Chuyên mục
“Huế - Sàigòn – Hànội”:

ĐỜI TU

VÀ TÌNH BẠN KHÁC PHÁI

Tiến sĩ Tâm Lý Trần Mỹ Duyệt

Kính mời theo dõi video tại đây:

https://bit.ly/3MdHAsk

Nếu được hỏi ý kiến là giữa ba lời khấn hứa của bậc tu hành Công Giáo: Vâng Lời, Khó Nghèo và Khiết Tịnh, điều nào khó giữ hơn, theo tôi, điều nào cũng khó, và vì khó cho nên mới cần sự khấn hứa; tuy nhiên với Khiết Tịnh, nếu lỗi phạm thì sẽ là một thứ tội gây hậu quả ngay tức khắc, ảnh hưởng lâu dài trên chính bản thân đương sự và những người có liên quan. Theo dõi sinh hoạt của Giáo Hội, đặc biệt những tai tiếng mà Giáo Hội đang phải gánh chịu hiện nay, thì nạn lạm dụng tình dục, nạn ấu dâm của hàng giáo sỹ là một tội ác ghê gớm, đáng khinh bỉ, tệ hại và tai tiếng nhất mà Giáo Hội đang phải đối diện, loay hoay tìm phương thức giải quyết. Satan hiểu điều này và nó khai thác rất kỹ kẽ hở này. 

Đối với con người, ngay cả các loài động vật thì sinh lý, tính dục thuộc bản năng và là một nhu cầu. Không có sự đòi hỏi theo bản năng, và không có nhu cầu này, giống đực hay giống cái, người nam hay người nữ sẽ không bị thu hút bởi nhau và tìm đến nhau. Thế giới loài vật, cũng như thế giới loài người sẽ không có việc duy trì và phát triển nòi giống. Riêng với con người, nhu cầu và bản năng này không chỉ theo chu kỳ của năm tháng mà còn lệ thuộc vào đam mê, khao khát và thèm muốn được thôi thúc bởi tình cảm và tình yêu, được kích thích bởi những phản ứng tâm sinh lý. Những chia sẻ sau đây, tôi chỉ nhằm đóng góp vài nhận xét về chuyên môn nhân dịp đọc bài SỐNG TỐT TÌNH BẠN KHÁC PHÁI, trích trong tác phẩm THƯƠNG CHO ĐẾN CÙNG ĐỜI LINH MỤC THỪA TÁC của Lm. Micae-Phaolô Trần Minh Huy, PSS. Đặc San Giáo Sỹ Việt Nam, số 439, Chúa Nhật 18.09.2022.

 Qua bài viết, tác giả đã đưa ra nhiều dẫn chứng để khuyên các linh mục đúng hơn là giới tu hành nên ý tứ cẩn thận với người khác phái. Đặc biệt, nhấn mạnh đến những điểm thực hành rất cần thiết bao gồm: Tương Quan với Người Nữ Nói Chung, Tương Quan với Nữ Tu, Tương quan với bạn khác phái đời thường, đặc biệt nhấn mạnh đến những bạn gái Công Giáo và không Công Giáo, Tương quan với các Góa Phụ, và Các Giải Pháp Ứng Xử Tốt Đẹp, nhấn mạnh đến tương quan với mẹ và chị em ruột, cũng như lưu ý về lời khuyên của Thánh Phaolô dành cho Timôtê: “Con hãy coi các cụ bà như mẹ, các thiếu nữ như chị em, với tấm lòng hoàn toàn trong sạch”. (1 Tm 5,2).    

