Chúa nhật XVII Thường niên A

Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD
 

Chúa nhật hôm nay, Giáo Hội đề cập đến sự khôn ngoan Kito giáo.

VUA SOLOMON XIN ƠN KHÔN NGOAN 

Đọc bài đọc sách các vua (1V 3:5; 7:12), chúng ta phải để ý đến bối cảnh lịch sử của nó. Solomon được đưa lên làm vua Israel. Biết bao nhiêu cách thức trị dân đè nặng lên người con đầy đặc ân này của Bathsheba. Người ta biết đến Solomon không phải như huyền thoại loan truyền ông là vị vua tốt lành và khôn ngoan, mà còn là một nhân vật mà cuộc đời công cộng và những giao tế cá nhân đã được nói đến từ trước. Không như một con trẻ vô tội, ngây thơ quì gối trước mặt Thiên Chúa, ông là một tên cứng đầu cứng cổ nhưng vẫn phủ phục trước mặt Thiên Chúa, vì biết trước những gì sẽ có thể làm cho ông mất khôn ngoan khi cai trị dân. Lời kinh của Solomon xin ơn khôn ngoan cho chúng ta thấy vị vua trẻ này cảm thấy mình mất tự tin ngay từ khởi đầu triều đại. 

Biết được mình cần phải khôn ngoan tức là đã bắt đầu có khôn ngoan. Solomon xin Thiên Chúa cái gì? Trước tiên, ông xin có “tâm hồn hiểu biết”(3:9), ám chỉ “biết nghe một cách thông minh”, nghĩa là chú ý nghe và vâng lời. Lời này có thể có nghĩa là phân biệt, vểnh tai lên mà nghe, rồi nhận thức, hiểu và vâng theo.  Ông cũng xin Chúa giúp ông biết “phân biệt một cách thông minh và có lý trí”, biết “hiểu và đối sử khôn ngoan.”  Thiên Chúa nhắc lại lời này trong câu Chúa trả lời ông ở câu 12, thêm một lời khác – Ta ban cho ngươi tâm hồn khôn ngoan, thông minh, khéo léo.  Solomon đã muốn ơn khôn ngoan nên chú ý lắng nghe, chấp nhận và vâng lời Chúa. 

Ơn khôn ngoan mà Solomon xin có liên hệ đến nhiệm vụ mà ông được trao phó. Thiên Chúa rất vui lòng với lời cầu xin của ông và đã cho ông, không chỉ điều ông xin mà cả những điều ông không xin như giàu sang, phú quí, danh vọng. Câu chuyện tiếp tục cho thấy sự khôn ngoan của Solomon tuyệt vời đến nỗi dân Israel ‘đã phải kính sợ ông, vì họ thấy rằng sự khôn ngoan của ông chính là của Thiên Chúa.’ Trong Tân Ước, khi đức Giesu giảng dạy, người cũng nhắc đến sự khôn ngoan của Solomon: “ Và đây, còn lớn lao hơn cả Solomon nữa” (Mt 12:42). Đức Giesu ám chỉ Người là đức Kito, con Thiên Chúa.

NÊN XIN ƠN KHÔN NGOAN KHI NÀO 

Kinh cầu của vua Solomon đã làm ta thắc mắc rất nhiều. Khi xin Thiên Chúa điều gì, chúng ta phải tin tưởng là Người sẽ ban cho ta điều ta mong muốn, và theo cách thức của Người, nghĩa là chúng ta sẽ là thành viên trong tổ hợp của Người. Khi nào chúng ta cần sự khôn ngoan? Có phải khi chúng ta ước mong được vâng lời, trông cậy vào Chúa mạnh đến độ sự khôn ngoan ta mong ước là một khôn ngoan chính đáng? Chúng ta có cầu mong là thành viên trong tổ hợp với Chúa để có được ơn khôn ngoan không? Chúng ta có đủ niềm tin là Chúa sẽ ban ơn cho ta không?

TRỞ NÊN GIỐNG HÌNH ẢNH CON CHÚA 

Trong thư thánh Phaolo gửi tín hữu Roma (8:28-30), ơn gọi người Kito hữu đã được phác họa như là được Thiên Chúa tiền định để giống nên hình ảnh con Chúa, người con đầu lòng trong số vô vàn anh chị em (8:29). Tác động cứu chuộc của Thiên Chúa đối với những kẻ tin Người đã được tiến hành trước khi có thế gian. Những ai mà Thiên Chúa chọn là những người Chúa đã biết và chọn từ trước (8:29). Người đàn ông và đàn bà từ khởi thủy được Thiên Chúa tạo dựng nên giống hình ảnh Người (St 1:26-27); nhờ phép Thanh Tẩy trong chúa Kito, hình ảnh Thiên Chúa (2Cr 4:4; Cl 1:15) được đổi mới lại (Cl 3:10).  Những ai được gọi (Rm 8:30) đều là tiền định. Diễn tả như vậy không có nghĩa Thiên Chúa là người trọng tài, mà thực ra là thánh Phaolo có ý nhấn mạnh đến tư tưởng và sự chăm sóc mà Thiên Chúa nhắm đến để cứu chuộc người Kito hữu.

