Bữa ăn của dân Homeless
Nguồn: http://www.danchimviet.info/archives/91784/homeless-tai-hoa-ky-va-tai-san-jose-2014/2014/11
Thực đơn thân
ái
Mỗi tháng một lần và đôi khi 2 lần, chương trình dọn ăn thực đơn Việt Nam cho
khách giang hồ tổ chức vào chiều thứ bẩy lần thứ tư tại Lữ quán đường
Montgomery, San Jose. Năm nay, chiều thứ bẩy 22 tháng 11-2014 sẽ do hội Petrus
Ký của bác sĩ Trần Văn Nam lên phiên. Đặc biệt có sự tiếp sức của hội gia tộc họ
Vũ về tài chánh và sự hiện diện của nhóm ái hữu Hoa hậu phu nhân với nhiều quà
tặng mùa đông. Qua chiều chủ nhật 28 tháng 11-2014 sẽ có một tiệm vàng bảo trợ
do sự phối hợp của cô Hoàng Mộng Thu. Tháng tới mùa Giáng Sinh sẽ đến lượt gia
đình họ Vũ chính thức lên phiên. Bài viết này để tặng cho các nhà hảo tâm và
nhân viên tình nguyện.
Vấn nạn 100
năm cũ
Vào ngày Lễ tạ Ơn và Giáng Sinh, tổng thống Hoa Kỳ và phu nhân năm nào cũng dậy
sớm đi lễ nhà thờ và buổi chiều thì đi dọn ăn cho Homeless Hoa Kỳ.
Từ hơn 100 năm nay, truyền thống của nước Mỹ đã trở thành tục lệ. Hiệp Chủng
quốc là đất nước tiền rừng bạc bể, viện trợ cho khắp thiên hạ nhưng ngay tại quê
nhà, mỗi năm vẫn có cả ngàn người Hoa Kỳ đói rét và nằm chết ở gầm cầu, xó chợ
trong kiếp sống không nhà. Không một chính quyền nào, Dân Chủ hay Cộng Hòa,
không một vị lãnh đạo nào giải quyết được hoàn toàn vấn đề Homeless. Các chính
khách chỉ còn cầu nguyện buổi sáng và đãi ăn khách không nhà buổi chiều.
Thời kỳ còn chiến tranh lạnh, các vị nguyên thủ của khối Cộng muốn làm Hoa Kỳ
mất mặt thường tìm cách đi thăm các khu nghèo tại Nữu Ước và tìm đến phát quà
cho dân Homeless ở xóm Mỹ đen Harlem.
Nước Mỹ kể cả Hành pháp, Lập pháp và Tư pháp cùng với truyền thông đều coi như
chuyện nhỏ, không đáng kể. TV và báo chí vẫn chụp hình và loan tin tự do. Mọi
người đều biết rõ là xã hội công nghiệp và đời sống của đô thị đã sinh ra giai
cấp không nhà. Đôi khi họ là Homeless thường trực Full-time, có khi là Homeless
bất chợt, Part-time thuộc loại lỡ độ đường.
Nước Mỹ ngày xưa chưa có các đô thị lớn, dân nào cũng là dân quê, cuộc sống gần
thiên nhiên thì sự phân biệt giữa dân có nhà và dân Homeless không cách biệt.
Ngày nay với trên 300 triệu dân, với hàng ngàn đô thị đông đảo thì số người
không nhà lên cao là chuyện không có gì mới mẻ.
Con số không
nhà
Toàn quốc Hoa Kỳ tính ra lúc nhiều lúc ít, hiện nay lên đến 3 triệu dân không
nhà. Và con số này gia tăng nhiều hơn mức độ dân số phát triển hàng năm. Như vậy
cứ 100 người Mỹ là một người ở ngoài đường dù là cố ý hay vô tình. Vô tình trở
thành Homeless vì đói. Cố ý Homeless vì điên.
Niềm đau thương hơn cả là trong số hơn 3 triệu Homeless đàn ông và đàn bà có cả
một triệu trẻ em. Những đứa trẻ từ lúc sinh ra đã sống ở ngoài đường và suốt
thời thơ ấu không được tắm trong nhà, không được ngủ với cửa buồng đóng lại,
không được nằm trong chăn ấm, bên ngọn đèn ngủ và lời ru của mẹ.
