Khi học về Bí Tích Xức Dầu trong lớp Giáo Lý Tân Tòng hôm tuần trước, anh Đạt đã đặt câu hỏi: Thầy ơi, tại sao người ta sợ chết?”.

Tôi mạo muội trả lời:

Ừ, chết là cái sợ nghê gớm nhất, kinh hoàng nhất. Chẳng vậy mà người ta thường hay nói: ‘Sợ muốn chết luôn’ hoặc ‘Sợ thấy mồ tổ đi’ hoặc ‘sợ thấy ông bà ông vải đó’ …’CHẾT’, ‘MỒ MẢ’, ‘NGHĨA ĐỊA’ đều là những hình ảnh, những biến cố đáng khiếp vì có thật và chắc chắn…một ngày sẽ đến với… mỗi người.

Tất cả những cái sợ khác chỉ là sợ phụ thuộc và qua mau. Sợ thi cử không đậu, rồi phải vào lính, gọi là yêu tổ quốc đấy, nhưng thực tế là phải đối diện với cái chết. Sợ làm ăn lỗ lã, sợ mất việc, sợ mất bảo hiểm sức khỏe, sợ bệnh tật, sợ thiếu thốn, sợ không được tiền già, sợ trôm cướp, sợ đói khát, sợ rớt máy bay, sợ lật xe… ta sợ tất cả những điều này vì những điều này có thể dẫn đến sự mất mát, hoặc dẫn đến chính cái chết… Ngay cả khi sợ mất tình yêu hay mất tình bạn cũng vậy… Mất người yêu chính là mất chính mình một phần nên ta mới sợ.

Bây giờ tại sao sợ chết?

1. Sợ chết vì lúc chết thường là lúc phải vật vã và đau đớn rất nhiều về thể xác. Chưa có kinh nghiệm chết, nhưng tôi nghĩ chắc phải đau lắm thì người ta mới tắt hơi thở và phải mệt lắm thì trái tim mới ngừng đập. Những tay anh chị khét tiếng,  trong người toàn máu lạnh, vậy mà khi ra pháp trường cũng vẫn toát mồ hôi hột, vẫn ngất xủi…Chẳng biết có phải vì linh hồn lìa khỏi xác khiến người ta đau đớn hay không, nhưng tôi đã thấy nhiều cảnh người sắp chết vật vã trước khi sinh thì. Chính Mẹ Têrêxa trước khi chết cũng đã có lúc giật những sợi dây trợ sinh ra khỏi người vì đau đớn. Chính Chúa Giêsu Con Người cũng đã than thở: ‘Lạy Cha, nếu đẹp ý cha xin cất chến đắng này khỏi con…’

2. Sợ chết vì chết là mất đi tất cả: cha mẹ, vợ con, bạn bè, tình yêu, danh vọng, của cải, tài năng, sắc đẹp… Tất cả những gì ta có, những gì ta làm ra ở trên đời đều bỏ ta để thuộc về người khác, có khi thuộc về những người ta không yêu thương, hoặc thuộc về kẻ thù của ta nữa. Ngay cả thân xác của ta cũng vậy, ta không còn làm chủ được nữa, nói chi đến người yêu lý tưởng đang ngồi bên cạnh, tay trong tay tình tứ như các anh chị đây. Những đường eo quyến rũ, đôi mắt bồ câu đa tình, mái tóc huyền nhung thơm ngát, bàn tay búp măng ngọc ngà… Tất cả sẽ chìm trong lòng đất. Tiếng cười rạng rỡ, giọng nói truyền cảm, vòng tay nồng nàn, ánh mắt yêu thương… Tất cả sẽ tan biến. 

3. Sợ chết vì chết là chấm dứt những gì ta đang xây dựng, ta đang mơ ước: Một căn nhà xinh cho đứa con trai lớn. Một chiếc xe cho con gái út mới ra trường. Một chuyến du lịch Âu Châu với người yêu. Ngay cả đến những ước mơ đạo đức, bác ái, thánh thiện cũng vậy. Thần chết vô cùng tàn nhẫn, không bao giờ báo trước, cũng chẳng hỏi ý kiến ai cả. Giấc mơ trở thành một linh mục, một bác sĩ, một giáo sư… hay cả đến những giấc mơ hưởng thụ phàm trần cũng chấm dứt khi thần chết đến với ta. Tiếng chuông đã vang lên và bài thi phải nộp. Chết là dấu chấm cuối cùng của câu văn đời ta. Ta không có giờ để viết hay sửa lại câu văn ấy nữa. Tuyệt đối không còn thì giờ để ‘vớt vát’ nữa.  

