I. DẪN VÀO PHỤNG VỤ        

1.1 Dù ngày mồng 3 Tết Nguyên Đán Bính Thân năm nay trùng vào ngày Thư Tư đầu Mùa Chay thì chúng ta vẫn có Lễ Tro vào đúng ngày thứ tư như mọi năm.  Theo NHỮNG QUY LUẬT TỔNG QUÁT VỀ NĂM PHỤNG VỤ VÀ NIÊN LỊCH của Giáo Hội thì “Mùa Chay nhằm chuẩn bị cử hành Lễ Vượt Qua. Phụng Vụ Mùa Chay giúp các dự tòng và các tín hữu cử hành Mầu Nhiệm Vượt Qua. Các dự tòng được chuẩn bị qua những giai đoạn khác nhau của việc nhập đạo; còn các  tín hữu thì qua việc tưởng niệm Bí Tích Thánh Tẩy và việc Sám Hối” (số 27). Như vậy Mùa Chay là thời gian đặc biệt để các tín hữu chuẩn bị cử hành Mầu Nhiệm Vượt Qua bằng hành động cụ thể và thiết thực là (a) tưởng niệm Bí Tích Thánh Tẩy và (b) Sám Hối.

(a) Tưởng niệm Bí Tích Thánh Tẩy: Tưởng niệm không chỉ là nhớ lại, không chỉ là nghĩ tới hay nhắc đến mà còn là mừng, là sống nữa. Một trong các yếu tố mang tính quyết định của Bí Tích Thánh Tẩy là người dự tòng long trọng và công khai (a) tuyên bố từ bỏ ma quỷ, (b) đồng thời khẳng định lòng tin và sự quy phục của mình đối với Thiên Chúa là Chúa Tể duy nhất là Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Nói một cách khác là nhìn nhận chủ quyền của Thiên Chúa trên tâm hồn và cuộc sống của mình.

(b) Sám Hối: Chúng ta là những tạo vật yếu đuối, mê muội và cứng đầu nên dễ sa chước cám dỗ và phạm tội khước từ Thiên Chúa, phủ nhận quyền thống trị yêu thương của Thiên Chúa và cắt đứt mối liên hệ mật thiết, có tính “sống còn” với Thiên Chúa là chính Sự Sống. Vì thế mà Mùa Chay là rất cần thiết, để chúng ta quay trở lại với Thiên Chúa và tái quy phục Người, vì chỉ có như thế, chúng ta mới xứng đáng cử hành Mầu Nhiệm Vượt Qua của Con Một Thiên Chúa và được thừa hưởng Ơn Cứu Độ của Mầu Nhiệm ấy.

1.2 “Hãy xé lòng chứ đừng xé áo” là cách nói “tượng hình” trong sấm ngôn của Thiên Chúa mà ngôn sứ Giô-en đã truyền lại cho Ít-ra-en và Hội Thánh nhắc lại với mọi Ki-tô hữu ngày Thứ Tư đầu Mùa Chay thánh. Ý nghĩa của sấm ngôn ấy là người tín hữu phải thay đổi thật sự, thay đổi từ gốc rễ, ngọn nguồn, thay đổi từ đáy lòng chứ không chỉ thay đổi bên ngoài tức thay đổi hình thức có tính phô trương mà sau này chính Chúa Giê-su cũng nhắc nhở trong Phúc Âm.

Chúng ta hãy đi sâu vào Lời Chúa để hiểu và thực thi việc canh tân, đổi mới và hoán cải trở về với Thiên Chúa như Người mong muốn và mời gọi.

II. LẮNG NGHE LỜI CHÚA TRONG BA BÀI THÁNH KINH

[Ghi chú: Chúng tôi dùng bản dịch các bài Thánh Kinh của cố linh mục Giu-se Nguyễn Thế Thuấn, DCCT, đăng trên mạng Tin mừng cho người nghèo]

2.1 Trong bài đọc 1 (Ge 2,12-18): Hãy xé lòng, chứ  đừng xé áo

(12) Nhưng ngay cả lúc này (vẫn còn văng vẳng) -sấm của Yavê- Hãy hết lòng trở lại với Ta, bằng chay kiêng, khóc lóc, than van. Hãy xé lòng chứ đừng xé áo!

