CHÚA NHẬT XXXII-A THƯỜNG NIÊN
Kn 6:12-16; 1Tx 4:13-18; Mt 25:1-13
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD
Image:
Wise Virgins by James Tissot
Ba dụ ngôn cuối cùng của Chúa Giesu dưới
hình thức hội thoại trong Tin Mừng Mathieu báo hiệu năm phụng vụ sắp kết thúc.
Ba chuyện này liên quan đến những việc mà người Kito hữu phải làm để chuẩn bị
đón Chúa Kito.
Dụ ngôn thứ nhất nói về người đầy tớ được trao
trách nhiệm quản gia (Mt 24:45-51). Dụ ngôn này đề cập đến vấn đề lãnh đạo
trong tôn giáo, cảnh báo không nên thờ ơ trong việc phục vụ giáo dân dù ngày
phán xét còn xa qua câu chuyện những cô gái nói trong Tin Mừng hôm nay (Mt
25:1-13). Tuần sau chúng ta sẽ nghe chuyện cuối cùng nói về tài năng của mỗi
người (Mt 25:14-30).
Cứ bề ngoài thì câu chuyện đề cập đến
những việc chúng ta phải làm tùy theo khả
năng của mình. Nhưng nghĩ kỹ thì thấy nói nhiều hơn về sự khôn ngoan, can đảm
và đầu tư tặng vật và tài năng Chúa ban cho chúng ta và còn nhiều thứ khác nữa
hàm chứa trong những câu chuyện giáo huấn này.
TỤC CƯỚI HỎI Ở PALESTINE VÀO
THẾ KỶ I
Dụ ngôn những người trinh nữ khôn ngoan
và dại khờ (Mt 15:1-13) có thể được diễn nghĩa tùy theo mức hiểu biết. Một số
học giả hiểu câu chuyện này, đặc biệt Mathieu, hoàn toàn theo phong tục cưới
hỏi vào thời chúa Giesu. Cách cắt nghĩa này, dù không phải là dở, cũng không
đạt tới đỉnh điểm của câu chuyện ẩn dụ này. Cao điểm của nghi thức lễ cưới vào
thời Chúa Giesu ở Palestine là khi chàng rể cùng nhà trai đi đến nhà gái đón
dâu. Đây là phần cuối của nghi thức lễ cưới và, cũng là trọng tâm của dụ ngôn
Tin Mừng.
Mười người con gái, rất có thể là
chị em bà con của chàng rể đang ngồi đợi để theo chàng rể trở về nhà. Nhưng có
người lại cho đó là 10 cô gái “phù dâu”. Có thể đây là cách chuyển nghĩa dở
nhất nhất? Đúng ra đây là những cô gái trẻ chưa lập gia đình, một ngày kia
sẽ đi lấy chồng! Năm cô khôn ngoan và năm cô không được thông minh!
Đến nửa đêm chàng rể mới đến, tất
cả mười người đều thức dậy, nhưng chỉ năm người có đủ dầu để đốt sáng đèn, năm
người kia không có dầu bèn đi mượn nhưng không được phải đi mua. Trong khi đi
mua dầu thì cửa đóng lại và nghi lễ đón dâu bắt đầu. Những cô gái khôn ngoan đã
chuẩn bị đày đủ, còn những cô thiếu khôn ngoan không chuẩn bị chu đáo đã thất
bại nên bị bỏ rơi ngoài không được vào dự tiệc. Họ đã không biết lợi dụng thời
gian chờ đợi chú rẻ và nhà trai đến để chuẩn bị đầy đủ mọi sự cần thiết.
VIỆC CỦA LOÀI NGƯỜI LIÊN HỆ
ĐẾN THIÊN CHÚA
Giống như mọi dụ ngôn, dụ ngôn này có
hai nghĩa: nghĩa đen là mừng tiệc cưới, nghĩa bóng là hành động của Thiên Chúa.
Nghĩa đơn giản nhất, và có lẽ thích hợp nhất, là phải khôn ngoan biết lắng nghe
lời Thiên Chúa -“có tai thì nghe”- và chấp nhận sứ điệp của Người. Những ai từ
chối không nghe lời Chúa thì sẽ bị loại và chẳng được gì cả. Do đó bài học là
hãy canh chừng vì “không ai biết ngày giờ nào Chúa đến” (Mt 25:13).