Tất cả những đứa trẻ đó đều là công dân Hoa Kỳ, đang cư ngụ trên đất mẹ, ở xứ sở
thiên đường mà hàng triệu người di dân trên thế giới muốn đến để lập nghiệp.
Những cụ già, các gia đình, trẻ em homeless đều không bận tâm xin thẻ xanh hay
thi quốc tịch. Tất cả đều là công dân hợp lệ.
Tại sao lại có hiện tượng vô lý như vậy? Không một nhà giáo dục, không nhà xã
hội học, các kinh tế gia, các chính khách, các vị lãnh đạo chính phủ lãnh đạo
tôn giáo tìm ra được giải pháp cho vấn nạn Homeless tại Hoa Kỳ.
Hiện nay, các đại học Mỹ có ngành xã hội và nhân chủng đều bỏ ra hàng triệu Mỹ
kim để nghiên cứu giải pháp. Hàng chục ngàn cơ quan thiện nguyện từ trung ương
đến địa phương đều nỗ lực đi tìm cách giúp đỡ và chấm dứt nạn Homeless tại các
đại đô thị. Tất cả đều vô phương.
Các tiểu bang đều có những đô thị với nạn Homeless trầm trọng. Riêng California
dẫn đầu với Los Angeles, San Francisco, Berkeley, và Fresno. Florida cũng có 3
điểm nóng. Texas cũng có 3 thành phố lên bảng đen. Ngay cả Las Vegas và Honolulu
cũng nổi tiếng có nhiều Homeless.
Và Homeless cũng có nơi hiền lành, có nơi nảy sinh nhiều tội ác và những phiền
phức cho xã hội. Ăn mày, ăn xin, trộm cắp, phóng uế bừa bãi, xả rác nơi công
cộng, chiếm cứ các công viên, phá hoại môi sinh.
Homeless luôn luôn đi cùng với cần sa, ma túy, rượu chè, cờ bạc, đĩ điếm. Vì
Homeless mà đi đến tứ đổ tường hay vì tứ đổ tường mà trở thành Homeless. Dù
ngược hay xuôi thì cũng đen tối như nhau.
Đi tìm nguyên
nhân
Một trong các yếu tố căn bản của Homeless là tinh thần tự do cá nhân cùng với
bệnh tâm thần. Hoa Kỳ đã từng có nhiều người muốn sống gần thiên nhiên nên suốt
đời ở với núi rừng. Đã có cả một thời xưa, dân Ho Bo chuyên sống và di chuyển
dọc theo đường xe lửa. Và ngày nay, nhiều gia đình và phần đông là dân Mễ, cả vợ
chồng con cái sống trên xe, đi từ cánh đồng này qua cánh đồng khác, sống theo
mùa gặt.
Và rất nhiều các tay da đen uống rượu thích lấy đất làm giường và trời cao làm
mái nhà. Khi các đấng lưu linh đã say sưa thì trời đất quay cuồng và nhà cửa
không còn là vấn đề quan trọng.
Vì vậy vào mùa đông, các trại tạm trú của chính phủ mở ra với đạo quân cứu tế đi
đến các công viên, khiêng dân Homeless lên xe chở về nơi cư ngụ để khỏi chết
cóng.
Có nhiều trường hợp khách giang hồ ăn xong lại trốn ra ngoài để hoàn tất giấc mơ
với cuộc sống tự do.
Tin tức thống
kê
Thống kê Hoa Kỳ kiểm tra khảo sát quanh quẩn thì cũng chỉ có từng đó đáp số. Chỗ
có nhà thì không có dân. Trên khắp nước Mỹ đang có nơi hàng ngàn căn nhà trống.
Chỗ không có nhà thì dân kéo về quá đông. Không có công việc, không có tiền và
không đủ nhà. Lương thấp, tiền nhà cao nên dân thầy thợ đôi khi có việc làm
nhưng không có đủ nhà để cư ngụ, dù là nhà thuê.
50% Homeless thiếu ăn, không biết cách xoay sở nên cả vợ con đều đói. Không có
nhà nên không có địa chỉ và vì vậy không thể khai trợ cấp. Nhiều quận hạt cho
khai rồi giữ Check lại, tháng tháng Homeless đến lãnh Check, lãnh Foodstamp. Tất
cả đều biến thành rượu và chỉ một tuần là hết sạch.
Rồi thiên tai, hỏa hoạn, nước lụt đóng góp thêm vào các hiểm họa đưa con người
vào chỗ không nhà.
