Bác sĩ Nguyễn
Tiến Cảnh, MD
Hôm nay ngày 2-2-2015 là lễ
Hypapante (1), tức lễ Tiến Dâng Đức Giesu cho Đức Chúa Cha trong đền thánh. Trở
lại “Mùa Giáng Sinh”, là “khởi điểm” ơn Cứu Độ, nhắc nhở chúng ta màu nhiệm con
Thiên Chúa xuống thế làm người. Vì là con người, đức Giesu cũng phải tuân theo
những qui luật của Maisen là tiến dâng mình trong đền thánh. Chúng ta thử tìm hiểu màu nhiệm tiến dâng
Chúa trong đền thánh như thế nào?
CUỘC
TRÙNG PHÙNG: SIMEON, ANA VÀ CON TRẺ GIESU
Đến ngày giờ đã định, Maria và Giuse đi
lên đền thánh Gierusalem để tiến dâng đức Giesu cho Thiên Chúa “theo như luật
định”: “Tất cả con trai đầu lòng phải được dâng hiến cho Thiên Chúa, và để
làm của lễ, người ta hiến một đôi chim gáy hay một cặp bồ câu non”(Lc 2:24).
Maria và Giuse nghèo, nên không thể có được một con chiên để dâng cho Chúa,
nhưng với thiện chí và lòng yêu mến Thiên Chúa tràn trề, các ngài đem một cặp
chim non, nhỏ, vô tư và tinh tuyền. Các ngài đâu có biết rằng của lễ mà họ đang
ôm trong vòng tay chính là “Con Chiên Thiên Chúa” như Gioan Tiền hô đã tuyên xưng.
Việc tiến dâng Đức Giesu cho Thiên Chúa
Cha đã được hoàn thành trong đền thánh là bước khởi đầu cho cuôc dâng hiến trọn
vẹn trên thập giá. Cử chỉ vâng lời này là một nghi thức hợp hiến, một ứng
nghiệm không do đức Giesu hay mẹ Maria đòi hỏi. Nó cũng là một bài học về đức
khiêm nhường khi chúng ta ngắm nhìn quang cảnh đức Giesu và mẹ Maria nơi máng
cỏ nghèo nàn trong mùa Giáng Sinh.
Thiên Chúa tỏ mình như một con trẻ yếu
đuối, vô tư, tinh tuyền và nghèo nàn. Chỉ có một trái tim tinh tuyền mới nhìn
ra đó là Thiên Chúa. Chỉ những ai biết cải đổi tâm tư, từ bỏ cách nhìn và suy
nghĩ của trần thế mới có thể “nhận ra” được Thiên Chúa đang thể hiện trong cuộc
sống của loài người, và có thể hiểu được những việc Thiên Chúa làm.
Trong số những trái tim tinh tuyền ấy có
ông Simeon và bà Ana là ái nữ của Phanuel thuộc chi họ Asher. Lúc mẹ Maria tiến
dâng Chúa trong đền thánh có ông Simeon là người được Thần Linh Thiên Chúa run
rủi đến đó để được gặp đức Giesu. Simeon có nghĩa là “Thiên Chúa đã nghe”,
và sự mong chờ của ông đã được toại nguyện (Lc 2:25-26). Bà Ana đã luống tuổi,
cũng là một nhân vật đặc biệt có mặt trong đền thánh lúc đó. Bà góa chồng và ở
vậy, ngày đêm sống trong đền thờ, ăn chay cầu nguyện thờ lạy Thiên Chúa. Bà
cũng chạy đến gần đức Giesu và tôn vinh Thiên Chúa, rồi tung hô con trẻ với mọi
người là đấng Cứu Chuộc Jerusalem (Lc 2:36-38).
Trái tim tinh tuyền và con mắt tinh đời
đã giúp Simeon nhận ra con trẻ này chính là đấng Thiên Sai như các ngôn sứ đã
nói mà mọi người từng chờ đợi từ lâu cả hàng thế kỷ. Ông già Simeon là “người
công chính và ngoan đạo đang mong chờ sự an ủi của Israel” (Lc 2:25), được
Thánh Thần Chúa thúc đẩy đi vào đền thánh để chúc mừng con trẻ trong vòng tay
của mình thay cho dân tộc ông và tất cả các dân tộc khác.Với lòng đầy thiện chí
và con mắt tinh tuyền, vị ngôn sứ già này đã nhận ra con trẻ này chính là đấng
Cứu Thế. Ông đã nói tiên tri: Con trẻ này sẽ là Ánh Sáng (2) mà mọi ngưởi đã mong đợi
từ lâu. Ánh sáng này sẽ là đầu đề cho nhiều người kình chống nhau, không phải
đầu đề phục sinh, bởi vì họ sẽ không thể chào mừng ánh sáng Lời Chúa là đấng đã
vạch ra mọi ý nghĩ, tâm tư của con người.
