CHÚA NHẬT XXVII THƯỜNG NIÊN - C

(Kb 1,2-3; 2,2-4; 2Tm 1, 6-8.13-14; Lc 17,5-10)

I.- DẪN NHẬP

Trong hành trình tìm kiếm Thiên Chúa và đáp lại tiếng gọi yêu thương của Thiên Chúa. Bằng niềm tin và trải nghiệm đời mình, Thánh Âutinh đã xác quyết rằng: “Nếu mặc khải là con đường Thiên Chúa đến với con người, thì đức tin là con đường con người đến với Thiên Chúa, là sự đáp trả của con người trước tiếng gọi của Thiên Chúa”.

Quả thực, khi ôn lại lịch sử đức tin của con người đối với Thiên Chúa trong Kinh Thánh, thì cả Cựu Ước và Tân Ước, đều cho chúng ta thấy rất nhiều chỗ Kinh Thánh nói lên mối tương quan giao ước này. Nổi tiếng nhất trong thời Cựu Ước là các Tổ Phụ Ápraham, Ixaác, Giacóp, Đavít… sau nữa là thời các Ngôn sứ mà đại diện là ông Môsê và nhiều Ngôn sứ khác nữa. Đến thời Tân Ước, trổi vượt hơn cả là mẫu gương sáng ngời của Đức Trinh Nữ Maria và Thánh Cả Giuse. Sau nữa mới đến các Tông đồ thân tín của Chúa Giêsu và những Kitô hữu đặt niềm tin triệt để vào Ngài.

Nội dung của hai bài đọc và bài Tin Mừng hôm nay cũng xoay quanh chủ đề “lòng tin vào Thiên Chúa” là Đấng toàn năng và là Chủ sinh mệnh của mỗi người:

- “Người công chính sẽ được sống, nhờ lòng thành tín của mình” (Kb 2,4).

- “Với đức tin và đức mến của một người được kết hợp với Đức Kitô, hãy bảo toàn, hãy mẫu mực, hãy làm chứng…” (2Tm 1,13-14).

- "Nếu anh em có lòng tin lớn bằng hạt cải, thì dù anh em có bảo cây dâu này: 'Hãy bật rễ lên, xuống dưới biển kia mà mọc', nó cũng sẽ vâng lời anh em” (Lc 17,6; xem thêm Mt 17,20).

Độc đáo hơn hết trong bài Tin Mừng hôm nay là một lời cầu xin phải nói là vô tiền khoáng hậu, bởi chưa từng có ai xin như vậy, xin cho có đức tin thì nhiều người xin rồi, mà có được đức tin cũng không phải là dễ, vì đâu phải ai xin cũng được ban cho, đàng này đã có rồi lại còn xin thêm: "Thưa Thầy, xin thêm lòng tin cho chúng con" (Lc 17,5). Có phải là tham quá không chứ? Vậy mà Chúa lại chẳng trách, lại khích lệ cần phải có lòng tin lớn hơn… Lạ thật, “tham mà không thâm”. Phải chăng, chỉ với lòng tin, con người có quyền được tham lam???

Về điểm này, Thánh sử Luca muốn minh chứng cho chúng ta về sức mạnh của lòng tin. Để được sống đời đời, con người phải tin vào Thiên Chúa và vào Đức Giêsu Kitô. Nhưng không phải một sớm một chiều mà con người đạt được tầm mức đức tin đúng như lòng Chúa mong ước. Vậy, để có được đức tin, người Kitô hữu phải trải qua một tiến trình hành động nỗ lực hết mình là “Vâng phục và thi hành Thánh Ý Thiên Chúa”.

II.- TÌM HIỂU Ý NGHĨA CỦA ĐỨC TIN

Sách Giáo lý Công giáo dạy rằng: “Ðức tin là hồng ân Thiên Chúa ban và là hành vi tự do của con người, để con người đáp lại lời mời gọi của Chúa và chấp nhận mọi lời Chúa dạy bảo” (Bản toát yếu GLGHCG, số 28). Qua câu định nghĩa này, chúng ta nhận ra đức tin đến với con người từ hai phía: phía Thiên Chúa (gọi là ơn siêu nhiên) và phía con người (gọi là hành vi nhân linh). Đây cũng chính là hai đặc tính của đức tin.

