Chúa Nhật XXVII Thường Niên B
St. 2: 7ab, 15,18-24; Dt. 2: 9-11, Mc. 10:2-16
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD
Image: Holy Trinity and Holy Family by Murillo
Trong những năm gần đây vấn đề hôn nhân được bàn cãi rất nhiều, đặc biệt hôn
nhân giữa những người đồng tính. Năm nay hồi tháng 9 Đại Hội Gia Đình Thế Giới
được tổ chức tại Philadelphia thuộc bang Pensylvania, Hoa Kỳ có ĐTC Phanxico chủ
tọa đã nói lên sự quan trọng của Gia Đình. Tháng trước, một sự kiện nổi bật ở
Hoa Kỳ, tiểu bang Kentucky, bà Kim Davis đã quyết định không cấp giấy hôn thú
cho một cặp đồng tình luyến ái dù đã được Tối Cao Pháp Viện chấp nhận và rồi bị
tòa án bỏ tù. Nhưng sau hơn một tuần được thả ra. Bà đã yết kiến Đức Phanxico
dịp ngài sang Hoa Kỳ dự Đại Hội Gia Đình. Bàn về hôn nhân đồng tính quả là gay
go. Người đồng ý kẻ chống đối. Giáo Hội Công Giáo dĩ nhiên là không chấp nhận
loại hôn nhân đi ngược lại tính tự nhiên của con người. Trong tinh thần Phúc Âm
chúa nhật tuần này, Giáo Hội nói gì về Hôn Nhân và Gia đình?
HÔN
NHÂN THEO KINH THÁNH
Thay vì đi vào chi tiết từng bài đọc một, chúng tôi xin đưa ra một vài suy nghĩ
tổng quát về hôn nhân và cuộc sống gia đình qua các bài đọc Chúa Nhật hôm nay.
Trong bài Tin Mừng thánh Mac Cô (Mc.10: 2-16), những người biêt phái một lần nữa
lại đối đầu với chúa Giêsu về vấn đề vợ chồng ly dị nhau và tính hợp pháp của nó. Họ
hỏi chúa Giê su:“Ngưới
chồng ly dị người vợ thì có hợp pháp không?”
Chúa Giêsu hỏi lại những người biệt phái:
- “Ông
Maisen đã truyền dạy cho các ông thế nào về việc này?”
-“Ông Maisen đã cho phép người chồng -họ
trả lời Chúa-
viết một thư ly dị và dứt bỏ người vợ.
Chúa Giêsu tuyên bố là luật Maisen cho phép ly dị (Tl.24: 1) bởi vì lòng các ông
đã trở nên trai đá (Mc.10: 4-5). Nhắc lại sách khởi nguyên (kn.1: 27 và 2: 24),
chúa Giêsu tuyên bố tính vĩnh viễn của hôn nhân: “Lúc
khởi đầu công trình tạo dựng, Thiên Chúa đã làm nên con người có nam có nữ. Vì
thế người đàn ông sẽ lìa cha mẹ mà gắn bó với vợ mình, và cả hai sẽ thành một
xương một thịt (Mc.10:
6-8). Như vậy thì quả đã rõ ràng: “Vậy
thì sự gì Thiên Chúa đã phối hợp, loài người không được phân chia” (Mc.10: 9).
Chúa Giêsu đã khôn khéo trả lời những câu hỏi bằng cách nhắc lại kế hoạch của
Thiên Chúa về bí tích hôn nhân, sự liên kết giữa người nam và người nữ. Chúa xác
quyết là vợ chồng liên hợp mật thiết với nhau đến độ chỉ còn là một mà thôi. Để
trả lời câu hỏi của mấy ông biệt phái có chủ đích gài bẫy, Đức Giêsu đã nói về
bản tính duy nhất của hôn nhân, đồng thời nhấn mạnh về tính thánh thiêng của nó,
một hợp đồng giữa hai vợ chồng thề trung thành với nhau chứ không nói về việc
ly d ị c ó hợp pháp hay không. Mục đích của hôn nhân không phải là ly dị hoặc
hủy bỏ.
