(Chúa Nhật XXX TN B)
Trong
văn thơ có thể loại được gọi là “huề vốn” nghĩa là có nói cũng không thêm gì.
Đã là người thì không một ai đành cam chịu cảnh mù lòa khi đôi mắt vẫn còn khả
năng nhìn thấy sự vật. Cũng chẳng một ai thấy dễ chịu khi đang sáng mắt mà bị
chê trách là đui mù. Xin dùng kiểu nói “huề vốn” để vào thẳng vấn đề, đúng hơn
là để luận bàn đôi điều về cái sự được gọi là “thấy”. Ai là người đang bị mù?
Thưa đó là những người không thấy.
Đó
là những ai không thấy một số người đang túng cực, nghèo khổ mong kiếm cho được
dăm bảy chục ngàn mỗi ngày để sinh sống, chưa kể nếu có người thân phải cưu
mang. Đó là những ai không thấy người anh chị em của mình đang bị bóc lột sức
lao công do bởi những người lắm tiền, nhiều quyền mà dã tâm. Đó là những ai
không thấy nhiều người đang bị đối xử bất công do bởi những người nắm quyền bất
nhân hay do bởi các luật lệ bất minh. Đó là những ai không thấy nhiều xã hội đó
đây đang loay hoay trong ngõ cụt vì những cơ chế lạc hậu, lỗi thời hay cực
đoan…Đó là những ai không thấy con thuyền của một vài Giáo hội địa phương xem
ra đang vất vả lướt sóng không nguyên chỉ vì bão tố thế gian mà còn có thể vì
quá nặng nề với các “lễ hội” bên ngoài, để rồi dù không phải là xao lãng, nhưng
chưa xem trọng nghĩa vụ sống yêu thương, làm chứng cho sự thật, bảo vệ công lý,
loan truyền Tin mừng…Đó là…
Thế
nhưng căn cứ vào đâu để xác định rằng ai đó đã và đang không thấy? “Phản ứng
hay hiệu ứng” là một trong những biểu hiện cho biết là ai đó đang còn thấy. Với
người hấp hối hay người gặp một sự cố nặng về thể lý thì người ta thường lấy
đèn soi vào mắt hay một kiểu cách vẩy ngón tay sát mắt nạn nhân để xem phản ứng
đôi mắt của họ. Khi thấy được vẻ đẹp một cánh hoa, hay một quang cảnh kỳ lạ thì
người ta không thể không có phản ứng cho dù có thể mỗi người một cách khác
nhau. Một cái thấy được gọi là thấy, khi và chỉ khi đối tượng được thấy gây
được một hiệu ứng nào đó nơi người thấy nó và làm phát sinh những tâm tình như
vui, buồn, hoan hỷ, giận dữ, đồng cảm, đồng thuận hay bất bình, phẫn nộ…
Nếu
làm thống kê thì con số người không thấy theo nghĩa thể lý vốn là rất ít. Dù
không thể đòi hỏi cách tuyệt đối, nhưng thử hỏi trong số những người được gọi
là có thấy thì được bao nhiêu phần trăm là thấy đúng sự vật hiện tượng, thấy
đúng bản chất của đối tượng như nó là? Mỗi khi đã thấy rõ, thấy đúng thì người
ta sẽ dễ có phản ứng chính xác, hợp lý và cả hợp tình. Điều đáng nói và cũng là
vấn đề cần đặt ra, đó là chúng ta chỉ thấy cách phiếm diện, một chiều mà tưởng
rằng mình thấy đúng, thấy rõ. Vì thế các phản ứng của chúng ta nhiều khi vừa
thiếu chính xác, lại vừa thiếu lý, thiếu tình. Với phận phàm hèn, không một ai
dám to gan cho rằng mình có thể thấy đúng, thấy chính xác cách hoàn toàn. Tuy
nhiên không vì thế mà chúng ta có thể lơ là việc tìm cách để thấy các sự vật,
hiện tượng ngày một đúng đắn và chính xác hơn, vì đây là một tiền đề không thể
thiếu để có được những phản ứng cách thấu tình và đạt lý.
“Lòng
tin của anh đã cứu chữa anh”. Câu nói của Chúa Giêsu với anh mù Bactimê trong
ngữ cảnh bài Tin mừng đề cập trực tiếp đến thái độ cậy trông của anh Bactimê
vào tình yêu và quyền năng của Người. Và thái độ cậy trông ấy được thể hiện
bằng việc anh ta cương quyết gặp Chúa Giêsu bất chấp mọi trở ngại. Tuy nhiên
câu nói ấy cũng cho chúng ta chiếc chìa khóa giải quyết vấn nạn thấy. Để có thể
thấy và thấy đúng thì cần có lòng tin. Khi biết nhìn với cái nhìn của Thiên
Chúa là chúng ta khởi sự có lòng tin. Thế nhưng lại phải tự hỏi với nhau rằng
khi nào thì chúng ta đang nhìn với cái nhìn của Thiên Chúa? Quả thật, để tìm
được câu trả lời khả dĩ có tính thuyết phục thì không mấy dễ. Tuy nhiên, là
Kitô hữu, chúng ta biết rằng những ai ở trong ân sủng, tức là có sự kết hiệp
mật thiết với Chúa thì sẽ biết cách nhìn như Chúa nhìn. Trong vấn đề này, các
nhà tu đức chỉ dạy chúng ta rằng khi biết nỗ lực kết hiệp với Chúa bằng đời
sống cầu nguyện sâu lắng thì chúng ta sẽ biết nhìn như Chúa nhìn.
Một
kinh nghiệm dân gian có thể nói là khá chính xác:“Con chim sắp chết hót tiếng
bi ai. Con người sắp chết nói lời lẽ phải”. Để nói được lời lẽ phải, thì người
cận kề với cõi đời sau hẳn đã thấy được chân tướng các sự vật hiện tượng cách
nào đó. Tin Mừng tường thuật rằng trong cuộc đời công khai rao giảng, Chúa
Giêsu luôn hướng về cái giờ của Người, đó là giờ mà Người sẽ bỏ thế gian này mà
về cùng Cha bằng cái chết trên thập giá. Và đây chính là một trong những chìa
khóa giúp Chúa Giêsu nhìn thấy các sự vật hiện tượng theo cái nhìn của Cha trên
trời, để rồi có được những cách thế phản ứng thuận ý Cha, đẹp lòng Cha (x.Mt
3,17; Mc 1,11).
Vì
sao còn có những phản ứng chưa thấu lý và đạt tình nơi Kitô hữu, giáo dân, tu
sĩ, giáo sĩ? Một trong những nguyên nhân đó là vì chúng ta chưa thấy đúng sự
vật hiện tượng. Vì sao chúng ta chưa thấy đúng sự vật hiện tượng? Vì chúng ta
chưa biết nhìn như Chúa nhìn. Chưa biết nhìn như Chúa nhìn, ngoài những lý do
khách quan thì rất có thể vì chúng ta chưa thực sự gắn bó thiết thân với Chúa
và cũng ít nghĩ đến cái giờ chúng ta rời bỏ thế gian này.
Lm. Giuse
Nguyễn văn Nghĩa – Ban Mê Thuột