Một nhân vật khiêm tốn khác đã đón chào
Thiên Chúa đến viếng đền thánh là bà Ana. Người đàn bà này, nhờ ân sủng Thiên
Chúa, đã được diễm phúc và có cơ may nhìn mặt Thiên Chúa nơi con trẻ Giesu.
Thiển nghĩ nhận người đàn bà đó là đại diện cho loài người quả là chính đáng,
vì mục đích cuối cùng của loài người là được nhìn thấy dung nhan Thiên Chúa.
Người góa phụ này là đại diện của nhân loại. Bà là góa phụ nên không có hôn phu
cũng như nhân loại đang cô đơn góa bụa không có Thiên Chúa. Người phụ nữ này
nhờ hồng ân đã được nhìn thấy Chúa mặt giáp mặt và hân hoan vui mừng trước sự
hiện diện của chú rể cũng như chú rể mừng vui trước mặt cô dâu. Người phụ nữ
này là đại diện của cuộc hôn nhân sau cùng của Jerusalem trên thiên đàng khi
loài người gặp chàng rể. Thực sư, tất cả chúng ta đều là những “góa bụa” trong
lễ cưới. Bà Ana cuối cùng đã ca tụng tôn vinh Thiên Chúa trong nỗi vui mừng
khôn tả -dù trước kia bà đã ngày đêm ăn chay hãm mình thờ lạy Chúa- nói về con
trẻ cho mọi người đang chờ mong ơn cứu chuộc và được giải phóng. Con Trẻ này
chính là sự giải phóng cho muôn dân.
MARIA
VÀ GIUSE
Chúng ta đã trình bày hai nhân vật đặc
biệt đón chào con trẻ Giesu trong đền thánh. Còn hai nhân vật nữa chúng ta
không thể bỏ qua được là mẹ Maria và thánh Giuse: “Khi đến lễ thanh tẩy,
theo luật Maisen, các ngài đem đức Giesu lên đền thánh để dâng cho Thiên Chúa (Lc 2:22); ước vọng dâng
tiến này vượt quá cả ý nghĩa bình thường của nghi thức tế lễ (Chân Phước Gioan Phaolo II,
Mirialis Cultus #20). Hình thức tiến dâng này phải được hiểu như một sứ điệp
của ngày lễ hôm nay để chúng ta có thể khai triển rộng ra tính thánh thiêng của
sự tiến dâng để thôi thúc mỗi người chúng ta sống cuộc sống làm sao để có thể
làm của lể hiến dâng cho Thiên Chúa.
Theo Phúc Âm thì tất cả con trai đầu
lòng đều phải tiến dâng đúng với luật Maisen, vì đứa con đó là con thánh và
thuộc về Thiên Chúa (Lc 2:22-23). Nhưng việc tiến dâng đức Kito không phải chỉ
là làm theo luật mà còn để cho ứng nghiệm lời tiên tri. Vì Chúa muốn cộng tác
với loài người chúng ta nên “Lời Chúa” đã trở nên “con đầu lòng trong nhiều anh
em khác” và chúa đã tự hiến dâng mình để cứu chuộc họ. “Vì lý do đó, khi đến
thế gian -Người nói- Thiên Chúa đã không muốn hi lễ và hiến tế, nhưng đã chuẩn
bị cho con một thân thể… Bấy giờ con mới thưa, lạy Thiên Chúa, này con đây, con
đến để thực thi ý Ngài (Dt 10:5-7). Suy niệm việc Đức Giesu Kito thi hành ý
định này, chúng ta thấy chinh đức Kito đã biến mạng sống và nhân tính người của
Người làm “của lễ đẹp lòng Thiên Chúa.”
Hôm nay chúng ta mừng mầu nhiệm Thiên
Chúa, bởi vì chúng ta muốn cám ơn Thiên Chúa Cha đã ban cho chúng ta một tặng
vật đặc biệt, một hoa trái đầu mùa tuyệt vời là của lễ chúa Kito đã tận hiến
mạng sống mình cho loài người chúng ta.
Ngày nay chúng ta thấy vẫn có những
người, cả nam lẫn nữ, đang theo Chúa Kito, yêu mến Người với trọn vẹn cả hồn
lẫn xác, hoàn toàn tự do, tự nguyện qua việc thực thi Tin Mừng, lấy chúa Kito
tự hiến tế chết trên thập giá làm căn bản.
