I. DẪN VÀO PHỤNG VỤ 

Phần đông giáo dân đều hiểu rằng Mùa Chay là khoảng thời gian ăn năn sám hối nên việc ăn chay, cầu nguyện và làm việc lành phúc đức được mọi người đặc biệt quan tâm thực hiện. Hiểu như vậy không sai tý nào. Nhưng nếu hiểu cách sâu xa và bao trùm hơn thì Mùa Chay chính là thời gian để các tín hữu thể hiện thái độ và hành động của mình với tư cách là kẻ tin.

Từ lời ông Mô-sê nói với dân Ít-ra-en (bài đọc 1) và lời của Thánh Phao-lô viết cho cộng đoàn tín hữu Ro-ma (bài đọc 2) đến lời nói và việc làm của Chúa Giê-su trong cuộc chiến đấu với Xa-tan (bài Phúc Âm) đều làm nổi bật thái độ và hành động của những kẻ tin vào Thiên Chúa.

Vậy chúng ta hãy đọc kỹ và suy niệm ba bài Sách Thánh để hiểu và có thái độ và hành động của những kẻ tin vào Thiên Chúa.

II. LẮNG NGHE LỜI CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH

[Ghi chú: Chúng tôi dùng bản dịch các bài Thánh Kinh của cố linh mục Giu-se Nguyễn Thế Thuấn, DCCT, đăng trên mạng Tin mừng cho người nghèo]

2.1 Trong bài đọc 1 (Đnl 26, 4-10): Lời tuyên xưng đức tin của dân được tuyển chọn.   4 Tư tế sẽ lấy giỏ tự tay ngươi và ngài sẽ đệ lên trước tế đàn của Yavê Thiên Chúa của ngươi. 5Bấy giờ ngươi sẽ xướng lên và nói trước nhan Yavê Thiên Chúa của ngươi : “ Cha tôi là một người Aram phiêu lạc ; ngài xuống Aicập và đã ngụ nhờ ở đó, với ít mạng người ; nhưng ở đó ngài đã nên một nước lớn lao, hùng hậu và đông đảo. 6 (Rồi) người Aicập đã xử ác nghiệt với chúng tôi, và đặt trên chúng tôi lao công cực khổ. 7 Và chúng tôi đã kêu lên với Yavê Thiên Chúa của tổ tiên chúng tôi, và Người đã nghe tiếng chúng tôi ; Người đã nhìn đến cảnh đọa đầy, lầm than, áp bức chúng tôi phải chịu. 8 (Và) Yavê đã đem chúng tôi ra khỏi Aicập với tay mạnh, cánh tay giương, với khiếp đảm lớn lao, với dấu lạ và điềm thiêng. 9 Người đã đem chúng tôi đến chỗ này ; Người đã ban cho chúng tôi đất này, đất chảy tràn sữa mật. 10 Và bây giờ, này tôi xin dâng của đầu mùa trái trăng đất ruộng Người đã ban cho tôi, lạy Yavê ! ”

Đoạn ngươi đệ lên trước nhan Yavê Thiên Chúa của ngươi ; và ngươi phục lạy trước nhan Yavê Thiên Chúa của ngươi. 

2.2 Trong bài đọc 2 (Rm 10, 8-13): Người tín hữu tuyên xưng đức tin vào Đức Ki-tô.  8 Nhưng (sự công chính) nói gì?: Lời gần bên ngươi, nơi miệng ngươi và trong lòng ngươi. Ðó là lời đức tin chúng tôi rao giảng. 9 Bởi vì nếu ngươi tuyên xưng nơi miệng ngươi: Yêsu là Chúa! Và nếu ngươi tin trong lòng ngươi: Thiên Chúa đã cho Ngài sống lại từ cõi chết! Ngươi sẽ được cứu. 10 Vì tin trong lòng thì được sự công chính, và tuyên xưng nơi miệng thì được ơn cứu rỗi. 11 Vì Kinh Thánh nói: Phàm ai tin vào Người thì sẽ không phải hổ thẹn. 12 Quả không có phân biệt giữa Do Thái và Hy Lạp: vì cũng một Ðấng làm Chúa mọi người, hào phóng với mọi kẻ kêu với Ngài. 13 Vì: mọi kẻ kêu Danh Chúa sẽ được cứu.