1. Đặc tính thứ nhất: Là ơn siêu nhiên, từ nơi Thiên Chúa.

Đức tin trước hết là hồng ân Thiên Chúa ban, ví như Ngài đã đi bước trước để: thúc đẩy, mở trí, mở lòng và quy hướng con tim dịu hiền của chúng ta về cùng Thiên Chúa và tin theo những chân lý của Ngài (x. MK 5). Tuy nhiên, không phải ai cũng có đức tin (x. 2Tx 3,2), hoặc đức tin của người này không thể so sánh ngang hàng với người khác được, vì mỗi người có một lượng đức tin tùy theo sự phân phát của Thiên Chúa (x. Rm 12,3).

Vì thế, để có đức tin, chúng ta cần phải cầu xin Chúa với lòng thành tín khiêm nhu, như gương các Tông đồ xưa đã xin cùng Chúa Giêsu: "Thưa Thầy, xin thêm lòng tin cho chúng con" (Lc 17,5).

2. Đặc tính thứ hai: Là hành vi nhân linh, từ phía con người.

Tin còn là hành vi tự do của con người, vì Thiên Chúa luôn tôn trọng phẩm giá con người do chính Ngài tạo nên, con người ấy phải được tự do và được hướng dẫn theo chính phán đoán của mình. (x. Tuyên ngôn về tự do Công Đồng II, số 11)

Như lời Thánh Phaolô, chúng ta cũng có thể nói: “Có đức tin là nhờ nghe giảng” (Rm 10,17) và nghe giảng là để khơi dậy đức tin. (x. Rm 10,8)

Vì thế, đức tin là một nhân đức có thể thụ huấn, rèn luyện và nâng cấp nhờ nỗ lực của con người, như có lần Thánh Phaolô khuyên bảo các Kitô hữu “Anh em hãy bén rễ sâu và xây dựng đời mình trên nền tảng là Đức Kitô Giêsu, hãy dựa vào đức tin mà anh em đã được thụ huấn, và để cho lòng chan chứa niềm tri ân cảm tạ” (Cl 2,7).

III.- ĐỨC TIN CẦN THIẾT ĐỂ ĐƯỢC ƠN CỨU ĐỘ

1. Đức tin đem lại sự sống đời đời:

Với người Kitô hữu, niềm tin vào Thiên Chúa không thể tách ra khỏi niềm tin vào Đấng Ngài sai đến là Đức Giêsu Kitô (x. Ga 17,3). Chỉ một mình Đức Giêsu Kitô biết Thiên Chúa và có thể chỉ cho ta thấy Thiên Chúa đích thực (x. Ga 1,18). Niềm tin ấy, chúng ta không thể có nếu không kết hợp mật thiết với Chúa Thánh Thần, vì “không ai có thể nói Đức Giêsu là Chúa, nếu người ấy không ở trong Thần Khí” (1Cr 12,3).

Mỗi khi Hội Thánh trình bày niềm tin của mình, thì cũng chính là lúc Hội Thánh trình bày biến cố lịch sử cứu độ, đặc biệt là cuộc đời và lời giảng dạy của Đức Kitô, dưới ánh sáng của mầu nhiệm tử nạn và phục sinh (x. 1Pr 3,15; Tt 1,2). Do đó, trong ngày lãnh phép rửa tội, chúng ta được hỏi: “Con xin gì cùng Hội Thánh Chúa?” Và chúng ta trả lời: “Thưa con xin đức tin… Đức tin đem lại cho con sự sống đời đời”.