4. Sợ chết vì chết là đi vào một cuộc hành trình vô định vì chưa mấy ai từ cõi chết hiện về để truyền lại kinh nghiệm cho người sống. Dù vô thần, người ta vẫn không thể chối bỏ sự hiện hữu của linh hồn. Dù không tin thượng đế người ta cũng tin có một loại sống nào đó sau khi nhắm mắt lìa đời. Dù không tin vào sự Chúa Phán Xét, Thiên Đàng, và Hỏa Ngục thì người ta cũng tin một loại nhân quả nào đó. Chết là lúc ta phải đối diện với kết quả công việc, hành vi ta đã làm khi còn sống, là lúc ta phải nhìn lại đời mình với lăng kính công bằng và khách quan, hay đúng hơn là với một lương tâm chân chính. Có thể nói đó là lúc ta phải ‘phán xét’ chính ta. Ai chẳng sợ.

5. Cuối cùng sợ chết vì chết là một cuộc viễn du đơn đôc. Một mình ta với ta mà thôi. Không cha, không mẹ, không người thân thích. Ta phải đi một mình. Thần chết không cho ta rủ thêm ai cùng xuống mồ và  không cho ta tham vấn hội ý với ai cả.  Hãy tưởng tượng một mình lạc vào trong một Kim Tự Tháp hay một mình ta phải xoay xở trong con tầu dưới đáy biển là đủ thấy khiếp sợ rồi. Giữa ta và những người còn sống sẽ hoàn toàn cách biệt, hai thế giới khác nhau. Không ai giúp ta được gì khi ta sắp phải lên đường mà không một tí hành trang. Không ai cho ta được gì khi ta sắp ra khơi mà chưa biết chèo chống ra sao.

Nhưng không phải ai cũng sợ chết. Có những người coi cái chết tựa lông hồng vì một lý tưởng cao cả. Có những tướng quân tự vẫn vì danh dự với tổ quốc và với đoàn quân. Có những thuyền trưởng ở lại trong tầu vì trách nhiệm với những người dưới quyền và những người khách trong tầu. Có những anh hùng tử đạo vì niềm tin son sắt đã chon và đã sống. Có lẽ những vị anh hùng này cũng sợ chết đấy, nhưng cái lý tưởng cao quí mà họ theo đuổi đã giúp họ vượt qua sự sợ hãi ấy. Và có lẽ họ vượt qua được sự sợ hãi cái chết là vì họ biết mình sẽ ‘đi đâu và về đâu’: các thánh tử đạo biết và tin tưởng sau khi chết họ sẽ về với Chúa, về với Tiên Phật. Những anh hùng tổ quốc tin tưởng sau khi nhắm mắt họ sẽ sống mãi trong lòng dân tộc và trong lịch sử nhân loại...

Vừa viết đến đây thì một email có đề ‘TIN BUỒN’ hiện lên ở một góc màn ảnh computer. Tôi mở ra:

…Giuse Lộc Thành bị tao nạn giao thông, và đã qua đời lúc 2h30 tại bênh viện Việt-Pháp…

“Chúa ơi, lại thêm một người bạn nữa bỏ dở cuộc chơi. Thế là trong vòng 3 tháng, hai người bạn họ Phạm của tôi rủ nhau giã từ thế gian vào giữa tuổi 50”..

Và đây là bài văn tế được viết cho người vừa nằm xuống:

Anh Lộc Thành!

Phạm Phúc Lộc Thành!!

Xác là thể phách,

Hồn là tinh anh.

Kiếp phù thế, bóng câu vèo song cửa.

Cõi trần ai, sợi chỉ phất phơ mành.

Năm mươi sáu tuổi, đủ rồi hình thương khẩu.

Quá nửa hồng trần, dư nỗi bóng dâu xanh.

Khi xưa:

Làng Thành Đức, kỷ canh dần chào nhân lọai.

Đất Ninh Bình, mùa kiết hạ nhập nhân sinh.

Xa xứ Bắc tha phương tìm lẽ sống,

Ngụ trời Nam, cư trú đất An Giang.

Từ thơ trẻ hòai mong đường nhân đức.

Đến tráng niên hăng hái bước đăng hành.

Ngày lại ngày tu tâm dưỡng tính,

Đêm từng đêm nấu sử sôi kinh.

Nuôi chí  lớn thành người soi đuốc sáng,

Ước lòng son nên kẻ ướp men lành.

Tranh dâu bể, lao đao hình chinh chiến,

Bức phù đồ, nghiêng ngả họa đao binh.

Ngờ đâu:

Ngôi trường cũ đìu hiu tan tác.

Bạn bè xưa xa thác lạc ghềnh.

Trang sách khép, còn chong đèn lưu luyến.

Bút nghiên sầu,  nhủ dây mấy môn sinh.

Lập gia thất cho an lòng phụ mẫu.

