CHÚA NHẬT VII A THƯỜNG NIÊN
Lv 19:1-2, 17-18; 1Cr 3:16-23; Mt
5:38-48
Bác sĩ
Nguyễn Tiến Cảnh, MD
Hình trong Sách Sunday Missal,
Prayerbook and Hymnal for 2020. Nếu ai muốn kiện anh để lấy áo trong của
anh thì hãy để cho nó lấy luôn áo ngoài (Mt 5:40)
Đức Giesu là một nhà sư phạm
lỗi lạc, cách giảng thuyết của người rất hiện thực và uyển chuyển. Người thường
lấy những khung cảnh thực tế địa phương nhưng vẫn có tính phổ quát làm nền tảng cho
bài giảng. Yêu là một đặc tính của con người. Yêu lại có nhiều sắc thái khác nhau
tùy địa phương, hoàn cảnh, dân tộc tính và từng người. Và yêu thế nào
để đáp ứng được nguyện vọng và yêu cầu của Thiên Chúa mới là vấn đề. Chủ đề của Chúa Nhật này -qua các bài đọc và bài Tin Mừng- cho thấy Lời Chúa
Giesu nói “Ta đến không phải để phá luật mà là kiện toàn luật” lại càng trở nên
cấp thiết và rõ ràng. Không chỉ yêu người mà yêu cả kẻ thù!
HÃY YÊU THƯƠNG KẺ
THÙ
Về yêu, đức Giesu đưa ra hai
giới răn: Yêu Chúa và Thương Người (Mt 22:38-39; Mc 12:30-31; Lc
10:27). Đối với người Kito hữu, để có cuộc sống hài hòa yêu thương nhau thực
sự, không có hướng dẫn nào thực tế và chính xác hơn là Yêu Chúa và Thương
Người. Hai hành động này phải đi sát nhau, không thể
thiếu một trong hai. Tất cả lời nói và hành động của chúng ta đều phụ thuộc vào hai
phạm trù này. Khi Chúa nói “Hãy yêu thương người láng giềng” thì tự nhiên
ai cũng thắc mắc, muốn vấn đề được rõ ràng hơn. Người láng giềng là ai? Thế nào
là người láng giềng? Chúng ta có thể rất ngạc nhiên, đôi khi khó chịu, cho là đùa dỡn khi nghe chúa
Giêsu trả lời: “Hãy yêu kẻ thù. Hãy làm điều tốt lành cho kẻ ghét mình.
Hãy cầu nguyện cho những ai bắt bớ vu khống anh em. Ai vả anh em má này thì hãy
đưa má kia cho họ vả” (Lc 6:27-29). Những lời này nằm trong bài
giảng Tám Mối Phúc Thật mà tuần trước chúng ta đã nghe, nhưng nó có tính cá
nhân và ở thời Giáo Hội sơ khai.
Dân Israel / Do Thái có tinh
thần đoàn kết rất keo sơn. Một người bị đau thì tất cả đều đau theo, một người
vui sướng hạnh phúc thì tất cả mọi người đều mừng vui. Như ta thường nghe nói ‘một con ngựa đau cả tàu
không ăn cỏ’. Vì cộng đồng dân Israel thường hay bị áp bức đe dọa, nên sợi dây
liên kết giữa họ với nhau rất chặt chẽ. Vì lẽ sống còn đã được hun đúc ẩn chứa
trong lòng người dân Do Thái đến độ họ thù oán, ghét cay ghét đắng kẻ thù.
Nhưng đối với người láng giềng của họ, họ chẳng thắc mắc gì khi nghe Chúa Giesu
nói “Hãy yêu thương người láng giềng” chừng nào những người này vẫn còn là bạn
hữu, đồng hương với họ. Tuy nhiên, nói trống không “hãy yêu kẻ thù của mình”
thì quả là chuyện quái gở và khó có thể “nuốt”. Nếu thí dụ này không đủ để
thuyết phục được mọi người, chúng ta hãy coi lại câu chuyện trong sách Samuel 1
xem David tha thứ cho kẻ thù là Saul như thế nào (1Sm 26:2,7-9,
12-13,22-23).