Chúng ta xin như vậy, và chúng ta tuyên xưng như vậy là bởi vì Kinh Thánh dạy rằng: “Chúng ta chỉ có một Thiên Chúa, một niềm tin, một phép rửa” (Ep 4,5). Ai không tin, thì không thuộc về đàn chiên của Chúa, cũng chẳng thể cậy trông ơn Người cứu độ (x. Ga 10, 26; Tv 78,22), vì “làm sao người không tin lại chung phần với người tin được?” (2Cr 6,15), ai không tin, người ấy sẽ phải mang tội lỗi mình mà chết (x. Ga 8,24); còn kẻ tin thì biết Chúa, nghe Chúa và đi theo Chúa, và như vậy Chúa sẽ ban cho họ sự sống đời đời (x. Ga 10,22-30). Vì thế, mọi kẻ tin vào Thiên Chúa và Con Chí Ái của Người là Đức Giêsu Kitô sẽ không phải thất vọng (x. Rm 10,11), cũng sẽ không bị lên án (x. Ga 3,18); điều này được đảm bảo không phải do sức con người mà là do ân huệ của Thiên Chúa, ân huệ đó có được cũng chính là nhờ lòng tin mà chúng ta được nên công chính, được cứu độ và được sống đời đời (x. Gl 3,11; Ep 2,8). “Phúc thay kẻ đặt niềm tin vào Thiên Chúa” (Gr 17,7); “người nhận biết Thánh Danh, sẽ một niềm tin cậy, vì lạy Chúa, Chúa chẳng bỏ rơi những ai kiếm tìm Ngài” (Tv 9,11).

2. Đức tin chữa lành phần xác và phần hồn:

Đọc Kinh Thánh, chúng ta thấy sức mạnh của đức tin còn có một khả năng đặc biệt là chữa lành; không những chỉ chữa lành thân xác, mà còn chữa lành cả tâm hồn; đáng lưu ý nhất vẫn là khả năng chữa lành tâm hồn. Chẳng vì thế mà Thánh Phaolô đã dạy rằng: “Nhờ lời cầu nguyện do lòng tin sẽ cứu người bệnh; người ấy được Chúa nâng dậy, và nếu người ấy đã phạm tội, thì sẽ được Chúa thứ tha” (Gc 5,15).

Khi chữa lành thân xác, cho những người mù được thấy, người điếc nghe được, người bại liệt đứng dậy đi, người phong cùi được sạch… Chúa Giêsu thường nói: “Đức tin của con (anh, chị, ông, bà, bạn…) đã cứu chữa con…” (x. Mc 5,34; Lc 7,50; 8,48; 17,19)...

Khi chữa lành tâm hồn, cho những người bị quỷ ám, quỷ nhập, hay những người tật bệnh bởi sự đọa đày của tội lỗi… Chúa Giêsu thường nói: “Này con (anh, chị, ông, bà, bạn…), tội của con đã được tha” (x. Mc 2,5; Lc 5,20; 7,48)…

Và trải qua bao thế hệ, nhờ ơn thông truyền của Chúa, các Tông đồ, những người kế vị và những Kitô hữu vững lòng tin, đã dùng đức tin và lời cầu nguyện chân thành của mình mà cứu chữa biết bao người đau khổ, tật nguyền, đói nghèo, tội lỗi…

3. Những điều buộc phải tin để được cứu rỗi:

- Tin có một Thiên Chúa là Đấng phép tắc vô cùng, tạo dựng trời đất muôn vật, thưởng kẻ lành phạt kẻ dữ.

- Tin có một Thiên Chúa mà Người có Ba Ngôi: Ngôi thứ Nhất là Cha, Ngôi thứ Hai là Con, Ngôi thứ Ba là Thánh Thần.

- Tin Ngôi Thứ Hai xuống thế làm người, chuộc tội, chịu chết và sống lại để cứu độ nhân loại.

- Tin Chúa Thánh Thần, Đấng gìn giữ và thánh hóa nhân loại.

- Tin mỗi người có một linh hồn thiêng liêng, và linh hồn không thể chết được.

- Tin ơn tha tội, và phải ăn năn sám hối, cải thiện đời sống mới được cứu rỗi.

- Tin Hội Thánh, sự sống lại và sự sống đời sau.

