CHÚA NHẬT 1A MÙA CHAY
St 2:7-9, 3:1-7; Rm 5:12-19;
Mt 4:1-11
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD
Tất cả các bài Kinh Thánh
hôm nay đều đượm vẻ buồn thảm. Các bài đọc và Thánh Vịnh 51 là khúc dạo
đàn mở đầu cho những đề mục lớn mà chúng ta sẽ nghe và sống trong 6 tuần lễ sắp
tới. Đọc bài đọc 1 sách Sáng Thế (St 2:7-9,3:1-7), chúng ta phải để ý đến
tính thần học và nghĩa đen của những trang đầu. Giống như những câu chuyện ở 11
chương đầu, câu chuyện vườn địa đàng có thể giúp giải đáp những vấn nạn quan
trọng về đời sống thực tế của chúng ta. Tại sao người đàn bà lại đẻ đau? Tại
sao ruộng đất lại khô cằn, cày bừa rất khó khăn cực nhọc? Tại sao con rắn lại
bò sát mặt đất? Sách Sáng Thế đoạn 2-3 báo trước là nhờ hiểu biết người ta mới
cố gắng vượt gian khổ để đạt những nhu cầu của đời sống con người. Vì vậy ngu
dốt đôi khi có thể lại là điều vui, nhưng chắc chắn không phải là dấu hiệu của
người trưởng thành biết tự lập. Khi con người hiểu được ý nghĩa cuộc đời là đau
khổ, thì lúc đó họ mới cảm thấy đời sống nhẹ nhàng bớt dù có gặp khó khăn và
phiền toái. Hiểu biết chính là ánh sáng soi đường và cũng là nỗi khổ đau.
LẠY CHÚA,
XIN THƯƠNG XÓT CHÚNG CON.
Thánh vịnh 51 hôm nay -Xin
thương xót con / Miserere- là kinh nguyện rất quen thuộc, được lặp đi lặp
lại và là ca vịnh thống hối rất mãnh liệt. Đây là bài thánh ca về tội lỗi và sự
tha thứ, là một bài suy niệm rất thâm uyên về tội lỗi và ân sủng. Kinh nguyện này
đã có từ nhiều thế kỷ trước, do các tín hữu Do Thái Giáo và Kito giáo, là dấu
chỉ của sự thống hối và hy vọng kêu cầu lên Thiên Chúa là đấng giàu lòng thương
xót.
Truyền thống Do Thái cho
thánh vịnh này là của vua David, là người được kêu gọi phải thống hối bằng
những lời mạnh mẽ của tiên trị Nathan (1-2; II Sm 11-12), người đã trách David
là đã ngoại tình với Bathsheba và giết chống bà ta là Uriah. Tuy nhiên Thánh
Vịnh Miserere / Xin Thuong Xót Con đã trở nên phong phú hơn vào những thế kỷ
sau bằng lời kinh của nhiều người tội lỗi khác. Họ đã tìm được những đề tài mới
về nội tâm và nhờ thần linh Thiên Chúa xâm nhập họ, khiến họ cảm nghiệm được ơn
cứu độ như trong giảng huấn của Jeremiah và Ezekiel (c.12; Gr 31:31-34; Ed
11:19; 36:24-28). Khi xưng tội, vì nhờ lòng công bình cứu chuộc của Thiên Chúa
sẵn sàng thanh tẩy chúng ta tận gốc rễ nên tội lỗi của chúng ta được tha.
Chúa không chỉ hành động tiêu cực là hủy bỏ tội lỗi, nhưng còn tái tạo bản tính
con người mới nhờ Thần Linh phấn kích để Thiên Chúa thấm nhập vào tâm hồn,
lương tâm tinh tuyền mới và mở cửa đi vào một niềm tin trong sáng và lòng tôn
thờ Thiên Chúa khả dĩ làm đẹp lòng đấng Tạo Hóa.. Kinh Xin Chúa Thương Xót tự
nó đã tiềm ẩn lòng Thiên Chúa tha thứ là “hủy bỏ, rửa sạch” tội lỗi (c.3-4), và
sau cùng biến đổi hắn thành một tạo vật mới có một tâm hồn mới, thần tính mới,
miệng lưỡi mới và một trái tim mới (c.14-19). Lòng Chúa thương xót quả thật to
lớn hơn nỗi khốn khổ của chúng ta rất nhiều.