Hãy trở về cùng với Yavê Thiên Chúa của ngươi! Vì Người nhân thứ từ tâm, khoan dung và nhân nghĩa bao la, sẵn lòng hối lại vạ dữ. (14) Biết đâu, Người chẳng quay lại dủ thương mà để lại đàng sau chúc lành, (để có) lời cúng, quán tế cho Yavê Thiên Chúa của các ngươi (15) Hãy rúc tù và trên Sion. Hãy ra nghiêm lệnh chay kiêng. Hãy rao truyền húy nhật  (16) Hãy hội dân lại, hãy triệu tập công hội. Hãy họp các bô lão, hãy hội lại các trẻ thơ và hài nhi còn bú. Tân lang hãy ra khỏi buồng kín và tân nương rời bỏ loan phòng! (17) Giữa tiền đường và tế đàn, họ hãy khóc lên, các tư tế, những người phục vụ Yavê. Họ hãy nói: "Xin khấng dủ thương dân Người, lạy Yavê! Xin đừng thí bỏ cơ nghiệp của Người phải nhục mặc cho các nước cười chê. Làm sao giữa các dân, người ta dám nói: Nào đâu Thiên Chúa chúng nó thờ?"

2.2 Trong bài đọc 2 (2 Cr  5,20-6,2): Anh em hãy làm hòa với Thiên Chúa: Đây là thời Thiên Chúa thi ân.

(5) 20 Vậy chúng tôi là sứ giả thay mặt Ðức Kitô, tin chắc rằng Thiên Chúa dùng chúng tôi khuyên bảo. Nhân danh Ðức Kitô, chúng tôi nài xin anh em hãy lo làm hòa lại với Thiên Chúa. 21 Ðấng không hề biết tội, thì vì ta, Thiên Chúa đã cho làm thành sự tội, ngõ hầu trong Ngài ta được trở thành sự công chính của Thiên Chúa.

Thưa anh em, chúng tôi là sứ giả thay mặt Đức Ki-tô, như thể chính Thiên Chúa dùng chúng tôi mà khuyên dạy. Vậy, nhân danh Đức Ki-tô, chúng tôi nài xin anh em hãy làm hòa với Thiên Chúa. (21) Đấng chẳng hề biết tội là gì, thì Thiên Chúa đã biến Người thành hiện thân của tội lỗi vì chúng ta, để làm cho chúng ta nên công chính trong Người.

(6) 1 Bởi được cộng tác với Người, chúng tôi khuyên nhủ anh em: Ðừng chịu ơn Thiên Chúa một cách vô lối. 2 Vì Người phán: Vào thời ân sủng, Ta đã nhậm lời ngươi, và trong ngày cứu độ, Ta đã đáp cứu ngươi. Này, chính bây giờ là thời đại sủng; này, chính bây giờ là ngày cứu độ.

2.3 Trong bài Tin Mừng (Mt 6,1-6.16-18): Cha người là Đấng thấu suốt kín ẩn sẽ hoàn trả lại cho ngươi.

1 Hãy coi chừng, đừng phô trương công đức trước mặt người ta, để hòng được thấy; chẳng vậy, các người mất công nơi Cha các ngươi, Ðấng ngự trên trời. 2 Vậy khi ngươi bố thí, thì chớ thổi loa trước mặt, như bọn giả hình làm nơi hội đường và phố xá, hầu được vinh nơi người đời. Quả thật, Ta bảo các ngươi: họ đã lĩnh đứt công lênh họ rồi. 3 Còn ngươi bố thí, thì tay trái đừng biết điều tay phải làm, 4 hầu việc ngươi bố thí được giữ kín và Cha ngươi là Ðấng thấu suốt kín ẩn sẽ hoàn trả lại cho ngươi.

5 Và khi các ngươi cầu nguyện thì chớ làm như bọn giả hình; chúng ưa đứng cầu nguyện trong hội đường và các ngả đàng, hầu được bày ra cho người ta thấy. Quả thật, Ta bảo các ngươi, chúng đã lĩnh đứt công rồi. 6 Còn ngươi khi cầu nguyện thì hãy vào buồng, khóa cửa lại mà cầu nguyện với Cha ngươi, có mặt cả nơi kín ẩn; và Cha ngươi, Ðấng thấu suốt cả nơi kín ẩn sẽ hoàn trả lại cho ngươi.

