Chúng ta đã biết biến cố
khủng bố tòa nhà tháp đôi của Mỹ 11.09.2001 và gần đây, vụ cháy tại nhà thờ Đức
Bà Paris 15.04.2019. Một bên là biểu tượng cho đỉnh cao văn minh nhân loại, còn
bên kia là đặc trưng của Kitô giáo nói riêng và là gia sản chung của nền văn hóa
Châu Âu. Một đàng thuộc vật chất, đàng kia thuộc tinh thần nhưng cả hai cùng
chung một điểm kết là những cuộc trở về với giá trị tinh thần và tôn giáo của
một số người được các bài báo ghi nhận. Chúng ta mượn những biến cố quan trọng
này để suy tư về cách Thiên Chúa hành động trong thế giới hiện đại này trong Mùa
Phục Sinh.
Một vài ghi nhận về tình
hình tôn giáo sau biến cố khủng bố 11.09.2001 tại Mỹ. Tờ báo Wall Street Journal
cho biết rằng số người quan tâm theo dõi các chương trình tôn giáo trên Truyền
hình Mỹ đã tăng lên vùn vụt. Những cuộc thăm dò còn cho thấy số người đi nhà thờ
cũng tăng lên nhiều. Chẳng hạn ở Anh: Tại nhà thờ chính toà Winchester, con số
tăng là 60%. Việc đọc kinh tại các nơi công cộng, kể cả các cơ sở như trường học,
hội đồng thành phố, cơ quan lập ở Hoa Kỳ cũng vậy. Nói chung, người ta quan tâm
hơn đến tôn giáo. Bài báo còn viết: "Ngay cả một số người vô thần hình như
cũng đã tìm thấy Thiên Chúa". Ngoài ra, chúng ta phải nhắc đến một số lớn
trong họ muốn trở về với những giá trị truyền thống như gia đình, tình bạn, tôn
giáo…Cụ thể như trường hợp của một thanh niên đã phát biểu sau biến cố kinh
hoàng này: Trước biến cố này xảy ra, tôi đã có ý định ly dị với vợ, giờ đây, tôi
đã thay đổi với ý thức rằng không gì giá trị bằng gia đình. Và còn nhiều chứng
từ khác nữa.
Có thể
nói, tòa Tháp Đôi này đã từng là niềm tự hào và kiêu hãnh của người Mỹ nói riêng
và của thế giới nói chung. Nơi đây, có những con người được kính trọng và ngưỡng
mộ vì đã cống hiến cho sự tồn tại và phát triển cho nền văn minh cả nhân loại.
Cũng nơi ấy, tòa tháp đôi chọc thẳng trời tượng trưng cho những bộ óc siêu việt
muốn đặt mình làm thượng đế hầu biến đổi số phận con người. Rằng: mọi sự đều
được giải quyết bằng tiền và những gì không song phẳng bằng tiền thì lại được
thanh toán bằng rất nhiều tiền. Tắt một lời, tiền là giải pháp cho mọi vấn đề
trong xã hội đề cao duy vật đến mức vô thần. Và rồi, cuộc khủng bố đã quét sạch
hàng ngàn mạng sống trong tích tắc khiến bộ kiểm soát an ninh cũng chẳng kịp trở
tay. Lúc đó, nhiều người đã ngộ ra rằng đời sống con người thật vô nghĩa khi bám
vào vật chất và nền khoa học tân tiến như hiện nay.
Nếu ngày
xưa, Thiên Chúa đã ngăn chặn việc xây dựng tháp Baben khi làm cho ngôn ngữ họ
bất đồng, đã triệt hạ những âm mưu đen tối muốn ngạo với Trời bằng một cuộc chia
rẽ họ với nhau, thì ngày nay, Ngài đã thanh tẩy nhiều người ngang qua những tên
khủng bố. Tất nhiên, không ai lại có thể giải thích rằng Thiên Chúa là nguyên
nhân của vụ sát hại đẫm máu này, nhưng Ngài đã rút ra sự lành từ sự dữ do chính
con người lạm quyền tự do gây nên cho nhau. Có một đường thẳng được vẽ từ những
đường cong do sai lầm của con người, từ đó, nhiều người không còn quá bám víu
vào vật chất mà quay trở về với tôn giáo. Có thể nói, đây là nhu cầu thiết yếu
của tinh thần con người. Nếu như thể xác cần đến thực phẩm để đáp ứng và thỏa
mãn nhu cầu tự nhiên thế nào thì linh hồn cũng cần được “nghỉ yên” trong Chúa
như vậy, vì con người vốn là một tinh thần nhập thể, một hữu thể mang tính tôn
giáo.