ÂN SỦNG VƯỢT THẮNG
MỌI TỘI LỖI TẬN NGUỒN GỐC
Trong bài đọc 2, thánh Phao
lo nói về tội tổ tông của Adong (St 3:1-13) và ánh sáng cứu chuộc của đức Kito.
Danh từ “Tội” được thánh Phaolo dùng ở số ít là ám chỉ tử thần đã xâm nhập loài
người để chống lại tạo hóa hầu thỏa mãn ham muốn tư lợi bất kể Thiên Chúa.
Nhưng không ai có quyền nói: “Ông Adong khiến tôi hành động như vậy”, bởi
lẽ tất cả mọi người đều có tội (Rm 5:12). Dân ngoại hành động theo luật của
lương tâm (Rm 2:14-15), còn đức Giesu thực hành theo giao ước Maisen. Theo Cựu
Ước, tội lỗi loài người hoành hành từ lúc khởi đầu (Rm 5:13) đã là căn nguyên
nảy sinh ra tội ngày càng nhiều. Theo thánh Phaolo (Rm 5:15-21), Thiên Chúa
hành động trong đức Kito trái ngược với vi trùng tội đã xâm nhập con người qua
Adong và Eva. Điều an ủi là bài đọc 2 Phaolo nói về ân sủng. Chỗ nào mà tội lỗi
gia tăng thì ở đó ân sủng Chúa tràn ngập nhiều hơn. Ông tuyên bố: Ân sủng
Thiên Chúa vượt thắng mọi tội lỗi tận nguồn gốc.
MA QUỈ CÁM DỖ ĐỨC
GIESU
Đức Giesu, được tuyên xưng
là Con Thiên Chúa khi chịu phép Thanh Tẩy, thì hôm nay, trong bài Tin Mừng
Mathieu (Mt 4:1-11) Người phải chiu 3 cơn cám dỗ khi khởi đầu Mùa Chay Thánh.
Đức Giesu ăn chay 40 ngày 40 đêm (c.2) khiến ta nhớ lại ông Maisen cũng ăn chay
40 ngày đêm (Xh 34:28; Dnl 9:9), dân Do Thái cũng phải lưu lạc trong sa mạc 40
năm. Đức Giesu chống trả những cơn cám dỗ, tất cả đều lấy ra từ sách thứ luật
(6:3; 6:16; 13). Ba cơn cám dỗ của Chúa trong câu chuyện Mathieu phản ảnh thứ
tự thời gian cùng với ba thử thách mà dân Israel phải chịu. Tuy nhiên, dân
Israel được Thiên Chúa gọi là “con” (Hs 11:1; Dnl 8:5) thì lần lượt thất bại
trước mọi cám dỗ. Đức Giesu lại cương quyết và kiên trì, chứng tỏ xứng đáng là
Con Thiên Chúa bằng cách đáp trả những cám dỗ với một trái tim nồng cháy, một
niềm tin vững chắc và một lòng trung sắt son với Thiên Chúa Cha. Việc ma quỉ
cám dỗ đức Giesu sau 40 ngày đêm trong sa mạc ám chỉ hai mục đích. Thứ nhất,
một phần nào nó nương theo những thử thách mà Đức Giesu đã gặp phải trong hành
trình mục vụ của người, khiến cho đường lối mà Người tuyên bố về vương quốc
Thiên Chúa sẽ bị chệch hướng thành một vương quốc trần thế. Thứ hai, những cám
dỗ đó khuyến khích chúng ta cùng với Satan chống đối những tuyên xưng của Đức
Giesu về vương quốc Thiên Chúa vì nó có hại và đe dọa quyền lực và vương quốc
ma quỉ.
Thần Linh Thiên Chúa đã ngự
trên đức Giesu ở sông Jordan lúc Người chịu phép Thanh Tẩy thì nay dẫn Người
vào hoang địa với một mục đích đặc biệt để người đối diện với ma quỉ. Mác Cô
cũng diễn tả cuộc vật lộn của đức Giesu với Satan, một mình và thầm lặng trong
hoang địa. Trong Mathieu và Luca thì cuộc đối thoại vẫn tiếp diễn khi thằng quỷ
cố tình làm lung lay lòng tin và trọng tâm của sứ mệnh thiên sai của đức Giesu.
