HIỆP SỐNG TIN MỪNG
THỨ TƯ LỄ TRO ABC
Ge 2,12-18 ; 2Cr 5,20-6,2 ; Mt 6,1-6,16-18
I. HỌC LỜI CHÚA
1. TIN MỪNG : Mt 6,1-6,16-18
(1) Khi làm việc lành phúc đức, anh em phải coi
chừng, chớ có phô trương cho thiên hạ thấy. Bằng không, anh em sẽ chẳng
được Cha của anh em, Đấng ngự trên trời ban thưởng. (2) Vậy khi bố
thí, đừng có khua chiêng đánh trống, như bọn đạo đức giả thường biểu
diễn trong hội đường và ngoài phố xá, cốt để người ta khen. Thầy
bảo thật anh em, chúng đã được phần thưởng rồi. (3) Còn anh khi bố
thí, đừng cho tay trái biết việc tay phải làm, (4) để việc anh bố
thí được kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo,
sẽ trả công cho anh. (5) Và khi cầu nguyện, anh em đừng làm như bọn
đạo đức giả: Chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc
ngoài các ngã ba ngã tư cho người ta thấy. Thầy bảo thật anh em:
Chúng đã được phần thưởng rồi. (6) Còn anh, khi cầu nguyện, hãy vào
phòng đóng cửa lại, và cầu nguyện cùng Cha của anh, Đấng thấu suốt
những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh. (16) Còn khi ăn chay, anh em chớ
làm bộ rầu rĩ như bọn đạo đức giả : Chúng làm cho ra vẻ thiểu não,
để thiên hạ thấy là chúng ăn chay. Thầy bảo thật anh em, chúng đã
được phần thưởng rồi. (17) Còn anh, khi ăn chay, nên rửa mặt cho sạch,
chải đầu cho thơm, (18) để không ai thấy là anh ăn chay, ngoại trừ Cha
của anh, Đấng hiện diện nơi kín đáo. Và Cha của anh, Đấng thấu suốt
những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh.
2. Ý CHÍNH :
Sau khi
trình bày về sự công chính mới trong việc tuân giữ các giới răn, Đức
Giê-su đề cập tới một nền đạo đức mới là phải làm các việc lành
thế nào cho phù hợp với tinh thần mới của Người. Điều cốt yếu khi
làm các việc đạo đức là phải khiêm tốn và theo thánh ý Chúa Cha:
Tránh làm các việc đạo đức như cầu nguyện để được người ta ca tụng;
Tránh khua chiêng đánh trống khi bố thí để tìm tiếng khen nơi người
đời; Tránh làm bộ mặt rầu rĩ thiểu não khi ăn chay để cho thiên hạ
nể phục.
3. CHÚ THÍCH :
- C 1-2 : + Khi
làm việc lành phúc đức, anh em phải coi chừng. Chớ có phô trương cho
thiên hạ thấy : Đức Giê-su đòi hỏi các môn đệ của Người phải
tránh thói đạo đức giả hình của các người Pha-ri-sêu (Biệt Phái),
là những kẻ “nói mà không làm”, “làm mọi việc cốt để cho thiên hạ
thấy” (x Mt 23,3.5). + Bố thí : Thời Đức Giê-su, bố
thí là việc công chính bậc nhất (x Hc 7,10). Hình như người ta ưa làm
việc bố thí công khai, nên dễ đưa tới sự phô trương bề ngoài để được
người khác ca tụng. + Đừng có khua chiêng đánh trống :
Rất có thể những người Pha-ri-sêu thời bấy giờ dùng chiêng trống để
loan báo cho người ăn xin nghèo khó tập trung lại nhận quà. Tuy nhiên,
không thấy bản văn nào nói đến việc này. Do đó, ta có thể coi đây
chỉ là một ví dụ có tính phóng đại để làm nổi bật đòi hỏi tinh
thần khiêm tốn, mà Đức Giê-su muốn các môn đệ của Người phải có, khi
làm các việc đạo đức. + Chúng đã được phần thưởng rồi :
Lời khen của người đời chính là phần thưởng dành cho những ai làm
việc bố thí chỉ nhằm mục đích tự nhiên. Do đó, họ sẽ không được
hưởng công phúc thiêng liêng trước mặt Chúa Cha trên trời.
