thánh Thần, cho chúng ta bén rễ sâu vào hồng ân làm con Thiên Chúa, sáp nhập mật thiết hơn vào Thân Thể Chúa Kitô, liên lạc chặt chẽ với Hội Thánh, ban sức mạnh như người lính chiến của Đức Kitô, để làm chứng đức tin bằng lời nói và việc làm, và in một dấu ấn thiêng liêng vào linh hồn người Kitô-hữu” (GLý 1316-17).

Ngoài ra, hãy nhớ đến các biểu tượng về Thánh Thần, về Bảy Ơn Chúa Thánh Thần và 12 Nhân Đức.

Biểu tượng về Thánh Thần (Giáo Lý 694-701)

Biểu tượng về Thánh Thần: Nước, lửa, sự xức dầu, ánh sáng, dấu ấn, bàn tay, ngón tay và chim bồ câu.

Nước là dấu hiệu của sự sinh ra mới, như Thánh Phaolô nói về người Kitô-hữu “được rửa trong một Thần Khí duy nhất; được uống một Thần Khí duy nhất” (1 Cr 12, 13)

Sự xức dầu làm cho người Kitô-hữu trở nên một Kitô mới như Đức Kitô là Christus - “Đấng được xức dầu bởi Thánh Thần.”

Lửa tượng trưng năng lực biến đổi của các hành vi Thánh Thần, tựa hồ tiên tri Eâlia “đứng lên như một ngọn lửa và lời nói ông bốc cháy như bó đuốc” (Hc 48,1)

Áng mây và ánh sáng mạc khải Thiên Chúa hằng sống và cứu độ, vinh quang siêu việt, như “Thánh Thần xuống trong áng mây che phủ Chúa Giêsu” (Lc 1, 35) .

Dấu ấn như “Thiên Chúa đã đóng ấn trên Đức Kitô và trên chúng ta” (Ga 6, 27).

Bàn tay, như Chúa Giêsu đặt tay trên bệnh nhân để chữa lành (Lc 21,27); hoặc Người giơ tay chúc lành cho trẻ em (Mc 6, 5). Các tông đồ nhân danh Đức Giêsu, đặt tay ban Thánh Thần cho giáo hữu.

Ngón tay, như trong kinh hát Veni Creator, kêu cầu Chúa Thánh Thần như “ngón tay của bàn tay mặt của Chúa Cha” – digitus paternae dexterae.

Chim bồ câu, trong Cựu Ước là hình ảnh trong cuối trận hồng thủy: chim bồ câu trở về “mỏ ngậm một cành ô-liu” (St 8, 8-12), và trong Tân Ước, khi Chúa Giêsu chịu phép Rửa xong và bước lên khỏi nước, “Chúa Thánh Thần, dưới hình chim bồ câu, đậu xuống trên Ngài” (Mt 3, 16).

Bảy Ơn Chúa Thánh Thần và 12 Nhân Đức

Ơn khôn ngoan, ơn hiểu biết, ơn thông minh, ơn lo liệu, ơn sức mạnh, ơn đạo đức và ơn kính sợ Chúa.

Chúa Thánh Thần được nhận biết qua nhân đức ban cho loài người mà Thánh Phaolô Tông đồ gọi là hoa quả của Thần Khí, hay 12 Hoa quả Nhân đức: Bác ái, hân hoan, bình an, khiêm nhường, hiền hòa, nhẫn nhục, từ tâm, quảng đại, trung tín, trong sạch, tiết độ và tự chủ.

Như thế, là người Kitô-hữu, chúng ta phải nhận biết Chúa Thánh Thần ở giữa và trong chúng ta, hầu vinh danh Thánh Linh trong thời đại chúng ta, thể hiện bằng lòng sốt sắng khi tuyên xưng Thánh Thần.

Chúa Thánh Thần trong đời sống hằng ngày của người Kitô-hữu

Hằng ngày người Kitô-hữu tuyên xưng Chúa Thánh Thần Ngôi Ba Thiên Chúa, mỗi khi:

- Làm dấu Thánh Giá: “Nhân danh Cha, và Con, và Thánh Thần”

- Đọc kinh Sáng Danh: “Sáng danh Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con và Đức Chúa Thánh Thần ...”

- Đọc kinh Chúa Thánh Thần, khởi đầu kinh nguyện: “Chúng con lạy ơn Đức Chúa Thánh Thần thiêng liêng sáng láng vô cùng ..”

- Đọc kinh Tin Kính: “Bởi phép Đức Chúa Thánh Thần, Người đã nhập thể trong lòng Trinh nữ Maria..

Tôi tin kính Đức Chúa Thánh Thần là Thiên Chúa và là Đấng ban sự sống ..”

Xin gợi ý: Cách riêng trong “Tuần 9 Ngày” trước Lễ Hiện Xuống (từ Thứ sáu 18-5 sau lễ Chúa Giêsu Thăng Thiên đến 26-5); hoặc 9 ngày từ Lễ Hiện Xuống về sau (27-5 đến 4-6), xin giáo hữu quan tâm nhiệt thành khi đọc các kinh nguyện trên, để sốt sắng tôn vinh và cầu xin Chúa Thánh Thần.

Trần Văn Trí (Th. 5-2012)