LY DỊ VÀ TÁI GIÁ
Chúa Giêsu cũng không lên án những người đã cố gắng giữ cho hôn nhân được tốt
đẹp nhất nhưng cuối cùng đã đi đến đổ vỡ phải ly dị. Chúa đã không kết án những
người này, không ruồng rẫy họ, không ném bỏ họ ra khỏi cộng đồng Giáo Hội hoặc
chỉ định cho họ một chỗ trong hỏa ngục. Ngài chỉ nhắc nhở họ phải nhớ lại lời
thề hứa của họ trước mặt vị linh mục đại diện Chúa và Giáo Hội là sẽ trung thành
gắn bó với nhau suốt đời “khi
sung sướng cũng như lúc gian khổ khốn cùng.”
Có nhiều người vẫn coi việc Giáo Hội hiện nay “hủy bỏ” một hôn nhân là “ly dị”.
Ly dị có nghĩa là hôn nhân từ lúc khởi đầu thực tế vẫn còn đó, nhưng bây giờ đã
tan vỡ rồi. Hủy bỏ là một tuyên bố cho biết thực tế đó không còn nữa. Giáo Hội
khẳng định nhiều cuộc hôn nhân không có giá trị bởi vì đã có một vài trở ngại
lúc thực hiện lễ thành hôn.
Với nhiều năm kinh nghiệm qua nghiên cứu sách vở và thực tế, chúng tôi thấy
nhiều cặp vợ chồng ly dị nghĩ rằng Giáo Hội ghét bỏ họ. Đối với nhiều người, ly
dị là việc bần cùng đối đế họ đã không bao giờ nghĩ đến. Trong nhiều trường hợp
nó xẩy ra một cách bất ngờ như một thảm cảnh bi thương, không thể cưỡng lại được.
Chẳng có một ai mà tôi biết lại nói rằng họ đã chủ trương ly dị. Họ cũng không
đơn giản nghĩ tới một cuộc đời khác để thay thế.
Một vài người lại lầm tưởng rằng họ bị Giáo Hội rút phép thông công. Đó là ý
nghĩ sai lầm và không thực. Họ rất đau khổ phải ly dị nhau, do đó họ cần được
thông cảm và chấp nhận. Họ cần được Giáo Hội chỉ dẫn một cách rõ ràng hầu dẫn
đưa họ về lại với Chúa. Họ cần bạn hữu, thân bằng quyến thuộc và mọi người cầu
nguyện cho họ trong lúc họ cần có Chúa giữa những ngổn ngang, rối loạn và đổ vỡ
của cuộc đời. Họ xứng đáng được chúng ta hiểu biết, cảm thông và ân cần cầu
nguyện cho.
Cộng đồng giáo xứ cũng cần phải tích cực khuyên bảo những người đã hủy bỏ hôn
nhân/ly dị, mặc dù đối với một số người việc đó có thể là vô vị và khó nói. Tuy
nhiên hành động ly dị/hủy bỏ đó có thể lại là một liều thuốc ân sủng khả dĩ giúp
hòa giải, kết thúc khổ đau và đưa đến an bình cho cả tâm hồn lẫn thể xác.
GIA
ĐÌNH LÀ TƯƠNG LAI NHÂN LOẠI
Trong các tông thư Đời Sống Nhân Loại/Humanae Vitae (1968), Tin Mừng trong Đời
Sống/Evangelium Vitae (1995) và đặc biệt tông huấn Familiaris Consortio (1981),
Tâm Thư gửi các gia đình (1994), Đức Phaolo VI và Thánh Gioan Phaolo II đã đặc
biệt nhấn mạnh đến hôn nhân và gia đình trong hoàn cảnh văn hóa thời nay. Ngay
từ những năm đầu của triều đại Giáo Hoàng, đức Gioan Phaolo II đã liên lục nhấn
mạnh về sự quan trọng của gia đình: “Gia
đình là đường đi của Giáo Hội”. Thực
vậy, gia đình chính là trường học thông công đặt căn bản trên giá trị của Tin
Mừng.
