Hôm nay Giáo Hội cử hành Lễ Trọng Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, tín điều long trọng được Đức Giáo Hoàng Piô IX xác định vào năm 1854.

Qua nhiều thế kỷ, Giáo hội ngày càng ý thức hơn rằng Đức Maria, "đầy ân sủng" nhờ Thiên Chúa, đã được cứu chuộc ngay từ lúc tượng thai. Đó là điều mà tín điều về sự Vô Nhiễm Nguyên Tội tuyên xưng, như Đức Thánh Cha Piô IX đã tuyên bố vào ngày 8 tháng 12 năm 1854: “Từ giây phút đầu tiên khi tượng thai, do một đặc ân và ưu huệ của Thiên Chúa toàn năng và dựa trên công nghiệp Chúa Giêsu Kitô Ðấng Cứu Chuộc nhân loại, Ðức Trinh Nữ Maria được gìn giữ khỏi vướng mắc mọi tỳ ố, tội tổ tông truyền". (Piô IX - sắc lệnh Munificentissimus ngày 8 tháng 12 năm 1854), và sách Giáo lý Hội thánh Công giáo, số 491 viết: “Đức Trinh Nữ Diễm Phúc Maria, đã được gìn giữ khỏi mọi tỳ ố nguyên tội ngay từ lúc tượng thai, do ân sủng và tình thương đặc biệt của Thiên Chúa toàn năng, nhờ công nghiệp của Đức Giêsu Kitô Đấng Cứu Độ loài người” (DS 2803).

Đức Maria vô nhiễm nguyên tội

“Kính mừng Maria đầy ơn phúc” (Luca 1: 28). Trong hàng ngàn thế kỷ, hàng triệu lần mỗi ngày Đức Trinh Nữ Maria được các tín hữu kính chào bằng lời chào của Tổng Lãnh Thiên Thần, mà chúng ta nghe lại được vang vọng trong bài Tin Mừng hôm nay. Các con cái của Hội Thánh học được từ những lời của Tổng lãnh thiên thần Gabriel rằng sự đầy đủ của mầu nhiệm ân sủng của Thiên Chúa đã được thực hiện nơi Mẹ Maria. Thánh Phaolô Tông đồ dạy chúng ta rằng Chúa Cha đã làm cho mọi sự trở nên sung mãn trong Người Con Nhập thể của Ngài, “Cảm tạ Cha, Ðấng đã làm cho anh em có thể dự phần cơ nghiệp dành cho các thánh trong sự sáng. Chính Người là Ðấng đã kéo anh em ra khỏi quyền lực tối tăm, và chuyển anh em vào nước của Con chí ái Người, trong Ngài ta có ơn cứu chuộc, ơn tha tội. Ngài là hình ảnh của Thiên Chúa vô hình là trưởng tử giữa mọi thụ sinh, vì trong Ngài vạn vật đã được tạo thành, chốn trời cao và nơi dương thế, vật hữu hình, vật vô hình, dù là thiên tòa, hay thiên chủ, dù là thiên phủ, hay là uy linh: mọi sự đã được tạo thành vì Ngài và cho Ngài! Và Ngài có ưu thắng trên mọi sự, và mọi sự đều tồn tại trong Ngài. Và Ngài là đầu của Thân mình, tức là Hội thánh. Ngài là khởi nguyên, là trưởng tử giữa các vong nhân, ngõ hầu trong muôn sự Ngài là đệ nhất vô song! Vì chưng Thiên Chúa đã quyết ý cho tất cả viên mãn đậu lại trong Ngài, Và đã giảng hòa cho cả vạn vật nhờ Ngài và cho Ngài, đã ban lại bình an nhờ bửu huyết đổ ra nơi thập giá của Ngài, cho mọi vật dù ở dưới dất hay ở trên trời!” (Côlôsê 1, 12-20), Sự sung mãn này tuôn tràn từ đầu là Chúa Kitô và tràn ra trên Nhiệm thể của Ngài là Giáo hội. Trước khi xuống thế trong xác phàm, sự sung mãn của Đức Kitô đã lan tràn trên Đức Maria một cách độc đáo và không thể lặp lại, vì Mẹ là người được tiền định từ đời đời để làm Mẹ Thiên Chúa.

