“Người Công giáo Việt Nam” - nhưng không phải Công giáo
Tết vừa qua, có dịp ghé thăm Tòa Giám mục Giáo phận Vinh, tôi được gặp Linh mục F.X. Võ Thanh Tâm - Tổng Đại diện của Giáo phận. Trong câu chuyện ngày đón Xuân sắp đến, Linh mục Đại diện phàn nàn việc tờ báo “Người Công giáo Việt Nam” đã ngang nhiên cắt xén, sửa chữa bài thơ HẠNH PHÚC NGƯỜI CÔNG GIÁO của mình mà không cần biết ý kiến tác giả cũng như bất cứ sự thỏa thuận nào.
Bài thơ “Hạnh phúc Người Công giáo” của Linh mục F.X Võ Thanh Tâm đã được sáng tác cách đây tròn bốn chục năm (3/1968). Qua thời gian dài, bài thơ đã đi vào lòng nhiều lớp người từng câu, từng chữ nói lên niềm tự hào của Người Công giáo về đức tin của mình, nói lên niềm tin vững chắc vào một Giáo hội Hiệp nhất toàn cầu như lời tâm sự của tác giả: “Đối với tôi, là một Kitô hữu đồng thời là một linh mục thì thơ còn là bài suy niệm, là hương cầu nguyện dâng lên trước tòa Thiên Chúa và Mẹ nhân hiền, là tiếng hát ngợi khen công trình của Đấng Tạo Hóa, là những lời hay ý đẹp của lý tưởng Công giáo đem trao đổi với anh em, là cách phản ứng của một tâm hồn có đức tin trước những biến cố của cuộc đời…”
Nhưng khi bài thơ đến tờ báo “Người Công giáo Việt Nam” thì bị cắt xén, sửa đổi không thương tiếc. Điều đáng nói ở đây, là việc cắt xén, sửa chữa bài thơ theo đúng não trạng kiểm duyệt, cắt cúp không cần biết nó là gì và ý kiến tác giả cũng như vấn đề bản quyền ra sao.
Cầm trên tay tờ báo “Người Công giáo Việt Nam” đọc bài thơ đã đăng, bỏ qua chuyện sai sót do trình bày cẩu thả, thừa tiêu đề, sai chính tả thể hiện sự không mấy tôn trọng tác giả và tác phẩm, thì còn bị cắt xén đến 28 câu, sửa chữa hai câu.
Thoạt nhìn, người ta cứ nghĩ chắc bài thơ dài quá, đăng tốn đất nên “Người Công giáo Việt Nam” đã cắt bớt, chỉ để lại một phần và tên Linh mục Tổng Đại diện để điểm tô cho trang báo mà thôi.
Nhưng đọc kỹ hơn một tý, mới thấy được việc cắt xén đó không bình thường. Đặc biệt khi đọc đến hai câu thơ bị sửa chữa người ta mới thấy việc cắt xén với dụng ý và mục đích khá rõ ràng.
Trong đoạn thơ bị cắt bỏ, có những câu thơ nói lên lòng tự hào của người Công giáo thông công hiệp nhất với Giáo hội Toàn cầu như sau:
…
Lá cờ vàng trắng đưa tay yêu vẫy mãi
Trên cột cờ ngốt gió cạnh lầu chuông
Những chiếc băng duyên dáng vắt qua đường
Những bái hạ nến hoa lừng trước ngõ
Mùi hương trầm bay phảng phất theo gió
Tiếng pháo rền theo nhịp trống chiêng đưa
…
Trên lưng trâu cúi liếm cỏ bên đường
Vẫn nghe đọc Năm sự mừng kính Mẹ.
Trong xà lim vẫn có người se sẽ
Hát Salve* cho vợi bớt đắng cay
…
Và hai câu thơ nguyên tác:
Ôi! Công giáo, Vatican, La Mã
Những danh từ quý đẹp biết bao nhiêu!