- C 3-4 : + Đừng
“cho tay trái biết việc tay phải làm” : Là một kiểu
nói có nghĩa là phải giữ kín, đừng nói cho người khác biết việc
mình đang làm. Người môn đệ Đức Giê-su không những phải tránh cho mọi
người hay biết việc bố thí của mình, nên cần thực hiện trong âm thầm
khiêm tốn.
- C 5-6 : + Cầu
nguyện : Chính Đức Giê-su đã làm gương và dạy các môn đệ
về sự cầu nguyện (x. Mt 14,23). Theo các huấn thị của Người rải rác
trong các Tin Mừng thì lời cầu nguyện phải như sau : Phải cầu nguyện
khiêm hạ trước mặt Thiên Chúa (x Lc 18,10-14) và người đời (x Mt 6,5-6);
Phải chân thành, phát xuất tự đáy lòng (x Mt 6,7); Phải tin tưởng vào
lòng nhân từ của Chúa Cha (x Mt 6,8; 7,7-11) và kiên trì nài xin (x Lc
11,5-8; 18,1-8). Lời cầu nguyện sẽ chỉ được Thiên Chúa chấp nhận khi
cầu nguyện với lòng tin (x Mt 21,22); Cầu nguyện nhân danh Đức Giê-su
(x. Mt 18,19-20); và xin Chúa ban những điều tốt lành (x Mt 7,11). +
Chúng thích đứng cầu nguyện trong các hội đường, hoặc ngoài các ngã
ba ngã tư cho người ta thấy : Ở đây Đức Giê-su không đả kích
việc cầu nguyện công khai và mang tính cộng đồng (x Mt 18,19-20), nhưng
Người chỉ muốn tránh ý đồ phô trương công đức để được ca tụng. +
Hãy vào phòng đóng cửa lại mà cầu nguyện cùng Cha của anh :
Đức Giê-su gợi lại cách thức của ngôn sứ Ê-li-a khi ông cầu nguyện để
làm cho đứa bé mới chết được sống lại (x 2 V 4,33). Cách thức cầu
nguyện kín đáo này trái với cách cầu nguyện phô trương của những kẻ
giả hình. Cầu nguyện là gặp gỡ Thiên Chúa. “Vào phòng” là hồi tâm,
đặt mình trước sự hiện diện của Thiên Chúa nhờ đức tin. Thiếu điều
này sẽ không còn là sự cầu nguyện đích thực nữa.
- C 16-18 : + Ăn
chay : Đã từ rất lâu, dân Ít-ra-en có tục lệ ăn chay mỗi
khi có tang chế (x 2 Sm 3,35), khi cầu xin Chúa một ơn đặc biệt (2 Sm
12,16). Ăn chay theo luật Mô-sê là nhịn ăn uống vào lúc ban ngày. Sự
nhịn ăn uống này sẽ kéo dài trong một thời gian lâu hay mau tùy
trường hợp. Trong thời gian ăn chay, người ta sẽ không tắm rửa, để râu
tóc mọc dài, và mặc một loại quần áo vải thô đặc biệt. Thời Đức
Giê-su, dân Do Thái chỉ buộc phải ăn chay trong lễ Xá Tội vào mùng
mười tháng Bảy, tức khoảng cuối tháng Chín dương lịch (x. Lv 16,29-31;
Cv 27,9), trong ngày kỷ niệm Đền thờ bị tàn phá và những lúc gặp
thiên tai. Việc ăn chay này sẽ do các đầu mục quyết định. Riêng người
Pha-ri-sêu còn tự nguyện ăn chay mỗi tuần hai lần (x. Lc 18,12), nhưng
việc chay tịnh chỉ mang tính bề ngoài nhằm để phô trương công đức (x Mc
2,18), nên Đức Giê-su đã không chấp nhận lối khổ chế này của họ (x Mc
2,19-20). + Còn anh, khi ăn chay… : Đức Giê-su muốn cho các môn đệ
của Người phải ăn chay trong sự kín đáo khiêm hạ : thay vì rắc tro
lên mặt, để râu tóc bù xù, quần áo dơ bẩn… thì họ phải rửa mặt,
chải dầu thơm giống như họ vẫn thường làm mỗi khi ra đường, để người
khác không biết họ đang ăn chay.
