SUY NIỆM PHÚC ÂM ( IV B 4); ( 11.12.2011); ( Jn 1, 6-8.19-28)

CHÚA NHẬT  III MÙA VỌNG, NĂM B.

NGUYỄN HỌC TẬP 

Bài Phúc Âm Chúa Nhật III Mùa Vọng hôm nay được Thánh Bộ Phụng Vụ trích một đoạn từ Lời Nói Đầu của Phúc Âm Thánh Gioan ( Jn 1, 6-8 ), nhập chung với đoạn đầu tiên tường thuật lại cuộc hỏi cung của giới cầm quyền Do Thái đối với Thánh Gioan Tẩy Giả ( Jn 1, 19-28). 

Phần tường thuật đầu tiên của Phúc Âm Thánh Gioan ( Jn 1, 19-39) được dành cho vai trò của Thánh Gioan Tẩy Giả, và được cấu trúc thành 3 ngày, thời gian giới cầm quyền Do Thái lúc đó hạch hỏi vị Tiền Hô của Chúa Giêsu,  liên quan đến những gì được đề cập đến ở phần Lời Nói Đầu ( Jn 1, 6-8), mà đoạn Phúc Âm hôm nay trích dẫn cho chúng ta: 

ngày thứ nhứt ( Jn 1, 19-28) là phần tường thuật lại cuộc hạch hỏi vai trò của Thánh Gioan Tẩy Giả, được diễn tả dưới hình thức phủ định.

     *Ở phần lời nói đầu chúng ta có: “Ông ( Thánh Gioan Tẩy Giả) không phải là ánh sáng, nhưng ông đến để làm chứng cho ánh sáng” (Jn 1, 8),
     *thì trong cuộc hỏi cung ngày thứ nhứt, chính Thánh Gioan Tẩy Giả xác nhận về căn cước của mình: “ Tôi không phải là Đấng Ki Tô ” ( Jn 1, 20).

Qua ngày thứ hai của cuộc điều tra ( Jn 1, 29-34), Thánh Gioan Tẩy Giả đứng ra làm nhân chứng tích cực, xác định về Chúa Giêsu:

*Ở phần Lời Nói Đầu, Thánh Gioan đề cập đến vị Tiền Hô: “Ông đến để làm chứng, và làm chứng cho ánh sáng, để mọi người nhờ ông mà tin ” ( Jn 1, 7),

      * thì trong cuộc hỏi cung, Thánh Gioan Tẩy Giả đứng ra xác nhận: “ Hôm sau ông Gioan Tẩy Giả thấy Chúa Giêsu tiến về phía mình, liền nói: Đây Chiên Thiên Chúa, đấy Đấng xóa tội trần gian” ( Jn 1, 29). 

 Ngày thứ ba của đoạn tường thuật ( Jn 1, 35-39), Thánh Gioan Tẩy Giả chỉ cho các môn đệ mình theo Chúa Giêsu:

    * Ở phần Lời Nói Đầu chúng ta có “ …để mọi người nhờ ông mà tin ” ( Jn 1, 7),

    * thì ở phần tường thuật lại ngày thứ ba, Thánh Gioan Tẩy Giả chỉ Chúa Giêsu cho các môn đệ mình, để các ông đi theo: “ Thấy Chúa Giêsu đi ngang qua, ông lên tiếng nói :Đây Chiên Thiên Chúa. Hai môn đệ nghe ông nói, liền đi theo Chúa Giêsu…Họ đến để xem chỗ Người ở và ở lại với Người ngày hôm đó ” ( Jn 1, 36-37 ). 

Trở lại cuộc điều tra của các người cầm quyền Do Thái ngày thứ nhứt, được đọc trong đoạn Phúc Âm hôm nay ( Jn 1, 19-28), chúng ta có thể chia cuộc hỏi cung thành hai phần:

   - phần đầu ( Jn 1, 19-23), những người cầm quyền Do Thái muốn biết căn cội của Thánh Gioan Tẩy Giả: “ …khi người Do Thái từ Giêrusalem cử một số tư tế và mấy thầy Levi đến hỏi ông: Ông là aị? Ông tuyên bố thẳng thắn: Tôi không phải là Đấng Ki Tô…Tôi là tiếng người hô trong hoang địa: Hãy sửa đường cho thẳng để Chúa đi ” ( Jn 1, 19.23).

   - ở phần thứ hai của ngày hỏi cung ( Jn 1, 24-27), các câu hỏi và câu trả lời đều quy về ý nghĩa của phép rửa: “ Vậy tại sao ông làm phép rửa…Tôi đây làm phép rửa trong nước. Nhưng có một Đấng đang ở giữa các ông, mà các ông không biết. Người đến sau tôi và tôi không đáng cởi quai dép Người ” ( Jn 1, 25.26). 

