Trần Mỹ Duyệt
“Maria là một thụ tạo tuyệt vời ân sủng,
không phải là thượng đế. Thiên Chúa đã muốn người trở nên mẹ của Con
Ngài theo nhân tính. Người không hình thành trong dạ mình thiên tính của
Ngài. Thiên tính ấy đã hiện hữu từ trước và đã đến trong cung lòng người bằng
quyền năng của Chúa Thánh Thần để hợp nhất trong Thiên Chúa làm người qua Chúa
Giêsu Cứu Thế.” [1]
Maria là Mẹ Thiên Chúa. Đây là một trong 4 tín điều về Đức Mẹ
của Giáo Hội Công Giáo. Đó là:
1. Đức Maria Mẹ Thiên Chúa.
2. Đức Maria Vô Nhiễm Nguyên Tội.
3. Đức Maria Trọn Ðời Ðồng Trinh.
4. Đức Maria Hồn Xác Lên Trời.
Cả 4 tín điều trên đều rất cao cả, nhiệm mầu, khó hiểu đối với
lý trí tự nhiên và con mắt người trần, nhưng tín điều Mẹ Thiên Chúa là cao siêu
nhất, vì nó đụng chạm đến Thiên Chúa. Thánh Augustine (354-430 AD) khi giảng về
ơn trọng đại mà Thiên Chúa đã thực hiện nơi Đức Maria, đã nói: “Ngài
đã biết mẹ Ngài trong tiền định, ngay trước khi Ngài tạo dựng nên Mẹ; là Thiên
Chúa, ngay trước đó, Ngài đã tạo nên mẹ của Đấng, như là con người, Ngài được
tạo nên, Ngài biết mẹ là mẹ của Mình”. Và
: “Ngài chọn người Mẹ mà Ngài đã tạo dựng; Ngài tạo dựng người Mẹ mà Ngài đã
chọn.” [2]
Cụm từ “Mẹ Thiên Chúa” đã xuất hiện từ thế kỷ thứ ba. Nó được
dùng trong phụng vụ của một vài giáo hội, bao gồm cả Giáo Hội Công Giáo Roma.
Mẹ Thiên Chúa cũng là một trong các chủ đề được thảo luận tại Công Đồng Ephesô năm
431. Các nghị phụ lúc đó đã dùng nguyên ngữ Hy Lạp gọi Đức Mẹ là Theotókos (có
nghĩa là “người mang Thiên Chúa” hoặc “ Người sinh ra Thiên Chúa”). Các ngài
gọi Mẹ là Theotokos để phản lại với chủ thuyết của Nestorius, Giám Mục
Constantinople, khi ông nêu lên chủ thuyết phân chia bản tính và con người
của Chúa Cứu Thế. Theo ông, nhân tính của Chúa Cứu Thế và thiên tính của Ngài,
đó là hai chủ thể hoàn toàn khác nhau và không có sự kết hợp với nhau. Cũng
theo Nestorius, Đức Maria chỉ sinh ra Đức Kitô chứ không sinh ra được Thiên
Chúa. Maria là mẹ nhân tính của Ngài, điều mà một cách rõ ràng hoàn toàn tách
khỏi Thiên Tính của Ngài – Chúa Giêsu là hai con người trong một thân xác.
Ðức tin vào bốn Tín Ðiều về Ðức Mẹ đã được truyền dạy trong Hội
Thánh từ thời các Tông Ðồ và được tóm tắt bằng Kinh Kính Mẹ Thiên Chúa Cực
Thánh của Thánh Ephraem xứ Syria (năm 306-373). Ngài viết:
“Ôi lạy Ðức Nữ Ðồng Trinh, Mẹ Thiên Chúa Tinh Tuyền, Ðức Nữ rất
vinh quang, rất nhân từ, cao sang hơn thiên đàng, trong trắng hơn ánh quang mặt
trời, hơn các tia sáng… Mẹ cưu mang Thiên Chúa và Ngôi Lời theo nhân tính, mà
vẫn giữ trọn đức đồng trinh trước khi sanh con, và vẫn còn là một trinh nữ sau
khi sanh con.”[3]
Ðức Giêsu Kitô là Thiên Chúa Nhập Thể. Vì thế, Ngài là Ngôi Hai
Thiên Chúa với hai bản tính: Là Thiên Chúa thật và là người thật. Bản tính
Thiên Chúa và loài người của Người không thể tách rời nhau được. Vì Ðức Kitô là
Thiên Chúa làm người (Colossians 2:9, Galatians 1:1,14), nên nếu Ðức Maria là
Mẹ Ðức Kitô, thì Người cũng chính là Mẹ Thiên Chúa. Điều lạ lùng là Tín điều Mẹ
Thiên Chúa sau này cũng lại được Lutherô, và Calvin những nhà sáng lập các giáo
phái Tin Lành đồng chấp nhận. Martin Lutherô, người sáng lập đạo Tin Lành
viết: “Thật là chính đáng khi gọi Mẹ không những là mẹ con người, nhưng
