Trang
Website của Tổng Giáo phận Hà Nội, Tổng Giáo phận Huế và một số Giáo phận ở Việt
Nam đăng bài viết “Tổng Giáo phận Hà Nội
mở án phong chân phước và phong thánh cho Tôi tớ Chúa, Đức Cha Francois Pallu”,
trong đó có viết: “Trước lời thỉnh cầu
trên, Đức Tổng Giám mục Giuse Vũ Văn Thiên đã ban hành sắc chỉ chấp thuận và
công bố Bản kiến nghị (Libellus) của Cáo thỉnh viên để chính thức khởi sự vụ án
cấp giáo phận”.
Sắc chỉ
là gì và ai có quyền ban hành sắc chỉ? Sắc chỉ là từ Hán được đọc theo âm Hán
Việt:
-Sắc (bộ
Phộc) là sắc lệnh, tờ chiếu mệnh của vua ban cho quan dân gọi là sắc.
-Chỉ (bộ
Nhật) là chỉ dụ, lời vua ban cho tôi dân gọi là chỉ(*)
Như vậy
chỉ có nhà vua mới ban hành sắc chỉ, ngoài ra không có vị quan nào được ban
hành sắc chỉ cả! Trong Giáo hội Công giáo, Giáo hoàng là người đứng đầu lãnh đạo
quốc gia Vatican cũng như toàn thể tín đồ Công giáo trên toàn thế giới và Giáo
hoàng được xem như vị vua của Giáo hội Công giáo. Do đó chỉ có Giáo hoàng mới
có quyền ban hành sắc chỉ.
Ngoài
ra một vài Giáo phận ở Việt Nam, gọi thánh lễ Giáng sinh, Phục sinh được Giám mục
Giáo phận chủ sự tại nhà thờ Chánh tòa của Giáo phận là “Thánh lễ Đại triều”.
Thế
nào là “Đại triều”, thế nào là “Thường triều”? Và Đại triều, Thường triều diễn
ra ở đâu?
Theo
Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ do Nội các triều Nguyễn biên soạn: “Phàm khi gặp
Nguyên đán, Đoan dương, Vạn thọ hay gặp lễ Khánh hạ, phải đặt một buổi chầu
Hoàng đế ngự điện Thái Hòa nhận mừng, những buổi ấy đều đặt nghi lệ đại triều. Còn mỗi tháng, ngày mồng 1,
ngày rằm Hoàng đế ngự điện Cần Chánh nhận chầu, đều đặt nghi lệ thường triều”
Trước
đó vào năm Gia Long thứ 5 (1806) nghị định: “Mỗi tháng, ngày mồng 1, ngày 15 đặt
nghi lệ đại triều ở sân điện Thái
Hòa, những ngày mồng 5, mồng 10, 25 đặt nghi lệ thường triều ở sân điện Cần Chánh”(**)
Như vậy
nghi lệ đại triều và thường triều đều diễn ra trong Đại nội – Kinh đô Huế. Nghi
lệ đại triều diễn ra tại điện Thái
Hòa và nghi lệ thường triều diễn ra tại
điện Cần Chánh (điện Cần Chánh nằm sau lưng điện Thái Hòa).
Nếu
đem từ ngữ “Đại triều/ Thường triều” áp dụng vào Thánh lễ của Công giáo thì
“Thánh lễ đại triều” diễn ra tại ngay Đền thờ thánh Phê rô ở Rome và do Đức
Thánh Cha chủ sự. Còn thánh lễ Giáng sinh, Phục sinh do các Giám mục chính tòa
chủ sự tại các nhà thờ Chánh tòa của Giáo phận không thể gọi là “Thánh lễ đại
triều” mà nên gọi là “Thánh lễ trọng thể”.
Ngày
nay Tự điển tiếng Việt, Tự điển Hán Việt được xuất bản một cách rộng rãi, tha hồ
mà nghiên cứu. Do đó chúng ta phải sử dụng từ ngữ một cách chính xác, nếu dùng
từ ngữ như đã nêu trên sẽ bị gọi là “tiếm lạm từ ngữ”.
Nguyễn Văn
Nghệ
Giáo xứ Cây Vông – Nha
Trang
Chú thích:
(*)- Thiều Chửu, Hán Việt tự điển, Nxb Đà Nẵng, t. 247 & 256
(**)- Nội các triều Nguyễn, Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ tập 6,
Nxb Thuận Hóa, t. 67
-Nguyễn Sĩ Giác, Đại Nam điển lệ
toát yếu, Nxb TPHCM, t. 312-313
-Vũ
Quốc Thông, Pháp chế sử Việt Nam, Nxb
Tủ sách Đại học Sài Gòn, xem Phân đoạn I Phiên Đại triều, t.122 và Phân đoạn II
Phiên Thường triều, t.123
)
)
)
)