Vào dịp kỷ niệm năm thứ 40 của tông thư Đời Sống Nhân Loại/Humanae Vitae năm
2008, các giám mục Canada đã cho ra một văn thư rất quan trọng, trong đó điều 19
như sau: “Tóm
lại, tông thư ‘Đời Sống Nhân Loại’ của Đức Phaolo VI và tiếp theo là ‘Thần Học
về Thân Xác’ đã được Thánh Gioan Phaolo II khai triển là một thách đố rất lớn
cho thế giới, một thế giới đang hăm hở tự bảo vệ mình chống lại những tiềm năng
kỳ lạ về sắc dục. Bước theo hai vị giáo chủ tiên tri này, Giáo Hội là chuyên
viên về nhân loại đã đưa ra một ý tưởng bất ngờ: Dục
tính là một người bạn, một tặng phẩm Chúa ban mà chúng ta biết được nhờ ở Thiên
Chúa Ba Ngôi, để rồi Chúa lại yêu cầu chúng ta biểu lộ nó qua tất cả những vẻ
huy hoàng và nghiêm chỉnh của nó cho những người bạn của chúng ta vào lúc khởi
đầu của thiên niên kỷ thứ ba này.
Khoa thần học về thân xác có thể coi là một cuộc cách mạng đã đưa lại nhiều kết
quả tích cực trong suốt thế kỷ 21 này của Kitô giáo. Chúng tôi mời gọi các tín
hữu là những người đi tiên phong thử nghiệm cái tiềm năng giải phóng ấy.”
HÔN NHÂN, ĐỜI SỐNG GIA ĐÌNH VÀ ƠN GỌI
Chấp nhận giáo huấn của Chúa Giêsu đòi hỏi một sự cởi mở và tin tưởng vào sức
mạnh của Thiên Chúa giống như một đứa trẻ có cảm giác phải phụ thuộc vào cha mẹ.
Khi tình yêu trở nên thực, mạnh mẽ và chắc chắn, nó cần phải có một viễn kiến,
một niềm vui sáng tạo, một cuộc sống mới và một ước vọng thánh. Khi một cặp vợ
chồng có Chúa Kitô là trọng tâm của kế hoạch đời sống của họ thì họ sẽ cảm thấy
an bình thực sự của Chúa đang tràn đầy trên con cháu họ.
Cuộc khủng hoảng ơn gọi ở Tây Phương hiện nay buộc chúng ta phải xem xét lại
không những cách thức chúng ta khuyến khích nâng đỡ nó mà còn phải coi lại cả
cái môi trường mà chúng ta đang gieo hạt giống ơn gọi. Mảnh đất phì nhiêu này
chính là môi trường gia đình, giáo hội địa hpương và giáo xứ của chúng ta. Thực
tế này có được là nhờ có Chúa Kitô hiện diện trong từng gia đình qua ân sủng của
các phép bí tích, nhất là bí tích thánh thể, nhờ vào sự trung thành với Tin Mừng
Phúc Âm và những giáo huấn của Giáo Hội.
Cũng có những người nghĩ rằng họ chẳng mấy hy vọng vào bí tích hôn nhân và đời
sống gia đình trong cộng đồng và Giáo Hội. Tôi thì không nghĩ như vậy, nhưng
quan niệm mỗi người chúng ta đều có trách nhiệm nuôi dưỡng cái văn hóa thực của
hôn nhân và gia đình cũng như văn hóa của ơn gọi làm linh mục và tu trì hoặc tận
hiến.
Năm ngoái tôi được hân hạnh chứng kiến một vài dấu chỉ hy vọng của hôn nhân và
đời sống gia đình trong hai cuộc tĩnh tâm của sinh viên nơi môi trường đại học.
Họ là những người trẻ cả nam lẫn nữ thuộc nhiều quốc gia khác nhau trên thế giới,
thế hệ của thánh Gioan Phao lo II và Đức Benedict XVI, họ không bị ràng buộc bởi
những lý tưởng viển vông, hoàn toàn ở ngoài những môi trường đạo đức khô khan
của thế hệ chúng tôi. Mắt họ luôn luôn chăm chú nhìn vào Chúa Kitô và họ yêu mến
Giáo Hội với tất cả những sáng chói và bóng tối của nó.
