Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD

Đầu tháng 11 hàng năm có hai lễ quan trọng sát kề nhau là Lễ Các Thánh và Lễ Các Linh Hồn. Chúng ta thử suy nghĩ vể hai lễ này. 

LỄ CÁC THÁNH 

Theo truyền thống của Giáo Hội Công Giáo, tháng 11 là tháng của các thánh. Ngày mồng 1 tháng 11 là ngày nhắc nhở chúng ta phải chăm chú suy niệm và cầu nguyện cùng các thánh và các chân phước. 

Nhân đây đây chúng ta nhìn lại quan niệm về Thánh và Chân Phước của Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolo II. Vì cách “Nhìn và quan niệm” về thánh đã  thay đổi, mà trong 26 năm giáo hoàng, Gioan Phaolo II đã cho chúng ta 1,338 chân phước và 482 thánh. Họ là những người bạn đồng hành, đồng vui cộng khổ. Họ là những người cả nam lẫn nữ đã viết lên những trang sử mới về cuộc sống của họ và của rất nhiều người khác. Trong một sứ điệp, Thánh Gioan Phaolo II đã viết như sau: Sự thánh đức không phải là tặng vật chỉ dành riêng cho một số ít người. Tất cả chúng ta ai cũng có thể ước mong được điều đó, bởi đó là một mục đích nằm trong khả năng của chúng ta –một bài học vĩ đại đã được Công ĐồngVatican II xác quyết đồng thời kêu gọi tất cả mọi người phải nên thánh (Lumen Gentium/Ánh Sáng Muôn Dân). 

Thế nào là thánh theo kiểu Gioan Phaolo II ? Là sống thánh thiện hàng ngày. Các thánh là những người bằng xương bằng thịt như mọi người chúng ta mà Gioan Phaolo II đã thường xuyên nhắc đi nhắc lại. Cuộc sống của các thánh là bằng chứng cụ thể đã hấp dẫn, lôi kéo chúng ta; các ngài đã vẽ nên toàn thể hình ảnh chúa Kito thể hiện qua cuộc sống hang ngày của các ngài. Việc nên thánh không trừ một ai; nó không phải là đặc quyền đặc lợi của một nhân tài kiệt xuất nào cả. 

Tại sao vậy? Theo Gioan Phaolo II, những vị thánh và chân phước không bao giờ chủ trương muốn mọi người coi là anh hùng và cảm phục nể vì. Thánh là một người bình thường như mọi người bình thường, một bác sĩ, một y tá, một sinh viên đại học, một thầy giáo, một lái buôn, một nông dân, một thợ lao động, một bà sơ, một tên nô lệ, một linh mục, một tù nhân trong trại cải tạo cs, một cặp vợ chồng trẻ, bạn học của chúng ta…. 

Có người cho rằng Gioan Phao lo II đã làm “lạm phát” thánh và chân phước. Tôi không đồng ý với ý kiến đó, nhất là sau một thời gian tiếp súc nhiều với giới trẻ, sinh viên. Họ là những thành phần đã có những ước mong hầu như tuyệt vọng để trở thành những anh hùng, gương mẫu, chứng nhân của niềm tin và nhân đức mà thế giới thể thao, điện ảnh, khoa học và âm nhạc đã không thể nào cung ứng được cho họ. 

Thế giới ngày nay cần chứng nhân hơn là thầy dạy, hay nói rõ hơn “Cần làm hơn là nói”. Khi quyết định phong nhiều Thánh và Chân Phước, Gioan Phaolo II muốn đưa ra những hình ảnh thánh mà bất cứ ai cũng có thể làm được. Nó là bạn đồng hành với ta trong suốt cuộc hành trình. 

Karol Wojtyla đã là một chứng nhân phi thường. Qua những cố gắng anh hùng, đặc biệt những đau khổ ngài đã chịu, ngài đã thông truyền sứ điệp Tin Mừng đầy uy dũng cho tất cả chúng ta ngày nay. Phần lớn kết quả của sứ điệp của ngài là ngài đã có những đám “mây trời chứng nhân” bao phủ quanh ngài và cho ngài thêm nhiều sức mạnh.  Họ không là ai cả, mà là những chân phước và các thánh đang ở trên thiên đàng.

  LỄ CÁC LINH HỒN

Tại sao người Kito hữu mừng nhớ những người đã chết trong tháng 11?  Phong tục cổ truyền Việt Nam chúng ta cũng có tục lệ này hàng năm.

