CHÚA NHẬT XXXII-C THƯỜNG NIÊN

Kn 6:12-16; 1Tx 4:13-18; Mt 25:1-13

Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD

Image: Wise Virgins by James Tissot

Ba dụ ngôn cuối cùng dưới hình thức hội thoại của chúa Giesu trong Tin Mừng Mathieu cho thấy năm phụng vụ sắp kết thúc. Ba chuyện này liên quan đến những việc làm mà người Kito hữu phải có để chuẩn bị đón chúa Kito. Dụ ngôn thứ nhất nói về người đầy tớ được trao trách nhiệm quản gia (Mt 24:45-51). Dụ ngôn này hình như trực tiếp đề cập đến vấn đề lãnh đạo trong tôn giáo, cảnh cáo những vị lãnh đạo không nên lơi là trong việc phục vụ giáo dân dù ngày phán xét còn xa qua câu chuyện những cô gái khôn ngoan và khờ dại mà chúng ta nghe hôm nay (Mt 25:1-13). Tuần sau chúng ta sẽ nghe chuyện kể cuối cùng nói về tài năng của mỗi người (Mt 25:14-30). Nhìn bề ngoài thì câu chuyện đề cập đến những việc chúng ta phải làm tùy theo khả năng của mình. Nhưng nhìn kỹ thì chủ ý nói nhiều hơn về sự khôn ngoan, can đảm và đầu tư tặng vật tức tài năng Chúa ban cho chúng ta và còn nhiều thứ khác nữa hàm chứa trong những câu chuyện giáo huấn này.

TỤC CƯỚI HỎI Ở PALESTINE VÀO THẾ KỶ I

 Dụ ngôn những người trinh nữ khôn ngoan và dại khờ (Mt 15:1-13) có thể được diễn nghĩa tùy theo mức hiểu biết. Một số học giả hiểu câu chuyện này, đặc biệt trong Mathieu, hoàn toàn theo phong tục cưới hỏi vào thời chúa Giesu. Dù không phải là dở, cắt nghĩa này cũng không đạt tới đỉnh điểm của câu chuyện có sắp đặt và đầy ẩn dụ này. Cao điểm của nghi thức lễ cưới vào thời Chúa Giesu là khi chàng rể cùng với nhà trai đi đến nhà gái để đón dâu về nhà mình. Đây chính là phần cuối của nghi lễ và lúc này là lúc dụ ngôn Tin Mừng bắt đầu.

 Mười người con gái, rất có thể là chị em bà con của chàng rể đang ngồi đợi để theo chàng rể trở về nhà. Nhưng có người lại dịch là 10 cô gái “phù dâu”. Đây có lẽ không phải là cách chuyển nghĩa hay nhất.  Đúng ra đây là những cô gái trẻ chua lập gia đình, một ngày kia sẽ đi lấy chồng!  Năm cô khôn ngoan và năm cô không được thông minh!

 Đến nửa đêm chàng rể mới đến, tất cả mười người đều thức dậy, nhưng chỉ năm người có đủ dầu để đốt sáng đèn, năm người kia không có dầu bèn mượn nhưng không được phải đi mua. Trong khi đi mua dầu thì cửa đóng lại và nghi lễ đón dâu bắt đầu. Những cô gái khôn ngoan đã chuẩn bị đày đủ, còn những cô thiếu khôn ngoan không chuẩn bị chu đáo đã thất bại nên bị bỏ rơi ngoài cửa không được dự tiệc. Họ đã không biết lợi dụng thời gian chờ đợi chú rẻ và nhà trai đến để chu toàn công việc.

VIỆC CỦA LOÀI NGƯỜI LIÊN HỆ ĐẾN THIÊN CHÚA

Giống như mọi dụ ngôn, dụ ngôn này có hai nghĩa: nghĩa đen là mừng tiệc cưới, nghĩa bóng là hành động của Thiên Chúa. Nghĩa đơn giản nhất, và có lẽ thích hợp nhất với Chúa, là ai hòa hợp với sự khôn ngoan của Thiên Chúa, “có tai thì nghe” và chấp nhận sứ điệp của người. Những ai từ chối là tự mình không nghe lời Chúa. Do đó bài học là hãy canh chừng vì “không ai biết ngày giờ nào Chúa đến” (Mt 25:13).