Để hiểu ý nghĩa của ba câu hỏi được đặt ra ở phần thứ nhứt:

   - Ông là ai?

   - Ông có phải là Elia không?

   - Ông nói gì về chính mình? ( Jn 1, 19.21.22),

chúng ta nên biết trong Do Thái Giáo ở thế kỷ thứ nhứt, các tư tưởng về việc Thiên Chúa can thiệp để cứu dân Người trong thời cánh chung ( escatologico) có tính cách đa dạng.

- Nhiều người cho rằng Vị Giải Phóng dân phải là một quân vương, được xức dầu phong vương, như hình ảnh huy hoàng của vua David, một “ tân vương ” sẽ thiết lập lại an bình và thịnh vượng cho cả dân tộc.

Hình ảnh một quốc gia an bình và thịnh vượng như vừa kể là hình ảnh một quốc gia trong đó luật lệ công chính và dân tộc không tùy thuộc ngoại bang cũng được diễn tả dưới hình ảnh người nghèo khổ, giới nô lệ, kẻ buồn phiền và hạng tù nhân được lo lắng, chăm sóc, nâng đở, ủi an.

Hình ảnh đó chúng ta vừa mới đọc qua trong bài đọc thứ nhứt, sách tiên tri Isaia: 

- “ Thánh Thần của Thiên Chúa là Chúa Thượng ngự trên tôi, vì Chúa đã xức dầu tấn phong tôi, sai đi báo tin mừng cho kẻ nghèo hèn, băng bó những tấm lòng tan nát, công bố lệnh ân xá cho kẻ bị giam cầm, phóng thích cho những tù nhân ” ( Is 61, 1). 

   - Ngoài ra quan niệm quân vương được xức dầu tấn phong, là tân vương lãnh đạo quốc gia để mang lại bình an, công chính và yêu thương cho mọi người như vừa kể, hình ảnh Đấng Cứu Thế cũng được quan niệm như vị ngôn sứ được sai đến để loan báo thánh ý Thiên Chúa, như tiên tri Elia: 

   - * “ Nầy Ta sai ngôn sứ Elia đến với các ngươi, trước khi ngày của Chúa đến, ngày trọng đại và kinh hoàng” ( Ml 3, 23).

  - *“ Trong những lời khiển trách vào thời sẽ đến, ông đã được nêu danh, để làm nguôi cơn giận của Chúa, trước khi cơn thịnh nộ bùng lên, để đưa tâm hồn cha ông trở lại với con cháu, và tái lập các chi họ Giacob. Phúc thay cho ai được nhìn thấy ông, và kẻ được an nghĩ trong tình yêu Thiên Chúa, vì cả chúng tôi chắc chắn cũng sẽ được sống ” ( Sir 48, 10-11). 

- Và rồi vị ngôn sứ không phải chỉ là người đến loan báo thánh ý Thiên Chúa, mà cũng là Đấng Cứu Thế ( Messia) sẽ đến để dạy bảo dân chúng phải hành xử thế nào cho đẹp lòng Chúa, là một vị tư tế, biết dâng lễ vật phượng thờ, đẹp lòng Chúa:

   - * “ Từ giữa anh em, trong số các anh em của anh em, Chúa là Thiên Chúa của anh em, sẽ cho xuất hiện một ngôn sứ như tôi, để giúp anh em, anh em hãy nghe vị ấy ” ( Dt 18, 15).

   - * “ Thế là họ phá hủy bàn thờ dâng lễ toàn thiêu, và đem những tảng đá đặt vào nơi xứng hợp trên núi Nhà Tạm, cho đến khi có một vị ngôn sứ tới, chỉ cách phải giải quyết như thế nào ” ( 1 Mac 4, 46).

Như vậy, tùy theo thành phần dân chúng, Đấng Cứu Thế, Đấng sẽ phải đến trong thời cánh chung có thể được thể hiện trong con người vương tước của họ tộc David, trong vai trò loan báo của một vị ngôn sứ hay dưới chức vụ của một vị tư tế.

Hiểu được tâm trạng đó của dân chúng đối với Đấng Cứu Thế, chúng ta sẽ hiểu được các lời phủ định về chính mình của Thánh Gioan Tẩy Giả, để không ai có thể lầm lẫn được:

   - “ Tôi không phải là Đấng Ki Tô (Đấng được xức dầu phong vương)…Tôi không phải là Elia…Tôi không phải là ngôn sứ ( Jn 1, 20.21). 