LÀM SAO ĐỂ NHẬN RA VƯƠNG QUỐC? 

Đức Giesu đã dùng nhiều hình ảnh khác nhau để ám chỉ vương quốc nước trời. Xuyên suốt Tân Ước, chúng ta thấy nói về người chăn chiên và chiên đi lạc, người đàn bà mất đồng bạc, người cha mất con. Trong nhửng chuyện này và nhiều chuyện khác nữa, đức Giesu nói là nước trời đến với chúng ta như khi chúng ta đi tìm kiếm những cái chúng ta đã mất. Người khởi sự sứ vụ của người bằng lời tuyên bố Tin Mừng Phúc Âm: “Nước trời ở trong tầm tay”. Nhưng các môn đệ cứ hỏi đi hỏi lại: “Khi nào thì nước trời đến? Làm sao chúng tôi nhận ra được nó?” Chúa thường trả lời là khó có thể nhận ra nước trời khi mà mắt chúng ta bị mù lòa che lấp bởi những hình ảnh thế tục. Đức Giesu nói về Vương quốc nước trời như là rất gần “ở trong tầm tay” và nó đến bất ngờ. Người biểu lộ vương quốc nước trời dưới hai hình thức: Phép lạ biểu lộ uy quyền trên ma quỉ; những dụ ngôn người kể hàm chứa những sứ điệp về nước trời.

NHỮNG DỤ NGÔN VỀ NƯỚC TRỜI  

Để hiểu ý nghĩa đặc biệt của những dụ ngôn, chúng ta cần để ý đến khung cảnh lịch sử của câu chuyện. Vào thới đức Giesu, ở Palestine người ta hay chôn dấu những vật quí giá ở dưới đất là chuyện rất thường (Mt 13:44).  Hai chuyện đầu trong số ba dụ ngôn trong Mathieu (Mt 13:44-52) đều có cùng một đặc điểm.  Người thấy kho tàng chôn ở dưới đất và người lái buôn thấy ngọc quí đã đi về bán tất cả những gì họ có để mua cho được những thứ họ vừa khám phá ra. Tương tự như vậy, người nào hiểu được giá trị cao quí tuyệt vời của vương quốc nước trời sẽ bỏ hết mọi sự mình có để đạt cho được nước trời. Sự vui mừng mà họ có được đã lộ ra rõ ràng trong dụ ngôn đầu tiên. Ở dụ ngôn thứ hai cũng vậy. Kết luận của dụ ngôn chiếc lưới cá cũng giống như chuyên hạt giống bị ngộp và cuối cùng những kẻ tội lỗi gian ác sẽ bị loại ra khỏi nước trời. 

Vì Mathieu có ý định vị các môn đệ và nhóm 12 (Mt 13:52), nên nói về các kinh sư thì không thể áp dụng cho tất cả những ai chấp nhận sứ điệp của đức Giesu. Các kinh sư được huấn luyện về nước trời đều biết cả giáo huấn của đức Giesu (cái mới) lẫn những điều luật và các tiên tri (cái cũ), sẽ chỉ dạy mọi người theo cách thức của họ cả điều mới và điều cũ đã được diễn nghĩa và hoàn chỉnh bởi điều mới.

NHỮNG QUAN NIỆM VỀ NƯỚC TRỜI 

Không như có người hiện nay quan niệm, vương quốc Thiên Chúa không phải là một thực tế riêng lẻ vượt lên trên mọi truyền thống và kinh nghiệm tôn giáo, nhưng trái lại, trước tất cả những điều đó, vương quốc nước trời là một nhân vật có danh xưng và diện mạo rõ ràng là Đức Giesu thành Nazareth, hình ảnh của Thiên Chúa vô hình. Chúng ta không thể đóng khung mặc khải Kito giáo và sự truyền đạt của giáo hội bằng cách đề nghị một một cái nhìn không phải là cái nhìn Kito giáo, trong đó người ta đã hiểu và dùng sai danh từ “Vương Quốc” hay “Nước Thiên Chúa” thay thế cho đức Giesu Kito và Giáo Hội của người. 

Trong phần chuẩn bị tài liệu (Lineamenta) cho Thượng Hội Nghị Các Giám Mục về Tân Phúc Âm hóa vào tháng 10 năm 2012, có hai đoạn đặc biệt với những tài liệu tham khảo về vương quốc đã làm chúng ta sáng tỏ hơn khi đọc bài Tin Mừng hôm nay. 

