Bài Phúc âm hôm nay tường thuật về phép lạ hóa bánh ra nhiều (nói về việc Chúa Giêsu thiết lập Bí Tích Thánh Thể). Là người Công giáo anh chị em đã học hỏi và nhiều lần đón nhận Bí Tích Thánh Thể. Ngày Chầu Lượt của giáo xứ chúng ta cử hành hôm nay có liên quan mật thiết với Bí Tích Thánh Thể. Tôi muốn nói với anh chị em về ý nghĩa và mục đích của ngày Chầu Lượt.
Chầu Lượt là gỉ? Danh từ nầy diễn tả một ngày lễ đặc biệt. “Chầu“ nghĩa là yết liến hoặc thăm viếng một vi thượng khách nào đó. Chúng ta “chầu“ Đức Giáo Hoàng, chúng ta được vào “chầu“ Đức vua, “chầu“ Chúa“. “Lượt“ có nghĩa là “phiên“. Hai tiếng ấy có nghĩa là “Phiên chầu“.
Chầu Lượt “Phiên chầu Mình Thánh Chúa“ của một giáo xứ. Chầu Mình Thánh Chúa cũng gọi là tôn thờ Chúa Giêsu hiện diện trong hình bánh. Chầu Thánh Thể liên tục là một hình thức kính tôn Chúa Giêsu hiện diện trong Bí Tích Thánh Thể . Trong Hội Thánh có nhiều Dòng tu và Cộng đoàn tổ chức chàu Thánh Thể hằng ngày. Mỗi ngày dành một giờ nhất định để chầu Mình Thánh Chúa. Cũng có những Hội dòng được thành lập với mục đích là “Chầu Thánh Thể liên tục“ ngày đêm. Từ thời Trung Cổ – tôi không nhớ rõ năm nào – việc tôn sùng Thánh Thể phát triển mạnh và lan rộng khắp nơi. Trong các giáo xứ, giáo họ, mỗi ngày chúa nhật và lễ trọng đều có giờ Chầu Mình Thánh Chúa trọng thể, thường được tổ chức vào ban chiều. Hằng ngày có Thánh Lễ khắp nơi trên thế giới và hằng năm có một ngày lễ trọng để kính Mình và Máu Thánh Chúa Giêsu. Đó là lễ Mình Thánh Chúa, cũng được gọi là “Lễ Santi“. Tiếng Santi được dịch từ tiếng La Tinh “Sancti Corpus Christi“. Lễ Santi được mừng vào ngày Thứ Năm sau chúa nhật lễ Đức Chúa Trời Ba Ngôi. Trong ngày Đại Lễ nầy có cuộc rước kiệu Mình Thánh Chúa trọng thể trong giáo xứ và sau đó chầu suốt ngày.
Để tôn kính Chúa Giêsu hiện diện trong Bí Tích Thánh Thể một cách đặc biệt trên bình diện giáo phận, có nhiều nơi các giám mục chia phiên cho các giáo xứ có linh mục cai quản tổ chức hàng năm một ngày chầu Mình Thánh Chúa thay cho toàn Giáo phận.
Hôm nay đến lượt giáo xứ .... tổ chức Chầu Mình Thánh Chúa thay cho toàn thể giáo phận Vinh. Truyền thống ngày chầu lượt đã được các vị truyền giáo thiết lập trong các giáo phận tại VN từ thế kỷ 18. Ngày chầu lượt cũng có lịch sử của nó: Có ngày khởi đầu, thời gian phát triển và hình thành. Ngày nay tại VN nói chung và trên phần đất giáo phận Vinh nói riêng, lễ chầu lượt đã và đang phát triển mạnh. Nếu so sánh những lễ chầu lượt đầu tiên với lễ chầu lượt hôm nay, thì người ta thấy có rất nhiều thay đổi về hình thức và cả nội dung nữa. Ngày nay có nhiều giáo xứ đã biến đổi ngày chầu lượt thành ngày “Lễ hội“. Từ cách trang trí cho đến chương trình và cách thức mừng lễ để lộ cho thấy một sự khoe khoang đua đòi với các xứ khác. Văn nghệ, tiệc tùng là điểm nổi bật để đánh giá hơn thua. Càng đông khách tham dự – nhất là khách linh mục – ngày chầu lượt càng thêm “hoành tráng“ long trọng. Vì thế ngày chầu lượt, một cách nào đó, đã trở thành gánh nặng và mối lo cho những gia đình nghèo. Năm ngoái năm kia mình đã đến xứ nọ tham dự chầu lượt và tiện thể thăm bà con họ hàng, đã ngủ đêm ăn nhờ mấy ngày... Năm nay đến lượt mình phải tiếp đón họ thì ít ra cũng phải có con cá ký thịt, chứ không thể mắm muối như mỗi ngày được. Thôi đành phải bán đi vài thùng lúa dự trử cho gia đình để có thể đãi khách cho đẹp mặt mát lòng. Khổ tâm hơn nữa là phải tiếp nhiều khách trong nhiều ngày. Bởi vì có nhiều giáo xứ đã biến ngày chầu lượt thành tuần chàu lượt.