Điều đáng kể trong bài đọc thứ nhất, phụng vụ nhắc lại hình bóng của Evà, mẹ của mọi người. Các Giáo Phụ đã nhìn thấy nơi Đức Maria một Evà mới cởi trói cho người phụ nữ đầu tiên. Nút thắt của sự bất tuân do Evà buộc lại, đã được cởi trói bởi sự vâng phục của Mẹ Maria. Cũng như Evà được tạo ra trong sự tinh sạch và toàn vẹn, thì Evà mới cũng được bảo vệ một cách kỳ diệu khỏi sự ô nhơ của tội nguyên tổ vì Mẹ phải ban cho nhân loại Ngôi Lời, Đấng đã nhập thể để làm giá cứu chuộc chúng ta.

Thánh Irênê đã so sánh sự trinh trong của trái đất thuần khiết mà Ađam được dựng nên  từ đó với sự trinh trong của nhân tính vô nhiễm nguyên tội của Mẹ Maria mà từ đó Ađam thứ hai được tạo nên. “Vì là chính nguyên mẫu nên Ađam có chất liệu của mình từ đất nguyên sơ và vẫn còn trinh trong (“chưa có bụi cây ngoài đồng nào trên mặt đất, chưa có đám cỏ ngoài đồng nào mọc lên, vì Đức Chúa là Thiên Chúa chưa cho mưa xuống đất và không có người để canh tác đất đai” (Sáng thế ký 2: 5)) thì cũng như vậy, Đấng là Ngôi Lời đã gồm tóm Adam lại trong chính Ngài, ngay cả tiếp nhận sự sinh nở, cho phép Ngài gom góp Adam [vào chính Ngài], từ Mẹ Maria, là người vẫn còn là một trinh nữ” (Adversus hereses III, 21:10). 

Chân phước Giáo Hoàng Piô IX vào ngày 8 tháng 12 năm 1854 đã công bố Tín điều đức tin được Thiên Chúa mạc khải rằng Đức Trinh Nữ Maria "ngay từ giây phút đầu tiên tượng thai, bởi một đặc ân và ân sủng đặc biệt được Thiên Chúa ban cho, theo công nghiệp của Chúa Giêsu Kitô, Đấng Cứu Rỗi của loài người, đã được bảo tồn khỏi mọi vết nhơ của tội nguyên tổ " (Denz.- Schonm, 2083). Việc công bố tín điều cách chính thức là tương đối gần đây, nhưng việc tuyên xưng đức tin của các Kitô hữu và phụng vụ về mặt này là rất xa xưa. Hơn nữa, bốn năm sau, cũng cùng một Đức Trinh Nữ Maria, hiện ra tại Lộ Đức cho Thánh nữ Bernadette, đã xác nhận chân lý của tín điều này bằng cách tự giới thiệu mình với danh hiệu “Ta là Đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội”. 

Sự tiền định của Đức Maria đối với ân sủng độc nhất này - phù hợp với việc đình lại  mệnh lệnh chung, theo đó mọi người từ lúc tượng thai đều bị mắc tội nguyên tổ - điều này khiến chúng ta phải suy ngẫm về mầu nhiệm của kế hoạch cứu độ của Ba Ngôi Chí Thánh trong những gì sâu xa nhất. Thiên Chúa, Một Chúa nhưng Ba Ngôi, ngay từ đầu đã thấy trước sự nhập thể trong tương lai của Ngôi Lời, mà đỉnh cao là sự cứu chuộc bản tính con người đã sa ngã vào tội lỗi. Do đó, Ngài đã tiền định cho Đức Maria trinh khiết, để Ngài có thể rút ra từ nhân tính không bị ô nhiễm của Mẹ, mà Chúa Con có thể nhận lấy để thiết lập lại nơi chính mình sự trong sạch ban đầu của công trình tạo dựng và định hướng lại cho công cuộc tạo thành đó đi đến vinh quang vĩnh cửu.

Vì lý do này, trong bài đọc thứ hai của phụng vụ hôm nay, Thánh Phaolô nhắc nhở chúng ta rằng Thiên Chúa muốn thấy chúng ta thánh thiện và vô nhiễm trước mặt Ngài. Sự trinh khiết trong nguồn cội của chúng ta dường như đã bị mất đi một cách không thể cứu chữa. Tuy nhiên, trong Mẹ Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội, Thiên Chúa đã tìm ra giải pháp hoàn hảo để đảo ngược thảm họa do lạm dụng quyền tự do của chúng ta, và trả lại cho nhân loại sự thuần khiết ban đầu tưởng như đã mất đi một cách vô vọng.