Tôi chẳng bao giờ có được những cuộc đối thoại cởi mở và thoải mái hơn về hôn
nhân và đời sống gia đình như những lần nói chuyện với họ. Nhiều người bày tỏ ý
nghĩ rất tự nhiên và cởi mở về những cuộc hôn nhân đáng buồn, bị tan vỡ cũng như
sự vắng bóng hoặc từ bỏ giáo xứ, Giáo Hội của cha mẹ họ. Họ thú thực là họ đã
học được khá nhiều bài học hữu ích ở những sai lầm và mất mát của cha mẹ họ. Họ
tỏ ý muốn theo đuổi con đường hôn nhân thánh và cuộc sống gia đình. Ước vọng của
họ là có Chúa Kitô là bí tích nhiệm màu của cuộc sống và những giáo huấn của
Giáo Hội trong cuộc sống hàng ngày của họ.
ĐÔI
LỜI KẾT: SUY TƯ, BÀN HỎI VÀ CẦU NGUYỆN
Chúng ta đừng bao giờ quên rằng trong xã hội cũng có những mối dây liên kết khác
về tình yêu, những cam kết và trách nhiệm hỗ tương giữa người này với người kia.
Những sợi dây liên kết đó có thể tự nó là tốt, có thể vì luật lệ buộc phải làm.
Nhưng nó không hẳn là giống như những sợi dây ràng buộc của hôn nhân. Nó có thể
là một cái gì khác. Không một danh từ nào khác về pháp luật có thể làm thay đổi
cái thực tế hiển nhiên mà ai cũng thấy là sự thề hứa kết hợp giữa hai người nam
và nữ, không phải chỉ là sự liên đới giữa hai vợ chồng với nhau mà còn gồm cả
khả năng tác dụng sinh con đẻ cái của họ nữa.
Trong tuần này, chúng ta hãy tự hứa cố tạo dựng một gia đình nhân loại, làm cho
hôn nhân của mỗi chúng ta trở nên vững mạnh, được Chúa chúc phúc và nuôi dưỡng
giáo dục con cháu chúng ta đàng hoàng, làm cho mái ấm gia đình chúng ta, giáo xứ,
cộng đồng chúng ta trở nên thánh thiện, hân hoan niềm nở tiếp đón mọi người, nam
cũng như nữ thuộc mọi sắc tộc, thành phần, ngôn ngữ và phong tục, cách sống khác
nhau.
Với trách nhiệm truyền giáo/mục vụ, làm sao mỗi người chúng ta có thể chào đón
tác vụ thánh của Chúa Giêsu trong hôn nhân giữa hai người nam và nữ? Chúng ta có
sẵn sàng dạy dỗ con cháu chúng ta bằng những giáo huấn hôn nhân của Chúa Giêsu
với tinh thần rộng mở không? Những yếu đuối và khuyết điểm nào cũng như những
trạng thái đau khổ nào đã ảnh hưỏng cuộc sống hôn nhân của chúng ta ngày nay?
Những cuộc hôn nhân này có thể sửa chữa được không và những đổ vỡ giữa vợ chồng
với nhau có thể hàn gắn được không? Bổn phận của Niềm Tin đối với những bất trắc
này là thế nào?
Chúng ta hãy cầu nguyện cho những cặp vợ chồng để tình yêu lứa đôi của họ triển
nở phong phú trong bí tích hôn nhân và khả năng tư duy về tình yêu Thiên Chúa
đối với thế giới loài người. Chúng ta hãy tiếp tục cầu nguyện cho nhau để được
Chúa chúc phúc cũng như có thể chịu đựng được những gánh nặng thánh giá Chúa
trao cho chúng ta. Chúng ta cũng đừng bao giờ quên những người không còn yêu
nhau như thuở ban đầu nữa và những người đã từng đau khổ vì phải ly thân, ly dị
và thù ghét nhau. Chớ gì họ tìm thấy được sự hàn gắn và an bình nơi cộng đồng
Giáo Hội, sự niềm nở chào đón của những cặp vợ chồng hạnh phúc đang sinh nhiều
hoa trái.
Fleming Island, Florida
Oct 4, 2015
NTC