Đã bị (được) đổi thành:
Ôi Công giáo, yêu thương, chia sẻ
Những lời vàng quý đẹp biết bao nhiêu.
Nguyên nhân nào phải cắt và sửa?
Để tìm hiểu căn nguyên của việc này, tưởng cũng cần nói lên xuất xứ của tờ báo “Người Công giáo Việt Nam” ra sao, họ đang đại diện cho ai.
Ở Việt Nam, những ngày sau khi đất nước vào tay những người Cộng sản, một Giáo hội Công giáo thông công, hiệp nhất và thuần phục Đức Giáo Hoàng là một điều khó chấp nhận. Dù trong một văn bản, ông Hồ Chí Minh đã nói việc quan hệ giữa Công giáo Việt Nam với Vatican là chuyện nội bộ tôn giáo. Nhà nước đã có những động thái để có thể có một giáo hội quốc doanh tự trị kiểu Giáo hội Công giáo quốc doanh dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Ngày 11.3.1955 Mặt Trận Tổ Quốc – Một tổ chức dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản cho triệu tập một Đại hội Đại biểu Công giáo tại Hà Nội để thành lập một tổ chức liên kết người Công giáo miền Bắc. Các đại biểu tham dự đại hội đều do Mặt trận Tổ quốc chỉ định. Đại hội đã quyết định thành lập “Ủy Ban Liên lạc Công giáo yêu Tổ quốc và Hòa bình” và bầu linh mục Vũ Xuân Kỷ làm Chủ tịch, linh mục Hồ Thành Biên làm Phó Chủ tịch. Ba linh mục khác là Nguyễn Thế Vịnh, Phạm Quang Phước và Võ Thành Trinh làm ủy viên trung ương.
Tổ chức đó tồn tại hơn 50 năm qua, qua nhiều kỳ đại hội, sau khi đất nước thống nhất đến nay là Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam.
Đó là một tổ chức được nhà nước lập nên, hoạt động bằng ngân sách nhà nước tức là tiền thuế đóng góp của dân. Nhưng nó hoạt động thế nào, thì người Công giáo Việt Nam hầu như không mấy quan tâm. Tác dụng của nó đến đâu đối với người Công giáo Việt Nam, thì chắc chỉ có mấy vị trong Ủy ban biết với nhau. Chỉ biết rằng, gần đây, cái Ủy ban đó được nhận huân chương Hồ Chí Minh do Đảng và Nhà nước trao tặng vì “Tín đồ Công giáo hiện chiếm khoảng 7% dân số, đã và đang tích cực tham gia các hoạt động từ thiện trong các lĩnh vực y tế, giáo dục, xây dựng nhà tình nghĩa”.
Phải chăng, Nhà nước muốn dựng lên tổ chức này, chỉ nhằm để nó biến những giáo dân Công giáo thành những con bò kéo xe thay cho những nhiệm vụ xã hội thuộc trách nhiệm Nhà nước như y tế, giáo dục và từ thiện? Hay còn mục đích nào khác mà không tiện nói ra?
Thực chất, đó là một tổ chức treo đầu dê bán thịt chó. Họ được dựng lên, sống bằng tiền của dân để hàng năm họp và gửi thư chúc mừng Noel, để nhận những thành quả của Người Công giáo Việt Nam là những thành tích của mình để lĩnh huân chương – Huân chương cũng có tiền.
Trong thực tế, những thành quả mà người Công giáo đã đóng góp cho xã hội Việt Nam bằng tất cả tấm lòng, được xã hội ghi nhận, được thực tế kiểm nghiệm và tin tưởng, là thành quả của một quá trình sống đạo kiên vững, một quá trình giáo dục và rèn luyện đức tin cho người Công giáo của Hàng giáo phẩm Việt Nam vượt qua muôn ngàn sự khó khăn.
Nhưng, tất cả những điều đó, đã được cái Ủy ban sống bằng tiền dân kia báo cáo lĩnh thưởng của Đảng và Nhà nước.