Nói chung, đây là những hướng dẫn khá đầy đủ, hữu ích và cần thiết cho những khó khăn, thách thức mà phần đông giới tu hành thường gặp phải về tình cảm, tình yêu, và tình dục khác phái. Tôi muốn nhấn mạnh đến tình cảm trước vì từ tình cảm dẫn đến tình yêu và kết quả của nó là tình dục. Câu hỏi ở đây là liệu một người nam và một người nữ có thể trở nên những người bạn với nhau được không? Câu hỏi này vẫn không có câu trả lời dứt khoát. Bởi vì theo kinh nghiệm hằng ngày, một mối tình không “lãng mạn” giữa người đàn ông và người bàn bà không chỉ là không có, mà nên nhìn rõ thực tế: “mối tình giữa đàn ông và đàn bà không thể chỉ là bạn”. [Men and Women Can't Be "Just Friends" - Scientific American https://www.scientificamerican.com › article › men-and...] Do đó, chỉ cần một chút suy nghĩ lệch lạc, hoặc một sự yếu đuối nào đó, những mối tình này sẽ không còn mang ý nghĩa trong sáng nữa.

Trước hết, những tình cảm ấy sẽ dẫn đến việc làm ngãng trở đời sống độc thân và tinh thần thánh hiến trọn vẹn. Khi nói về đời sống độc thân, Chúa Giêsu đã nói rằng để hiểu được giá trị của nó phải có ơn từ trên cao. Ngài nói với các môn đệ khi họ đặt vấn đề về đời sống hôn nhân và đời sống độc thân: “Không phải mọi người hiểu được điều ấy, nhưng chỉ những ai được ban cho hiểu mà thôi. Vì có những hoạn nhân từ lòng mẹ sinh ra, có những hoạn nhân do người ta làm nên, và có những người vì Nước Trời, tự trở thành hoạn nhân. Ai có thể hiểu được thì hiểu.” (Mt. 19:11-12)

Hiểu đã khó, mà giữ còn khó hơn. Đời sống độc thân của giới tu hành Công Giáo không phải là một nỗ lực và cố gắng của con người, đúng ra, nó là một ơn gọi rất đặc biệt đối với những ai mà Thiên Chúa đã tiền định và lựa chọn. Nó được gọi là một “đặc sủng” được ban cho riêng những ai dấn thân vào con đường phục vụ Thiên Chúa.

NHU CẦU VÀ BẢN NĂNG

Sinh lý và nhu cầu sinh lý là một cái gì dính liền với cuộc sống con người. Khi một người tu hành gặp gỡ và có cảm tình với người khác phái, họ nghĩ gì về mối quan hệ ấy? Trong Thánh Kinh đã nói gì về mối quan hệ nam nữ dưới cái nhìn sáng thế ký: “Thiên Chúa chúc lành cho họ và nói với họ, “Hãy sinh sôi nẩy nở thật nhiều, cho đầy mặt đất.” (Sáng Thế 1:28). Ngay cả Lụt Hồng Thủy cũng không hủy bỏ được lệnh truyền này, và vì thế lệnh truyền này vẫn được lập lại: “Vậy các con, hãy sinh sôi nảy nở và lan tràn ra trên đất, mà thống trị nó.” (Sáng Thế 9:7)

Ngoài ra với cái nhìn tâm sinh lý, dù là Thiên Chúa có kèm theo hình phạt đối với con người, đặc biệt là nữ giới, nhưng sinh lý và nhu cầu sinh lý vẫn là một hấp dẫn không thể cưỡng lại: “Với người đàn bà, Ngài phán: “Ta sẽ gia tăng đau khổ cho ngươi trong việc thai nghén của ngươi! Trong đau đớn, ngươi sẽ sinh con đẻ cái. Với chồng ngươi, ngươi hăm hở đon đả. Nhưng nó, nó sẽ thống trị ngươi.”” (Khởi Nguyên 3: 16) [Bản dịch của Cha Thuấn]. Nhưng trong bản dịch của Nhóm GKPV dịch là “Ngươi sẽ thèm muốn chồng ngươi.”  