2.3 Trong bài Tin Mừng (Lc 4,1-13): Đức Giê-su được Thánh Thần dẫn vào hoang địa và chịu cám dỗ.  1 Ðức Yêsu đầy Thánh thần, đã bỏ bờ sông Yorđan và được Thần khí đưa vào sa mạc, 2 mà chịu ma quỉ cám dỗ bốn mươi ngày. Trong các ngày ấy, Ngài không ăn gì cả; và mãn thời gian đó, thì Ngài đói. 3 ma quỉ mới nói với Ngài: "Nếu Ngài là Con Thiên Chúa, thì hãy truyền cho viên đá này biến thành bánh!" 4 Và Ðức Yêsu đáp lại với nó: "Ðã viết rằng: Người ta sống không chỉ nhờ bánh".

5 Rồi nó đem Ngài lên cao, và trong nháy mắt, nó chỉ cho Ngài thấy hết các nước thiên hạ; 6 và ma quỉ nói với Ngài: "Tôi hiến cho Ngài uy quyền đó hết thảy và vinh quang của các nước ấy, vì nó đã được phó thác cho tôi, và tôi muốn hiến cho ai tùy ý tôi; 7 vậy nếu Ngài bái xuống lạy tôi, thì nó sẽ là của Ngài tất cả". 8 Và đáp lại, Ðức Yêsu bảo nó: "Ðã viết: Người phải bái lạy Chúa, Thiên Chúa của ngươi, và chỉ thờ phượng một mình Người".

9 Ðoạn nó đem Ngài tới Yêrusalem và đặt Ngài trên thượng đỉnh Ðền thờ, mà nói với Ngài: "Nếu Ngài là con Thiên Chúa, thì từ đây hãy gieo mình xuống dưới; 10 Vì đã viết rằng: Vì ngươi, Người sẽ ra lịnh cho các thiên thần gìn giữ ngươi; 11 và rằng: Họ sẽ nâng ngươi trên bàn tay họ, kẻo ngươi lỡ vấp chân phải đá".

12 Và đáp lại, Ðức Yêsu bảo nó: "Ðã có nói rằng: Ngươi chớ thử thách Chúa, Thiên chuá của ngươi".

13 Và khi ma quỉ đã xong mọi chước cám dỗ, thì nó lìa bỏ Ngài mà đợi dịp.

 III. KHÁM PHÁ CHÂN DUNG VÀ SỨ ĐIỆP CỦA THIÊN CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH

3.1 Chân dung của Thiên Chúa

3.1.1 Bài đọc 1 (Đnl 26,4-10) là những lời của ông Mô-sê giảng giải cho dân Ít-ra-en về cách họ phải đối xử với Thiên Chúa như thế nào cho tương xứng. Ông đã khéo léo nhắc lại cách vắn gọn lịch sử của dân và cách Thiên Chúa đã cứu dân khỏi cảnh nô lệ Ai-cập và đưa dân vào Đất Hứa. Nhờ có đất và sự quan phòng đầy thương yêu của Thiên Chúa mà dân mới có hoa mầu, lương thực, sữa và mật… Vì thế dân Ít-ra-en dâng lên Thiên Chúa của lễ đầu mùa là để tỏ lòng biết ơn và quy phục Vị Chúa Tể Vũ Trụ và Lịch Sử của mình.

→ Trong trích đoạn Đnl 26,4-10 trên, chúng ta khám phá ra nhiều nét đáng yêu trên dung mạo của Thiên Chúa: Trước hết Thiên Chúa là Đấng đã nghe thấy lời kêu than của những người bị áp bức. Kế đến Thiên Chúa là Đấng ra tay giải thoát họ. Sau cùng Thiên Chúa là Đấng đồng hành với dân trong suốt cuộc hành trình vào Đất Hứa. Trong biến cố Xuất Hành (cũng là Vượt Qua) của dân Ít-ra-en, Thiên Chúa tự mạc khải vừa là Đấng yêu thương, vừa là Đấng quyền năng. Đó cũng chính là Thiên Chúa mà chúng ta tìm kiếm, tôn thờ và sống cùng!