DAVID THA CHẾT CHO
KẺ THÙ
Câu chuyện David tha chết
cho Saul trong sách Samuel nhắc ta nhớ lại lịch sử Israel. Khi kẻ thù của
Israel trở nên hùng mạnh, sức ép quân sự rất rõ ràng, nên họ kêu cứu xin một vị
vua đến để hướng dẫn giúp đỡ họ. Lúc ấy Israel đã mất hết các liên bang và chi họ, lại không còn quân lực, chính phủ hiệp nhất trung ương thì
yếu trong khi các quốc gia lân bang lại nắm được quyền lực dưới sự chỉ đạo
của một vị vua uy dũng. Họ đi tìm một vị lãnh đạo như vậy cho đất nước họ. Giave đã là
vua lại tạo ra nhiều bất hòa giữa các giai cấp trong dân Israel. Hy vọng
có một vị vua lãnh đạo đất nước đã bị tiêu tan rồi. Saul thì lại là vua đầu
tiên được ngôn sứ Samuel chọn và xức dầu. David tha chết cho Saul phải chăng là
vì vậy.
NGƯỜI ĐƯỢC
THIÊN CHÚA XỨC DẦU
Nếu có những trường hợp
quyền lực trở nên tha hóa thì đó là trường hợp của Saul. Hắn là kẻ lãnh đạo bất
tài, tự cảm thấy thấp kém và bị đe doa bởi David, một quân vương có thế giá đang được dân chúng
ủng hộ. Hắn trở nên ghen tương đố kỵ. Câu chuyện cho thấy hắn rắp tâm tìm
mưu kế hãm hại David với 3000 quân lính (1Sm 26:2), một lực lượng quân sự đáng
kể trong khi David chỉ có 600 quân! (1Sm 27:2). Vào một đêm, David đột
nhập được vào lều của Saul trong khi Saul và quân linh vẫn còn đang ngủ
say. Nếu muốn giết Saul thì quá dễ dàng, nhưng David đã tôn trọng Saul là
vua, là người đã được Thiên Chúa xức dầu (26:9). Dù cho Saul đã rắp tâm tìm
cách giết David, nhưng David không thể lỗi phạm làm trái ý Chúa đã chọn Saul
làm vua. David đã chỉ lấy của Saul một bình nước và thanh gươm rồi biến mất vào
trong đêm tối (26:12). Khi đã yên vị an toàn ở sườn đồi, David mới tuyên bố sự
hiện diện của mình và chủ tâm tha chết cho Saul (26:23).
Sau đó câu chuyện ra sao thì
không thấy Samuel nói tiếp, nhưng chúng ta có thể đoán được là Saul đã rất nể
vì và biết ơn David đã tha mạng cho mình. Nhưng vấn đề không hoàn toàn là như
vậy. Trong một ý nghĩa nào đó đã có sự hòa giải khi David gặp Saul mặt đối mặt
để xin được chúc lành. Tuy nhiên khi hai người rời nhau thì tình liên đới giữa
họ vẫn không được hàn gắn.
HÃY TRỞ NÊN THÁNH, ĐỪNG
LẤY OÁN BÁO OÁN
David tha chết cho Saul là
một trường hợp hiếm có. Bài Phúc Âm hôm nay đưa ra một thí dụ rất thực tế khi
đức Giesu nói: “Hãy yêu kẻ thù của mình” bằng cách chia sẻ của cải, đồ vật
của mình cho kẻ bất hạnh, nghèo khổ thiếu thốn. Ai muốn vay mượn mình thì đừng từ chối. Ai súc phạm mình thì đừng
trả thù. Ai
vả má này hãy đưa má kia cho họ vả. Chúa Giesu đã không nói rằng chúng ta cứ để
cho thiên hạ lạm dụng, hành hạ, bôi nhọ chúng ta. Người nói rằng hận thù, nóng
giận đối đáp với nhau thì chẳng bao giờ hết thù hận, ví như trái banh ném qua
sân của mình rồi mình lại ném trả lại tức là ta đã xác định
một sự đối đầu rõ ràng rồi. Hỏi rằng chúng ta có nên tiếp tục
leo thang đáp
trả qua lại như vậy để rồi biến thành bạo động qua lời nói việc làm, hay nên tự chế chấm dứt tình trạng
đối đầu ấy? Chọn lựa không trả thù đương nhiên mình sẽ ở vào vị thế thượng
phong. Oán báo oán là chuyện thường tình. Lấy ân báo oán mới là anh hùng.