Phải
chăng chính khi con người chứng kiến bao cái chết của người thân mà đã phản tỉnh,
nghĩ đến cái chết của mình một ngày nào đó để khả dĩ buông bỏ những đam mê quyền
lực và tiền tài ? Những tài năng vốn là quà tặng Thiên Chúa ban để con người
hưởng nhờ hầu phục vụ mọi người và qui hướng về Ngài nhưng con người đã xa rời
“quỹ đạo” đó mà đề cao cái tôi của mình. Thiết tưởng, chúng ta cần nghe lời
khuyên của Đức Phanxicô trong tông huấn Đức Kitô Hằng Sống (Christus
Vivit) rằng: “Niềm tin vào Đức Giêsu dẫn tói niềm hy vọng to lớn hơn, cho ta
một sự chắc chắn không dựa trên các phẩm chất và năng khiếu của mình, nhưng dựa
trên lời Thiên Chúa, trên lời mời gọi đến từ Ngài” (số 141). Lời mời gọi đến
từ Ngài là gì nếu không phải là hãy lo cho mình và mọi người được cứu độ nhờ vào
tài năng Ngài ban, chứ không phải bám chặt vào chúng để làm phình to cái tôi của
mình. Chúng ta đừng quên rằng Chúa hạ bệ những ai quyền thế, Ngài có thể dùng
tay con người để phá hủy những tòa nhà chọc trời mà cho phát sinh từ đó, những
tâm hồn khiêm nhu biết quy hướng mọi sự về Chúa, và nếu có sự tự hào nào thì
cũng hãy tự hào trong Ngài. Đó là điều thánh Phaolô đã trải nghiệm từ sau cuộc
ngã ngựa trên đường Đa mát.
Còn nghĩ
về vụ cháy tại nhà thờ Đức Bà Paris vào dịp Tuần Thánh thì có lẽ mọi cảm xúc nơi
chúng ta cứ như mới đây. Mọi sự trở nên sống động từ những đoàn người tụ tập
nhau cầu nguyện với tâm tình tiếc thương cho một phần gia sản tôn giáo đã bị
thiêu rụi, nhưng thật ra, họ cần nhận biết và cầu nguyện cho một phần cảm thức
tôn giáo bên trong đã bị tục hóa từ lối sống vật chất hưởng thụ.
Ở đây,
chúng ta cần nhắc lại lời cảnh báo của Vị Cha Chung trong tông huấn mới này rằng
ngày nay người ta đề cao một thứ linh đạo không có Thiên Chúa ( x. Christus
Vivit số 184). Nghĩa là Thiên Chúa không hiện hữu hoặc Ngài có đó nhưng chẳng
tác động và ảnh hưởng gì đến đời sống con người. Từ đó, con người sùng bái vật
chất và tôn vinh các khoa học kỹ thuật. Thật vậy, mọi sự nơi con người từ những
đòi hỏi vật chất đến các nhu cầu tinh thần đều được đáp ứng và thỏa đáng trong
thế giới này, thiên đàng tại thế là vậy !
Lúc này,
Chúa đã dùng một cơn hỏa hoạn để thức tỉnh lòng người, và cảm xúc ấy còn đọng
lại qua lời
Tổng Thống Pháp Emmanuel Macron nói tại hiện trường và trên Twitter: “Nhà thờ
Đức Bà là lịch sử của chúng tôi, là văn hoá của chúng tôi, một phần tâm linh của
chúng tôi, là nơi tổ chức các sự kiện lớn của chúng tôi, bệnh dịch, chiến tranh,
sự tự do, tâm chấn của cuộc sống chúng tôi […] Như tất cả đồng bào, tôi rất đau
buồn khi thấy một phần trong chúng ta bị thiêu rụi.”
Có lẽ, chính khi nhận ra một phần trong chúng ta bị thiêu rụi mà họ khát
khao được chữa lành.
Thật vậy, họ đã sống trong
một xã hội tân tiến với mọi nhu cầu đều được đáp ứng và ngay cả những bệnh tật
hầu như đều được chữa lành và đẩy lùi nhờ nền y khoa hiện đại. Nhưng rồi, họ trở
nên bất lực vì một nỗi đau tinh thần mà chỉ có một Đấng từ trời cao mới chữa
lành được; khi ấy, họ bắt đầu quay về với tôn giáo. Quả thật, chỉ nơi Thiên Chúa
và qua Giáo hội cách nào đó, con người mới khả dĩ được chữa lành từ bên trong.
Người dân nước Pháp có thể cảm nhận một phần trong họ bị thiêu rụi, nhưng cũng
đồng thời, trải nghiệm một tác động chữa lành đến từ Chúa, và một mầm sống được
phát sinh từ đống đổ nát này; đó là nhu cầu cần được chữa lành và cứu độ đến
từ Ngài.
