Lể Chúa Giêsu chịu phép rửa

Nguyễn Tiến Cảnh, MD

      Có người gọi Lễ Hiển Linh là lễ Chúa Kitô khánh thành sứ mạng Thiên Chúa của Ngài ở trần gian, và được hoàn chỉnh vào lễ Chúa Giêsu chịu phép thanh tẩy. Lễ Chúa chịu phép Thanh Tẩy coi như kết thúc mùa Giáng Sinh, nhưng thực sự Giáng Sinh sẽ kết thúc vào lễ Chúa Giêsu dâng mình vào đền thánh vào ngày 2 tháng Hai.

       Bài Tin Mừng hôm nay (Lc 3:15-16, 21-22) cho biết Chúa Giêsu bắt đầu sứ vụ của Ngài ở Galilée sau khi chịu phép thanh tẩy bởi ông Gioan Tiền Hô. Nói về sự mong chờ của mọi người (3:15), thánh Luca đã tả quang cảnh ông Gioan thuyết giảng giống như diễn tả tình trạng những người Do Thái thành tâm trong khung cảnh Chúa Hài Đồng sinh ra (2: 25-26, 37-38). Ông Gioan Tiền Hô nói về một nhân vật vĩ đại, cao trọng hơn ông nhiều, có quyền lực thanh tẩy mạnh mẽ hơn ông nhiều (Lc 3:16; Ga 1:26-27).

      Khác hẳn với phép rửa thánh Gioan làm bằng nước, Chúa Giêsu nói  phép rửa Ngài làm sẽ bằng ơn Chúa Thánh Thần và Lửa (Lc 3:16). Cộng đồng Kito Giáo sơ khai quan niệm Ánh Sáng Lửa là biểu tượng của Chúa Thánh Thần được đổ ra ngày Lễ Chúa Thánh Thần Hiện Xuống (Cv 2: 1-4). Theo giáo huấn của thánh Gioan, Thánh Thần và Lửa phải được hiểu là những gì tinh khiết, tinh luyện và trinh trong (Ez 36: 25-27; Ma 3: 2-3).

      Tiếng nói phát ra từ trời khi Chúa Giêsu chịu phép rửa: “Con là Con yêu dấu của Ta, rất đẹp lòng Ta”(Mt 3:17) là một xác quyết rõ ràng Chúa Giêsu thành Nazareth là con-người-thiên-sứ. Đây chính là một tuyên cáo về Tình Yêu của Thiên Chúa đối với tân dân Israel / Do Thái của Chúa. Đó là cách Thiên Chúa đặt tên cho một trách nhiệm cao cả. Nó là một bất ngờ đối với thế giới của những ai hãnh tiến và uy quyền.

      Qua phép rửa làm bằng nước sông Jordan bởi Gioan, chúa Giêsu đã chấp nhận điều kiện và khả năng của loài người, gồm cả đau khổ và sự chết và cách nối kết với Thiên Chúa theo cung cách chúng ta muốn. Người đã giang hai cánh tay ra ở sông Jordan và trên thập giá. Nơi sông Jordan, Chúa đã chấp nhận nhiệm vụ. Trên thập giá, Chúa đã hoàn thành nhiệm vụ. Để cho thánh Gioan làm phép rửa tại sông Jordan, Chúa Giêsu đã xác quyết với thế giới Chúa đến thế gian là để cứu chuộc muôn dân.

CHÚNG TA ĐƯỢC KÊU GỌI ĐỂ TRỞ THÀNH NGÔN SỨ

      Khi chúng ta chịu phép rửa trong Chúa Kito là chúng ta được thanh tẩy trong sự chết của Ngài. Phép thanh tẩy của chúng ta là một bí tích công khai, ngôn sứ và vương quyền. Chúng ta chấp nhận sự sống của Giáo Hội và được kêu gọi gìn giữ niềm tin sự sống đó, niềm tin nghĩ đến tha nhân. Niềm tin này là trách nhiệm chung của mọi người, không của riêng ai cả.

      Bí tích Thanh Tẩy là tiếng gọi để trở thành ngôn sứ. Cánh thức chúng ta sống nó ra sao là tùy từng người. Cánh thức đó có thể không bi thương như những cuộc mạo hiểm của một Isaiah hay một Gioan Tiền Hô. Tuy nhiên nó phải ở trong cùng một truyền thống ngôn sứ vĩ đại là Đức Giêsu Kitô. Để là ngôn sứ chúng tôi cần phải nhập cuộc và hành động; tay chân chúng tôi phải bị dơ bẩn, nghĩa là không trắng muốt, sạch sẽ như những người suốt ngày ngồi trong văn phòng và huởng thụ.