Phụ nữ đau đớn trong thai nghén và sinh nở nhưng vẫn “thèm muốn”, còn nam giới tránh sao lời ngăn đe của Chúa: “Ai nhìn người nữ mà ước ao phạm tội với họ trong lòng thì đã phạm tội rồi.” (Mt 5:28). Đàn ông “yêu bằng mắt.” Một nhận xét và kinh nghiệm rất rõ ràng.

Để hiểu được sức thu hút và quyến rũ của nó như thế nào, sau đây là một số những kết quả khảo cứu: 

- Chương trình nghiên cứu năm 1950 cho thấy, trung bình, 54% đàn ông và 19% đàn bà nghĩ về tình dục vài lần trong một ngày. Trong những người đàn ông tham gia vào nghiên cứu này, có nhiều người nghĩ về nó mỗi phút, mỗi 15 giây, thậm chí mỗi 7 giây! [Kinsey Institute, một tổ chức nổi danh khắp hoàn cầu, do bác sĩ Alfred Kinsey sáng lập, khoảng thập niên 1940.]

- Cuộc khảo cứu tại Đại học Ohio State University, do giáo sư Terri Fisher làm trưởng nhóm. Trong số trên 120 nam sinh viên và 163 nữ sinh viên, tuổi từ 18 đến 25 tham dự, và kết quả được đăng trên tờ Journal of Sex Research, số tháng Giêng 2012. Theo đó, trung bình một người đàn ông nghĩ về sinh lý 19 lần một ngày, và đàn bà là 10 lần một ngày. Đó là con số trung bình. Tính riêng lẽ, thì đàn ông nghĩ về sinh lý từ 1 lần đến 388 lần một ngày, và phụ nữ thì từ 1 lần đến 140 lần một ngày, tùy theo thể chất, môi trường xung quanh, mức độ hormone trong cơ thể mỗi người...

- Bác sĩ Louann Brizendine, trong tác phẩm “Female Brain”, thì “Đàn ông nghĩ về tình dục mỗi 52 giây, và đàn bà mỗi ngày một lần…”   

- Theo chuyên gia về sinh lý, Ian Kerner, trong talk show sáng ngày 3 tháng 12, 2011 trên đài truyền hình CBS, thì người nào không nghĩ về tình dục lần nào trong ngày, là người có vấn đề.

Sinh lý là bản năng, và đàn ông thì nghĩ về sinh lý nhiều hơn đàn bà. Tùy theo mức độ hormone Testosterone trong cơ thể mỗi người đàn ông, mà mức độ nghĩ đến, ham muốn  nhiều hay ít. Như vậy, có bao nhiêu người trong giới tu hành nghĩ đến người “bạn khác phái” trai hay gái của mình mà lòng thoát khỏi xao xuyến? Phải chăng đó là lý do đưa đến nạn “xé rào”, “ăn vụng”, hoặc lạm dụng tình dục của giới này?!     

SỐNG VỚI ẢO GIÁC

Nhưng Chúa Giêsu trên con đường truyền giáo cũng có những người bạn khác phái như chị em Máttha, Maria. Do đó, cần phải có những mối quan hệ khác phái một cách thánh thiện để quân bình nhu cầu tâm sinh lý, để giúp nhau trung thành với ơn gọi. Biết và hiểu về sinh lý sẽ dễ dàng và hữu hiệu hơn trong khi thi hành mục vụ. Đó là những cám dỗ hết sức tinh vi, hấp dẫn và khó chống cự đối với giới tu hành, những người đang sống đời độc thân.      

