Trần Mỹ Duyệt

Monica là vị thánh nữ được tôn kính trong Giáo Hội Công Giáo và Chính Thống Giáo từ thế kỷ thứ Tư. Lễ kính vào ngày 27 tháng 8 hàng năm. Thánh nữ sinh năm 331 hoặc 332 AD tại Thagaste, Phi Châu nay là Souk Ahras, Algeria, và qua đời năm 387 AD. Cũng có sử liệu ghi thánh nữ sinh năm 322 AD và qua đời năm 387 AD tại Ostia Antica, Ý trên đường trở về quê hương sau khi Augustine con bà được ơn trở lại. Thánh nữ được an táng tại Ostia.

Thời thanh xuân, thánh nữ kết hôn sớm với Patricius, một quan chức ngoại đạo người Roma tại Thagaste. Thánh nữ có ba người con gồm 2 trai là Augustine và Navigius, và người gái út là Perpetua.

Dựa theo lịch sử của thánh nữ, bề ngoài bà được cho là một trong những phu nhân, mệnh phụ nhân đức, giầu lòng bác ái và thương người. Bà và một số phụ nữ khác thường xuyên thăm viếng, an ủi và giúp đỡ những người nghèo khổ, túng thiếu và bệnh tật. Nhưng sâu thẳm trong tâm hồn, thánh nữ là một người vợ, người mẹ đã phải chịu đựng, hy sinh và cầu nguyện liên lỷ cho người chồng ngoại đạo, cao ngạo, nóng nảy, gia trưởng và ngoại tình. Cùng với người con đầu lòng Augustine, một thanh niên thông minh xuất chúng, giỏi giang, nhưng cũng như cha mình, rất cao ngạo, ăn chơi, đàng điếm và sống buông thả.

Trong vai trò làm vợ và làm mẹ, thánh nữ đã ngày đêm kiên trì, liên lỷ hy sinh và cầu nguyện cho chồng, cho con. Sau hơn 20 năm ròng rã kinh nguyện, hy sinh trong nước mắt, cuối cùng ông Patricius và Augustine đã được ơn trở về với Chúa. Chồng thánh nữ đã nhận bí tích rửa tội một năm trước khi ông qua đời. Còn Augustine thì được Tổng Giám Mục Milan là Thánh Ambrôsiô rửa tội tại thánh đường Thánh Gioan Tẩy Giả tại Milan. Và sau những ngày ngắn ngủi vui mừng vì thấy con trở lại, hai mẹ con thánh nữ đã đồng ý trở lại Phi Châu với tâm nguyện đem Chúa đến cho nhiều người. Trên đường hồi hương, thánh nữ đã qua đời và được an táng tại Ostia, Ý, hưởng dương 55 hay 56 tuổi. Nhìn thấy tấm gương đạo hạnh của mẹ, cùng với ơn thánh Chúa ban, sau khi an tang mẹ xong, Augustine khi về đến quê hương đã quyết tâm sống đời sống mới, hoán cải cuộc đời lãnh chức linh mục, và giám mục phụ tá Hippo. Ngài được cho là một trong những Giáo Phụ rất thông minh, lẫy lừng với danh hiệu “rừng gỗ qúi của Giáo Hội”, một tiến sỹ của Hội Thánh.

Câu truyện của Monica xưa chỉ đơn sơ, tóm gọn lại như vậy, nhưng thật sự cuộc đời thánh nữ là một chuỗi dài tử đạo liên tục. Có thể là tử đạo mỗi ngày. Tử đạo cho những chiến đấu nội tâm chống lại con người tự nhiên là điều mà ai cũng phải trải qua. Tử đạo vì người chồng bê tha, vô trách nhiệm, và chối bỏ Thiên Chúa. Và tử đạo vì người con lầm lạc đi theo bè rối, cũng ăn chơi, vô độ, bê tha, và coi thường Thiên Chúa.  

Nhưng những gì xảy ra cho Monica hơn nghìn năm trước liệu có xảy ra cho những “Monica” của thời đại chúng ta đang sống không? Chắc chắn là có, và còn hơn thế nữa, phụ nữ ngày nay trong thế giới văn minh, vô thần và duy vật hàng ngày họ cũng đang phải đối diện với trăm nghìn thử thách. Họ hàng ngày cũng phải chấp nhận, chịu đựng với những người chồng bê tha cờ bạc, rượu chè, thuốc xái, gian dâm ngoại tình. Họ cũng hàng ngày phải khổ sở, khóc lóc vì những đứa con hoang đàng không vâng lời cha mẹ, những đứa con hư hỏng bỏ nhà đi hoang, phung phí tương lai và tuổi xuân vào những thú vui dục vọng, nghiện hút, và cờ bạc.