Sánh vợ chồng hầu vui phận cửi canh.

Từ Thốt nốt - miền đồng xanh thôn dã,

Đến Sài Gòn - khu đô hội thị thành.

 Nhìn qúa khứ, ba chìm bảy nổi - thương hồ sấp ngửa

Gẫm tương lai, hai gái một trai - danh tọai công thành.

Chi bạn hữu trùng phùng: mặt mừng tay bắt,

Giao kim bằng hội ngộ: chén chú chén anh.

Tưởng đâu đấy qua hồi bĩ cực.

Ngỡ rằng đây đến lúc danh thành.

Ghen con tạo trêu ngươi nhà phúc ấm.

Hờn hóa nhi sanh nạnh kẻ may lành.

Than ôi:

Một đêm giông bão!

Dăm bước độc hành.

Cơn ách nạn trút thịt xương tan nát.

Họa tai ương tàn hơi thở mỏng manh.

Đường nhân thế một cơn Hồ điệp,

Nẻo phù hoa nửa giấc Trang sinh.

Thương vợ đảm xa chồng – đầu chửa bạc.

Cảm con khờ mất bố - tóc còn xanh.

Tình bằng hữu – đầy ly cay u uẩn,

Nghĩa bạn bè – vơi chén ngọt  buồn tênh.

Ngọn nến cháy, xác thân ơi an nghỉ,

Nén hương trầm, linh hồn nhé tràng sinh.

Hẹn ngày chung cuộc!

Hội ngộ Thiên đình.

Đọc xong bài văn tế, lòng tôi như cũng chùng hẳn xuống. Và thật là một trùng hợp, đài phát thanh Little Saigon Radio trưa nay lại có người yêu cầu bài ‘Trở Về Cát Bụi’ của Lê Dinh và Anh Bằng (trưa ngày 2 tháng 10, năm 2006). Thấm thía quá. Các tác giả của bài hát đã diễn tả tuyệt vời ‘Bài Đáp Ca’ trong thánh lễ an táng, và cũng là ‘nhân sinh quan’ trong Đạo Công Giáo: “Đời sống con người chóng qua như cỏ, như bông hoa nở trong cánh đồng…”. Không một người tín hữu nào mà lại chẳng thuộc lời hát này. 

Còn bài hát Trở Về Cát Bụi thì có đại ý: “Sống trên đời này, người giầu sang…Lợi danh quyền quí cao sang. Bạc tiền gấm vóc nguy nga…Tài ba sắc đẹp…Có là chi… Nước trôi qua cầu…Người ơi, đừng vì bạc tiền đánh mất nghĩa anh em, đừng vì lợi danh đánh mất tình vợ chồng… ”

Người bạn tôi vừa qua đời có sức khỏe khá tốt, hai vợ chồng có tài kinh doanh và lại thích kinh doanh. Mười năm trước anh chị đã mua nhiều đất đai ở vùngh Hnạ Thông Tây, SaiGon. Bây giờ thì đất Saigon mắc hạng thứ năm trên thế giới, chắc hẳn bạn tôi lúc này phải giầu có lắm. Con cái thì hai đứa đã được bố mẹ lo sang Mỹ, còn một đứa thì đang du hoc bên Pháp. Cuộc sống của bạn tôi lúc này không phải tiên, nhưng chắc phải thoải mái lắm. Bạn tôi có quá đủ điều kiện để hưu non, để hưởng thụ, để ‘enjoy life’ bù lại những tháng năm vất vả. Còn gì bằng…

Đùng một cái anh ra đi không lời giã từ. Tôi nghẹn ngào xúc động gọi điện thoại về Viêt Nam hỏi thêm tin thì cũng chỉ được biết: 

“Đến giờ này, chưa ai trong gia đình biết rõ nguyên nhân tai nạn gây cái chết. Không biết đụng xe hay bị cướp. Lạy Chúa tôi, thật đau buồn. Cái thằng hiền lành dễ thương quá. Việc gì cũng có mặt với anh em. Bọn mình mất một thằng bạn tốt.” 

HIỀN LÀNH DỄ THƯƠNG.

LUÔN CÓ MẶT  VỚI ANH EM.

MỘT THẰNG BẠN TỐT.

Đó là những điều bạn tôi đã để lại trên đời. Chỉ thế thôi. Không gì hơn.  

Đó là hành trang bạn tôi mang theo trong cuộc hành trình cô đơn. Chỉ thế thôi. Không gì hơn. 

Tôi cầu xin cho những điều ấy được Chúa Dủ Lòng Xót Thương. Chỉ thế thôi. Không gì hơn.

Khi chết, tôi cũng cầu mong cho mình được những điều ấy. Và chỉ thế thôi. Không gì hơn.

Joseph Vũ