      Qua phép Thanh Tẩy, chúng ta có thể trở thành ánh sáng cho tha nhân, như Chúa Giêsu là ánh sáng cho chúng ta và toàn thế giới. Cuộc thanh tẩy của chúng ta sẽ làm cho chúng ta can đảm, tin tưởng và hăng say hồ hỡi. Nó luôn luôn nhắc nhở chúng ta là Tin Mừng cần phải được tuyên xưng bằng hành động để tỏ lòng tri ân vì vẻ huy hoàng, tươi đẹp và ơn phúc của nó.

      Khi nào chúng ta lần hồi khám phá ra được những đòi hỏi của niềm tin đó, và ở đâu cách thức thống hối dẫn dắt chúng ta tới, khi nào chúng ta biết phân biệt thiện với ác; khi nào chúng ta cố gắng tìm kiếm điều Chúa muốn  trong cuộc sống của chúng ta và  xin Ngài giúp chúng ta hoàn thành nó; khi nào chúng ta học hỏi thật nhiều hết sức có thể về Thiên Chúa và thế giới của Ngài; khi nào chúng ta đến gần được Chúa, thì –lúc đó- con người mà bầu trời đã mở ra cho Ngài sẽ được tỏ lộ cho chúng ta.

PHÉP THANH TẨY TRONG GIÁO HỘI NGÀY NAY

      Ở nhiều nơi trên thế giới hiện nay, việc rửa tội trẻ em đã trở thành tùy nghi. Số hài nhi, trẻ em, thanh niên thiếu nữ và người lớn không rửa tội đang tăng lên. Việc xuống dốc đó là do tình liên đới gia đình bị soi mòn và xa rời khỏi Giáo Hội. Tôi đã từng nghe và biết có những linh mục, những cha xứ thắc mắc và tranh luận về một thực tế là nếu các ngài thấy có những dấu hiệu rõ ràng chứng tỏ không có thực hành đức tin thì Giáo Hội có quyền từ chối làm các bí tích, nhất là bí tích thanh tẩy. Đây quả là một vấn nại rất phức tạp.

      Tuy nhiên, phải chăng chúng ta không thể một lần nữa, lắng nghe lệnh truyền của sứ mạng rao giảng Tin Mừng là “Rửa Tội, Truyền Giáo và Giáo Huấn” không phải là đợi cho người ta đến với mình mà chúng ta phải đi ra ngoài, thăm hỏi, gặp gỡ, giúp đỡ người ta, ở những nơi mà tình trạng đang bê bối, tội lỗi, áp bức, truy nã, tù tội, bất công, bất chính đang hoành hành? Điều chúng ta cần phải có là nhiệt tình hăng say truyền giáo.  Nó không phải là những cái gì ghê gớm, nó rất bình thường. Đó là công tác truyền giáo hàng ngày, là yêu thương, là thăm viếng kẻ đau yếu, thăm hỏi người tù tội, bênh vực những người bị bạc đãi, bắt bớ, cưỡng đoạt, lên tiếng trước những bất công, bất chính, đòi hỏi công bằng xã hội, tự do tôn giáo…như chính Chúa Giêsu đã làm. Ở Hoa Kỳ tôi đã thấy những giám mục, đức ông –linh mục / giáo dân thì là chuyện bình thường rồi- thường xuyên đi thăm bệnh nhân và tù nhân. PhépThanh Tẩy chính là nền tảng tuyệt đối của những nhiệt tình hăng say ấy. Nó không phải là xum xoe, o bế kẻ quyền thế giàu sang và thế quyền, dù họ là những kẻ chống Chúa và đầu não của tội lỗi, ác quỉ.

      Phép bí tích là để dành cho đời sống con người, thanh thiếu niên và người lớn cả nam lẫn nữ, không phải là chúng ta muốn họ làm điều ta muốn, để cho ta được yên thân. Chúng ta có thể nghe văng vẳng bên tai lời Chân phước Giáo Hoàng Gioan Phaolo II kêu gọi chúng ta: “Duc in altum!” Bạn không thể kiếm ra được những người cần bạn nơi những vũng nước quen thuộc và nông cạn!

      Tình trạng khó xử phải từ chối ban phép thanh tẩy và những bí tích khác cho những người không thích hợp vì đã không hành đạo trong Giáo Hội, đã được chính Hồng Y Joseph Ratzinger trải nghiệm lúc còn trẻ, nhưng cuối cùng đã được giải quyết.  Hãy nghe Ratzinger, nay là Giáo Hoàng Biển Đức XVI trả lời thắc mắc có liên hệ đến chuyện này của một linh mục ở Bressanone tại Bắc Ý, trong một cuộc vấn-đáp công khai với các giáo sĩ của giáo phận vào ngày 6-8-2008. Linh mục Paolo Rizzio, là cha xứ và giáo sư thần học, đã hỏi Đức Thánh Cha một câu hỏi về phép Thanh Tẩy, Thêm Sức và Rước Lễ Lần Đầu:

“Thưa Đức Thánh Cha, 35 năm về trước, con đã nghĩ là chúng con khởi đầu là một đoàn chiên nhỏ, một cộng đồng thiểu số, ít nhiều ở đâu đó tại Âu Châu; do đó chúng con đã chỉ thi hành các bí tích cho những ai thực sự hành đạo mà thôi. Thế rồi, một phần vì đường lối của triều đại Gioan Phaolo II, con nghĩ là mọi sự rồi cũng được cho qua. Đức Thánh Cha nghĩ sao và cho chúng con ý kiến để thi hành về sau? Đức Thánh Cha có thể gợi ý cho chúng con những đường hướng mục vụ nào phải theo?”