Cái ủy ban đó đã được dựng lên, đứng đầu là những vị “chức sắc Công giáo”, các linh mục được gắn nhãn “quốc doanh” được tận dụng tối đa, mà nhiều vị trong đó, không hiểu vì lý do gì, đã tích cực hoặc “phải tích cực” để chống chèo cho nó tồn tại mà không hiểu để làm gì?
Phải chăng, cũng có những người tu hành nhưng chưa hết cái tham, sân, si nên muốn trở nên nổi tiếng? Hay họ cũng được hưởng những đặc ân mà các linh mục khác không có? Đã có những tấm gương nhãn tiền của các vị chức sắc về tư cách, đời sống của mình khi “được” làm tôi hai chúa. Đã có những tấm gương mù, gương xấu cho giáo dân nhìn vào mà coi khinh. Họ sẽ tồn tại với lịch sử Giáo hội – Lịch sử của một giai đoạn đau thương.
Tất nhiên, cũng có nhiều linh mục, nhiều người Công giáo chân chính khác bất đắc dĩ “được” vào đó. Bởi nếu không, việc đi lại, phục vụ và những điều kiện tối thiểu sẽ gặp những khó khăn rất lớn, hoặc họ không muốn luôn bị cầm cố trong bốn bức tường nhà xứ của thời sắt máu nhất của Cộng sản. Vụ Đông Yên thuộc Giáo phận Vinh năm 1969 với linh mục Nguyễn Hồng Giáo là một điển hình cho vấn đề này.
Cái khó hiểu, là thời đó đã qua, nhưng vẫn còn tồn tại nhiều người hăng say cống hiến trong cái Ủy ban đó, dù với người Công giáo Việt Nam, nó như một cái thây ma đã chết từ khi mới lọt lòng.
Vì có cái Ủy ban kia, một tờ báo được lập nên để tạo ra thanh thế, tờ báo “Chính Nghĩa” ngày trước, tiền thân của tờ báo “Người Công giáo Việt Nam” ngày nay - Cơ quan của Ủy ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam.
Một tờ báo mà người Công giáo Việt Nam không có tiếng nói của mình. Những bài viết, những hình ảnh trong đó đa số cũng chỉ ca ngợi đất nước tươi đẹp, truyền thống cách mạng kiên cường, các chính sách của Đảng, Nhà nước, những bài viết bàn về giáo dục giới tính… và may ra có những bài viết của các “giáo gian” kiểu như “Phùng Nhân Quốc” được đăng là nhiều.
Tôi đã đọc các bài trong ba số liền nhưng không có một dòng chữ nào về những vấn đề mà Người Công giáo Việt Nam đang bức xúc, đang cần một tiếng nói như vụ đất đai Tòa Khâm sứ, đất đai Thái Hà, Hà Đông… cũng như hàng loạt các vụ việc trước đây liên quan đến sinh mệnh của Giáo hội. Tất cả những điều đó, với tờ báo mang danh “Người Công giáo Việt Nam” đều xa lạ, những chuyện đó, chỉ là những chuyện của Người Công giáo mà thôi.
Phải chăng, với tờ báo “Người Công giáo Việt Nam” những cuộc cầu nguyện rầm rộ, những đêm dài rét mướt trên Tòa Khâm sứ, những vụ việc ở Hà Đông, Thái Hà, ở nhiều nơi khác nữa như Huế, La Vang, Sài Gòn, Dòng Thánh Giuse Nha Trang… không phải của người Công giáo Việt Nam? mà là của “các thế lực thù địch” với họ?
“Người Công giáo Việt Nam”, tờ báo của Ủy ban Đoàn kết Công giáo - một sản phẩm được sinh ra nhằm một mục đích xa lạ với người Công giáo. Vì đâu phải chỉ khi có nó, người Công giáo mới đoàn kết? Giáo hội Việt Nam gần 500 năm nay, luôn đồng hành với dân tộc, với đất nước, bao người Công giáo đã ngã xuống vì đất nước này, dân tộc này qua các thời kỳ khác nhau, đâu cần phải có cái Ủy ban đó mới yêu nước, yêu Hòa bình?
