Jos. Hoàng Mạnh Hùng

Thiếu thời, tôi có may mắn được sống nội trú trong một cộng đoàn nhận Thánh Gioan Tiền Hô làm quan thầy. Những lời kinh nguyện hàng ngày “Lạy Thánh Gioan Tiền Hô Đức Kitô là Thánh sư chúng con, Thánh sư đã được Chúa chọn ngay từ trong lòng mẹ để dọn đường cho Chúa cứu thế, làm chứng và rao giảng về Ngài …” đã thấm đẫm và in sâu vào tâm trí tôi về một vị thánh mà đã có lần Chúa Giêsu ca ngợi là: “trong số những người sinh ra bởi người nữ, chưa từng có ai cao trọng hơn.” (Mt 11,11).

Sự ra đời của thánh nhân là một đặc ân của Thiên Chúa vì Gioan Tiền Hô - hay còn gọi là Gioan Baotixita, Gioan Tẩy Giả - là con của thầy tư tế Da-ca-ri-a và bà Ê-li-sa-bét, chị họ của Đức Maria. Cả hai ông bà đều là người công chính trước mặt Thiên Chúa, sống đúng theo mọi điều răn và mệnh lệnh của Chúa, không ai chê trách được điều gì. Nhưng họ lại không có con, vì bà Ê-li-sa-bét là người hiếm hoi. Vả lại, cả hai đều đã cao niên (Lc 1,6). Cả hai không ngừng cầu xin Chúa ban cho họ một người con vì theo quan niệm Do Thái những cặp vợ chồng không con nối dòng trong ngày Đấng cứu thế ngự đến sẽ bị khinh khi, miệt thị. 

Lời khẩn cầu của họ đã được Chúa dủ lòng thương nhậm lời. Trong cuộc bắt thăm thường lệ của hàng tư tế, ông Da-ca-ri-a đã trúng thăm được vào dâng hương trong Đền Thờ. Trong giờ dâng hương đó, toàn thể dân chúng cầu nguyện ở bên ngoài. Sứ thần Chúa báo tin cho ông biết Thiên Chúa đã nhận lời ông bà và vợ ông sẽ sinh một đứa con trai. Nhưng vì Da-ca-ri-a hoài nghi, vì thế Chúa đã để ông bị câm trong suốt thời gian vợ ông mang thai và sinh con.

Theo tục lệ của người Do Thái, khi con trẻ được tám ngày, người ta đến làm phép cắt bì, và tính lấy tên cha để đặt cho em. Nhưng cả hai ông bà đều dứt khoát đặt tên cho con trẻ là Gioan. Tên Gioan có nghĩa là “Chúa thương” và đó là tên do sứ thần Chúa bảo ông phải đặt cho con mình. Đây là một cái tên đặc biệt vì không ai trong họ hàng bà Ê-li-sa-bét có tên đó. Ai nấy đều bỡ ngỡ. Ngay lúc ấy, miệng lưỡi ông Da-ca-ri-a lại mở ra, nói được, và dâng lời ngợi khen Thiên Chúa: " Hài Nhi hỡi, con sẽ mang tước hiệu là ngôn sứ của Đấng Tối Cao; con sẽ đi trước Chúa, mở lối cho Người, bảo cho dân Chúa biết : Người sẽ cứu độ là tha cho họ hết mọi tội khiên" (Lc 1, 76-77).

Gioan còn được Thiên Chúa ban cho đặc ân khỏi tội nguyên tổ từ khi ông còn là bào thai nhảy mừng trong bụng mẹ khi được Đức Maria viếng thăm.(x. Lc 1,39-45). Ngoài Chúa Giêsu và Đức Trinh Nữ Maria, chỉ có Gioan Tiền Hô là vị thánh được Giáo hội mừng kính vào ngày sinh nhật (24/6) và ngày qua đời của mình (29/8). Tất cả chúng ta, khi mở mắt chào đời, đều mang theo mình tội nguyên tổ. Nếu lập nhiều công phúc ở trần gian mà về trời hiển thánh thì mới được mừng lễ vào ngày qua đời (ví như ngày sinh nhật tại nước trời) như bao vị thánh. Còn thánh Gioan lại được Giáo hội mừng cả lễ sinh nhật trần gian và sinh nhật nước trời nhờ đặc ân cao cả này.

Được Thiên Chúa tuyển chọn, Gioan đã thi hành sứ vụ của mình bằng những hành động dấn thân tích cực. Ngay từ khi thơ ấu, theo tiếng Chúa gọi, ông đã sống đời ẩn dật cầu nguyện trong hoang địa, tức vùng đồi núi Giu-đê. Đời sống vật chất khắc khổ: mặc áo lông lạc đà, thắt lưng bằng dây da, ăn châu chấu và mật ong rừng. Nhưng càng lớn lên thì tinh thần càng vững mạnh. Cuộc sống trong hoang địa đã tôi luyện cho ông chú tâm lắng nghe và thực hiện ý Chúa. Tâm hồn ông luôn hướng về Đấng cứu thế mà ông sẽ phải làm kẻ "dọn đường". Ông là vị ngôn sứ cuối cùng và cao cả của Cựu ước (x. Lc 1,76; Mt 11,9), là chứng nhân đầu tiên của Đức Giêsu Kitô.

