SUY NIỆM PHÚC ÂM ( IV A 18); ( 27.02.2011); ( Mt 6, 24-34)

CHÚA NHẬT VIII PHỤNG VỤ THƯỜNG NIÊN, NĂM A.

NGUYỄN HỌC TẬP

Ngay trong hai luân đề phản biện cuối cùng mà Chúa Giêsu đã thốt lên, cho thấy tính cách hạn hẹp thiếu sót của sách Torah về tình yêu thương đối với người thân cận, Thánh Matthêu lập lại lời Chúa Giêsu bằng cách nêu lên hai lần diện mạo của " Cha anh em, Đấng ngự trên trời " ( Mt 5, 43-48),

   - " cho mặt trời mọc lên, soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt và cho mưa xuống trên người công chính cũng như trên những kẻ bất lương " ( Mt 5, 45).

Các môn đệ Chúa Giêsu và những ai nghe Người, tất cả đều được kêu gọi hãy sống và hành xử theo gương trọn hảo của " Cha trên trời ":

   - " Vậy anh em hãy trở nên trọn hảo, như Cha anh em trên trời là Đấng trọn hảo " ( Mt 5, 48). 

Trong đoạn Phúc Âm trước đoạn hôm nay ( Mt 6, 1-18) Chúa Giêsu kêu gọi hãy thực hiện ba động tác mà dân chúng trong đạo Do Thái vẫn thường xuyên thực hiện: đó là bố thí, cầu nguyện và giữ chay tịnh.

Nhưng thực hành những điều đó  với mục đích duy nhứt là để được " Cha anh em là Đấng ngự trên trời trông thấy", " thưởng công ", chớ không phải để được người đời ngưỡng mộ:

   - " Khi anh em làm việc phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không anh em sẽ chẳng được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời ban thưởng. Vậy, khi bố thí, thì đừng khua chiêng đánh trống, như bọn đạo đức giả thường biểu diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta khen " ( Mt 6, 1-4)  

   - " Và khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn đặo đức giả, chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài các ngã ba ngã tư, cho người ta thấy...Còn anh em khi cầu nguyện, hãy vào phòng đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh em, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh em, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh em" ( Mt 6, 5-6). 

   - " Khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức già: chúng làm cho ra vẻ thiểu não , để thiên hạ thấy chúng ăn chay...Còn anh em, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch, chải đầu cho thơm, để không ai thầy là anh em ăn chay, ngoại trừ Cha của anh em, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha anh em, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh em" ( Mt 6, 16-18). 

Và chính trong phần đề cập đến cầu nguyện, sau khi đã phê bình thái độ bất chính của " bọn đạo đức giả " và chỉ cho các môn đệ thái độ chính đáng phải có đối với Cha trên trời khi cầu nguyện, ở phần cuối Chúa Giêsu dạy cho tất cả phải cầu nguyện như thế nào đối với Chúa Cha bằng Kinh Lạy Cha ( Mt 6, 9-13). 

   1 - Cấu trúc của đoạn Phúc Âm hôm nay.

Đoạn Phức Âm hôm nay gồm có phần chính của sứ điệp ( Mt 6, 25-33) với cấu trúc đơn thuần và chặt chẽ. Ngoài ra chúng ta có thể coi như là đoạn Phúc Âm song song với đoạn của Phúc Âm Thánh Luca ( Lc 12, 22-31).

Nhìn qua như vậy, chúng ta có thể đoán được rằng cả hai thoát xuất từ một nguồn gốc duy nhứt, Qumran ( Q), trước thời Phúc Âm Nhất Lãm.

Nhưng có lẽ trong lúc viết ra Thánh Matthêu có thêm vào câu ( Mt 6, 24 ) mở đầu và câu ( Mt 6, 34 ) kết luận.

Có lẽ chúng ta nên dành lại cho những nhà Thánh Kinh học và những học giả chuyên môn tìm hiểu tường tận hơn về nguồn gốc và định ký cấu trúc, với những kiến thức đơn sơ của chúng ta, có lẽ chúng ta nên đi thẳng vào sứ điệp mà chúng ta vừa nghe trong Thánh Lễ ( Mt 6, 24-34).

Sứ điệp được Chúa Giêsu nói lên để khuyên dạy chúng ta đừng quá dồn hết tâm lực lắng cho những gì cần phải có để ăn mặc, như thể là chúng ta bị Chúa bỏ rơi một mình ( Mt 6, 25-32).