Sự Vô Nhiễm Nguyên Tội của Đức Maria là kết quả trực tiếp của Chức Vị làm Mẹ Thiên Chúa của Mẹ. Thánh Anselmô thành Aosta đã viết: “Chắc chắn, thật phù hợp khi Đức Trinh Nữ được làm cho nên xinh đẹp với một sự trinh khiết mà không có sự trinh khiết nào lớn lao hơn nữa mà người ta có thể hình dung được, ngoại trừ sự trinh khiết dành cho Thiên Chúa. Vì dành cho Mẹ, Thiên Chúa Cha sẵn lòng ban Con Một của Ngài, là Đấng tự bản tính là Con một và cũng người Con ấy trở thành Con chung của Thiên Chúa Cha và của Đức Trinh nữ” ( De conceptu virginali et originali peccato, bàn về khái niệm trinh khiết và tội nguyên tổ, XVIII)

Mối liên hệ này giữa đặc ân làm Mẹ Thiên Chúa và Sự vô nhiễm nguyên tội của Đức Maria cũng dẫn đến sự vượt trội của Mẹ đối với chúng ta. Mẹ là hình ảnh hoàn hảo của Giáo hội trên thiên đàng, là thành Giêrusalem mới khải hoàn, sẽ không có tì tích cũng như không có đau thương và chết chóc. Đây là lý do tại sao Kinh Tiền Tụng của Thánh lễ hôm nay nhắc lại: “…..Mẹ là một người mẹ xứng đáng của Con Cha, là dấu hiệu ưu ái của Cha đối với Hội Thánh thuở ban đầu, và là lời hứa về sự hoàn hảo của Hội Thánh như Hiền Thê của Đức Kitô, rạng rỡ xinh đẹp”. Cũng vậy ở trên trời, Mẹ Maria không phải và sẽ không bao giờ chỉ là một môn đệ, nhưng là người cao trọng nhất của Con Mẹ. Mẹ đang và sẽ luôn là Mẹ Thiên Chúa, Mẹ Giáo Hội, Nữ Vương các Thiên Thần và Các Thánh. Do đó, Kinh Tiền Tụng của Thánh lễ nói thêm: “…Cha đã chọn Mẹ từ tất cả các thụ tạo để làm người bào chữa cho chúng con bên Cha và nêu gương thánh thiện cho chúng con”.

Đức Maria là đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội vì Mẹ là Mẹ Thiên Chúa. Chính Mẹ đã nhận được ân sủng trinh khiết nguyên khởi và cuộc sống ân phúc cuối cùng mà chúng ta, bằng cách cộng tác với ân sủng Chúa ban, hy vọng một ngày nào đó cũng sẽ nhận được cuộc sống ân phúc đó.

Mẹ Maria là Đấng vô nhiễm đầy ân sủng. Mẹ không chỉ là môn đệ của Chúa Kitô, là người đã vượt qua xiềng xích tội lỗi cùng với sự trợ giúp của ân sủng, nhưng Mẹ còn là totius Trinitatis nobile triclinium, nơi nghỉ ngơi cao quý của Thiên Chúa Ba Ngôi (Thánh Tôma Aquinô, Exposito Salutationis Angelicae, I). Đấng Vô Nhiễm Nguyên Tội, đầy ân sủng, sẽ luôn là Mẹ và Nữ Vương của thành phần được tuyển chọn của Giáo Hội mà chúng ta hy vọng một ngày nào đó sẽ gia nhập, một ngày kia sẽ hân hoan ca mừng trước Đấng Toàn Năng.

Lạy Chúa, là Đấng nhờ Đức Trinh Nữ Vô Nhiễm Nguyên Tội đã chuẩn bị một nơi cư ngụ xứng đáng cho Con Chúa, chúng con cầu xin Chúa ban ơn cho chúng con, như Chúa đã gìn giữ Mẹ Maria khỏi mọi vết nhơ nhờ cái chết của Con Chúa, là điều mà Chúa đã thấy trước, thì qua sự cầu bầu của Mẹ, chúng con cũng được rửa sạch mọi vết nhơ và được chấp nhận vào vui hưởng sự hiện diện của Chúa. Amen.

Phêrô Phạm Văn Trung chuyển ngữ.

https://www.catholicculture.org/culture/liturgicalyear/calendar/day.cfm?date=2020-12-08