Bản thân họ, phụ nữ ngày nay ngày ngày phải chiến đấu với những ảnh hưởng của chủ thuyết nữ quyền, những đòi hỏi phải vượt ra khỏi nếp sống gia đình mà họ cho là gò bó và hạn chế quyền tự do của người phụ nữ, những thu hút của xã hội như lối sống trai gái sống chung mà không hôn thú, ly dị, phá thai, đồng tính và hôn nhân đồng tính.       

Trong gia đình, phụ nữ ngày nay cũng phải đối diện với sự ăn chơi, trác táng, cờ bạc, và nghiện ngập của chồng. Người chồng vô tâm, ngoại tình và thiếu trách nhiệm là một thử thách lớn đối với nữ giới khi nghĩ đến đời sống hôn nhân, gia đình. Những người chồng phản bội. Những người chồng lạm dụng tình dục, lạm dụng sức khỏe xúc phạm thân xác vợ bằng những hình thức đánh đập, dọa dẫm và đòi hỏi thỏa mãn dục vọng. Những người chồng này cũng là những giấc mơ kinh hoàng cho nhiều phụ nữ khi nghĩ đến kết hôn và đời sống gia đình. Ngoài ra, trong vai trò làm mẹ, rất nhiều phụ nữ đã phải đau khổ triền miên khi biết mình bất lực trước thế giới bên ngoài đang bủa vây những cạm bẫy để rình bắt con cái họ. Bạo lực học đường, Bạo lực hè phố. Dục vọng, nghiện hút, tội phạm, kể cả nạn buôn bán trẻ vị thành niên.

Tóm lại, Monica ngày xưa và Monica ngày nay không khác nhau về mặt tinh thần và trách nhiệm. Những gì mà bà vợ Monica, bà mẹ Monica đã trải qua thì phần đông phụ nữ ngày nay cũng đang trải qua. Nhưng sự khác nhau ở chỗ là Monica xưa đã nhẫn nại, chịu đựng và hy sinh vì tình yêu, vì những giá trị của đời sống hôn nhân gia đình. Và Monica xưa đã thắng được điều này vì nhờ vào lòng yêu mến Thiên Chúa, cậy nhờ vào ơn Chúa ban, và ý thức được giá trị hy sinh cho người mình yêu. Đây cũng là những gì mà các Monica thời nay cần phải học hỏi, bắt chước và thực hành.

Không có thánh giá, không có vinh quang. No pain no gain. Vẫn biết rằng không ai thích hy sinh, thích đau khổ, và thích những thử thách. Nhưng đó lại là yếu tố căn bản của tình yêu, của giá trị hôn nhân, và của hạnh phúc hôn nhân gia đình. Tình yêu đòi hỏi hy sinh và chấp nhận. Nếu có lúc nào đó các chị em thấy mình không đủ sức bước tới, xin đừng thất vọng, nản lòng. Hãy ngước mắt nhìn lên Thánh Giá là biểu tượng của hy sinh và đau khổ. Hãy nhìn vào tấm gương của thánh nữ Monica và tự nhủ: “Nếu tôi không tha cho chồng, cho con tôi thì ai sẽ làm việc này?” “Nếu tôi không cầu nguyện cho chồng, cho con tôi thì ai sẽ là người cầu cho họ?”.

Thực tế hơn nữa là hãy nhìn những hy sinh, vất vả bằng cái nhìn lạc quan, tin tưởng. Bằng cái nhìn rất con người ấy, trước những thử thách và cám dỗ, hãy nói với chính mình: “Hôm qua tôi đã cười, đã hạnh phúc với chồng tôi mà sao hôm nay tôi lại có cảm giác và cái nhìn khác. Đời chẳng là một diễn biến không ngừng giữa vui và buồn, giữa sướng và khổ, giữa vui mừng và thất vọng đó sao? Cũng chính là tôi đã yêu và chấp nhận anh ấy mà!” Rồi bình tĩnh nhìn vào những điểm tích cực để tạo cho mình một nghị lực sống, và sửa đổi chính mình. Biết đâu trong những đau khổ ấy lại chẳng phải là do chính mình đã gây ra. Đây cũng là bí quyết đã giúp thánh Monica chinh phục được tình thương của Thiên Chúa, chinh phục được sự cứng cỏi, vô tâm, và lạnh lùng của trái tim người chồng cũng như người con của thánh nữ.

Thánh Monica cầu cho chúng con. Amen.