4. HỎI ĐÁP :
- HỎI :
Khi Đức Giê-su nói : “Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì
kín đáo, sẽ trả công cho anh” (c. 4b.6b.18b), phải chăng Người muốn cổ
võ một thứ luân lý vụ lợi : Cho đi để được nhận lại ? Muốn có giá
trị trước mặt Thiên Chúa và xứng đáng được Ngài ban nhiều ơn lành,
thì việc chay tịnh cần tránh những gì và cần làm những gì ?
- ĐÁP :
1) Thực ra
Chúa không dạy môn đệ làm các việc lành để được Thiên Chúa ban thưởng. Vì nếu
có ý dạy người ta làm việc thiện cách vụ lợi, thì Người đã hứa những
lợi ích mang tính thế tục như tiền của, sức khỏe, thành công… Nhưng
ở đây Người không nói phần thưởng Chúa Cha sẽ ban là gì. Nơi nhiều
đoạn khác, phần thưởng được hứa luôn là Nước Trời tương lai hoặc một
trong những hoa trái thiêng liêng của Nước Trời là sự sống muôn đời (x.
Mt 25,46; Mc 10,30). Các môn đệ sẽ được tham dự vào quyền bá chủ của
Người (x. Lc 22,28-29), được xét xử mười hai chi tộc Ít-ra-en trong ngày
tận thế (x. Mt 19,28). Ở đây, phần thưởng Đức Giê-su hứa cho những kẻ
làm việc lành cần được hiểu theo nghĩa Cánh Chung, và mang tính vô
thường, nghĩa là sẽ được Chúa ban cho không, không vì việc tốt đã làm,
nhưng chỉ vì tình thương và lòng nhân hậu vô biên của Người (Dụ ngôn
đầy tớ vô dụng: Lc 17,7-10). Hơn nữa, phần thưởng ở đây còn được hiểu
là chính Thiên Chúa. Những ai làm việc thiện trước mặt Thiên Chúa,
với ý hướng để làm đẹp lòng và tôn vinh Ngài, thì sẽ được gặp
Ngài, được xem thấy Ngài và sẽ tìm thấy hạnh phúc cho bản thân mình.
2) Muốn
cho việc ăn chay có giá trị trước mặt Thiên Chúa, thì cần tránh cách
ăn chay hình thức về ngoài, đã bị Đức Chúa quở trách. Rồi còn phải
kèm theo những việc tốt lành để xứng đáng được Ngài chấp nhận, như
ngôn sứ I-sai-a đã tuyên sấm : “Này, ngày ăn chay, các ngươi vẫn lo
kiếm lợi, vẫn áp bức mọi kẻ làm công cho mình. Này, các ngươi ăn
chay để mà đôi co cãi vã, để nắm tay đánh đấm thật bạo tàn…”. Nào,
cách ăn chay mà Đức Chúa ưa thích chẳng phải thế này đó sao : “Mở
xiềng xích bạo tàn, tháo gông cùm trói buộc, trả tự do cho người bị
áp bức, đập tan mọi gông cùm… Chia cơm cho người đói, rước vào nhà
những người nghèo không nơi trú ngụ. Thấy ai mình trần thì cho áo che
thân, không ngoảnh mặt làm ngơ trước người anh em cốt nhục”. Bấy giờ
ánh sáng ngươi sẽ bừng lên như rạng đông, vết thương ngươi sẽ mau lành.
Đức công chính ngươi sẽ mở đường phía trước, vinh quang Đức Chúa bao
bọc phía sau ngươi. Bấy giờ ngươi kêu lên Đức Chúa sẽ nhận lời, ngươi
cầu cứu Người liền đáp lại : “Có Ta đây !” (Is 58,6b-9a).
II. SỐNG LỜI CHÚA
1. LỜI CHÚA : “Khi bố thí đừng cho tay trái biết
việc tay phải làm”(Mt 6,3).
2. CÂU CHUYỆN :
1) CHỖ NÀO TRONG NHÀ THỜ LOÀI CHUỘT ÍT BỊ QUẤY
RẦY NHẤT :
Có một
con chuột cống sống trong một ngôi nhà thờ cổ ở miền quê nước Pháp.