Những cơn cám dỗ đã cho thấy trước là sau cùng Chúa sẽ toàn thắng, vì khi đức Giesu
chứng tỏ Người là Con Thiên Chúa thì tên quỉ liền bỏ đi ngay và các thiên thần
đến phục vụ Chúa (4:11). Dân Israel đã thất bại trong sa mạc, nhưng đức Giesu
thì không. Sợi dây vương quyền liên kết giũa Người và Thiên Chúa Cha đã quá
vững mạnh đến nỗi ma quỉ hỏa ngục có bày mưu phục kích đánh phá cũng không tài
nào thắng được.
SỐNG
KHÔNG PHẢI CHỈ BẰNG CƠM GẠO….
Cám dỗ đầu tiên trong
Mathieu tương tự câu chuyện dân Israel bị đói trước khi nhận bánh manna Chúa
ban (Xh 1:1-4). Trong khi ân sủng của Chúa giúp giữ luật lệ một cách
nghiêm ngặt mới được hưởng quà tặng manna từ trời thì tiếng than van, càu nhàu
của dân Israel (Xh 16:3) biểu lộ mất niềm tin hoàn toàn. Dân Israel không tin
tưởng vào Thiên Chúa có thể ban cho họ đầy đủ mọi sự, đã phản bội giao ước với
Chúa là đấng có khả năng hoàn thành mọi đòi hỏi của giao ước (Kn 15:6). Ngược
lại, đức Giesu, Con Thiên Chúa đã không nghe lời tên quỉ dùng quyền năng Chúa
Thánh Thần để biến đá thành bánh, trái lại Chúa hoàn toàn tin tưởng chờ mong
bánh hàng sống từ trời (c.11). Đức Giesu đã hoàn toàn tin tưởng vào Thiên Chúa
Cha. Sống không phải chỉ nhờ cơm gạo nhưng còn vì lời Thiên Chúa. Những ai theo
Chúa Giesu thì không lệ thuộc vào của cải vật chất trần thế. Nhưng một khi bị
lệ thuộc như vậy là chúng ta đã sa ngã phạm tội rồi!
THỬ THÁCH THIÊN
CHÚA
Cám dỗ thứ hai là trọng tâm
câu chuyện trong sách Thứ Luật (Tl 6:16): “Các ngươi không được thử Thiên
Chúa là Chúa ngươi như đã thử ở Massah.” Dân chúng phản loạn vì thiếu niềm
tin nên đã thách thức Chúa chu toàn những đòi hỏi của giao ước. Chúa Giesu, trái
lại đã từ chối chứng minh sự hiện diện của Thiên Chúa bằng cách nhảy từ tháp
đền thờ xuống đất. Từ chối nhảy bởi vì Người kính trọng Thiên Chúa Cha, không
muốn ai điều khiển, thử thách Thiên Chúa. Kết thúc câu chuyện Phúc Âm, chúa
Giesu Con Thiên Chúa đã thực sự nhảy vào hố sâu tử thần, bởi vì Người tuyệt
đối tin đó là ý của Thiên Chúa Cha muốn Người làm như vậy (Mt 26:39; 53;
27:46).
LÒNG
TRUNG TÍN CỦA ĐỨC GIESU
Cám dỗ thứ ba là những gì
nhảm nhí, dị đoan: thờ ngẫu tượng. Một lần nữa, chuyện này giống như chuyện
trong sách Thứ Luật: “Ngươi phải kính sợ Thiên Chúa là Chúa ngươi, phải
phụng thờ Người, phải nhân danh Người mà thề. Các ngươi không được đi theo
những thần khác, thần của những kẻ ở chung quanh ngươi” (Tl 6:13-14). Nhưng
dân Israel đã không thèm để ý đến những lời đó mà lại “đi hoang, làm đĩ”[1] với tà thần.
Liên hệ giữa cám dỗ thứ ba
với chuyện thờ ngẫu tượng có thể khó hiểu đối với chúng ta. Trước tiên vì đền
miếu thờ các thần Hy-La (Hy Lap-La Mã) bị dân Do Thái coi như ma quỉ (1Cr
10:20) và thần của Satan này tạo được sức mạnh! Chuyện thờ ngẫu tượng lần hai
là một cám dỗ thực sự đối với nhiều tên giả hình Giesu đã mong muốn được tham
dự đầy đủ vào chiến lược kinh tế chính trị của guồng máy Hy-La, trong khi đức
Giesu không màng tới những chuyện đó.