Một cách cắt nghĩa khác là dụ ngôn ám
chỉ Giáo Hội và các thành viên của Giáo Hội. Phải chăng Mathieu cố ý sắp đặt
một bất đồng trong công đồng của ngài và việc Chúa Kito trì hoãn ngày quang lâm
trở lại lần thứ hai? Việc trì hoãn này được hình dung bằng sự chờ đợi chú rể
đến. Tất cả mọi sự đã sẵn sàng cho tiệc cưới, chỉ có chú rể và nhà trai chưa
thấy. Nếu vậy thì bài học là phải sống làm sao cho thích hợp với sự trì hoãn
ngày trở lại của đấng Thiên sai. Dụ ngôn rõ ràng là cảnh báo chúng ta phải luôn
luôn tỉnh thức và sẵn sàng. Đức tính này chính là sự biết chăm chú lắng nghe
Lời Chúa.
PHẢI SẴN SÀNG
Những cô gái dại khờ không sẵn sàng khi
chú rẻ và nhà trai xuất hiện. Những cô gái không có dầu đốt và những khách dự
tiệc cưới không có y phục xứng đáng (Mt 22:11-14) đã không có những hành động
thich hợp với niềm tin và lời hứa của mình.
Đối với Mathieu, tỉnh thức có nghĩa là
luôn luôn sẵn sàng, khi thức cũng như lúc ngủ, đối với tất cả mọi người không
chỉ riêng những vị lãnh đạo trong Giáo Hội. Ai yêu mến Chúa thì phải kiên nhẫn
trong mọi việc làm và hành động của mình cho đến khi chúa Giesu đến, dù sự trì
hoãn đó lâu hay ngắn. Những ai bền gan chịu đựng cho đến phút chót thì được cứu
rỗi (Mt 24:13). Tiếng “Sẵn sàng” trong bài Tin Mừng hôm nay, đối với Mathieu,
có nghĩa là thi hành công tác tốt. Tuy nhiên cũng nên nhớ là chúng ta còn có
những ràng buộc khác phải hoàn thành như: không được gian tà, ngoại tình, trộm
cắp, giết người, làm chứng gian và vu khống (Mt15:19), phải yêu thương kẻ thù
(Mt 5:44), mến yêu những Kito hữu khác (Mt 24:12), tha thứ cho những kẻ xúc
phạm mình (Mt 18:21-35), niềm tin sắt đá (Mt 21:21), trung thành với chúa Giesu
(Mt 10:32) và yêu kính Thiên Chúa (Mt 22:37).
ĐÈN DẦU CỦA CUỘC SỐNG
Chuyện dụ ngôn này là một thí dụ rất
hay, Mathieu đã phối hợp một cách tài tình việc tỉnh thức để cầu nguyện và tinh
thần hợp tác lành mạnh với tha nhân. Các cô gái khờ dại đã chẳng làm gì để
chuẩn bị tiệc cưới, coi mình như người vô can, đã lãng phí thời gian. Bất
thần khi tỉnh dậy thì chàng rể đã tới rồi và không được tham dự tiệc
cưới. Giống như bài giảng trên núi, chúa Giesu đã thúc dục đám đông đốt đèn lên
để soi sáng cho mọi người nhận biết việc lành mình làm mà ca ngợi Thiên Chúa ở
trên Thiên Đàng (Mt 5:16). “Dầu” trong dụ ngôn này là biểu tượng việc lành phúc
đức. Người khôn ngoan thì luôn luôn tỉnh thức giống như những cô phù dâu trong
chuyện này không những đã mang theo đèn mà còn có đầy dủ dầu để đốt sáng suốt
đêm. Người khôn ngoan là người biết để ý đến những nhu cầu hàng ngày trong gia
đình mình, những người xa lạ, và cả trong cộng đồng, xã hội, đất nước.
Chúng ta có thường xuyên mang theo
đèn mà không có dầu không? Đây là câu hỏi mà chính Thánh Teresa thành Calcutta
đã nêu lên cho chúng ta.
Đèn dầu là gì trong cuộc sống?