Một cách cắt nghĩa khác là dụ ngôn ám chỉ Giáo Hội và các thành viên của Giáo Hội. Phải chăng Mathieu cố ý sắp đặt một bất đồng trong công đồng của ngài và việc Chúa Kito trì hoãn ngày quang lâm trở lại lần thứ hai? Việc trì hoãn này được hình dung bằng sự chờ đợi chú rể đến. Tất cả mọi sự đã sẵn sàng cho tiệc cưới, chỉ có chú rể và nhà trai chưa thấy. Nếu vậy thì bài học là phải sống làm sao cho thích hợp với sự trì hoãn ngày trở lại của đấng Thiên sai. Dụ ngôn rõ ràng là cảnh báo chúng ta phải luôn luôn tỉnh thức và sẵn sàng. Đức tính này chính là kết quả của sự biết chăm chú lắng nghe Lời Chúa.

PHẢI SẴN SÀNG

Những cô gái dại khờ không sẵn sàng khi chú rẻ và nhà trai xuất hiện. Những cô gái không có dầu đốt và những khách dự tiệc cưới không có y phục xứng đáng (Mt 22:11-14) đã không có những hành động tương xứng với niềm tin và lời hứa của mình.

Đối với Mathieu, tỉnh thức có nghĩa là luôn luôn sẵn sàng, khi thức cũng như lúc ngủ, đối với tất cả mọi người không chỉ riêng những vị lãnh đạo trong Giáo Hội. Ai yêu mến Chúa thì phải kiên nhẫn trong mọi việc làm và hành động của mình cho đến khi chúa Giesu đến, dù sự trì hoãn đó lâu hay ngắn. Những ai bền gan chịu đựng cho đến phút chót thì được cứu rỗi (Mt 24:13). Tiếng “Sẵn sàng” trong bản văn Tin Mừng hôm nay, đối với Mathieu, có nghĩa là thi hành công tác tốt. Tuy nhiên cũng nên nhớ là chúng ta còn có những ràng buộc khác phải hoàn thành như: không được gian tà, ngoại tình, trộm cắp, giết người, làm chứng gian và vu khống (Mt15:19), phải yêu thương kẻ thù (Mt 5:44), mến yêu những Kito hữu khác (Mt 24:12), tha thứ cho những kẻ xúc phạm mình (Mt 18:21-35), niềm tin sắt đá (Mt 21:21), trung thành với chúa Giesu (Mt 10:32) và yêu kính Thiên Chúa (Mt 22:37).

ĐÈN DẦU CỦA CUỘC SỐNG

Chuyện dụ ngôn này là một thí dụ rất hay, Mathieu đã phối hợp một cách tài tình việc tỉnh thức để cầu nguyện và tinh thần hợp tác lành mạnh với tha nhân. Các cô gái khờ dại đã chẳng làm gì để chuẩn bị tiệc cưới,  coi mình như người vô can, đã lãng phí thời gian. Bất thần khi tỉnh dậy thì chàng rể đã tới rồi và  không được tham dự tiệc cưới. Giống như bài giảng trên núi, chúa Giesu đã thúc dục đám đông đốt đèn lên để soi sáng cho mọi người nhận biết việc lành mình làm mà ca ngợi Thiên Chúa ở trên Thiên Đàng (Mt 5:16). “Dầu” trong dụ ngôn này là biểu tượng việc lành phúc đức. Người khôn ngoan thì luôn luôn tỉnh thức giống như những cô phù dâu trong chuyện này không những đã mang theo đèn mà còn có đầy dủ dầu để đốt sáng suốt đêm. Người khôn ngoan là người biết ưu tư để ý đến những nhu cầu hàng ngày ở trong gia đình mình, những người xa lạ, và cả trong cộng đồng, xã hội, đất nước.

 Chúng ta có thường xuyên mang theo đèn mà không có dầu không? Đây là câu hỏi mà chính Thánh Teresa thành Calcutta đã nêu lên cho chúng ta.

Đèn dầu là gì trong cuộc sống?