còn là Mẹ Thiên Chúa… Chắc chắn rằng Ðức Maria là Mẹ của Thiên Chúa thật.”[4]
Ông lý luận: “Thiên Chúa được sinh ra… Hài Nhi uống sữa
của Mẹ mình là Ðấng có từ muôn thủa, Người có trước khi có thế gian, và Người
tạo dựng trời, đất… Hai bản tính này kết hợp quá mật thiết với nhau đến nỗi chỉ
có một Thiên Chúa và Chúa, mà Mẹ Maria cho Thiên Chúa bú, tắm rửa cho Thiên
Chúa, ru Người, và bồng bế Người.”[5]
Và ông đã kết luận: “Loài người đã gồm tóm tất cả vinh
quang Mẹ trong một câu: Mẹ Thiên Chúa. Không ai có thể nói gì cao sang hơn về
Mẹ, dù người đó có nhiều lưỡi như lá trên cây.”[6]
Nhìn vào Thánh Kinh, những gì mà các Thánh Giáo Phụ, những học
giả Thánh Kinh trình bày về vai trò Mẹ là Mẹ Thiên Chúa đã được Thánh Sử Luca,
vị thánh sử đã viết nhiều về cuộc đời thơ ấu của Chúa Giêsu ghi lại bằng những
lời mà các mục tử đã nói với nhau sau khi họ được nghe loan báo Tin Mừng: “Nào
chúng ta sang Belem, để xem sự việc đã xảy ra, như Chúa đã tỏ cho ta biết.”Họ
liền hối hả ra đi. Đến nơi, họ gặp bà Maria, ông Giuse, cùng với Hài Nhi đặt
nằm trong máng cỏ. Thấy thế, họ liền kể lại điều đã được nói với họ về Hài Nhi
này.” (Luca 2: 15-17)
Hài Nhi này là hài nhi như thế nào? Đó chính là Con Thiên Chúa
được Mẹ Maria sinh ra trong hang bò lừa, đặt nằm trong máng cỏ trong thời gian
Giuse và Maria về Belem khai sổ kiểm tra như lệnh truyền: “Khi hai
người đang ở đó, thì bà Maria đã tới ngày mãn nguyệt khai hoa. Bà sinh con trai
đầu lòng, lấy tã bọc con, rồi đặt nằm trong máng cỏ, vì hai ông bà không tìm
được chỗ trong nhà trọ.” (Luca 2:6-7)
Cũng Hài Nhi ấy, trong ngày chịu cắt
bì, đã được gọi là Giêsu: “Khi Hài Nhi được
đủ tám ngày, nghĩa là đến lúc phải làm lễ cắt bì, người ta đặt tên cho Hài Nhi
là Giêsu; đó là tên mà sứ thần đã đặt cho Người trước khi Người được thụ thai
trong lòng mẹ.” (Luca 2: 21)
Nếu thông thường “mẹ” được dùng để chỉ người phụ nữ mang thai,
sinh ra và nuôi lớn đứa trẻ, thì Maria chính là mẹ và Giêsu là con: “Thiên
Chúa được sinh ra… Hài Nhi uống sữa của Mẹ mình là Ðấng có từ muôn thủa, Người
có trước khi có thế gian, và Người tạo dựng trời, đất… Hai bản tính này kết hợp
quá mật thiết với nhau đến nỗi chỉ có một Thiên Chúa và Chúa, mà Mẹ Maria cho
Thiên Chúa bú, tắm rửa cho Thiên Chúa, ru Người, và bồng bế Người.” Những
điều ông Lutherô viết về Đức Maria, thì cũng là những gì mà Công Đồng Ephesô
trước đó đã xác tín: Maria là Mẹ Thiên Chúa.
Trong bài ca Ngợi Khen (Magnificat), Mẹ tuy khiêm tốn nhận mình
là nữ tỳ của Thiên Chúa, nhưng cũng mạnh dạn nói tiên tri về chính mình: “Từ
nay muôn đời sẽ khen tôi có phúc. Vì Đấng Toàn Năng đã làm cho tôi những điều
kỳ diệu.” (x. Luca 1:46-55) Mà một trong những điều rất kỳ diệu ấy, là đã chọn
Mẹ làm mẹ của Chúa Giêsu, để trở thành Mẹ Thiên Chúa.
“Xin kính chào Thánh
Mẫu, đã sinh hạ Quân Vương, Đấng điều khiển vũ trụ muôn thủa tới muôn
đời.” [7]
_________
Tài liệu tham khảo:
[1] https://udayton.edu › imri ›
mother-of-god-calling-mary-t...
[2] https://www.homeofthemother.org ›
virgin-mary › 8477-...
[3] https://www.giaoly.org › cac-tin-dieu...
[4] Jaroslav Pelikan,
ed., Luther’s Works, (St. Louis: Concordia), 24:107.
[5] Luther’s Works,
22:492-493.
[6] Luther trong Chú
Giải Kinh Magnificat.
[7] Ca Nhập Lễ - Thánh Maria Mẹ Thiên Chúa.
)
