Người ta không thể sống chung với nhau nếu không tha thứ lẫn cho nhau và nhìn nhận mỗi người chỉ là cái mà mình là.
 
François Varillon
 
Kêu cầu sự tha thứ của Thiên Chúa cho Giáo Hội và cho tội lỗi của con cái Giáo Hội.
 
Gioan Phaolô II  
 
 
Những mối quan hệ giữa con người với con người sẽ trở thành không thể, nếu không có sự tha thứ. Nhưng tha thứ cho những ai ? Trước hết là tha thứ cho chính mình, tiếp đến là tha thứ cho các thành viên trong gia đình mình, tha thứ cho láng giềng, tha thứ cho bạn bè, nhưng cũng tha thứ cho những người xa lạ, những thể chế, những kẻ thù truyền thống, và sau cùng là "tha thứ cho Thiên Chúa". Đây là một liệt kê không đầy đủ những thí dụ về những hoàn cảnh phải tha thứ.
 
1. Tha thứ cho những thành viên trong gia đình mình:  
 
Quan trọng nhất là tha thứ cho các thành viên trong gia đình mình, bởi vì những quan hệ thân thiết có khả năng làm phát sinh những xung đột thường xuyên :
 
Tha thứ cho cha mẹ vì đã làm bạn thất vọng khi bạn nhận ra khuyết điểm của các ngài.
 
Tha thứ cho người cha ghen tuông sự thành công của con trai mình.
 
Tha thứ cho bà mẹ luôn o bế không để cho bạn được lớn lên.
 
Tha thứ cho người cha thường xuyên vắng mặt và im lặng.
 
Tha thứ cho cậu em hay cô em đã dành mất địa vị của bạn trong gia đình.
 
Tha thứ cho người anh em từ chối giúp đỡ trong lúc bạn túng quẫn.
 
Tha thứ cho người anh đã không muốn cho bạn nhập vào nhóm bạn của anh.
 
Tha thứ cho ba hay mẹ nghiện ngập làm bạn phải xấu hổ.
 
Tha thứ cho chồng bạn vì tính ưa mèo mỡ.
 
Tha thứ cho vợ bạn vì đã lừa dối …
 
Tha thứ cho mẹ chồng đã nghĩ là bạn cướp mất con trai của bà.
 
Tha thứ cho ông bố chồng vì những cử chỉ tán tỉnh cầu thân...
 
Tha thứ cho con bạn đòi được quan tâm hơn mà bạn không thể.
 
Tha thứ cho cậu con phạm pháp làm bạn phải nhục nhã.
 
Tha thứ cho cô con gái không chịu khép mình dưới kỷ luật của bạn.
 
Tha thứ cho các con bạn vì đã không tôn trọng các giá trị của bạn và đã phá hủy những ước mơ của bạn về chúng.
 
….  
 
 
2. Tha thứ cho bạn bè và những người gần gủi :  
 
Thường người ta đặt để những kỳ vọng lớn nơi bạn bè thân thiết và những người quen biết. Chính đó là một nguồn thất vọng bao la :
 
Tha thứ cho những người bạn đã làm bạn tổn thương cách bất công.
 
Tha thứ cho thằng bạn thân đã để mặc bạn qụy ngã vào lúc bạn cần đến nó.
 
Tha thứ cho con bạn thân đã không kín đáo và đã tiết lộ bí mật của bạn.
 
Tha thứ cho thằng bạn đã không nhìn nhận bạn trước mặt những nhân vật quan trọng.
 
Tha thứ cho người thân thiết đã bỏ rơi bạn trong khi dọn đi nơi khác hay chết.
 
Tha thứ cho người bạn chóng quên lời hứa...
 
Tha thứ cho người bạn gái thủ lợi đã gài bẩy mai mối cho bạn làm bạn khó xử và nguy hiểm.
 
Tha thứ cho những thầy cô kém cỏi và cố chấp làm bạn phải mất thời giờ quí báu ở trường.
 
Tha thứ cho ông giám đốc cần khẳng định mình bằng cách hạ nhục bạn.
 
Tha thứ cho thằng bạn đồng nghiệp đã gièm pha bạn với thượng cấp.
 
Tha thứ cho thượng cấp đã có những lời quở trách làm mếch lòng bạn trước mặt mọi người.
 
….  
 
 
3. Tha thứ cho những người xa lạ :  
 
Các hoàn cảnh cuộc sống áp đặt cho bạn những con người khó ưa gây nên cho bạn những thiệt hại bất ngờ và không lường trước được :
 
Tha thứ cho tên lái xe ẩu tả say rượu cán chết con bạn.
 
Tha thứ cho thầy thuốc đã chẩn đoán sai khiến bạn phải mất thời gian, tiền bạc và sức khoẻ của bạn.
 
Tha thứ cho kẻ làm hư xe bạn mà không nói.
 
Tha thứ cho tên trộm đã cướp đi sự kín đáo tư riêng của nhà bạn.
 
Tha thứ cho người bán hàng tráo đổi hàng bạn đã chọn lựa.
 
…  
 
4. Tha thứ cho các cơ chế :  
 
Vì sự vô danh của chúng, thật ra khó tha thứ cho các cơ chế hay hiệp hội. Nhưng chúng còn có những người đại diện mà bạn có thể tha thứ cho họ :
 
Tha thứ cho hiệp hội đã sa thải bạn sau nhiều năm dài phục vụ trung thành.
 