Là những việc nho nhỏ ta làm hàng ngày:

Là thành thật, đúng giờ, lời ăn tiếng nói tử tế với mọi người,

Là giữ thinh lặng để suy niệm…

Là cung cách nhìn sự việc…

Là ôn hòa trong lời ăn tiếng nói và việc làm.

Là những giọt nước nhỏ của tình yêu thương,

Làm cho cuộc sống niềm tin của chúng ta bừng sáng chiếu soi cho mọi người.  

 “Dầu” thì cần thiết để giữ cho đèn cháy sáng, là những giọt nước nhỏ của tình yêu thương, tử tế, nhẫn nại, vui tươi và vị tha. Tất cả những đức tính đó có thể làm cho cuộc sống niềm tin của chúng ta bừng sáng…

 HÃY BIẾN THỜI GIAN CHỜ ĐỌI TRỞ NÊN HỮU DỤNG

 Nếu các cô gái khôn chia sẻ dầu với những cô gái khờ thì kết thúc của dụ ngôn có thể sẽ khác. Nhưng mục đích của câu chuyện không ở chỗ phân chia đồng đều mọi sự cho mọi người mà có ý nghĩa khác thâm sâu hơn. Bởi lẽ giờ chú rể đến thì không chắc chắn và còn quan trọng hơn cả thời gian đứng chờ đón chàng rể. Nói cách khác, Mathieu muốn ám chỉ giờ chúa Kito trở lại lần cuối thì không chắc chắn và chẳng ai biết trước cả. Chính sự trì hoãn này lại càng làm cho niềm hy vọng của chúng ta trở nên mạnh mẽ hơn, thúc dục chúng ta trung thành, tỉnh thức và yêu thương nhiều hơn.

 Bài học chúng ta học được ở dụ ngôn này là niềm tin phải luôn luôn đi đôi với việc làm, nó sẽ nâng đỡ đời sống tinh thần của chúng ta. Những cô gái khờ đi đón chàng rể mà chẳng chuẩn bị gì cả. Những cô gái khôn thì đã chuẩn bị đầy đủ dầu đèn, khi họ đứng dậy thì đèn của họ đã được thắp sáng. Tương tự như vậy khi Chúa trở lại thì họ hăm hở đón cháo Chúa. Năm người không có dầu  là những người chỉ để ý đến yến tiệc hơn là khao khát được nhìn thấy mặt chàng rể.

LỜI KẾT: AI LÀ NGƯỜI CUNG CẤP DẦU?

Suy niệm bài tin mừng hôm nay, chúng ta phải để ý xem ai là người cung cấp dầu. Nếu  dầu là những việc tốt được soi sáng bởi Thần Linh Chúa, thì người cung cấp dầu chính là Chúa Thánh Thần, đấng ban phát những tặng vật tốt đó.  Năm cô gái khôn ngoan có thể đã liên lạc với vị cung cấp dầu, trái lại những cô kia thì đã để uổng phí thời giờ đùa dỡn đâu đó.

 Chăm lo sửa soạn tâm trí để đón Chúa là một đức tính, một tình trạng cần phải học hỏi, tinh luyện với thời gian qua đấng ban phát dầu. Nó không thể chuyển đổi, hay đơn thuần truyền cho người không chuẩn bị gì cả. Nó phải liên tục hoạt động trong suốt hành trình cuộc sống dẫn đưa chúng ta đến cuộc liên hoan hôn phối vĩnh cửu không bao giờ kết thúc.

Chúng ta hãy cầu xin luôn luôn tỉnh thức để khi đến giờ không phải đi mua dầu (Mt 15:10), gõ cửa thì chàng rể đã sẵn sàng đang chào mừng chúng ta. Chúng ta phải chuẩn bị sẵn sàng cho ngày trở lại sau cùng của Chúa và luôn luôn để ý đến những người chung quanh đang cần những việc phúc đức của chúng ta.  Hãy bình thản khoan thai bước vào dự tiệc cưới trên vương quốc với những cô trinh nữ trẻ khôn ngoan xứng đáng hưởng phúc vĩnh cửu trước sự hiện diện của Thiên Chúa.

Flemig Island, Florida

Nov. 6, 2016

NTC