3.1.2 Bài đọc 2 (Rm 10,8-13) là những lời Thánh Phao-lô Tông đồ nói về đối tượng của niềm tin của các Ki-tô hữu. Đối tượng đó là chính Chúa Giê-su Ki-tô, Con Một Thiên Chúa. So với những người Do-thái thì các Ki-tô hữu chúng ta đã tiến thêm được một bước trên con đường tìm kiếm, gặp gỡ và hiểu biết Thiên Chúa. Hay đúng hơn là mạc khải của Thiên Chúa đã chuyển sang một giai đoạn mới: Thiên Chúa tự mạc khải trong/qua Con Một là Chúa Giê-su Ki-tô. Để xứng đáng với hồng ân vĩ đại ấy của Thiên Chúa, các Ki-tô hữu vừa phải tin trong lòng vừa phải tuyên xưng ngoài miệng tức bằng lời nói và việc làm.  

→ Trong trích đoạn Rm 10,8-13 trên, chúng ta nhận ra Lời Thiên Chúa rất gần chúng ta, ở ngay bên, thậm chí ở trong chúng ta. Hơn nữa Lời ấy đã thành xác phàm và ở giữa chúng ta, làm bầu làm bạn và đồng hành với chúng ta, chuộc hết lỗi lầm của chúng ta để cho chúng ta được hòa giải và sống trong tình yêu của Cha. Đó là Chúa Giê-su Ki-tô mà chúng ta tin trong lòng và tuyên xưng ngoài miệng. Cách tuyên xưng thuyết phục nhất là sống theo giáo lý, mệnh lệnh, giới răn của Chúa.  

3.1.3 Bài Tin Mừng (Lc 4, 1-13) là đoạn Phúc âm Lu-ca tường thuật cách sống động và tỷ mỷ về những cơn/đợt/chước cám dỗ mà Sa-tan đã bày ra với Chúa Giê-su trong hoang địa. Sa-tan tìm hết mọi cách để kéo Chúa Giê-su ra khỏi vòng thân mật và đường lối của Thiên Chúa. Còn Chúa Giê-su thì nhất định không nhượng bộ Sa-tan một ly một tý nào. Của cải, vinh hoa, phú quý, lạc thú, quyền lực…. đối với Người, chả là gì cả! Trước sau Chúa Giê-su chỉ nghe Lời của Cha, chỉ thực hiện chỉ thị của Cha, chỉ tìm kiếm những gì làm đẹp lòng Cha mà thôi!

→ Qua đoạn Phúc Âm Lc 4, 1-13 này, chúng ta thấy Chúa Giê-su quả là Con Chí Ái của Cha và là mẫu mực cho cách sống -từ suy nghĩ qua lời nói và đến hành động- quy phục Thiên Chúa với tất cả lòng yêu thương, trí sáng suốt và ý chí kiên cường. Chúng ta hãy học với Người để (a) không bị Sa-tan, thế gian và xác thịt lừa gạt hay gài bẫy và (b) để luôn được sống trong tình thân và sự quy phục Thiên Chúa.

3.2 Sứ điệp của Lời Chúa:     

Sứ điệp của Lời Chúa hôm nay là thề hiện thái độ và hành động của những kẻ tin vào Thiên Chúa vì Thiên Chúa đã cứu thoát và hướng dẫn chúng ta từng giây từng phút. Chúng ta cứ nhìn vào Chúa Giê-su mà học theo: trong cơn cám dỗ của Sa-tan, Người đã kiên cường thể hiện thái độ và hành động của Người Con Chí Ái của Cha, Người Con mà Cha hết sức hài lòng.