Tha thứ cho Nhà Dòng nễ người quyền thế, ép kẻ cô thế.
 
Tha thứ cho hội đồng cố vấn địa phận vì thành kiến và thiếu thông tin chính xác đã có những quyết định bất công và oan ức…
 
Tha thứ cho tòa giám mục đã để xảy ra những lạm dụng mà không can thiệp kịp thời và hữu hiệu.
 
Tha thứ cho Giáo Hội vì chậm trễ cất đi những vạ oan…
 
…  
 
 
5. Tha thứ cho những kẻ thù truyền thống :  
 
Thoạt đầu xem ra phóng đại, cường điệu khi nói tha thứ cho những kẻ thù của quê hương qua dòng lịch sử. Có lẽ người ta sẽ tự biện minh cho mình, lấy cớ không thể đặt mình vào địa vị của các nạn nhân. Giải thích nầy khó được chấp nhận, vì vẫn còn ký ức tập thể qua đó một dân tộc vẫn giữ sống động những thương tổn đã gây nên cho tổ tiên của họ. Ký ức đó duy trì những thành kiến và ngờ vực khi nó không xúi giục sự thù ghét hoặc không kích động những cuộc tấn công bất công chống lại hậu duệ của những kẻ thù nầy. Trong mức độ người ta còn cảm thấy uất ức về những sĩ nhục quá khứ được ký ức chuyển giao từ thế hệ nầy qua thế hệ khác thì việc chạy đến tha thứ chữa lành trở nên một sự cần thiết :
 
Tha thứ cho những nước đã đánh bại tổ tiên bạn.
 
Tha thứ cho dân tộc đã lăng nhục dân tộc bạn bằng cách không cho dân tộc bạn được nói tiếng nói của mình và thực hành tôn giáo của mình.
 
Tha thứ cho kẻ chiến thắng đã sử dụng sách lược đồng hóa dân tộc bạn.
 
Tha thứ cho nòi giống đã thực hành chính sách diệt chủng hoặc toan tính làm như vậy đối với dân tộc của bạn.
 
…  
 
 
6. "Tha thứ cho Thiên Chúa" :  
 
Xảy ra ngay cả Thiên Chúa cũng bị đưa ra hàng bị cáo. Đề tài tế nhị để đề cập đến khi có kẻ tranh luận vấn đề gai góc về sự cùng tồn tại của sự dữ trong thế giới và lòng tốt của Thiên Chúa. Vấn đề quá phức tạp để bàn đến cách thỏa mãn ở đây. Tôi chỉ xin được phép báo hiệu cho người nào muốn tiến bộ trong đời sống thiêng liêng và củng cố thêm khả năng tha thứ của mình rằng Thiên Chúa, thay vì muốn hay cho phép sự dữ trong thế gian, thì lại là nạn nhân đầu tiên của sự dữ, nếu nghĩ đến Đức Giêsu Kitô. Bấy giờ tôi bằng lòng đặt ra ở đây một câu hỏi đơn giản, ý thức rằng không mang lại một câu trả lời thích đáng : "Người ta phải tha thứ cho vị Thiên Chúa nào đây ?" Vị Thiên Chúa toàn năng mà người ta qui cho nhiều sai lầm không phải là vị Thiên Chúa bất lực và khiêm tốn mà Đức Kitô đã dạy :
 
Vì Ngài để cho trẻ con phải đau khổ và phải chết.
 
Vì Ngài nói là yêu tôi mà không đến giúp tôi trong những lúc khó khăn nặng nề.
 
Vì Ngài coi như ở khắp mọi nơi mà tôi chẳng thấy Ngài.
 
Vì xem ra Ngài không trả lời những kêu xin của tôi.
 
Vì Ngài không ban cho tôi hạnh phúc mà tôi có quyền được hưởng vì đã chu toàn các bổn phận tôn giáo của tôi.
 
Vì sau khi cho tôi biết một chút về thiên đàng bởi một tình yêu lớn lao thì Ngài lại đến tìm đem đi người tôi yêu.
 
Vì Ngài để người ta lạm dụng, ngay cả trong Giáo Hội, mà không can thiệp.
 
Vì Ngài vẫn phán xét tôi không ngừng.
 
Vì tôi không thể đạt tới sự trọn lành mà Ngài buộc tôi nhắm đến.
 
…  
 
 
7. Tha thứ cho chính mình :  
 
Tôi để sự tha thứ cho chính mình đến cuối bảng liệt kê, thực ra trong tiến trình tha thứ, nó phải được đặt lên đầu hết. Quả thật, sự tha thứ cho người khác mà không được đi trước bởi một sự chấp nhận cảm thông chính mình và sự nghèo nàn của mình thì chỉ là một sự tha thứ hời hợt giả tạo bên ngoài. Nhưng phải tự tha thứ cho mình về cái gì ? :
 
Vì đã đặt mình vào một hoàn cảnh khiến mình bị tổn thương.
 
Vì đã không biết phải làm gì hay nói gì.
 
Vì để bị rơi vào tương tư mà không suy nghĩ.
 
Vì để mình bị suy sụp bởi những lời lăng mạ của kẻ nọ người kia.
 
Vì đã tự oán trách mình và đã hùa theo kẻ xúc phạm mình.
 
Vì đã kéo dài quá lâu một mối quan hệ xấu.
 
Vì cảm thấy mình bị tổn thương mà vẫn còn muốn yêu.
 
Vì tính ưa hoàn hảo đến không chấp nhận một sai sót nào của mình.
 
…