Thế là tự cho phép mình được lao vào những tình cảm với người khác phái: con thiêng liêng, con tinh thần, anh chị em linh tông, anh chị em tinh thần. Rồi tò mò, tìm hiểu trên sách báo, phim ảnh, hoặc cũng có thể là hồi tưởng lại những gì đã xảy ra trong quá khứ trước khi đi tu…. Những từ ngữ chuyên môn như tinh trùng, tinh dịch, di tinh, mộng tinh, trứng, trứng rụng, thụ tinh, thai kỳ, sinh nở, phá thai, ngừa thai… Những hiện tượng ảnh hưởng bởi tâm sinh lý như xuất tinh, kinh nguyệt, tắt kinh, hồi xuân, giao hợp, làm tình, thủ dâm, và hàng trăm những hình ảnh, cám dỗ cứ thế mà làm cho đầu óc trở nên rối loạn. Đặc biệt, trong thế giới hiện tại, phong trào đồng tính, hôn nhân đồng tính, chuyển giới cũng là những điểm thu hút tính tò mò. Tất cả cứ thế quay cuồng khiến cho tâm hồn người tu không còn thanh tịnh mà ngược lại bị nung nấu và thiêu đốt. Theo Freud, sự dồn nén, căng thẳng về sinh lý còn dẫn đến tâm bệnh. Ngoài ra, những chứng bệnh thông thường như nhức đầu, khó chịu, ngứa ngáy, ợ chua, mất ngủ, hoặc cư xử nóng nảy, cộc cằn, bẳn gắt đều có liên quan đến sự bất quân bình về đời sống tình dục.

Để hiểu được mưu mô thâm độc của Satan trong trận chiến “tình bạn khác phái”, câu chuyện trái táo vườn địa đàng, hay còn gọi là sự sa ngã của Nguyên Tổ (Khởi Nguyên 3:1-12) cần được giới tu hành đọc và suy niệm hằng ngày, nhất là mỗi khi trong lòng mình nổi lên những ý nghĩ về tình bạn, tình yêu, tình dục, hoặc những tư tưởng tự lừa dối rằng mình cần phải học hỏi, cần phải hiểu biết, và cần phải có kinh nghiệm để “chống lại cám dỗ” cũng như chu toàn công việc mục vụ.

Thật ra, Satan không hề nói với Evà về việc ăn hay không ăn trái cấm. Nó cũng không phê bình gì về việc con người phải vâng lời Thiên Chúa, mà chỉ gợi lên trong tâm trí tính tò mò về trái cây giữa vườn ấy: “Thiên Chúa có thật sự nói, ‘ngươi không được ăn bất cứ trái gì trong vườn này không?’. Từ việc khai thác tính tò mò ấy, Evà đã bắt đầu có những phán đoán và tư tưởng riêng. Và sau cùng Satan đã dựa vào đó để tấn công: “Bà sẽ chẳng chết chóc gì,” con rắn đã nói với người nữ. “Vì Thiên Chúa biết khi nào ngươi ăn nó, mắt ngươi sẽ sáng ra, và ngươi sẽ nên như Thiên Chúa, biết lành và biết dữ.” (4-5). Cái dối trá và xảo kế của Satan (con rắn) là không hề nói dối về việc con người sẽ biết lành, biết dữ ra sao sau khi ăn trái cấm. Nó chỉ nói có một nửa sự thật là mắt sẽ sáng ra. Đây cũng là mánh lới ma quỉ tiếp tục dùng để phỉnh gạt những ai tự cho mình cái lý do “cần” biết lành, biết dữ như Thiên Chúa.

Theo một khảo cứu cho biết, phụ nữ thường xuyên miễn cưỡng phải làm một số hành  động liên quan đến tình dục mà họ không ưa thích, trong đó 46% với những người họ yêu, 22% với những người họ có những quan hệ tốt, 19% với bạn bè, 9% với chồng, và 4% với người lạ. Dựa theo thống kê này, có bao nhiêu trong số người này là những người yêu, có quan hệ tốt, hoặc bạn bè với giới tu hành, và ngược lại, có bao nhiêu trường hợp những phụ nữ này coi các linh mục, tu sỹ như người yêu, người có những quan hệ tốt, và là bạn bè???     