IV. SỐNG VỚI THIÊN CHÚA VÀ THỰC THI SỨ ĐIỆP CỦA NGƯỜI

4.1 Sống với Thiên Chúa

Là Đấng rất gần gũi và thân thương đã ra tay cứu thoát con dân Ít-ra-en khỏi cảnh nô lệ Ai-cập và đưa dân vào Miến Đất Hứa.  

Là Chúa Giê-su, Đấng đã chiến thắng thần dữ là xa-tan trong hoang địa để gắn bó với Đấng đã sai Người đến trần gian để cứu chuộc nhân loại tội lỗi.  

Là Chúa Thánh Thần, Đấng luôn thông hiệp với Chúa Cha và với Chúa Con (Chúa Giê-su) trong mọi công trình tạo dựng và cứu độ nhân loại.  

4.2 Thực thi Sứ điệp của Người  

Để thực thi sứ điệp Lời Chúa hôm nay, tôi xét mình xem hàng ngày/tuần tôi sống với Thiên Chúa như thế nào:

* Tôi có cảm nhận được Thiên Chúa là Đấng hết sức gần gũi, lắng nghe, ra tay cứu vớt và ban muôn vàn ơn cho tôi không?

* Tôi có thể hiện thái độ và hành động của kẻ tin vào Thiên Chúa hay tôi sống chẳng khác gì những người không biết, không tin Chúa?     

* Tôi có chạy đến với Thiên Chúa và kêu cầu Người mỗi khi tôi bị áp bức, bóc lột, đau khổ không? Hay tôi chạy đến thày bói, tử vi, tướng số, cầu cơ, bùa ngải, người

đời để cậy nhờ trong những lúc gặp khó khăn, bế tắc?

V. CẦU NGUYỆN CHO HỘI THÁNH VÀ THẾ GIỚI

5.1 «Người đã nghe tiếng chúng tôi, đã thấy cảnh khổ cực, lầm than, áp bức chúng tôi phải chịu, đã dang cánh tay mạnh mẽ uy quyền, đã gây kinh hồn táng đởm và thực hiện những dấu lạ điềm thiêng, để giải thóat chúng tôi.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho loài người ngày hôm nay, nhất là cho những người bị áp bức, lầm than, cơ cực về vật chất cũng như tinh thần, để họ được Thiên Chúa đoái thương và giải thoát.

Xướng: Chúng ta hãy cầu xin Chúa!

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con!  

5.2 «Khi anh (em) đến dâng của đầu mùa, tư tế sẽ nhận lấy giỏ từ tay anh (em) và đem đặt trước bàn thờ Đức Chúa, Thiên Chúa của anh (em)» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho Hội Thánh Công Giáo khắp năm châu, cách riêng cho Đức Giáo Hoàng Phan-xi-cô, cho các Hồng Y, Giám Mục, Linh Mục và Phó Tế, để mọi Ki-tô hữu biết thể hiện lòng biết ơn đối với Thiên Chúa là Nguồn Mạch Mọi Ơn!

Xướng: Chúng ta hãy cầu xin Chúa!

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con!  

5.3 «Người ta sống không chỉ nhờ cơm bánh.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho các Ki-tô hữu trong cộng đoàn giáo xứ chúng ta, nhất là cho những người tham dự Thánh Lễ này, được ơn yêu mến việc đọc, học và suy niệm Lời Chúa để hàng ngày được Lời  Chúa nuôi dưỡng một cách phong phú và bền lâu.

Xướng: Chúng ta hãy cầu xin Chúa!

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con!  

5.4 «Tất cả những ai kêu cầu danh Đức Chúa sẽ được cứu thoát.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho tất cả những ai đang mòn mỏi chờ đợi được giải thoát khỏi cảnh bệnh tật, đói nghèo, bất công, áp bức, để họ cảm nghiệm được Lời Chúa là Lời hằng sống và linh nghiệm!

Xướng: Chúng ta hãy cầu xin Chúa!

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con!  

Giêrônimô Nguyễn Văn Nội.