Và sau khi gột rửa sạch những ý tưởng có thể lầm lẫn về chính mình bằng những lời phủ định vừa kể, Thánh Gioan Tẩy Giả  tuyên bố về nhiệm vụ của mình, “ dọn đường cho Chúa ”, được Ngài trích lại câu nói của sách tiên tri Isaia:

   - “ Có tiếng hô: Trong sa mạc hãy mở một con đường cho Chúa, giữa đồng hoang hãy vạch một con lộ thẳng băng cho Thiên Chúa chúng ta ” ( Is 40, 3).   

Sau khi xác định phận vụ của mình là người “ dọn đường cho Chúa ”, Thánh Gioan Tẩy Giả báo cho những kẻ đang điều tra Ngài,  là Đấng Cứu Thế mà họ mong đợi,  đã đến và đang ở giữa họ:

   - “ …có một Đấng ở giữa các ông mà các ông không biết ” ( Jn 1, 26). 

Câu nói đó được Thánh Gioan, tác giả Phúc Âm viết lên liên tưởng đến Đấng Cứu Thế đã đến và đang ở giữa dân chúng, nhưng họ không nhận ra, tiên báo cho những lần tranh luận sắp đến trong Phúc Âm Ngài, giữa Chúa Giêsu, Đấng Cứu Thế đã đến “ mà các ông không biết ” và các người Pharisêu:

   - “ Ông ấy, chúng ta biết ông xuất thân từ đâu rồi, còn Đấng Ki Tô, khi Người đến thì chẳng ai biết Người xuất thân từ đâu cả… Các ông biết tôi xuất thân từ đâu ư? Tôi đâu có tự mình mà đến. Đấng đã sai tôi là Đấng chân thật. Các ông, các ông không biết Người ” ( Jn 7, 27-29).

   - “ Tôi có làm chứng cho chính mình đi nữa, thì lời chứng của tôi là lời chứng thật, bởi vì tôi biết tôi từ đâu mà đến ” ( Jn 8, 14).

   - “ Chúa Giêsu đáp: Các ông không biết tôi, cũng chẳng biết Cha tôi. Nếu các ông biết tôi, thì hẳn cũng biết Cha tôi ” ( Jn 8, 19). 

Những câu Phúc Âm vừa trích dẫn đều ngụ ý rằng Đấng Cứu Thế đã đến và đang ở giữa họ. 

Thánh Gioan Tẩy Giả rất thường dùng động từ “ biết ” khi nói về Chúa Giêsu:

   - “…có một Đấng ở giữa các ông, mà các ông không biết ” ( Jn 1, 26),

   - “ Tôi đã không biết Người, nhưng để Người được tỏ ra cho dân Israel, tôi đến làm phép rửa trong nước…” ( Jn 1, 31),

để nói lên con người “ biết được ” Chúa Giêsu là do ân huệ Chúa Cha mạc khải cho, “ …nhưng để Người được bày tỏ cho Israel ”.  

Và nếu chúng ta còn nhớ là những người đang đối thoại với Thánh Gioan Tẩy Giả là những người được giới đương quyền sai đến để điều tra Ngài,

   - “ …khi người Do Thái từ Giêrusalem cử một số tư tế và mấy thầy Lêvi đến hỏi ông…” ( Jn 1, 19),

   - “ Trong nhóm được cử đi có mấy người thuộc phái Pharisêu…” ( Jn 1, 24), nên viết lại sự kiện vừa kể, Thánh Gioan, tác giả Phúc Âm có ý tiên báo trước lòng cứng tin của những người đối thoại với Thánh Gioan Tẩy Giả.

Lòng cứng tin đó được thể hiện trong các câu được  Phúc Âm ghi lại qua các từ ngữ “ thú nhận”,  “ hạch hỏi ”, “ làm chứng ”, “ tại sao ”:

   - “ …khi người Do Thái từ Giêrusalem cử một số tư tế và mấy thầy Lêvi đến hạch hỏi ông…Họ lại hỏi ông…Ông thú nhận gì về chính ông?...Tại sao ông làm phép rửa…Ông Gioan còn làm chứng: Tôi đã thấy Thánh Thần tựa chim bò câu từ trời xuống và ngự trên Người…Tôi đã thấy, nên tôi chứng thực rằng: Người là Đấng Thiên Chúa tuyển chọn ” ( Jn 1, 19.21.22.25.32.34). 