16 Khi các người ăn chay thì chớ sầm mặt lại như bọn giả hình: chúng làm mặt mày mất dạng, để ra dáng ăn chay trước mặt người ta. Quả thật, Ta bảo các ngươi, chúng đã lĩnh đứt công chúng rồi. 17 Còn ngươi ăn chay thì đầu hãy xức dầu, và mặt mày hãy lau rửa, 18 hầu đừng lộ ra là ăn chay trước mặt người ta, nhưng trước mặt Cha ngươi, có mặt cả nơi kính ẩn, và Cha ngươi, Ðấng thấu suốt cả nơi kín ẩn, sẽ hoàn trảlại cho ngươi.

III. KHÁM PHÁ CHÂN DUNG VÀ SỨ ĐIỆP CỦA THIÊN CHÚA TRONG BA BÀI  THÁNH KINH

3.1 Chân dung của Thiên Chúa

Trong 3 bài Sách Thánh chúng ta khám phá ra chân dung của một Đấng Thiên Chúa từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương.

Vì từ bi nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương nên Thiên Chúa không muốn một người nào phải hư mất mà kêu gọi mọi người sám hối quay về với Người để được thứ tha và cứu độ (bài đọc 1 và 2).

Vì từ bi nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương nên Chúa Giê-su, Thiên-Chúa-làm-người dậy dỗ chỉ bảo cặn kẽ về cách ăn chay, bố thí và cầu nguyện (bài Tin Mừng) đẹp lòng Chúa và đem lại kết quả tốt lành thánh thiện cho người thực hành những việc đạo đức ấy.

3.2 Sứ điệp của Lời Chúa

Sứ điệp của Lời Chúa ở trong những câu Lời Chúa sau đây:

(a) “các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van…. anh em hãy làm hòa với Thiên Chúa.”

(b) “khi làm việc lành phúc đức, anh em chớ có phô trương cho thiên hạ thấy mà chỉ để một mình Thiên Chúa thấy mà thôi.”

(c) “khi cầu nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh em, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh em, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả lại cho anh em.”

(d) “khi ăn chay, anh em chớ làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả.”

IV. SỐNG VỚI THIÊN CHÚA VÀ THỰC THI SỨ ĐIỆP CỦA NGƯỜI

4.1 Sống với Thiên Chúa

Là Đấng từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương và sẵn sàng thứ tha cho những ai biết lầm lỗi hoán cải trở về. Sống với Thiên Chúa trong tâm tình biết ơn và cảm mến.  

4.2 Thực thi Sứ điệp của Người

Là

(a) ăn năn sám hối quay trở về  với Thiên Chúa,

(b) làm việc lành phúc đức một cách khiêm nhuờng,

(c) cầu nguyện một cách chân tình và kín đáo,

(d) ăn chay một cách thật lòng.

V. CẦU NGUYỆN CHO HỘI THÁNH VÀ THẾ GIỚI

5.1 «Các ngươi hãy hết lòng trở về với Ta, hãy ăn chay, khóc lóc, và thống thiết than van.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho nhân loại tội lỗi ngày hôm nay, để mọi người biết thành tâm sửa chữa những lỗi lầm của mình, để được Thiên Chúa thứ tha.

Xướng: Chúng ta hãy cầu xin Chúa!

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con!  

5.2  Hãy xé lòng chứ đừng xé áo. Hãy trở về cùng Đức Chúa là Thiên Chúa của anh em, bởi vì Người từ bi và nhân hậu, chậm giận và giàu tình thương.»  Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho Hội Thánh Công Giáo khắp năm châu, cách riêng cho Đức Giáo Hoàng Phan-xi-cô, cho các Hồng Y, Giám Mục, Linh Mục và Phó Tế, để mọi Ki-tô hữu được ơn hoán cải trở về với Thiên Chúa là Cha nhân lành!

Xướng: Chúng ta hãy cầu xin Chúa!

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con!  

5.3 «Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho mọi người thuộc giáo xứ chúng ta, để ai nấy đều làm việc lành phúc đức với lòng ngay thẳng và khiêm tốn.

Xướng: Chúng ta hãy cầu xin Chúa!

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con!  

5.4 «Khi cầu nguyện, hãy vào phòng, đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo.» Chúng ta hãy dâng lời cầu xin Chúa cho những người khát khao cầu nguyện và yêu mến việc gặp gỡ Thiên Chúa được ơn kết hiệp mật thiết với Thiên Chúa trong những giây phút cầu nguyện.

Xướng: Chúng ta hãy cầu xin Chúa!

Đáp: Xin Chúa nhậm lời chúng con!  

Giêrônimô Nguyễn Văn Nội.