         Thanh minh trong tiết tháng ba

         Lễ là tạo mộ hội là đạp thanh. (Kiều)

    Và ngày lễ cô hồn tưởng nhớ những linh hồn mồ côi cũng vào tháng 11. Tương tự như vậy, ở Mỹ cũng có ngày lễ Halloween. Ở đây chúng tôi không nói về những phong tục trần thế, chỉ xin nói về đạo mà thôi

Đan viện phụ dòng Biển Đức Cluny ở Pháp đã đưa ra ý kiến về lễ các linh hồn vào năm 998 cho những người trong dòng cũa mình. Sau này, vào thế kỷ XIV, Roma đã chấp nhận lễ và cho phép được mừng trên toàn Giáo Hội. Đây là lễ tưởng nhớ tất cả các tín hữu đã qua đời. Tháng 11 hàng năm đã được chọn là lễ mừng tất cả các thánh và tưởng nhớ tất cả các linh hồn. Các linh hồn là tất cả mọi người trong gia đình, ông bà tổ tiên và thân nhân chúng ta…, người láng giếng và bạn bè, Họ là những “đám mây chứng nhân” đã cầm cành lá vạn tuế, nhận triều thiên Thiên Chúa ban và chia sẻ những quí vật đó cho chúng ta khi còn ở trần thế, và bây giờ vẫn tiếp tuc làm như vậy trước ngai vàng Chiên Thiên Chúa trên thiên quốc. 

Do đó, họ thực sự là những người được chúc phúc và là lý do để chúng ta hy vọng, để tin, để chiến đấu và để sống. Lễ các linh hồn và tháng 11 là nguồn an ủi cho mỗi người chúng ta. Giáo lý về Các Thánh Thông Công giúp chúng ta cảm thấy mình luôn luôn gần gũi những người đã chết, đồng thời cho chúng ta thêm hy vọng trong những lúc buồn phiền chán nản. Chỉ có các linh hồn trong luyện ngục mới nhìn thấy rõ ràng hơn những điều mà chúng ta đứng phỏng đoán. Họ thực sự đã đạt tới đời sống vĩnh cửu và vòng tay yêu mến của chúa Giesu, nhưng chưa sát gần đủ để được Chúa ôm vào lòng. Những cay đắng về sự chết đã được rũ sạch, nhưng họ vẫn còn cảm thấy nỗi đau tình yêu mà chỉ có  hiệp thông trọn vẹn với chúa Giesu mới có thể hàn gắn được. Tiến trình hàn gắn này phải được hoàn thành bởi chính tình yêu mà có lúc nó đã ngăn cách họ với Chúa. Lời cầu nguyện của chúng ta cho những người đã quá cố sẽ làm tăng niềm tin và tình yêu giữa chúng ta và họ, nó nâng lòng chúng ta lên để chúng ta có thể mong muốn yêu mến Thiên Chúa nhiều hơn. Trong một suy niệm có tính cá nhân nhưng rất sống động về cái chết gần kề vào năm 1996, Hồng y Joseph Bernadin của Chicago đã viết trong tập sách của ngài với tựa đề “Tặng vật bình an / The Gift of peace” ở đoạn chót trong phần xác định của ngài: 

“Nhiều người đã yêu cầu tôi nói về thiên đàng và đời sau. Tôi chỉ mỉm cười, bởi vì thực sự tôi có biết gì hơn họ đâu. Tuy nhiên, khi một bạn trẻ hỏi tôi xem tôi có để ý kết hợp trước với Chúa và những người đã chết trước tôi không, thì tôi liên tưởng ngay đến những gì tôi đã nói trước trong cuốn sách này của tôi.

“Lần đầu tiên tôi đi du lịch với mẹ và chị tôi về quê nhà của bố mẹ tôi là Tonadico di Primiero, ở phía Bắc nước Ý, tôi có cảm tưởng như mình đã ở đó trước rồi. Sau nhiều năm nhìn ngắm những tấm hình trong tập album của mẹ tôi, tôi đã quen với những ngọn núi, mảnh đất, những ngôi nhà và người dân ở đó. Khi tôi vừa mới bước vào cái thung lũng, tôi liền kêu lên: “Chúa tôi! Tôi biết chỗ này rồi. Tôi đang ở nhà.” Cùng một cách đó, tôi nghĩ là bước qua đời sống trần thế để vào đời sống vĩnh cửu cũng sẽ giống như vậy thôi. Tôi sẽ ở nhà tôi.” 

“Chúng ta hãy thử làm một cuộc hành hương ở dương thế này với những ý tưởng về thiên đàng đầy ắp trong đầu đến nỗi khi chúng ta bước qua cái chết để đi vào đời sống vĩnh cửu, những hình ảnh mà chúng ta nhìn thấy có thể sẽ không xa lạ hay không khác gì những hình ảnh mà chúng ta đã có trong trí chúng ta.  

“Chúng ta hãy cầu nguyện để chúng ta có thể nói được rằng: “Lạy Chúa tôi! Tôi biết chỗ này rồi. Tôi đang ở nhà tôi.” 

Phải chăng những tư tưởng đó là những tư tưởng mà chúng ta đã hàng ngày thực hành để nên thánh khi còn trên bước đường hành hương nơi dương thế?

    Fleming Island, Florida

    Nov 1, 2016

    NTC