Là những việc nho nhỏ ta làm hàng ngày:
Là thành thật, đúng giờ, lời ăn tiếng
nói tử tế với mọi người,
Là giữ thinh lặng để suy niệm…
Là cung cách nhìn sự việc…
Là ôn hòa trong lời ăn tiếng nói và việc
làm.
Là những giọt nước nhỏ của tình yêu
thương,
Làm cho cuộc sống niềm tin của chúng ta
bừng sáng chiếu soi cho mọi người.
“Dầu” thì cần thiết để giữ cho đèn
cháy sáng, là những giọt nước nhỏ của tình yêu thương, tử tế, nhẫn nại, vui
tươi và vị tha. Tất cả những đức tính đó có thể làm cho cuộc sống niềm tin của
chúng ta bừng sáng…
HÃY BIẾN THỜI GIAN CHỜ ĐỌI TRỞ NÊN HỮU DỤNG
Nếu các cô gái khôn chia sẻ dầu
với những cô gái khờ thì kết thúc của dụ ngôn có thể sẽ khác. Nhưng mục đích
của câu chuyện không ở chỗ phân chia đồng đều mọi sự cho mọi người mà có ý
nghĩa khác thâm sâu hơn. Bởi lẽ giờ chú rể đến thì không chắc chắn và còn quan
trọng hơn cả thời gian đứng chờ đón chàng rể. Nói cách khác, Mathieu muốn ám
chỉ giờ chúa Kito trở lại lần cuối thì không chắc chắn và chẳng ai biết trước cả.
Chính sự trì hoãn này lại càng làm cho niềm hy vọng của chúng ta trở nên mạnh
mẽ hơn, thúc dục chúng ta trung thành, tỉnh thức và yêu thương nhiều hơn.
Bài học chúng ta học được ở dụ
ngôn này là niềm tin phải luôn luôn đi đôi với việc làm, nó sẽ nâng đỡ đời sống
tinh thần của chúng ta. Những cô gái khờ đi đón chàng rể mà chẳng chuẩn bị gì
cả. Những cô gái khôn thì đã chuẩn bị đầy đủ dầu đèn, khi họ đứng dậy thì đèn
của họ đã được thắp sáng. Tương tự như vậy khi Chúa trở lại thì họ hăm hở đón
cháo Chúa. Năm người không có dầu là những người chỉ để ý đến yến tiệc
hơn là khao khát được nhìn thấy mặt chàng rể.
AI LÀ
NGƯỜI CUNG CẤP DẦU?
Suy niệm bài tin mừng hôm nay, chúng ta
phải để ý xem ai là người cung cấp dầu. Nếu dầu làm cho đèn cháy sáng,
thì người cung cấp dầu chính là Chúa Thánh Thần, đấng ban phát tặng vật dầu tốt
đó. Năm cô gái khôn ngoan có thể đã liên lạc với vị cung cấp dầu, trái
lại những cô kia thì đã để uổng phí thời giờ trong khi chờ đợi.
Chăm lo sửa soạn tâm trí để đón
Chúa là một đức tính cần phải học hỏi, tinh luyện với thời gian qua đấng ban phát
dầu. Nó không thể ban nhưng không, hay đơn thuần truyền cho người không chuẩn
bị gì cả. Nó phải hoạt động liên tục trong suốt hành trình cuộc sống dẫn đưa
chúng ta đến cuộc liên hoan hôn phối vĩnh cửu không bao giờ kết thúc.
Chúng ta hãy cầu xin Chúa Kito và Thánh
Thần luôn luôn giúp chúng ta tỉnh thức để khi đến giờ không phải đi mua dầu (Mt
15:10), gõ cửa thì chàng rể đã sẵn sàng chào mừng chúng ta. Chúng ta phải luôn
luôn sẵn sàng cho ngày trở lại sau cùng của Chúa và cũng luôn luôn nghĩ đến
những người chung quanh đang cần chúng ta giúp đỡ. Hãy bình thản khoan
thai bước vào dự tiệc cưới trên vương quốc với những cô trinh nữ trẻ khôn ngoan
xứng đáng hưởng phúc vĩnh cửu trước sự hiện diện của Thiên Chúa.
Flemig
Island, Florida
Nov. 5, 2020
NTC