Chắc có lẽ cũng chẳng cần phải học cao hiểu rộng hay phải tìm hiểu để hiểu được thập giá. Với người bình thường, ai cũng có thể hiểu rằng thập giá chính là nơi mà người ta dùng để treo những người tử tội. Và như thế, những ai phải bước lên thập giá để chịu án tử thì đồng nghĩa đó là người tội lỗi.

Thập giá là như vậy. Hẳn nhiên người Công Giáo thì quá rõ và có khi người ngoài Công Giáo cũng biết được rằng vào ngày thứ Sáu đẹp trời nọ, trên đỉnh đồi Canvê có 3 cây thập giá dựng sẵn trên đó để chờ đưa 3 tên phạm tội tày đình để treo lên đó. Nhưng, nực cười thay là có một cây thập giá ở giữa lại mang thân phận của một con người vô tội để rồi cây thập giá giá ở giữa đó không còn gọi là thập giá nữa mà là thánh giá.

Thập giá thì mang thân phận người tử tội. Thánh giá lại mang thân phận của một kẻ chết vì yêu.

Cũng vì quá yêu nhân loại và đặc biệt là yêu con người tội lỗi để rồi “tên tử tội” mang tên Giêsu đã vâng phục, đã vui vẻ bước lên cây thập tự. Chính khi bị treo lên cây thập tự thì “tên tử tội” giương mọi người lên và để cứu con người như Môsê ngày xưa giương con rắn đồng trong sa mạc.

Chắc hẳn ta còn nhớ câu chuyện mạc khải ơn cứu độ trong sa mạc.

Trong sa mạc, người Do thái đã phạm tội thờ thần ngoại và đúc bò vàng để thờ lạy, họ hay phàn nàn kêu trách Chúa. Họ bị phạt nặng. Đức Chúa để cho rắn lửa bò ra cắn chết nhiều người. Họ sợ hãi xin ông Môsê cứu chữa. Ông Môsê khẩn cầu cho dân. Đức Chúa nói với ông : "Ngươi hãy làm một con rắn và treo lên một cây cột. Tất cả những ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đó, sẽ được sống". Ông Môsê “làm một con rắn bằng đồng và treo lên một cây cột. Và hễ ai bị rắn cắn mà nhìn lên con rắn đồng, thì được sống" (Ds 21, 4b-9).

Ở sa mạc, con rắn cứu dân khỏi cái chết do rắn cắn nhưng trên đồi Canvê thánh giá mang ơn cứu độ cho con người.

Điều đáng tiếc hay phải nói là bi đát nhất của thân phận con người đó chính là không ai nhận ra thập giá ở đồi Canvê đã nở hoa cứu độ khi mang thân phận con người Giêsu. Thập giá của ngày thứ Sáu Thánh đã trở nên thánh giá của tình yêu.

Ở trên đỉnh đồi Canvê chiều thứ Sáu buồn đó, sau khi truy tố và hành xác “tử tội” Giêsu thì chẳng còn ai cả ngoại trừ người môn đệ Chúa yêu và Đức Trinh Nữ Maria. Dẫu rằng trước đó, trên hành trình thương khó cũng có kẻ này người nọ, có cả các môn đệ nữa nhưng đến lúc mà ân nhân của người ta bất lực trước quyền lực thế gian thì người ta buông xuôi tất cả. Trước tòa án, trên đường thương khó, chắc hẳn cũng có sự hiện diện của những người đã lãnh được ơn này ơn kia của “tên tử tội” nhưng rồi mắt họ khép lại và lòng họ chai cứng.

Cuối cùng, ta chỉ thấy Gioan và Mẹ Maria.

Có lẽ không ai xấu hổ và nhục cho bằng người mẹ có con mang án tử và phải chứng kiến cả cuộc khổ nạn của đứa con mà mẹ mang nặng đẻ đau cũng như 3 năm bú mớm và 30 năm trường chăm bẵm.

Trên đỉnh đồi Canvê, ta được nhìn thấy mối tình thập tự, mối tình yêu thương đặc biệt của Mẹ Maria.

Trong những ngày cận kề với cái chết của “tên tử tội” Giêsu, ta được mời gọi nhìn lại mối tình thập tự đó để rồi ta soi mình ta, ta soi cuộc đời của ta với mầu nhiệm thập giá.

Cô Ann Thomas có kể lại câu chuyện sau đây. Hôm đó, cô và Betty ghé một sạp bán đồ phê’ thải. Ann vừa lôi ra một khay đồ linh tinh, Betty bước tới hỏi:

- Có đồ gì đáng giá không?

Ann trả lời:

- Không, toàn là đồ năm vố thôi.

Đoạn cô bước sang bên cạnh nhường cho Betty vào xem. Betty chăm chú nhìn vào đống lặt vặt, nhặt lên một cây thánh giá cũ kỹ han rỉ và nói:

- Thật khó mà tin được. Tôi đã tìm được đồ quý: cây thánh giá này làm bằng chất bạc xưa.

Cô bạn của Ann bèn về nhà lau chùi và đánh bóng cây thánh giá. Đây quả là một vật quí. Về sau, đứa con trai bảy tuổi của Betty tên Bobby cầm cây thánh giá lên, cung kính ngắm nghía hồi lâu. Bỗng nhiên cậu bé oà lên khóc. Betty liền hỏi:

- Con sao vậy?

Bobby nói:

- Con không cầm lòng được khi thấy Chúa Giêsu bị treo trên thập giá.

***

Ba người nhìn vào cây thập giá, có ba thái độ khác nhau: một người dửng dưng cho là đồ ve chai, người khác thích thú vì khám phá ra vật quí, còn người khác nữa lại xúc động rơi lệ vì nhận ra Chúa Giêsu chịu đau đớn trên thập giá.

Người tín hữu Kitô mỗi ngày nhìn thấy thập giá, nghe nói về thập giá. Vậy thập giá là gì? Thập giá trên tháp chuông, thập giá trên bàn thờ, thập giá bày bán trong tiệm, thập giá treo trên tường, thập giá cắm trong nghĩa trang, thập giá trong nghệ thuật, thập giá trong thi ca.

Xin cho mỗi người chúng ta cũng biết nhìn lên gương Mẹ Maria để rồi ta can đảm như Mẹ vác thập giá như Mẹ trong đời sống hàng ngày. Và nhất là cho ta xin được ơn, đủ ơn để vác như Mẹ đã vác. Và, ta cũng xác ơn can đảm để xác tin như Thánh Phaolô xác tín trong tâm tình gửi thư cho tín hữu Galat : “Phần tôi, ước chi tôi đừng có tìm vinh quang nơi điều gì khác ngoài thập giá của Chúa Kitô, Chúa chúng ta” (Ga 4,16).