Đúng hơn, trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và mối tương giao đúng đắn với Chúa: Người không ở cách xa chúng ta và không thiếu quan phòng lo cho chúng ta:

   - " Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, Người sẽ thêm cho " ( Mt 6, 33). 

   2 - Ý nghĩa của nội dung bản văn.

Câu ( Mt 6, 24),

   - " Không ai có thể làm tôi hai chủ, vì hoặc sẽ ghét chủ nầy, mà yêu chủ kia, hoặc sẽ gắn bó với chủ nầy mà khinh dễ chủ nọ. Anh em không thể vừa làm tôi Thiên Chúa, vừa làm tôi tiền của được ",

là câu cuối cùng của loạt các lời tuyên bố, được dùng để làm câu dẫn nhập cho đoạn Phúc Âm hôm nay, về đức tin vào Chúa Quan Phòng, để tiếp nối với nội dung của đoạn Phúc Âm.

Nói lên thái độ hoặc làm tôi Chúa hoặc làm tôi tiền của ( " mammona ", trong bản văn Hy Lạp ), trong Phúc Âm Thánh Matthêu cũng như trong Phúc Âm Thánh Luca ( Lc 16, 13), theo ý nghĩa những gì Chúa Giêsu muốn dạy cho là thái độ chọn lựa giữa của cái trần thế và " gia sản trên trời ":

   - " Anh em đừng tích trử cho mình những kho tàng dưới đất, nơi mối mọt làm hư nát, và kẻ trộm khoét vách lấy đi. Nhưng hãy tích trử cho mình những kho tàng trên trời, nơi mối mọt không làm hư nát, và kẻ trộm không khoét vách lấy đí . Vì kho tàng của anh ở đâu, thì lòng anh ở đó" ( Mt 6, 19-21).

Ý nghĩa của những câu Phúc Âm vừa trích dẫn cũng làm cho chúng ta liên tưởng đến biến cố ơn gọi bị bỏ mất đi đối với người giàu có:

   - " Nếu anh muốn nên hoàn thiện, thì hãy đi bán tài sản anh và đem cho người nghèo, anh sẽ được một kho tàng trên trời. Rồi hãy đến theo Ta ". Nghe lời đó, người thanh niên buồn rầu bỏ đi, vì anh ta có nhiều của cải...Thầy bảo thật anh em, người giàu có khó vào Nước Trời. Thầy còn nói cho anh em biết: con lạc đà chui qua lỗ kim còn dễ hơn người giàu vào Nước Thiên Chúa...Thế thì ai được cứu?... Đối với loài người, thì điều đó không thể được, nhưng đối với Thiên Chúa, thì mọi sự điều có thể được " ( Mt 19, 21-26). 

Cũng trong tư tưởng đó, sự tôn thờ thần tượng tiền tài vật chất, Cựu Ước cũng đã có lần và lý do để lên án:

   - "  Có kẻ giàu vì vun quén và keo kiết, và đây là phần thưởng của nó: khi nó nói: " Tôi đã tìm được an nhàn, của tôi làm ra, bây giờ tôi hưởng, thì nó đâu biết thời gian mình sống còn bao lâu, nó sẽ bỏ lại của cải cho người khác và sẽ chết " ( Sir 11, 18-19). 

Đoạn ( Mt 6, 25-32), là đoạn Chúa Giêsu nhấn mạnh kêu gọi " đừng quá bận tâm lo lắng " về của ăn thức uống, về quần áo mặc.

Dĩ nhiên, ý nghĩa đúng đắn, Chúa Giêsu không khuyến khích " ăn không ngồi rồi ", " án binh bất động " phó thác cho vận mệnh " hên xui may rủi ". Bởi lẽ chính Người cũng đã là " con của bác thợ mộc ":

   - " Ông nầy không phải là con bác thợ mộc sao? ( Mt 13, 55),

hay chính Người cũng là người thợ mộc, con bà Maria:

   - " Ông ta không phải là bác thợ mộc, con bà Maria, và anh em của ông Giacobe, Joses, Giuda và Simon sao? " ( Mc 5, 3).

Từ câu ( Mt 6, 33),

   - " Trước hết hãy tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người, còn tất cả những thứ kia, Người sẽ thêm cho ",

chúng ta có thể suy luận ra rằng Chúa Giêsu đòi buộc, trong cuộc sống, hãy đặt " ưu tiên " cho việc " tìm kiếm Nước Thiên Chúa và đức công chính của Người ", tức là thiết lập lại trật tự trong bậc thang giá trị trước sau trong tâm hồn con người, chớ không phải là thái độ lười biếng " ăn không ngồi rổi ", " nhàn cư vi bất thiện ".  

