BÀI 1 - GIỚI THIỆU BÁT PHÚC
Kể từ Thứ Tư 29 tháng 1, năm 2020, Đức Thánh Cha Phanxicô bắt đầu
loạt bài giáo lý về Bát Phúc hay Tám Mối Phúc Thật. Dưới đây là bản dịch
Bài Giáo Lý thứ nhất của Đức Thánh Cha được ban hành trong buổi Triều Yết Chung
tại Rôma hôm Thứ Tư vừa qua. Trong bài này chúng tôi dịch Bài Tóm Tắt bằng
Tiếng Anh và bài Giáo Lý chính từ bản tiếng Ý được đăng trong website của Toà Thánh
(http://www.vatican.va).
Bài Tóm Tắt bằng Anh Ngữ
Anh chị em thân mến: Hôm nay chúng ta bắt đầu một loạt bài giáo lý
mới về các Mối Phúc Thật trong Tin Mừng Thánh Matthêu. Giáo huấn của Chúa
Giêsu cung cấp một loại “thẻ căn cước” cho các Kitô hữu. Như ông Môsê trên Núi Sinai, Chúa Giêsu cũng
ban “những “điều răn mới” này từ một sườn đồi. Người không áp đặt chúng, nhưng
thay vào đó, đề nghị chúng như con đường dẫn đến hạnh phúc thật trong tương lai
mà Thiên Chúa hứa với những ai trung thành với Ngài. Mỗi Mối Phúc Thật gồm có
ba phần: từ mở đầu “Phúc thay”, tiếp theo là tình cảnh mà
những người được gọi là có phúc tìm thấy ở mình - nghèo đói về tâm linh, khóc
lóc, khao khát công lý - và cuối cùng là lý do mà họ được chúc phúc. Các
Mối Phúc Thật dạy rằng chúng ta được chúc phúc không phải bởi hoàn cảnh hiện
tại của mình, nhưng trái lại, vì điều kiện mới mà chúng ta có được nhờ ân sủng
của Thiên Chúa. Như thế, bài giảng thứ nhất này của Chúa Giêsu giới thiệu
tám “cánh cửa” mà qua đó chúng ta có thể gặp gỡ quyền năng của tình yêu Thiên
Chúa để biến đổi cuộc đời và lịch sử của mình.
Vượt trên các giới hạn, nước mắt và thất bại của chúng ta, các Mối Phúc
Thật chỉ đến niềm vui Vượt Qua phát sinh từ cuộc vượt qua hiển hách của chính
Đức Kitô từ sự chết sang sự sống.
Bài Chính bằng Tiếng Ý
Anh chị em thân mến, chào anh chị em!
Hôm nay chúng ta bắt đầu loạt bài giáo lý về các Phúc Thật trong
Tin Mừng Thánh Matthêu (5:1-11). Văn bản này mở đầu “Bài Giảng Trên Núi” và soi
sáng cuộc sống của các tín hữu, thậm chí của cả những người chưa có đức
tin. Thật khó mà cầm nổi xúc động do những lời này của Chúa Giêsu gây ra,
và ước ao hiểu chúng cùng chấp nhận chúng một cách trọn vẹn hơn bao giờ hết là
điều thật chính đáng. Bát Phúc hàm chứa “căn cước” của Kitô hữu - đây là chứng
minh thư của chúng ta - bởi vì chúng phác thảo dung nhan của chính Chúa Giêsu
và cách sống của Người.
Giờ đây chúng ta trình bày những lời này của Chúa Giêsu một cách
tổng quát; trong các bài giáo lý tiếp theo, chúng ta sẽ giải thích từng Mối
Phúc Thật một.
Trước hết, điều quan trọng là việc công bố sứ điệp này đã xảy
ra như thế nào: Chúa Giêsu, khi thấy đám đông dân chúng đi theo Người, thì
Người lên một sườn núi quanh hồ Galilêa, ngồi xuống và giảng cho các môn đệ,
công bố các Mối Phúc Thật. Vì vậy, sứ điệp được nói với các môn đệ,
nhưng ở chân trời thì cũng có những đám đông dân chúng, là tất cả nhân
loại. Đó là một sứ điệp cho toàn thể nhân loại.
