Hoàng Mai 

Bố mẹ Việt Nam thương con, muốn dạy con những nguyên tắc sống ở đời. Con không nghe, bố mẹ mắng cho một trận nhớ đời: "Cá không ăn muối cá ươn".

Người Hy Lạp dạy con: "Mọi người đều có PHẨM GIÁ", "Thà chịu chết hơn là phản bội SỰ THẬT", "Thà chịu đựng BẤT CÔNG hơn là phạm bất công".

Người La Tinh dạy con: "Mọi nhóm người, dù thành viên xuất thân từ đâu đều có thể và phải trở thành một CỘNG ĐỒNG cùng số phận".

Các nhà hiền triết phương Đông xưa quan niệm: "Con người là một tiỂu vũ trỤ" (Nhân thân tiểu thiên địa).

Tôi là người tin Chúa. Tôi đọc Kinh Thánh để tìm những lời dạy của Chúa mà tôi cũng coi là nguyên tắc, là khuôn vàng thước ngọc, là kim chỉ nam, là nguyên lý đệ nhất, là hạt giống chân lý, là tiêu chuẩn số một, là "thần học luân lý" cho đời tôi.

Vì nguyên tắc có tính phổ quát cho mọi thời đại, mọi nơi mọi lúc, mọi người, nên tôi có thể sống các lời dạy Hy Lạp và La Tinh, nhất là nguyên tắc "mọi người đều có phẩm giá". 

Bây giờ chúng ta đọc trong Từ điển Luân lý Công giáo, trang 457-458 để xem Jean-Louis Brugues, thần học gia người Pháp, đã đi tìm các nguyên tắc đó trong KINH THÁNH và đã tìm 9 nguyên tắc sau đây:

1. Mọi người được tạo dựng theo hình ảnh Chúa (St 1,27)

2. Yêu tha nhân như yêu mình (Mc 12,30)

3. Muốn người ta làm gì cho mình thì cũng làm cho người ta như vậy (Lc 6,31)

4. Tha thứ các xúc phạm (Lc 17,3-4)

5. Yêu kẻ thù (Mt 5,44)

6. Từ bỏ để theo Đức Ki-tô (Mt 10,37-39)

7. Bắt chước sự hoàn thiện của Chúa Cha (Mt 5,48)

8. Không thể vừa làm tôi Thiên Chúa vừa làm tôi tiền bạc được (Mt 6, 24)

9. Tôn trọng quyền bính dân sự  (Rm 12,1-2)

Hết Hy Lạp, đến Kinh Thánh, nay chúng ta giở sách Tóm lược Học thuyết Xã hội của Giáo hội Công giáo để đếm xem có bao nhiêu lần đề cập đến từ "nguyên tắc". Xin thưa 100 lần. Nào là nguyên tắc tự do tôn giáo, nguyên tắc bất di dịch của luật tự nhiên, nguyên tắc sử dụng của cải một cách phổ quát, nguyên tắc lao động là nguyên nhân tác thành số một, nguyên tắc không tuân thủ khi nhà cầm quyền đi ngược lại luật tự nhiên và các nguyên tắc của luật, nguyên tắc quốc gia cai trị theo luật pháp, nguyên tắc không lấy chiến tranh làm phương thế giải quyết các tranh chấp, nguyên tắc về sử dụng và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, nguyên tắc dự phòng, nguyên tắc nhân đạo, nguyên tắc vũ trang vừa đủ, nguyên tắc giải thích thực tại xã hội bằng Tin Mừng, nguyên tắc lấy con người làm trung tâm, nguyên tắc của Huấn Quyền...

Như thế, nguyên tắc diễn tả sự thật về con người, về những mối quan hệ xã hội, dân tộc, quốc gia, nhân loại. Nhờ nguyên tắc mà tôi biết suy tư, phân biệt, định hướng để sống "sao được cho ra cái giống người" (Trần Tế Xương). Đức Phaolô VI nói "Tôi phải là NGƯỜI HƠN". Thánh Grêgôriô thì bảo là "con người phải sinh ra chính mình, là cha của chính mình".

Có quyển kỳ thư, có cẩm nang nào giúp tôi đạt được mục tiêu nói trên? Thì đây "Mục tiêu trước mắt của Học thuyết Xã hội của Giáo hội Công giáo là đề nghị những NGUYÊN TẮC và GIÁ TRỊ có thể duy trì một xã hội xứng đáng với con người. Trong số những nguyên tắc ấy, nguyên tắc liên đới bao gồm tất cả mọi nguyên tắc khác một cách chắc chắn. Nguyên tắc này tượng trưng cho một trong những nguyên tắc căn bản của quan điểm Kitô giáo về tổ chức xã hội và chính trị" (Sách Tóm lược HTXHCG, 580).

Mẹ ơi, con đang tìm ra nguyên tắc và hứa sẽ sống theo nguyên tắc.

Mẹ Giáo hội ơi, xin cám ơn vì đã soạn thảo cẩm nang để chỉ giáo con.