Hơn nữa qua những gì chúng ta đọc được ở câu ( Mt 6, 24), Chúa Giêsu kêu gọi các môn đệ của Người hãy rút mình ra khỏi thái độ tôn thờ thần tượng tiền của, giàu sang hay phó thác mình vào quyền lực tưởng tượng an toàn của " mammona ". Bởi vì thái độ tôn thờ thần tượng " mammona " đó, được diễn tả bằng động từ " merimnán " Hy Lạp, phải được hiểu là tiền bạc của cải có khả năng làm cho tâm hồn lo âu, áy náy, đến nỗi quên cả đức tin vào Chúa.

Điều đó cho thấy không phải đó chỉ là vấn đề của con người, đối với các cộng đồng Ki Tô hữu ở Syria của Thánh Matthêu và ở Hy Lạp của Thánh Luca, mà là vấn đề đức tin của con người đối với Chúa.

Thiên Chúa là Cha, luôn luôn ở gần bên và quan phòng đối với con cái, nhưng trong thái độ tôn thờ thần tượng giàu có đó, con người làm biến mất đi khỏi nhãn quang đức tin của người Ki Tô hữu. 

Chúa Giêsu còn nhấn mạnh hơn để tạo ảnh hưởng cho lời xác quyết của mình, đó là những gì hai câu hỏi được Thánh Matthêu ghi lại :

   - " Hãy xem chim trời: chúng không gieo, không gặt, không thu tích vào kho; vậy mà Cha anh em trên trời vẫn nuôi chúng. Anh em lại chẳng qúy hơn chúng sao? " ( Mt 6, 26),

   - " Vậy hoa ngoài đồng, nay còn, mai quẳng đi vào lò, mà Thiên Chúa còn mặc đẹp cho như vậy, thì huống chi anh em, ôi những kẻ kém tin " ( Mt 6, 30).

Hiểu như vậy, chúng ta hiểu được ý nghĩa lời dạy bảo của Chúa Giêsu. Chúng ta lo lắng cho cuộc sống mình, nhưng không bận tâm, cuống cuồng đến nỗi mất đức tin đối với Chúa.

Câu ( Mt 6, 34) được nói lên có liên tưởng đến câu tục ngữ " đừng quá lo lắng điên đầu về ngày mai ":

   - " Vậy anh em đừng lo lắng về ngày mai, ngày mai, cứ để ngày mai lo. Ngày nào có cái khổ của ngày đó " .   

   3 - Một chi tiết có ý nghĩa.

Một điểm đáng chú ý về lời giảng dạy của Chúa Giêsu liên quan đến lòng tin tưởng, phó thác vào Chúa Quan Phòng.

Đối với Thánh Matthêu đây là một trong những chương nói về căn tính của người tín hữu Chúa Ki Tô, được Thánh Matthêu trình bày trong các chương ( Mt 5-7), đối chiếu với truyền thống Cựu Ước của dân Do Thái, qua các câu xác nhận,

   - " còn Thầy, thầy bảo cho anh em...",

cùng với lương tâm hành động dưới tằm mắt của Chúa Cha,

   - " Đấng thấu suốt những gì kín đáo..." ( Mt 6, 4. 6.18).  

Như vậy thái độ tin vào Chúa Quan Phòng là bản Hiến Pháp, văn bản nền tảng của Giáo Hội.

Theo Thánh Luca, mối tương quan với Chúa Cha Quan Phòng là phần thuộc về những bài học trọng đại, mà Chúa Giêsu dạy bảo cho các môn đệ mình, trong chuyến đi từ Galilea lên Giêrusalem (Lc 9, 51-10, 37):

   - " Thưa Thầy, Thầy có muốn cho chúng con khiến lửa trời xuống thiêu hủy bọn nó không? Nhưng Chúa Giêsu quay lại mắng các ông...Con chồn có hang, chim trời có tổ, nhưng Con Người không có chỗ tựa đầu...Cứ để kẻ chết chôn kẻ chết của họ. Còn anh, anh hãy đi loan báo Triều Đại Thiên Chúa...Ai tra tay cầm cày mà còn quay lại sau lưng, thì không thích hợp với Nước Thiên Chúa... Đừng mang theo túi tiền, giày dép, cũng đừng chào hỏi ai dọc đường...Vào bất cứ nhà nào mà được người ta tiếp đón, thì cứ ăn những gì người ta dọn cho anh em...".

Bởi đó Chúa Giêsu thường lập đi lập lại nhiều lần bảo các môn đệ hãy cầu nguyện.