Chúng ta cũng ghi nhận một
sự biến đổi từ những người đã có thời gian bỏ nhà thờ và chỉ chuyên chăm việc
bác ái bên ngoài. Một trong số họ nghĩ rằng không cần phải đến nhà thờ gặp gỡ
Chúa mà chỉ cần gặp Ngài qua tha nhân và sống giới răn bác ái của Ngài là đủ.
Tắt một lời, họ sống linh đạo thực hành không cần nhà thờ. Họ nghĩ rằng đi lễ
cho lắm rồi về nhà lại cãi vã đôi co, chẳng bằng không cần đi lễ mà thực hành
bác ái. Thử quan sát và đánh giá cách thực hành đạo của một số người xem sao: họ
có làm việc thiện nguyện, bác ái chỗ này nơi khác, song họ chỉ chọn đối tượng mà
họ thích, rồi những ai xem ra không đáp lễ họ một cách cân xứng, họ bỏ mặc…Vậy
thử hỏi, họ làm thế vì Chúa hay vì cái tôi và cảm xúc nhất thời của họ. Đã đến
lúc có một cuộc hỏa hoạn nhằm thiêu rụi nhà thờ nơi mà họ được múc đầy ơn thánh
để có thể phục vụ vô vị lợi vì Chúa và vì các linh hồn, để rồi, họ nhận ra những
quan điểm sai lầm đã tạo nên một lối sống như một phong trào cấp tiến. Họ nhân
danh một thứ Đạo tại tâm mà bỏ qua hay xem nhẹ hoặc giản lược nghi lễ thờ
phượng như cách thức diễn tả đức tin sống động. Thật vậy, việc đến tham dự thánh
lễ tại các nhà thờ không chỉ diễn tả mầu nhiệm hiệp thông trong Giáo hội mà còn
từ đó, chúng ta lãnh nhận các nguồn ơn từ các Bí tích mà Giáo hội dọn sẵn cho
mọi con cái đến kín múc để khả dĩ mỗi người tiến vững và tiến mạnh trên hành
trình dương thế. Hơn nữa, chúng ta đến đây để được đón nhận chính Chúa trong Bí
tích Thánh Thể, từ đó, Chúa sẽ cùng hành động với ta, và ta sẽ phục vụ một cách
quảng đại cả những người chúng ta không ưa thích và những kẻ thù. Thật vậy, chỉ
những ai có sức mạnh của Chúa mới khả dĩ dễ dàng tha thứ và phục vụ cho những
người ghét bỏ và mưu toan xâm hại đến mình. Đó là điều Chúa Giêsu đã làm gương
khi chết để mang ơn cứu độ cho mọi người và cả những kẻ phản bội và giết Người.
Ngoài ra,
chúng ta còn có thể ghi nhận ngay hôm sau vụ cháy, hình ảnh cây thánh giá rọi
sáng còn nguyên vẹn giữa đống đổ nát đã làm cho nhiều người công giáo chấn động
ở Pháp cũng như trên khắp thế giới. Cha xứ Pierre-Hervé Grosjean, giáo phận
Versailles đã viết câu tweet: “Bức hình này đáng giá hơn tất cả các bài giảng”.
Đúng vậy, phép lạ xảy ra hằng ngày trong đời
sống chúng ta nhưng không phải ai cũng đọc ra được ý nghĩa của từng biến cố để
nhận ra dấu chỉ yêu thương và quan phòng của Chúa ngõ hầu sống biến đổi bản thân
mỗi ngày.
Thông
thường những biến cố lớn ấy mới đánh động chúng ta, còn những chi tiết Chúa dùng
nho nhỏ trong đời như dấu chỉ âu yếm của Người Cha nhân lành thì đôi khi chúng
ta dễ dàng bỏ qua. Bởi vậy, chúng ta cần luyện cho mình một con tim nhạy bén như
thánh Gioan tông đồ để nhận ra sự hiện diện của Chúa Phục sinh trong cuộc đời
mình từ dấu chỉ ngôi mộ trống, hay mẻ cá lạ lùng ở biển hồ Tibêria…Thiết tưởng
không còn cách nào khác tốt hơn ngoài việc “ngã mình vào ngực Chúa Giêsu” để có
thể lắng nghe tiếng thổn thức của lòng Ngài và khám phá ra ơn gọi và kế hoạch
của Ngài trong cuộc đời mình. Có thế, lời của Đức Phanxicô sẽ khích lệ mỗi người
chúng ta, khi ngài nói: “Người lấp đầy đời sống chúng con với sự hiện diện vô
hình của Người; các con đi đến đâu, Người cũng chờ đón các con ở đấy” (tông
huấn Christus Vivit số 125).
EYMARD An
Mai Đỗ O.Cist.
)
)
)
)