Như vậy ngay những câu khởi đầu của Phúc Âm Thánh Gioan, một đàng chúng ta có Thánh Gioan Tẩy Giả  “ dọn đường ” và làm “ nhân chứng ” cho Chúa Giêsu là Con Thiên Chúa, là “ ánh sáng để chiếu soi cho trần gian ”, được Thánh Gioan tuyên bố ngay ở Lời Nói Đầu, như là chủ đề của Phúc Âm Ngài viết ra ( Jn 1, 1- 18),

   - “ Từ nguyên thủy đã có Ngôi Lời, Ngôi Lời vẫn ở nơi Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa…

   - Ngôi Lời đã trở nên người phàm và cư ngụ giữa chúng ta.

   - Chúng tôi đã được nhìn thấy vinh quang của Người, vinh quang mà Chúa Cha ban cho Người, là Con Một đầy ân sủng và chân lý” ( Jn 1, 1.14). đàng khác là lòng cứng tin của những người không có khả năng chấp nhận chân lý mà Thiên Chúa muốn mạc khải cho và Thánh Gioan Tẩy Giả muốn loan báo cho họ: “ …nhưng để Người được bày tỏ cho Israel ”. 

 Lòng cứng tin đó càng thể hiện rõ rệt hơn trong nhiều đoạn Phúc Âm sau đó:

   - “ Chúng ta biết rằng Thiên Chúa đã nói với ông Moisen; nhưng chúng ta không biết ông Giêsu đây bởi đâu mà đến” ( Jn 9, 29).

Càng đọc thêm những chương Phúc Âm kế tiếp, lòng cứng tin khởi đầu của họ càng trở nên cứng rắn và biến thành thù địch, đưa đến cuộc khổ nạn, tử hình của Chúa Giêsu. 

Nhưng sau biến cố cuộc tử nạn là biến cố Phục Sinh khải hoàn của Chúa Giêsu, với câu tuyên xưng đầy ý nghĩa của Thánh Tôma: 

  - “ Lạy Chúa của con, lạy Thiên Chúa của con ” ( Jn 20, 28). 

Câu tuyên xưng đức tin của Thánh Tôma, khi Chúa Giêsu hiện ra cho các môn đệ, những ngày sau Phục Sinh, chính là câu nói lập lại đức tin được Thánh Gioan khởi đầu Phúc Âm của Ngài ở Lời Nói Đầu: 

   - “ Từ nguyên thủy đã có Ngôi Lời, Ngôi Lời vẫn ở nơi Thiên Chúa và Ngôi Lời là Thiên Chúa” ( Jn 1, 1).  

Hiểu như vậy, Phúc Âm Thánh Gioan được viết ra không có mục đích gì khác hơn làm “ nhân chứng ” cho chủ đề đã được Ngài nêu ra ở Lời Nói Đầu, “ nhân chứng ” được khởi đầu bằng vai trò của Thánh Gioan Tẩy Giả mà chúng ta đọc hôm nay trong đoạn Phúc Âm. 

Những người Pharisêu cứng tin trước mầu nhiệm Thiên Chúa Nhập Thể, nhưng những ai biết đón nhận những gì Thánh Gioan viết thành chủ đề ở Lời Nói Đầu của Phúc Âm, Chúa Giêsu là Thiên Chúa Nhập Thể, là Con Thiên Chúa, là ánh sáng chiếu soi cho trần gian, Thánh Phaolồ khuyến khích họ trong thư Ngài gởi cho các tín hữu Thessalonico: 

   - “ …anh em hãy vui mừng luôn mãi và cầu nguyện không ngừng. Hãy tạ ơn Chúa trong mọi hoàn cảnh…Đó là điều Thiên Chúa muốn trong Chúa Giêsu Ki Tô…Nguyện chính Thiên Chúa là nguồn mạch bình an, thánh hóa toàn diện con người anh em, để thần trí, tâm hồn và thân xác anh em, được gìn giữ vẹn toàn, không có gì đáng trách, trong ngày Chúa Giêsu Ki Tô, Chúa chúng ta quang lâm” ( 1 Thes 5, 16.23). 

Trong lời vui mừng và huấn dụ vừa kể của Thánh Phaolồ đối với những ai tin cậy vào Thiên Chúa, đối với các tín hữu Thessalonico, tất cả được mời gọi nỗ lực cộng tác với ơn Chúa để trở nên thánh thiện, đẹp lòng Chúa.

Nỗ lực vươn tới thánh thiện của chúng ta không phải là công giả tràng, mà sẽ được kết quả chắc chắn, bởi lẽ chính Thiên Chúa là Đấng trung tín và là nguồn mạch chắc chắn của sự thánh thiện và chính Ngài thánh hoá chúng ta: 

- “ Nguyện chính Thiên Chúa là nguồn mạch bình an, thánh hóa toàn diện con người anh em, để thần trí, tâm hồn và thân xác anh em được giữ gìn vẹn toàn…”.