IV.- XIN ƠN ĐỨC TIN VÀ XIN THÊM ĐỨC TIN

Tuy đức tin là do Chúa ban, nhưng cũng có thể bị sa sút hay bị mất hết, nếu chúng ta không học hỏi, bồi dưỡng hay rèn luyện,… và giữ gìn. Nói rõ hơn, để sống đức tin, chúng ta phải sống đời cầu nguyện. Chính Chúa Giêsu đã hứa rằng: “Tất cả những gì anh em lấy lòng tin mà xin khi cầu nguyện, thì anh em sẽ được" (Mt 21,22); ngoài đời sống cầu nguyện Hội Thánh còn có nguồn lương thực thiêng liêng nuôi sống đức tin bằng việc siêng năng lãnh nhận các bí tích, tuân giữ các giới răn và sống đời chứng nhân gương mẫu như lời dạy của Thánh Phêrô Tông đồ: “Anh em hãy đem tất cả nhiệt tình, làm sao để khi đã có lòng tin thì có thêm đức độ, có đức độ lại thêm hiểu biết, có hiểu biết lại thêm tiết độ, có tiết độ lại thêm kiên nhẫn, có kiên nhẫn lại thêm đạo đức, có đạo đức lại thêm tình huynh đệ, có tình huynh đệ lại thêm bác ái...”  (2Pr 1,5-7).

Sách tu đức dạy rằng: “Không có lời cầu xin nào thiết thực bằng, ý nghĩa bằng, đẹp lòng Chúa bằng: lời xin ơn đức tin”. Nhớ lại, có lần dân chúng hỏi Chúa Giêsu: “Chúng tôi phải làm gì để thi hành những việc Thiên Chúa muốn? Chúa Giêsu trả lời: ‘việc Thiên Chúa muốn là các ông hãy tin vào Đấng Người đã sai đến’” (Ga 6,28-29). Thánh Phaolô cũng dạy rằng: “Không có đức tin, thì không thể làm đẹp lòng Thiên Chúa, vì ai đến gần Thiên Chúa, thì phải tin là có Thiên Chúa và tin Người là Đấng ban phần thưởng cho những ai tìm kiếm Người” (Dt 11,6).

Thật vậy, chỉ có đức tin mới bảo đảm những gì ta hy vọng và là bằng chứng cho những điều ta không thấy (x. Dt 11,1). Vì thế, chúng ta hãy xây dựng đời mình trên nền tảng đức tin và hãy cầu nguyện nhờ Chúa Thánh Thần trợ giúp, để xin có đức tin và xin thêm lòng tin. (x. Gđ 20).

V.- SỐNG ĐỨC TIN

Có đức tin chưa đủ, còn phải sống đức tin nữa, vì “Đức tin không có hành động là đức tin chết” (Gc 2,26). Hay nói cách khác, như trong thư Thánh Phaolô gửi cho Timôthê là người con thiêng liêng và cũng là cộng sự của ngài rằng: “Ai không chăm sóc người thân, nhất là người sống trong cùng một nhà, thì đã chối bỏ đức tin, và còn tệ hơn người không có đức tin” (1Tm 5,8). Trong thư gửi cho Giacôbê, Thánh Phaolô cũng trình bày khá thẳng thắn và chi tiết lập trường hành động của Đức tin như sau:

“Thưa anh em, ai bảo rằng mình có đức tin mà không hành động theo đức tin, thì nào có ích lợi gì? Đức tin có thể cứu người ấy được chăng? Giả như có người anh em hay chị em không có áo che thân và không đủ của ăn hằng ngày, mà có ai trong anh em lại nói với họ: "Hãy đi bình an, mặc cho ấm và ăn cho no", nhưng lại không cho họ những thứ thân xác họ đang cần, thì nào có ích lợi gì? Cũng vậy, đức tin không có hành động thì quả là đức tin chết. Đàng khác, có người sẽ bảo: "Bạn, bạn có đức tin; còn tôi, tôi có hành động. Bạn thử cho tôi thấy thế nào là tin mà không hành động, còn tôi, tôi sẽ hành động để cho bạn thấy thế nào là tin. Bạn tin rằng chỉ có một Thiên Chúa duy nhất. Bạn làm phải. Cả ma quỷ cũng tin như thế, và chúng run sợ." Hỡi người đầu óc rỗng tuếch, bạn có muốn biết rằng đức tin không có hành động là vô dụng không? Ông Ápraham tổ phụ chúng ta, đã chẳng được nên công chính nhờ hành động, khi ông hiến dâng con mình là Ixaác trên bàn thờ đó sao? Bạn thấy đó: Đức tin hợp tác với hành động của ông, và nhờ hành động mà đức tin nên hoàn hảo. Như thế ứng nghiệm lời Kinh Thánh đã chép: Ông Ápraham tin Thiên Chúa, và vì thế Thiên Chúa kể ông là người công chính và ông được gọi là bạn của Thiên Chúa. Anh em thấy đó, nhờ hành động mà con người được nên công chính, chứ không phải chỉ nhờ đức tin mà thôi. Rakháp, cô gái điếm cũng vậy: há chẳng phải nhờ hành động mà đã được nên công chính, vì đã đón tiếp các sứ giả và đưa họ đi lối khác sao? Thật thế, một thân xác không hơi thở là một xác chết, cũng vậy, đức tin không có hành động là đức tin chết” (Gc 2,14-26).