Tùy theo từng vùng dân số nhưng luôn luôn da đen, da đỏ, Mễ và dân Châu Mỹ La
Tinh có số lượng Homeless cao nhất. Dân Á châu tương đối còn đùm bọc nhau được
nên lại có con số thấp nhất.
Mặc dù như vậy, nhưng không bao giờ chính phủ có con số Homeless chính xác. Cứ
10 năm một lần, Hoa Kỳ đếm đầu người, gửi phiếu kiểm tra để biết lòng dân mà cai
trị đất nước. Gọi là kiểm kê dân số.
Biết dân số tăng giảm, số trẻ con ra đời, người lớn về già. Biết ước mong của
toàn dân qua phiếu kiểm kê để mở trường, lập nhà thương và làm nhà cửa đường xá.
Nhưng dân không nhà thì không bao giờ ghi giấy kiểm kê nên không hề có ý kiến
nào được ghi nhận.
Các toán công tác đi đếm Homeless phải đi lúc nửa đêm, chiếu đèn ở xó chợ, gầm
cầu mà đếm từng người. Nhờ đó mới biết được bao nhiêu ông, bao nhiêu bà, bao
nhiêu trẻ em Homeless.
Từ thập niên 90 cho đến 2000 rồi 2010 chúng tôi có tham dự những kỳ đi đếm
Homeless ban đêm. Không khác gì ở Việt Nam, cảnh sát công an khám sổ gia đình.
Việt Nam vào nhà vì lý do an ninh. Ở Mỹ, ra đường mà đếm vì lý do xã hội. Chỉ có
khác ở chỗ là nửa đêm dựng đầu khách giang hồ đứng lên để đếm. Không cần kiểm
tra giấy tờ, không bắt bớ nhưng cũng bắt gặp biết bao nhiêu chuyện phi pháp và
đồng thời nhân viên chính phủ cũng nghe chửi điếc cả tai. Được cái, dân Homeless
chửi từ thống đốc lên tổng thống chứ không thèm chửi cấp dưới nên cả hai bên đều
hết sức vui vẻ để chia tay, sau khi đã chào hỏi và Good Night.
Chúng ta có
thể làm gì?
Sau khi có dịp đi đếm Homeless, chúng tôi lại tiếp tục họp các buổi điều trần về
vấn đề xã hội tại địa phương và ước mong có thể đóng góp phần nhỏ vào công tác
chung. Tất cả các giới chức có kinh nghiệm đều nói rằng, hãy bắt đầu bằng những
bước cụ thể. Hãy tới các trung tâm xã hội ở địa phương tìm hiểu một thời gian và
thấy rằng, chúng ta có thể làm được điều gì dễ dàng và thực tế cho người không
nhà.
Riêng tại tại quận hạt Santa Clara hiện có cả chục cơ quan thiện nguyện lo cho
dân Homeless. Nào là nơi phát thực phẩm cho người nghèo như Food Bank. Rồi đạo
quân cứu tế Salvation Army, thêm vào đó còn có City Team và Inn Vision đều lo
cho các gia đình vô gia cư tạm trú và thức ăn hàng ngày.
Chúng tôi đã đến thăm Inn Vision tại San Jose vào một buổi sáng mùa Giáng Sinh
1991, và quan sát các họ đạo Hoa Kỳ chia phiên nấu ăn cho Homeless. Đây là kỷ
niệm đáng ghi nhớ 23 năm về trước.
Theo truyền thống lâu đời, các Homeless trong vùng là đàn bà, trẻ em thì được ưu
tiên nuôi ăn. Còn các Homeless độc thân thì phải tự túc mà lang thang đây đó.
Mỗi chiều về dân độc thân đến khu tập trung ở cơ quan cứu tế. Có gì thì phát ra
thứ đó. Đa số thực phẩm từ các chợ, các quán ăn, nhà tư còn dư đem cho, thấy còn
ăn được là đem phân phối. Đây là thức ăn nguội. Mỗi cuối tuần thì các nhà thờ
chia phiên đem thức ăn nóng có chuẩn bị ngon lành đến cho bà con Homeless.
Sau khi quan sát và ước lượng tình hình, cơ quan IRCC tại San Jose chúng tôi ghi
tên nhận 2 kỳ 1 tháng. Một kỳ chính thức lên phiên vào mỗi chiều thứ Bảy lần thứ
tư và một kỳ thường trực bất thường tức là bất cứ lúc nào họ kêu trước vài giờ
là phải có ngay. Đồ ăn nguội cũng tốt.