Hơn nữa, “núi” ám chỉ núi Sinai, nơi Thiên Chúa ban các Điều Răn
cho ông Môsê. Chúa Giêsu bắt đầu dạy một Luật Mới: trở nên nghèo khó, hiền
lành, thương xót... Những “Điều Răn Mới” này còn hơn cả những luật lệ. Thực ra,
Chúa Giêsu không áp đặt bất cứ điều gì, nhưng mặc khải con đường hạnh phúc –
con đường của Người - bằng cách lặp lại từ “phúc thay” tám lần.
Mỗi mối phúc có ba phần. Phần thứ nhất luôn có từ “phúc thay”; rồi
đến hoàn cảnh mà trong đó người được chúc phúc cảm thấy mình đang sống:
nghèo đói về tâm linh, đau khổ, khao khát công lý,… ; sau cùng là lý do cho
phúc lành, được giới thiệu bởi liên từ “vì”: “Phúc thay những người này vì,
phúc thay họ vì ...” Cả tám Mối Phúc đều như vậy, và thật tốt khi học
thuộc lòng chúng để lặp lại chúng, để ghi nhớ luật này, mà Chúa Giêsu đã cho
chúng ta, trong trí khôn và tâm hồn anh chị em.
Chúng ta hãy chú ý đến sự thật này: căn nguyên của hạnh phúc không
phải là tình trạng hiện tại nhưng là điều kiện mới mà chúng ta nhận được như
một hồng ân từ Thiên Chúa: “vì Nước Trời là của họ”, “vì họ sẽ được an ủi”, “vì
họ sẽ được đất làm gia nghiệp”, vân vân.
Trong yếu tố thứ ba, chính là lý do của hạnh phúc, Chúa Giêsu
thường sử dụng thì tương lai thụ động: “họ sẽ được an ủi”, “ họ sẽ được đất làm
gia nghiệp”, “họ sẽ được thỏa lòng”, “họ sẽ được tha thứ”, “họ sẽ được gọi là
con Thiên Chúa”.
Nhưng từ “phúc thay” có nghĩa gì? Tại sao mỗi mối phúc
trong Tám Mối Phúc Thật lại bắt đầu bằng từ “phúc thay”? Thuật ngữ
nguyên thuỷ không ám chỉ một người được no đủ hay đang sung túc, nhưng ám chỉ
một người đang ở trong tình trạng ân sủng, đang tiến bộ trong ân sủng của Thiên
Chúa và tiến bộ trên con đường của Thiên Chúa: kiên nhẫn, nghèo khó, phục vụ
người khác, an ủi ... Những người tiến bộ trong những điều này đều có hạnh phúc
và sẽ được chúc phúc.
Để tự hiến cho chúng ta, Thiên Chúa thường chọn những con đường
không thể tưởng tượng được, có lẽ là những con đường của các giới hạn của chúng
ta, của những giọt nước mắt của chúng ta, của những thất bại của chúng ta. Đó
là niềm vui Phục Sinh mà anh em Đông Phương nói, có thánh tích nhưng vẫn còn
sống, đã trải qua cái chết và đã cảm nghiệm được quyền năng của Thiên Chúa. Các
Mối Phúc Thật luôn mang đến cho anh chị em niềm vui; chúng là con đường dẫn đến
niềm vui. Thật có lợi cho chúng ta hôm nay khi lấy Tin Mừng Thánh
Matthêu, chương năm, câu một đến câu mười một và đọc các Mối Phúc Thật - có lẽ
đọc thêm một vài lần nữa trong tuần - để hiểu con đường thật đẹp, thật chắc
chắn của hạnh phúc này mà Chúa ban cho chúng ta.
Phaolô Phạm Xuân Khôi chuyển ngữ.
Nguồn: http://www.vatican.va/content/francesco/it/audiences/2020/documents/papa-francesco_20200129_udienza-generale.html