Bên Tây, bên Mỹ có ngày “Chầu Luợt“ không và họ tổ chức như thế nào? Có lẽ cũng có người muốn hỏi cho biết? Sự thường tôi không thích kể chuyện bên Tây, nhất là so sánh với bên Tây, bởi vì bên Tây bên ta khác nhau lắm. Khác nhau về nhiều phương diện: Văn hóa, phong tục, cách sống và hành động ..... Tây có nhiều cái tốt và cũng có nhiều điều xấu. Ta nên học cái tốt mà thôi. Vâng bên Tây cũng có lễ Santi, vì lễ nầy chung cho toàn thể Giáo Hội Công giáo. Còn Chầu Lượt thì theo như tôi biết: ngày nay chỉ còn đôi ba giáo phận giữ truyền thống ngày chầu lượt, chẳng hạn giáo phận Basel là nơi tôi đang ở làm việc. Mỗi giáo xứ và tu viện cũng được phân chia cho một chúa nhật hoặc ngày lễ nào đó trong năm để chầu Thánh Thể suốt ngày thay cho giáo phận. Họ tổ chức ngày chầu lượt rất đơn giản: Đúng ngày Chầu lượt của giáo xứ được ghi trong lịch địa phận, linh mục quản xứ vẫn cử hành Thánh Lễ như thường lệ. Sau Thánh Lễ đặt Mình Thánh Chúa trên bàn thờ có trang hoàng hoa nến trang trọng hơn. Mọi người hiện diện tham dự chầu Thánh Thể khoảng dăm mươi phút. Rôi linh mục và các em giúp lễ đi vào phòng thánh và ai muốn ra về thì cứ đứng dậy ra về, ai muốn ở lại chầu Mình Thánh lâu hơn thì ở lại. Trong ngày đó mọi người được mời gọi đến chầu Mình Thánh riêng tư và âm thầm. Cũng có đôi khi không có ai trong nhà thờ. Giờ chầu kết thúc được tổ chức sau kinh chiều trước khi mặt trời lặn. Trong giờ chầu nầy có ca đoàn và giáo dân tham dự. Sau khi cha xứ ban phép lành Thánh Thể ngày chầu lượt được kết thúc không trống không kèn.
Anh chị em đã thấy sự khác biệt với bên VN chưa? Bên Tây người ta chú trọng đến chất lượng, nghĩa là phần nội tâm và từng cá nhân tiếp cận với Chúa Giêsu Thánh Thể. Bên ta quan trọng hóa hình thức bên ngoài, đặt nặng khía cạnh tập thể cộng đoàn. Và vì thế những sinh hoạt náo nhiệt bên ngoài đã lấn át và làm phai nhạt cái cốt lõi của ngày lễ chầu lượt. Nội dung và cốt lõi của lễ Chầu Lượt là tất cả giáo xứ thay mặt giáo phận chầu Mình Thánh Chúa suốt ngày đã được chỉ định. Việc chàu Mình Thánh có thể được tổ chức chung cho từng hội đoàn hoặc giáo họ phụ thuộc giáo xứ, nhưng cũng cần phải có giờ chầu dành riêng cho cá nhân để mọi người có thể đến cầu nguyện và thờ lạy Chúa trong thinh lặng.
Nếu cứ đua đòi tổ chức những thức bề ngoài như văn nghệ, thi đua làm cổng chào, đốt pháo bông v.v. thì ngày chầu lượt không khác với ngày “lễ hội“ của dân ngoại bao nhiêu! Tại sao lại phải làm những chuyện đó? Có biết bao nhiêu điều phải làm để cho ngày chầu lượt của giáo xứ có ý nghĩa hơn, có ích lợi hơn cho bổn đạo: Chẳng hạn tổ chức ngày chầu lượt như một ngày tĩnh tâm của toàn giáo xứ. Trong ngày đó mời một vài người có khả năng chuyên môn thuyết trình về những đề tài được chọn lựa theo nhu cầu vả sự bổ ích cho bổn đạo....
Để kết thúc, tôi xin mượn lời giáo huấn của Đức Thánh Cha Benedicto XVI nói trong bài giảng của ngài dịp lễ Mình Thánh Chúa năm 2009. Đức Thánh Cha cảnh báo nguy cơ mà Giáo Hội ngày nay đang gặp phải. Đó là “việc tôn sùng Thánh Thể bị lãng quên, hoặc bị tục hóa do bởi nguyên nhân lợi lộc trần thế chế ngự. Điều đó được nhìn thấy trong việc tôn sùng Thánh Thể theo hình thức và trống rỗng, việc cử hành Bí Tích thiếu chiều sâu có sự tham dự của nội tâm vốn được diễn tả bằng lòng tôn sùng và kính trọng phụng vụ“. Đức Thánh Cha nói tiếp: “Chúng ta biết Chúa Kitô chịu đau khổ trong chính Giáo Hội của Ngài như thế nào? Đã bao lần sự hiện diện của Ngài trong Bí Tích Thánh Thể bị lạm dụng, đã bao nhiêu lần Ngài phải đến với những tâm hồn trống rỗng và xấu xa! Đã bao lân chúng ta chỉ cử hành Thánh Lễ một cách máy móc và thậm chí không cần nhận thức rằng Ngài hiện diên trong hình bánh!“
Chớ gì mỗi người chúng ta khi quì trước Mình Thánh Chúa biết hiệp thông với Chúa Giêsu hiện diện trong Bánh Thánh với đức tin nồng nàn và lòng mến thiết tha! Như thế ngày chầu lượt là một cơ hội quí giá để mỗi người chúng ta tỏ lòng sùng kính Chúa Giêsu Thánh Thể và từ đó đón nhận muôn vàn hồng ân Chúa ban và sự sống đời đời… .... Amen!
Lm Đan-Minh Trần Minh-Công