Mở đường khai
lối
Bắt đầu từ tháng 1-1991, chương trình Thực Đơn Thân Ái, dọn cơm Việt Nam 3 món
cho Homeless San Jose bắt đầu. Suốt năm 1992 tổng cộng 12 tháng, cơ quan IRCC
một mình lên phiên nên khá vất vả.
Phiên thường lệ vào mỗi thứ Bảy còn chuẩn bị được. Phiên khẩn cấp thí dụ có hội
nhận lời nhưng giờ chót bỏ cuộc phải thay thế cấp cứu thì chúng tôi gọi điện cho
4 tiệm quanh Downtown San Jose mua mỗi nơi 25 ổ bánh mỳ cắt đôi là đủ 200 phần
ăn. Mỗi phần ăn kèm theo một lon nước.
Từ lúc được báo tin cho đến lúc có đủ 200 phần ăn chỉ cần 2 giờ đồng là sẵn sàng.
Gọi điện thoại cho 3 hay 4 nơi đặt hàng, ghé lấy rồi đưa đến phát ngay.
Tuy nhiên, cứ như vậy quanh năm 1992 tuy chuyện nhỏ mà cũng trở thành gánh nặng.
Qua năm 1993, chúng tôi mời gọi sự cộng tác của các đoàn thể. Mỗi nơi một năm
chỉ cần lên phiên một lần. Xem ra rõ ràng là gánh nặng đã nhẹ đi nhiều mà các tổ
chức đều có cơ hội tham gia công việc từ thiện vô cùng ý nghĩa.
Công việc cứ như vậy tiến hành đều đặn suốt 23 năm, kể từ 1992 đến hết năm nay
2014. Qua 2015 là bắt đầu vào năm thứ 24. Chương trình Thực Đơn Thân Ái đã tổ
chức cả phiên chính thức lẫn đặc biệt là 265 lần với vào khoảng 100 ngàn phần ăn
đã dọn ra.
Biết bao nhiêu là sự khen thưởng của các giới chức xã hội từ liên bang, tiểu
bang và quận hạt. Tuy nhiên, lời khen thưởng gây xúc động nhất vẫn là những ánh
mắt vui vẻ của khách hàng. Những tràng pháo tay của quý vị đến ăn. Những tiếng
cảm ơn bằng Việt ngữ của Homeless học được qua các bạn Việt Nam.
Đa số các vị đến ăn đều rất tự nhiên, không hề mặc cảm vì hoàn cảnh không nhà.
Họ ăn uống rất thoải mái. Có đôi khi cả gia đình vợ chồng, con cái đến ăn. Có
những người trông rất tả tơi, nhưng cũng có những người ăn mặc rất lịch sự.
Trong một gian phòng ăn rộng rãi, ấm cúng, mọi người xếp hàng trật tự tiến qua
quầy thức ăn. Các nhân viên của hội đoàn Việt Nam đội nón nhà bếp màu trắng, áo
choàng trắng, bao tay múc thức ăn cho quan khách đưa khay đến trước mặt. Cơm
chiên, gà quay, chả giò, rau trộn, tráng miệng, trái cây, bánh ngọt. Những bàn
tay ân tình, những lời nói chào đón lịch sự. “Thưa ông, thưa bà. Cảm ơn. Vâng,
xin một chút nữa. Thưa đủ rồi. Không có chi.” Người dọn ăn và người được mời đều
hết sức lễ độ. Xin mời thêm nước uống. Sữa hay nước cam. “Vâng xin ông cứ tự
nhiên dùng cả hai.” Các em nhỏ Việt Nam mắt long lanh ngời sáng đứng lo quầy
nước. Các bà nội trợ đứng hàng tiền đạo múc thức ăn. Các đấng phu quân đứng phía
sau lo tiếp liệu từ nhà bếp. Quầy rau trộn đổi tay làm việc để tăng cường. Các
khay cơm đã hết, đưa ra phía sau để khay cơm mới thay thế.
Thực khách ăn xong một lượt thì tạm nghỉ rồi làm thêm vòng thứ hai và đôi khi đi
vòng thứ ba.
Thực phẩm thì vơi dần nhưng tình cảm thì tăng cao. Thực khách trong cả phòng
chợt dừng tay nghe ông đại diện Homeless nói lời cám ơn Việt Nam rồi tràng pháo
tay vang dội. Không phần thưởng nào sánh bằng.