Những mỹ từ đẹp đẽ đó, thực chất là để che đậy một ý đồ ngay từ khi manh nha là lập nên một giáo hội quốc doanh tự trị, vì vậy, việc không muốn hiệp thông, tuân phục Tòa thánh Vatican là chuyện đương nhiên.
Đến đây, chắc bạn đọc đã hiểu: Vì sao “Người Công giáo Việt Nam” đã sửa thơ của Linh mục Tổng Đại diện Giáo phận Vinh F.X. Võ Thanh Tâm. Vì sao những danh từ Vatican, La Mã đã không được sử dụng mà thay bằng từ khác, vì sao những “cờ vàng trắng”, những kẻ “trong xà lim” không được xuất hiện trên “Người Công giáo Việt Nam”.
Đơn giản là vì Vatican, La Mã là những địa danh xa lạ với “Người Công giáo Việt Nam” nên không được phép nhắc đến. Vì“Ở Việt Nam không có tù nhân tôn giáo, chỉ có những kẻ vi phạm pháp luật bị bắt giam” như lời các quan chức của Đảng và Nhà nước thường xuyên tuyên bố. Vậy thì làm gì có hát Salve trong xà lim và xà lim của nhà tù Cộng sản làm gì có “đắng cay”? Vì việc thờ phụng chỉ được thực hiện trong các khuôn viên của đất đai tôn giáo thì làm gì có chuyện cổ vũ những chiếc băng vắt qua đường, nến hoa lừng trước ngõ?. Nói vậy hóa ra việc cầu nguyện của giáo dân Hà Nội bên lề đường khi Tòa Khâm sứ bị khóa kín vừa xẩy ra là chuyện bình thường trong sinh hoạt tôn giáo sao? Phải nói đó là “Vi phạm pháp luật” chứ? Nói vậy hóa ra trái ngược với đường lối tuyên truyền của Đảng sao?
Vì vậy, mà hiển nhiên cần phải cắt, phải sửa, kệ tác phẩm què cụt, biến tướng, kệ tác giả bất bình.
Điều cần nói thêm là khi được hỏi “Vì sao biết đó là một tờ báo chỉ mạo danh người Công giáo, mà Cha lại còn gửi bài cho họ”? tôi nhận được câu trả lời: “Để những hạt giống tốt được cấy trồng cho bớt đi những giống cỏ dại chiếm đất trên đó”?
Có lẽ Linh mục Tổng đại diện đã nhầm khi đặt mục đích của mình?
Bởi với ngân sách nhà nước cấp, thì đất đai tha hồ để mà tô vẽ. Bởi khi được nuôi dưỡng bằng tiền của dân, thì ngoài “Người Công giáo Việt Nam” còn có thêm “Công giáo và dân tộc” và chắc sẽ còn có thêm “Công giáo và Cách mạng Xã hội chủ nghĩa” rồi “Công giáo và Chủ nghĩa Mác – Lê nin vô địch” hoặc “Người Linh mục Cộng sản” cũng không là chuyện lạ.
Bởi tất cả báo chí Việt Nam hiện nay đều đặt dưới sự lãnh đạo tuyệt đối của Đảng Cộng sản và mới đây Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã tuyên bố cấm tuyệt đối việc tư nhân hóa báo chí. Cũng như ông Bộ trưởng Thông tin – Truyền thông Lê Doãn Hợp mới đây đã tuyên bố đưa người nắm chức Tổng biên tập trong các tờ báo để báo chí phải “đi đúng lề đường bên phải” do Đảng đã chỉ ra.
Hà Nội, Ngày 18 tháng 2 năm 2008
J.B. Nguyễn Hữu Vinh
Bài thơ:
HẠNH PHÚC NGƯỜI CÔNG GIÁO