Nhìn về các nữ đồng trinh tận hiến,
chúng ta có thể chắc chắn là chúa Kito chết và sống lại cho chúng ta như họ
tuyên xưng, không phải bằng những lời nói xuông, mà bằng chình cuộc sống của
họ. Vậy thì đâu là cốt lõi của quyết định hiện hữu của những người nữ này? Họ
đã quyết định chỉ thuộc về và hoàn toàn thuộc về con người đức Kito. Họ đã tận
hiến cuộc sống của họ bây giờ và trọn đời. Cuộc sống khác biệt và đặc thù của
họ đã nói lên căn tính con người của họ hoàn toàn ở trong chúa Kito và được
chúa Kito nắm giữ mà không hề chống cự. Những con người tận hiến này chỉ muốn
nghỉ ngơi trong chúa Kito và hoàn toàn gắn bó với Người (RCV n.24). Gương mẫu
của họ quả là tuyệt hảo, đúng như mẹ Maria xưa kia đã nói: “Lạy chúa tôi,
tôi là nữ tỳ của chúa, xin hãy làm cho tôi như lời chúa phán (Lc 1:38).
Bắt rễ hoàn toàn nơi chúa Kito, những
con người tận hiến này là biểu tượng hoàn hảo của cuộc sống của người Kito hữu,
đã đáp ứng hoàn toàn mọi đòi hỏi như chúa Giesu đã làm. Chúng ta hãy cầu chúc
họ trung thành với ơn gọi, bởi vì tất cả các tín hữu, các phối ngẫu, mục tử của
Giáo Hội đều tin tưởng vào đó, nhìn thấy trong đó bản tính sâu xa của đời sống
Kito hữu.
ĐÔI
LỜI KẾT
Trong bất cứ trường hợp nào, thiết nghĩ
ngày hôm nay, chúng ta mừng trọng thể lễ Tiến Dâng Chúa Giesu trong đền thánh,
một cuộc hội ngộ giữa đức Giesu và Thiên Chúa Cha. Ngày nay, mỗi người con đầu
lòng khi tiến dâng cho Chúa thì ngay lập tức họ cũng có được ơn cứu độ. Chúng
ta hãy tự hỏi chúng ta có thực sự sẵn sàng, cùng với Người, hiến dâng tất cả
những gì tốt đẹp nhất của chúng ta cho Thiên Chúa Cha để rồi được Ngài ban lại
cho chính chúng ta không? Chúng ta có thể đi vào thế gian cùng với ơn phúc đó
để soi sáng cho bước đường của những kẻ đang tìm kiếm Thiên Chúa, chúc bình an
và niềm vui cho họ. “Niềm vui
không phải ở chỗ có được mọi sự, mà là cảm thấy được Thiên Chúa yêu thương, trở
thành tặng vật cho tha nhân và yêu thương nhau (Biển Đức XVI, bài giảng Angelus
13-12-2009). Đó là ơn phúc mà chúng ta cầu xin Thiên Chúa để rồi chúng ta đem
chia sẻ nó với những người anh chị em chúng ta như đức Phan Sinh đã làm vào
buổi gặp gỡ đầu tiên với Giáo Hội và thế giới liền sau khi ngài vừa được bầu
làm giáo chủ.
___________________________
(1)- HYPAPANTE: Kito giáo Đông Phương
gọi lễ Tiến Dâng Chúa trong đền thánh là Hypapante nghĩa là gặp gỡ. Sau khi đức
Giesu sinh ra được 40 ngày thì người được mẹ Maria và ông Giuse đem lên đền
thánh Jerusalem để tiến dâng cho Thiên Chúa theo như luật Maisen và đặc biệt để
gặp gỡ những người vui mừng và tin chúa. Với danh hiệu “Gặp Gỡ / Hypapante”,
Giáo Hội Byzantine đặc biệt muốn nhấn mạnh đến cuộc gặp gỡ giữa đức Giesu và
ông già Simeon, tức giữa người mới và người cũ. Đây là lễ mừng cuộc gặp gỡ của
Thiên Chúa -qua trung gian Con Thiên Chúa làm người- với loài người và với mỗi
người chúng ta. Cuộc gặp gỡ này xẩy ra trong đền thánh là trung tâm đời sống
giáo hội cũa người Kito giáo, cũa mỗi một người chúng ta. Ông Simeon và bà Ana
là biểu tượng cho sự chờ mong của toàn thể dân tộc Israel thì cuối cùng vì cuộc
gặp gỡ này đã được toại nguyện. Lễ này cũng gọi là lễ Ánh Sáng mà ta thường nói là Lễ Nến (Lc 2:30-32) đã bắt nguồn từ Giáo Hội
Đông Phương. Đến thế kỷ VI lễ đã lan tới Phương Tây với những phát triển khác
nhau. Ở Rome, lễ có nhiều tính chất thống hối hơn, và ở Gaul với phép lành
trọng thể và rước nến. Nghi thức ban phép lành lễ nến thấy rõ ràng nhất là ở
thế kỷ X, là do linh hứng bởi lời ông Simeon: “Mắt tôi đã nhìn thấy ơn cứu
chuộc của ngài, đã được chuẩn bị cho mọi dân tộc được thấy, là ánh sáng thể
hiện cho dân ngoại” (id Lc 2:30-32).