Quan khách không bao giờ biết, đây là đại diện tôn giáo nào hay tổ chức nào.
Không biết quan điểm chính trị Dân Chủ hay Cộng Hòa. Không biết đây là hội ái
hữu địa phương nào. Tất cả chỉ là người Việt Nam và thức ăn Việt Nam. Ngon lành
và rất hậu hĩnh.
Và chương trình Thực Đơn Thân Ái bền bỉ nhất đã góp phần trên 23 năm, nuôi ăn
Homeless San Jose, những khách giang hồ không nhà hiền lành nhất Hoa Kỳ.
Trong lịch sử 100 năm Homeless tại Mỹ, San Jose là vùng đất tương đối bình yên.
Các tiệm ăn Việt không bao giờ bị Homeless làm phiền. Nước Mỹ không giải quyết
dứt khoát được vấn nạn Homeless nên chính tổng trưởng an sinh và xã hội phải lên
tiếng kêu gọi toàn dân tiếp tay. Chúng ta là dân Mỹ gốc Việt, đã đến đất nước
này, xin tiếp tay với Thực Đơn Thân Ái là bày tỏ chút ân tình cụ thể và dễ dàng
nhất.
Hơn 23 năm qua rất nhiều hội đoàn đã tiếp tay với chúng tôi nhiều lần. Tuy nhiên,
thành tích đáng kể công tác từ 10 lần trở lên gồm có 5 tổ chức: Ban Xã Hội Công
Giáo, Gia Đình Phật Tử An Lạc, nhóm anh em Báo Mõ, Gia Đình Kiến Trúc Việt Nam
và Hiệp Hội Kim Hoàn.
Cộng đồng Việt Nam hiện nay tại Bắc và Nam Cali, tại Houston – Texas đều bắt đầu
tiếp tay với chính quyền địa phương về việc giúp đỡ Homeless. Tuy nhiên, vẫn còn
ở giai đoạn rất tượng trưng chỉ làm vào mùa lễ hội. Thực ra, nhu cầu nhân đạo
cho Homeless phải là việc làm quanh năm.
Khi bài báo này phổ biến mở đầu lễ hội 2014, quý vị độc giả vẫ còn có thì giờ để
đóng góp từ thiện nếu muốn ghi thành tích cho mùa thuế năm nay.
Dành lời kêu gọi cuối năm gửi đến quý vị muốn góp một bàn tay cho các em nhỏ
Homeless Hoa Kỳ. Xin nhắc lại, một triệu em bé tại Mỹ hoàn toàn vô tội, không
cần sa ma túy, không rượu chè, chỉ vì sinh ra ở ngoài đường nên trở thành
Homeless từ lúc còn thơ ấu. Mở mắt chào đời mà chỉ thấy trời xanh. Cả tuổi thơ
chưa thấy cái trần nhà. Không ai có thể tưởng tượng được rằng, nước Mỹ có đến
một triệu em bé Homeless. Có thể tưởng tượng được không. Trong số này lại có cả
hàng ngàn trẻ em homeless còn đi học. Các em bé trai, bé gái như con cháu quý vị.
Sáng dậy dưới gầm cầu, đi bộ đến trường có bữa ăn trưa miễn phí. Giờ tan học em
làm homework trong thư viện cho dến khi đóng cửa. Em sống nhờ nhà vệ sinh của
trường. Chiều em về lại gầm cầu một mình. Không muốn mẹ đẩy xe chợ đón em. Không
bao giờ em muốn trông thấy mẹ đi xin tiền gần trường học. Mẹ phải đi làm ở nơi
nào thật xa…
Hãy gửi cho chúng tôi $3 Mỹ kim, chúng tôi sẽ bỏ thêm công sức để làm thành một
bữa ăn Việt Nam cho một em bé Hoa Kỳ đang sống ở nơi gầm cầu hay xó chợ trên đất
nước hùng mạnh nhất thế giới hiện nay.
Nghĩa cử của quý vị luôn luôn được ghi nhận và đồng tiền đóng góp của quý vị sẽ
được xử dụng một cách xứng đáng, trân trọng nhất.
Xin chúc quý vị một mùa Tạ Ơn và Giáng Sinh bình an.
© Giao Chỉ
© Đàn Chim Việt