Những ai mới nghe và đọc Tin Mừng Mathieu hẳn phải biết những thỏa hiệp cần
phải có để tìm kiếm hay nắm giữ một chức vụ công quyền nào, kể cả những người
chỉ muốn làm những việc thiện. Cám dỗ thứ ba cho chúng ta thấy lòng trung tín
của đức Giesu rất bền vững không hề lay chuyển. Ngay cả từ lúc sinh ra cho loài
người và mỗi người chúng ta, Con Thiên Chúa đã phải đối đầu với kẻ thù. Người
bắt đầu cuộc chiến của người bằng cách dùng sức mạnh của Kinh Thánh trong một
đêm nghi hoặc bối rối và bị cám dỗ. Đừng quên gương đức Giesu, để chúng ta khỏi
bị mê hoặc, sa ngã bởi những dụ dỗ của ma quỉ.
ĐÔI LỜI KẾT: SỐNG
MÙA CHAY
Chúng ta mỗi người thử làm
những điều sau:
1- Cầu nguyện
theo Thánh Vịnh 51 thật chậm rãi và cẩn thận trong tuần này. Kiếm một chữ hoặc
một câu thích hợp nhất với ban, rồi nhắm mắt suy niệm nhiều lần. Dùng chữ
đó/câu đó chuyển cầu hay chúc cho cộng đồng, giáo hội của bạn hoặc một ai mà
bạn yêu thích.
- Trong quá khứ có vấn đề gì
vẫn còn tiếp tục làm phiền bạn không?
- Bài Xin Chúa Thương xót
/ Miserere có thể giúp bạn bước tới tương lai với hy vọng an bình không?
- Bạn có bao giờ cảm thấy
chỉ muốn trốn chạy khỏi những thực tế cuộc sống của bạn trong năm vừa qua
không? Tại sao?
- Bạn có bao giờ cảm thấy
Chúa bỏ rơi bạn không?
- Bạn có bao giờ kêu cầu
Thiên Chúa, trong lúc buồn nản, xin Ngài thương xót không?
2- Hãy đọc câu
chuyện đức Giesu chiến đấu và toàn thắng cám dỗ và đêm tối trong thư thánh Phao
lo gửi cộng đồng Do Thái (Dt 4:14-15; 5:10). Ở đây, Giáo Hội sơ khai cho chúng
ta môt mẫu sống là đức Giesu, một thầy cả thượng tế đầy lòng trắc ẩn và thương
sót, đấng có thể giúp chúng ta giữa những vật lộn của cuộc đời.
3- Hãy đọc
thông điệp mùa Chay tuần này của đức Phanxico dưới đề tài: “Người trở nên
nghèo, nên nhờ cái nghèo của Người mà chúng ta trở nên giàu / He became poor,
so that by his poverty you might become rich” (2Cr 8:9).
4- Hãy suy
niệm về sự trung thành của chính bạn trong tuần này. Đừng kể bạn tìm ra được
một loại trung thành nào khác, bạn không thể tìm ra được hiệp nhất và bình an
trong trong cuộc sống của chúng ta. Trung thành thực sự thì chắc chắn và bảo
đảm, sẵn sàng xả thân mình cho những người, những việc mình thích, vượt quá cả
lòng vị kỷ riêng tư của mình. Nó vĩ đại hơn chúng ta nhiều và, không ai có thể
thực sự thành công hay hạnh phúc nếu chỉ muốn sống cho riêng mình. Bạn trung
thành thế nào? Đây là một thử nghiệm đơn giản: Làm môt danh sách những thứ mà
hầu như mọi người đều tin – gia dinh, cộng đồng, giáo hội, quốc gia, chủ nhân.
Hãy tự hỏi xem từ khi làm danh sách này, bạn có sống để cho 5 điều trên trở nên
mạnh hơn, tốt hơn, tươi đẹp hơn vì bạn không? Nếu bạn thành thật trả lời “có”,
bạn biết là bạn hiểu trọn vẹn ý nghĩa của tiếng “Trung Thành” – và, vì vậy bí
quyết của hạnh phúc. Đó cũng là đường dẫn đưa tới sự thánh.
______________________________________
[1] Danh từ Do Thái dùng trong Cựu Ước.