Riêng đối với các nữ tu, chính do sự quan tâm và thân mật của tình bạn, cảm nhận “yêu thương” có thể dễ dàng bộc phát và phát triển. Vì thế “có một nguy cơ tiềm ẩn trở thành nạn nhân của những vụ lạm dụng tình dục và bị khai thác.” Đức Phanxicô cũng thừa nhận có tệ nạn này: “Vấn đề lạm dụng trên các nữ tu vẫn cũng có xảy ra tại Rôma. Đây không chỉ lạm dụng tình dục mà còn lạm dụng quyền lực, lạm dụng lương tâm trên các nữ tu.  Chúng ta phải chiến đấu chống lại việc này!” [Với Hiệp Hội Quốc Tế Bề Trên Tổng Quyền các Dòng Nữ ngày 10/5/2019]

ỨC CHẾ : LE REFOULEMENT (Repression)

 Trong phân tâm học, Le Refoulement hay còn gọi là ức chế (repression) được hiểu như phản ứng tự vệ để “chắc chắn rằng những gì không được chấp nhận đối với nhận thức, và nếu nhắc đến làm cho khó chịu, thì nó bị ngăn lại không đi vào phản ứng đó.      

Điều này khiến cho nhiều suy nghĩ mà nếu chúng ta để nó thiêu đốt trong tâm tư hay ý nghĩ mình, sẽ có ngày nó trở thành một hành động mà chúng ta coi như được chấp nhận. Chúa Giêsu cũng nói: “Đầy trong lòng tràn ra bề ngoài.” (Lc 6:45) Thực tế, tôi đã có dịp đọc và trao đổi với ít nhất hai linh mục, họ rất hãnh diện về sự hiểu biết của mình về tình yêu và tình dục. Ước muốn được chia sẻ, thông truyền chuyên môn của họ về vấn đề ấy đã được thai nghén, và kết quả là những bài báo và tác phẩm của họ còn “tình” và “dục” hơn cả những thứ đã được các nhà tâm sinh lý viết và trình bày. Họ có kinh nghiệm, tưởng tượng hay bị ức chế?!

Nhưng một kinh nghiệm mà trong nghề nghiệp đã khiến tôi rất ngạc nhiên, đó là trường hợp một linh mục đã lợi dụng sự hiểu biết về tình dục, tình yêu, và lợi dụng tòa giải tội khuyên và chỉ cho một hối nhân nữ cách dùng miệng mình để kích thích khoái cảm của chồng. Hối nhân đó đã phải trải qua hậu chấn tâm lý hoảng sợ (post traumatic) sau lần xưng tội ấy, và cho đến mãi sau này vẫn còn hoang mang về tình yêu, tình dục, nhất là sự kính trọng dành cho linh mục.

Không ai nghĩ rằng việc một nhà tu hành cần biết và hướng dẫn một cách có trách nhiệm cho những trường hợp người khác gặp những khó khăn về tâm lý, tình cảm và luân lý. Thí dụ, phương pháp ngừa thai, thế nào là ngừa thai tự nhiên được Giáo Hội Công Giáo chấp nhận, ảnh hưởng của ly dị, của phá thai, của đồng tính, hôn nhân đồng tính hoặc chuyển giới. Đây là những vấn nạn thời đại có liên quan đến đời sống tâm linh, đạo đức xã hội, và tâm lý sống. Tuy nhiên, là con người, giáo sỹ hay tu sỹ vẫn phải canh chừng với chính lòng mình. Nên biết rằng cây nến làm phép và cây nến không làm phép đốt lên vẫn cháy như nhau. Tóm lại, biết vừa phải, biết đủ để chu toàn công việc mục vụ là điều cần, nhưng nếu để mình bị đốt cháy, bị thiêu rụi bởi những tình cảm, những cái biết đó thì: “Được lời lãi cả thế gian, mà thiệt mất linh hồn nào có ích gì? Lấy gì đổi được linh hồn.” (Mt 16:26; Mk 8:36) Hãy dành cái biết đó, những kinh nghiệm đó cho những nhà chuyên môn, những người được huấn luyện để trình bày.  