Bài đọc 1 sách Levi hôm nay,
Thiên Chúa kêu gọi dân Israel nên có một tâm thức khác, một tiếng gọi lương tâm
thánh qua lời phán cùng Maisen rằng: “Ngươi hãy nói cho toàn thể cộng đồng
con cái Israel là hãy nên thánh, vì Ta là đấng thánh, là Thiên Chúa các ngươi.
Đừng giữ lòng thù ghét anh em để khỏi mang tội vì họ. Đừng lấy oán báo oán…Hãy
yêu thương mọi người như yêu thương chính mình vậy. (Lv 19:1-2, 17-18).
Chúa đã từng nói một ngày
nào đó chúng ta sẽ được nâng lên vượt khỏi những gì gọi là
khuynh hướng
“trần gian, trần tục”. Ông Adong và bà Eva là những thí dụ về nhân
tính “trần gian”. Chúa Kito là thí dụ nhân tính “trên trời”.
Chúng ta là tạo vật ở trần gian, nhưng trong con người chúng ta Chúa đã ban cho
một khả năng tăng trưởng để trở thành con người “trên trời” hay “thiên đàng” (1Cr
15:45-49).
Lớn lên, phát triển không phải bỗng nhiên mà có, nó đòi hỏi phải phấn đấu. Nếu chúng ta đối sử với nhau vượt qua được khỏi cung cách của trần thế kiểu ‘mắt đền mắt, răng đền
răng, oán báo oán’, chúng ta đã trở nên giống David. Chúng ta tận dụng nghị lực
dự trữ mà Thiên Chúa ban cho chúng ta hiện đang tiềm ẩn trong tâm chúng ta, và
bất thần lương tâm chúng ta nhắc nhở chúng ta là Hãy yêu thương tha
nhân như Chúa Kito yêu thương chúng ta vậy. Đừng lấy oán báo oán. Hãy lấy ân
báo oán. Lúc đó chúng ta đã làm theo lời Chúa Giesu là
Yêu kẻ thù. Nhưng yêu kẻ thù không có nghĩa là đi theo và làm theo
kẻ thù. Yêu kẻ thù cũng không có nghĩa là ghét kẻ thù của kẻ thù. Yêu như vậy là không đúng nghĩa yêu mà
Chúa Giesu đã khuyên dạy chúng ta phải “Yêu mọi người”. Đó mới kể là thực thi
nghĩa câu Chúa Giesu nói “Thiên Chúa là tình yêu.” (1Ga 4:7-12, 16, 19).
“Anh em thân mến, chúng ta hãy thương yêu nhau, vì tình yêu bắt nguồn từ
Thiên Chúa. Ai yêu thương thì đã được Thiên Chúa sinh ra và người ấy biết Thiên
Chúa. (1Ga 4:7-8).
“Ta yêu mến anh em như Cha Ta yêu mến Ta, anh em hãy ở trong tình yêu
thương của Ta. Nếu anh em giữ các điều răn của Ta, anh em sẽ ở trong tình yêu
thương của Ta, như Ta đã giữ các giới răn của Cha Ta và ở lại trong tình thương
yêu của Người.” (Ga 15:9-10).
Fleming Island, Florida
Feb. 17, 2023
NTC