Như lời chép trong sách ngôn sứ I-sai-a, Gioan Tiền Hô đã xuất hiện trong hoang địa, đi rao giảng khắp vùng sông Gio-đan kêu gọi mọi người ăn năn sám hối và chịu phép rửa để được ơn tha tội. Mọi người từ khắp miền Giu-đê và thành Giê-ru-sa-lem kéo đến với ông để được nghe giảng dạy. Họ thú tội, và ông làm phép rửa cho họ trong nước sông Gio-đan. Ngay Đức Giêsu cũng nhận lãnh phép rửa sám hối từ tay ông và tuyển chọn những môn đệ đầu tiên của mình từ những môn đệ của ông.

Danh tiếng của Gioan  đã khiến một số người Do Thái lầm tưởng ông là Đấng cứu thế mà dân chúng hằng mong đợi, nhưng ông khiêm tốn trả lời: "Phần tôi, tôi làm phép rửa cho anh em trong nước, nhưng có Đấng quyền thế hơn tôi đang đến, tôi không đáng cởi quai dép cho Người. Người sẽ làm phép rửa cho anh em trong Thánh Thần và lửa.” (Lc 3,16).

Trong suốt cuộc đời, Gioan luôn luôn khiêm tốn nhận mình nhỏ bé. Chính ông tự giới thiệu mình là tiếng kêu trong hoang mạc, là người tiền hô cho Đấng cứu thế đang đến. “Ông nói: Tôi là tiếng người hô trong hoang địa: Hãy sửa đường cho thẳng để Đức Chúa đi, như ngôn sứ I-sai-a đã nói. (Ga 1,23).  “Người sẽ đến sau tôi và tôi không đáng cởi quai dép cho Người." (Ga 1,27). Và trong lời chứng cuối cùng của mình về Đức Giêsu, Gioan đã đưa ra khẩu hiệu “Illum oportet crescere, me autem minui” (Ngài phải được nâng lên, còn tôi phải hạ xuống) (Ga 3,30).

Khẩu hiệu này đã trở thành lý tưởng, là luật sống cho các cộng đoàn và mỗi người nhận thánh nhân làm quan thầy. Đối với người Kitô hữu sống là sống cho Chúa, vì Chúa và với Chúa. Vì vậy trong cuộc sống, ta phải không ngừng “gạn đục, khơi trong”; chấp nhận gọt tỉa và vứt bỏ những gì là thừa thãi trong “cái tôi” để khuôn mặt Đức Kitô luôn nổi bật, tỏa sáng trên mỗi khuôn mặt chúng ta.

Mừng sinh nhật thánh Gioan, Giáo hội cũng mời gọi mỗi người chúng ta nhìn lại ơn gọi làm ngôn sứ của mình từ ngày được tái sinh trong phép rửa tội. Trong ngày đó ta cũng đã lãnh nhận ngọn nến sáng với sứ mệnh “tiền hô” của Đáng cứu thế lan tỏa cho nhân gian. Dù sống trong hoàn cảnh nào, ánh sáng của người Kitô hữu chúng ta “phải chiếu giãi trước mặt thiên hạ, để họ thấy những công việc tốt đẹp anh em làm, mà tôn vinh Cha của anh em, Đấng ngự trên trời.” (Mt 5,16).

Lạy Thánh Tâm Chúa Giêsu, Chúa đã ban cho Thánh Gioan tiền hô những đặc ân để chuẩn bị cho Chúa một dân tộc thánh thiện. Thánh nhân đã giúp cho những người đương thời ăn năn sám hối, chịu phép rửa để được ơn tha tội và đón tiếp Chúa. Xin cho những quanh co, vòng vo trong lòng chúng con được nên ngay thẳng; những mấp mô, lấn cấn trong tâm hồn được san cho phẳng để chúng con trở nên công cụ giúp người khác gặp được Chúa.

Xin cho chúng con được tiếp bước theo con đường của thánh nhân: làm chứng và rao giảng Tin Mừng với tinh thần khiêm hạ không khua chiêng, đánh trống. Cho chúng con biết mỗi ngày tự hạ mình xuống để làm tôn vinh Chúa trong những khi thành công hay thất bại. Xin cho chúng con dù ở trong hoàn cảnh nào, bậc sống nào vẫn luôn luôn khắc ghi trong lòng phương châm sống đã được hun đúc qua khẩu hiệu bao quanh ngọn lửa của cây nến Phục Sinh: "Illum oportet crescere”.