Cho đến khi canh tân lịch phụng vụ, lễ
này được gọi là lễ Thanh
Tẩy Đức Maria Rất Thánh
Đồng Trinh, để kỷ niệm giây phút lịch sử của Thánh Gia, được kể nơi chương 2
Tin Mừng Luca, trong đó đức Maria, theo luật, sau khi sinh chúa Giesu 40 ngày,
đã đem đức Giesu lên Jerusalem để tiến dâng cho Thiên Chúa, đồng thời thi
hành nghi thức Thanh Tẩy. Vào năm 1960 Phụng Vụ cải tiến lại lấy danh hiệu
nguyên thủy là lễ “Tiến Dâng Chúa”.
(2)- ÁNH SÁNG / LỄ NẾN là dấu hiệu Thiên Chúa huy hoàng của
đấng đang đến để xua đuổi bóng tối ma quỉ, đồng thời làm cho toàn thể thế giới
bừng sáng do ánh sáng vĩnh cửu của Thiên Chúa. Nến của chúng ta sẽ sáng rực
khi chúng ta gặp chúa Kito.
Me Maria đức nữ đồng trinh đã mang Ánh
Sáng thực trong cánh tay mình và đem Người đến cho những kẻ đang đi trong tối
tăm. Chúng ta cũng phải mang ánh sáng ấy đến cho mọi người và phản chiếu hào
quang ánh sáng thực khi chúng ta đi đến gặp Người.
Ánh sáng đã đến và chiếu sáng trên thế
giới đang bị bóng tối bao phủ. Ngày Xuân từ trời cao xuống viếng thăm chúng ta
và ban ánh sáng cho những ai đang sống trong tăm tối. Vậy ngày lễ hôm nay chúng
ta hãy tham gia cuộc rước nến để khám phá ra ánh sáng đang chiếu rọi trên chúng
ta và qua Người chúng ta được thừa hưởng hào quang của Người. Vậy chúng
ta hãy mau mau cùng nhau đi gặp Thiên Chúa của chúng ta.
Ánh sáng thực đã đến, ánh sáng chiếu rọi
trên từng người được sinh ra trên thế giới này. Tất cả chúng ta, những người
anh em của tôi, phải được chiếu sáng và nhờ hào quang của ánh sáng ấy chiếu tỏa
muôn nơi. Chúng ta hãy chia sẻ sự huy hoàng tràn đầy ánh sáng ấy với mọi người
để không ai còn sống trong bóng đêm đen tối dày đặc. Chúng ta hãy tự soi sáng
chúng ta khi chúng ta cùng nhau đi gặp ông già Simeon và cùng với ông đón nhận
ánh sáng hào quang vĩnh cửu.
Vui mừng cùng với Simeon, chúng ta hãy
hát thánh ca cảm tạ Thiên Chúa là Cha của ánh sáng, là người sai ánh sáng thực
xuống để phá tan bóng tối và cho tất cả chúng ta được chia sẻ vẻ huy hoàng ấy.
Qua con mắt Simeon, chúng ta cũng nhìn
ra ơn cứu độ của Thiên Chúa đã được chuẩn bị cho mọi quốc gia dân tộc và được
biểu lộ như là vinh quang của một tân Israel, cũng là của chính chúng ta.
Simeon được giải thoát khỏi những ràng buộc của cuộc đời khi ông nhìn thấy chúa
Kito. Chúng ta cũng sẽ được như vậy, khi chúng ta từ bỏ tình trạng tội
lỗi.
Nhờ niềm tin, chúng ta cũng được bao bọc
bởi đức Kito khi người đến với chúng ta ở Bethlehem. Trước kia chúng ta là dân
ngoại, nay chúng ta trở thành thần dân của Thiên Chúa. Mắt chúng ta đã nhìn
thấy Thiên Chúa làm người. Vì chúng ta đã nhìn thấy Người hiện diện giữa chúng
ta và linh cảm thấy Chúa nằm trong vòng tay chúng ta nên chúng ta được gọi là
tân dân Israel.
Không bao giờ chúng ta có thể quên được
sự hiện diện của Thiên Chúa nơi chúng ta. Hàng năm chúng ta giữ lễ này trong
niềm tin yêu, tôn kính và thờ lạy Thiên Chúa.
Fleming Island, Florida
Feb. 2021