Đoạn #24 Tân Phúc Âm hóa: Một viễn kiến về Giáo Hội hôm nay và ngày mai 

“Hiện nay chúng ta đang đối diện với những dấu chỉ thay đổi lớn lao, thường gây ra bắt bớ và sợ hãi. Tình trạng này đòi hỏi chúng ta phải có một viễn kiến mới, để chúng ta nhìn về tương lai với con mắt đầy hy vọng, không còn than khóc và chán nản. Như “Giáo Hội”, chúng ta đã có viễn kiến đó rồi, chính là Vương quốc Nước Trời đang đến, được loan báo cho chúng ta bởi đức Kito và được diễn tả trong những dụ ngôn của người. Vương quốc này đã được chuyển tải cho chúng ta qua giáo huấn của đức Giesu, và trên tất cả, qua cái chết và phục sinh của Người. Ngoài ra, đôi khi chúng ta cảm thấy không có khả năng tạo ra được cái viễn kiến ấy, nói cách khác, không thể biến nó “thành của mình” và “mang nó vào cuộc sống” cho chính chúng ta và những người chúng ta gặp hàng ngày và biến nó thành nền tảng của đời sống Giáo Hội và tất cả những hoạt động mục vụ của nó.”

Đoạn #25: Niềm vui khi rao truyền Tin Mừng 

“Tân phúc âm hóa có nghĩa là chia sẻ những ước vọng sâu xa về ơn cứu chuộc thế giới, đồng thời biến niềm tin của chúng ta thành dễ hiểu bằng cách truyền đạt những danh hiệu hy vọng (1Pr 3:15). Thời đại ngày nay, nhân loại cần hy vọng để sống. Nội dung của niềm hy vọng này là “Thiên Chúa, đấng có diện mạo loài người và là đấng ‘yêu thương chúng ta đến tận cùng’.” Vì lý do đó, Giáo Hội, tự bản tính, là truyền giáo. Chúng ta không thể ích kỷ giữ riêng lấy cho mình lời hằng sống mà chúng ta đã nhận được khi tiếp cận với đức Giesu Kito. Những lời đó đã được tiền định cho từng người và tất cả mọi người. Mỗi người chúng ta ngày nay, dù biết hay không biết nó cũng cần phải tuyên xưng nó. 

“Không nhận biết nhu cầu đó là tự tạo ra sa mạc và trống rỗng. Thật ra, những trở ngại của việc tân phúc âm hóa rõ ràng là thiếu sót niềm vui và hy vọng trong dân chúng, nó phát xuất ra và lan rộng là do nhiều hoàn cảnh khác nhau trong thế giới ngày nay. Lắm khi sự vắng bóng niềm vui và hy vọng này trầm trọng đến độ nó ảnh hưởng cả chính giá trị nội dung của cộng đồng Kito hữu của chúng ta. Đó là lý do cần phải kêu gọi làm sống lại việc tân phúc âm hóa, không đơn giản chỉ là thêm trách nhiệm mà còn phải có phương cách tái tạo lại niềm vui và cuộc sống trong những hoàn cảnh đang giam hãm mình trong sợ hãi.

“Vì vậy, khi bàn về việc tân phúc âm hóa, chúng ta phải hân hoan vui sướng. Chúng ta sẽ học hỏi cách rao truyền phúc âm với niềm vui sảng khoái và dịu dàng, ngay cả những lúc việc tuyên xưng của chúng ta xem ra giống như gieo hạt giống trong nước mắt (Tv 126:6). “Chớ gì, đối với chúng ta, nó có ý nghĩa –như đối với Gioan Tiền Hô, Phero và Phaolo và các tông đồ khác cũng như biết bao nhiêu vị từng rao truyền Tin Mừng xuyên suốt giòng lịch sử Giáo Hội- là niềm hăng say đầy nhiệt huyết không một ai, bất cứ cái gì có thể làm suy giảm được. Chớ gì nó là niềm vui vĩ đại của cuộc sống tận hiến của chúng ta. Và chớ gì thế giới của thời đại chúng ta -đang tìm kiếm, đôi khi với khổ não, đôi khi với hy vọng- khả dĩ có thể nhận được Tin Mừng không phải do những vị rao truyền tin mừng bị từ chối, bị nản chí, mất kiên nhẫn hoặc lo lắng áy náy, nhưng do những thừa tác viên Phúc Âm có cuộc sống sáng ngời với nhiệt thành, những người đã nhận niềm vui của đức Kito trước tiên, và những người tự nguyện liều mạng để vương quốc nước trời được tuyên xưng và Giáo Hội được thiết lập giữa lòng thế giới.”

Fleming Island, Florida

July 26, 2014

Fxavvy@aol.com

NTC