VI.- THAY LỜI KẾT

Chúa Giêsu dạy rằng: "Nếu anh em có lòng tin lớn bằng hạt cải, thì dù anh em có bảo cây dâu này: 'Hãy bật rễ lên, xuống dưới biển kia mà mọc', nó cũng sẽ vâng lời anh em” (Lc 17,6). Điều này chứng tỏ rằng: Đức tin có sức mạnh phi thường, đức tin có thể làm được tất cả mọi sự, đức tin vượt trên cả sự chết.

Ai nào đó đã tin Chúa, theo Chúa, làm môn đệ Chúa rồi mà còn yếu lòng tin thì thật là đáng trách. Đã có lần Thánh Tông đồ Phêrô yếu tin khi đi trên mặt biển mà kêu lên rằng: “Thầy ơi, cứu con kẻo con chết mất”, và Chúa đã trách ông “Hỡi kẻ kém lòng tin! Sao lại hoài nghi” (x. Mt 14,22-33). Thánh Tông đồ Tôma cũng vậy, có lần đòi kiểm chứng tận mắt việc Chúa Phục Sinh mới tin, nên cũng đã bị Chúa trách “…Vì đã thấy Thầy, nên anh mới tin. Phúc thay những người không thấy mà tin!”. (x. Ga 20,27-29)

Là người công giáo, chúng ta được hồng ân sinh ra trong đức tin, qua Bí Tích Thánh Tẩy, chúng ta tuyên xưng đức tin vào Thiên Chúa (Đấng tạo dựng và yêu thương), tin vào Đức Giêsu Kitô (Đấng hiến tế thân mình để cứu chuộc nhân loại), tin vào Chúa Thánh Thần (Đấng gìn giữ và thánh hóa Hội Thánh), đồng thời tin và hy vọng vào ơn cứu độ, phục sinh của Thiên Chúa.

Chúng ta được diễn phúc là con cái Thiên Chúa, được lớn lên trong môi trường đức tin, chúng ta phải bảo tồn đức tin vốn có, đồng thời cầu xin Chúa ban thêm đức tin để còn tiếp tục vững bước trên hành trình lữ thứ trần gian đầy thử thách gian truân này: “Vậy, thưa anh em, hãy đề phòng, đừng để người nào trong chúng ta có lòng dạ xấu xa chối bỏ đức tin mà lìa xa Thiên Chúa hằng sống” (Dt 3,12). Chúng ta cũng có bổn phận cầu nguyện cho những người lạc mất đức tin hay chưa có đức tin, được ơn Chúa trợ giúp để có được đức tin vững mạnh” (x. Rm 15,1).

Khi đã có đức tin, chúng ta còn phải làm chứng cho đức tin ấy, bằng việc tuân giữ các giới răn của Chúa trong đời sống hằng ngày (x. 1Ga 2,3). Vì như Chúa Giêsu đã phán rằng: “Không phải bất cứ ai thưa với Thầy: Lạy Chúa! Lạy Chúa! Thì được vào nước trời cả đâu. Nhưng chỉ những ai thi hành ý muốn của Cha Thầy là Đấng ngự trên trời mới được vào mà thôi” (Mt 7,21).

Linh mục GBt. BÙI NGỌC ĐIỆP-TSVN