      Đức Thánh Cha Biển Đức XVI đã trả lời câu hỏi này rất thích hợp cho chúng ta về Phép Thanh Tẩy trong ngày lễ Chúa Giêsu chịu phép rửa:

“Tôi phải nói rằng, tôi đã đi cùng đường với quí cha. Khi tôi còn trẻ, tôi đã khá nghiêm ngặt. Tôi nói: Các bí tích là bí tích của Niềm Tin, và ở đâu không có Niềm Tin, ở đâu Niềm Tin không được thực hành, thì ở đó Bí Tích cũng không thể ban cho được. Và tôi đã thường nói với các cha xứ của tôi khi tôi làm Tổng Giám Mục Munich là: Đây cũng là hai yếu tố, một thì nghiêm ngặt, một thì rộng rãi cởi mở. Thế rồi, với thời gian, tôi cũng đã nhận thức ra là tôi phải bước theo gương Chúa Giêsu là Thiên Chúa, là người đã rất cởi mở, ngay cả với dân Do Thái / Israel ở bên lề thời bấy giờ.  Ngài cũng là Chúa Từ Bi Thương xót và cởi mở -theo như chính quyền thời đó- với những kẻ tội lỗi, vui vẻ chào đón họ và chấp nhận lời mời của họ đến nhà họ ăn cơm tối, lôi kéo họ đi theo về với cộng đoàn của Ngài. (…)

“Do đó, tôi có thể nói là, trong cách dạy giáo lý cho con trẻ, làm việc với cha mẹ là điều tối quan trọng.  Đây chính là một trong những cơ hội để tiếp cận với cha mẹ, nó cũng làm cho đời sống đức tin hiện diện nơi người lớn, vì lẽ, đối với tôi, chính họ có thể học hỏi lại niềm tin nơi con trẻ và hiểu rằng nghi thức trọng thể này chỉ có ý nghĩa thực và chính danh nếu nó được cử hành trong một khung cảnh / tình huống của cuộc hành trình cùng với chúa Giêsu, trong tình trạng của đời sống đức tin. Vậy thì, chúng ta phải cố gắng thuyết phục cha mẹ, qua con trẻ, về những nhu cầu cần thiết để chuẩn bị cho cuộc hành trình đó, được biểu hiện bằng cách cộng tác với những mầu nhiệm bí tích và làm cho chúng trở thành đáng mến đáng yêu. (…)

“Tôi có thể nói rằng chắc chắn đây là một giải đáp chưa đầy đủ, nhưng hiểu theo khoa sư phạm thì đức tin luôn luôn là một cuộc hành trình và chúng ta phải chấp nhận mọi hoàn cảnh của xã hội ngày nay. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải mở rộng chúng cho nhiều người hơn để kết quả không phải chỉ là một ký ức hời hợt bề ngoài mà họ đã trải qua mà còn phải làm cho con tim họ rung động thực sự. Trong khoảnh khắc mà chúng ta bị thu hút để tim ta bị xúc động, như cảm thấy một chút xíu về tình yêu chúa Giêsu, một chút ít ước muốn chuyển động theo cùng đường cùng hướng, thì đó là lúc, đối với tôi, có thể nói rằng chúng ta đã thực hiện được một bài dạy giáo lý thực sự. Ý nghĩa chính của việc dạy giáo lý phải là: mang lại ngọn lửa tình yêu của Chúa Giêsu -cho dù nó nhỏ bé- xâm nhập trái tim con trẻ, và qua con trẻ đến với cha mẹ chúng. Vậy là chúng ta đã tái mở cánh cửa niềm tin của thời đại chúng ta rồi đấy.

“Chớ gì lễ Chúa chịu phép Thanh Tẩy hôm nay là lời mời gọi mỗi người trong  các bạn nhớ tới những lời hứa của mình khi chịu phép rửa và tái xác nhận niềm tin đó với lòng tri ân. Hãy làm sống lại giây phút nước đổ trên đầu các bạn. Hãy cầu nguyện để ân sủng của phép thanh tẩy của bạn giúp bạn trở thành ánh sáng cho tha nhân và thế giới, cho bạn sức mạnh và lòng quả cảm để làm một cái gì khác thường trên thế giới và trong Giáo Hội.”

Fleming Island, Florida

Jan. 10, 2013

NTC