Ngày 29 tháng 6 năm 1972, Đức Giáo Hoàng Phaolô VI (1963-1978), giờ là Thánh Giáo Hoàng Phaolô VI đã quả quyết khi ngài nói trong một cuộc triều yết: “Như một vết nứt mầu nhiệm, không, nó không phải là một cái gì mầu nhiệm, nhưng từ vết nứt đó hương khói của Satan đã bay vào Đền Thờ Thiên Chúa.” Hương khói Satan đang làm mê mẩn giới tu hành hiện nay là phong trào phong chức cho nữ giới, phong trào linh mục lập gia đình, phong trào bình quyền nữ giới trong Giáo Hội. Những thứ mà nghe ra rất hợp tình, hợp lý nhưng lại đi ngược với giáo huấn, truyền thống Giáo Hội và tinh thần Thánh Kinh. 

 Nhưng làm cách nào để có thể nhận ra những hương khói của Satan, và tránh không để chúng ảnh hưởng đến sức sống tâm linh?  Năm 1971, cha Valinho, cháu của Nữ tu Lucia (1907-2005) một trong ba trẻ em của biến cố Fatima, đã viết cho chị một lá thư hỏi về những biến động của Giáo Hội. Trong thư hồi âm, chị Lucia đã trả lời: “Thực tế đau lòng là có nhiều người đã để mình bị nhận chìm bởi làn sóng sùng bái ma quỉ đang phủ kín thế giới, và họ quá mù tối để không nhìn ra khuyết điểm của họ.” Và chị tiếp tục viết: “Dì xác tín rằng, nguyên nhân chính của ma quỉ trong thế giới hôm nay và sự sa ngã của nhiều linh hồn tận hiến là thiếu sót sự kết hợp với Thiên Chúa qua việc cầu nguyện. Ma quỉ rất mực khôn ngoan và tìm kiếm những điểm yếu kém của chúng ta để tấn công. Nếu chúng ta không cẩn thận và cậy dựa vào sức mạnh từ Thiên Chúa, chúng ta sẽ sa ngã, bởi vì chúng ta đang sống trong một thời điểm quá xấu, mà chúng ta lại yếu đuối, mỏng dòn.”

 Lơ là cầu nguyện. Thiếu sức sống nội tâm đến từ nguồn mạch Thánh Lễ, Thánh Thể và Lời Chúa là những kẽ hở của đời sống tinh thần, của đời sống Giáo Hội. Không trừ một ai dù là giáo hoàng, hồng y, giám mục, linh mục, tu sỹ hay giáo dân, nếu không có ơn Chúa sẽ rất dễ trở thành mồi ngon trước những cám dỗ của Satan và bè lũ của chúng. Và Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã gọi nó bằng cái tên “văn minh sự chết.” Sống trong thế giới hôm nay, để tránh khỏi ảnh hưởng và hít thở phải hương khói ấy, chúng ta không còn cách nào khác hơn là suy niệm và thực hành Lời của Chúa: “Hãy tỉnh thức và cầu nguyện để khỏi sa chước cám dỗ. Vì tinh thần mau mắn, nhưng xác thịt nặng nề.” (Mt 26:41) Và hằng ngày khiêm tốn cầu xin: “Xin chớ để chúng con sa chước cám dỗ. Nhưng cứu chúng con khỏi sự dữ.” (Mt 6:14) [HƯƠNG KHÓI SATAN VÀ THỊ KIẾN CỦA ĐỨC LEO XIII. Trần Mỹ Duyệt. www.giadinhnazareth.org . 17 September, 2022.]

 Thánh Benedict de Nursia (480-547 CE), theo truyện kể, ngài đã mình trần nhẩy vào bụi gai để chống trả chước cám dỗ về Khiết Tịnh. 

*

Trần Mỹ Duyệt

Hẹn gặp lại