Một hôm khi đi lang thang trong nhà thờ kiếm cái gì ăn cho đỡ đói,
bỗng nó gặp một con chuột khác cũng đang đi tìm thức ăn. Hai con
chuột làm quen và hỏi thăm về chỗ ở của nhau. Con thứ nhất tâm sự :
“Tớ đang sống chui rúc dưới gầm tòa giải tội trong nhà thờ này,
nhưng chẳng mấy khi được yên thân. Vì lúc nào cũng có người đến xưng
tội làm mất giấc ngủ của tớ !”. Nghe vậy, chuột thứ hai tỏ ra thông
cảm với bạn liền nói : “Vậy thì bạn hãy dọn đến ở chung với tớ.
Chỗ tớ đang ở vừa ấm áp sạch sẽ, lại vừa yên tĩnh và ít bị quấy
rầy !” Chuột thứ nhất ngạc nhiên nói : “Có một chỗ ở như thế trong
nhà thờ thật ư ? Hãy cho tớ biết chỗ đó là chỗ nào vậy ?”. Chuột thứ
hai đáp : “Đó là thùng quyên góp giúp đỡ người nghèo ở cuối nhà
thờ này đấy !”.
2) BÁC ÁI CHIA SẺ LÀ PHƯƠNG CÁCH ĂN CHAY ĐẸP LÒNG CHÚA
HƠN CẢ :
Một vị ẩn
tu sống đơn độc trên ngọn núi cao. Ngày đêm ông ăn chay cầu nguyện. Ông ăn chay
rất nghiêm ngặt và cầu nguyện rất tha thiết. Ðể thưởng công, Chúa cho xuất hiện
một ngôi sao trên đầu núi. Khi nào ông ít ăn chay và không cầu nguyện thì ngôi
sao bị lu mờ đi. Khi ông gia tăng ăn chay cầu nguyện thì ngôi sao lại rực sáng
lên.
Một hôm ông
muốn leo lên đỉnh cao nhất của ngọn núi. Khi ông chuẩn bị lên đường thì một bé
gái trong làng đến thăm và ngỏ ý muốn đi cùng với ông lên núi. Thày trò hăng
hái lên đường. Đường càng lên cao thì càng dốc và khó đi. Mặt trời mỗi lúc một nắng
gắt. Hai thày trò đều bị ra mồ hôi ướt đẫm quần áo và bị khát nước, nhưng theo
luật ăn chay nghiêm ngặt nên không ai dám uống nước. Vị ẩn tu không dám uống vì
sợ phá chay bị mất công phúc trước mặt Chúa. Nhưng khi thấy em bé mỗi lúc mệt
thêm, vị ẩn tu thương hại em nên đã cố ý mở chai nước ra uống trước mặt em. Lúc
ấy em bé mới dám mở chai của mình ra uống. Uống nước xong, em cảm thấy khỏe hơn
và mỉm cười rất tươi để tỏ lòng cám ơn thày. Thày ẩn tu ngước mắt nhìn lên ngôi
sao trên đỉnh núi vì sợ ngôi sao kia biến mất vì mình đã không hãm mình. Nhưng
lạ thay, trên đầu núi thày thấy không phải một mà lại có đến hai ngôi sao sáng cùng
xuất hiện. Thì ra, để ban thưởng lòng bác ái yêu người của thày, Chúa đã cho xuất
hiện thêm một ngôi sao nữa.
3. SUY NIỆM :
+ YÊU THƯƠNG LÀ CHO ĐI : Cho nhiều là
dấu hiệu yêu nhiều. Thánh Phao-lô đã khuyên các kỳ mục ở Ê-phê-xô như
sau : “Và phải nhớ lại lời Chúa Giê-su đã dạy : Cho thì có phúc hơn
là nhận” (Cv 20,35). Thánh Gia-cô-bê dạy các tín hữu phải có đức tin
hành động như sau : “Giả như có người anh em hay chị em không có áo che
thân và không đủ của ăn hàng ngày, mà có ai trong anh em lại nói với
họ : “Hãy đi bình an, mặc cho ấm và ăn cho no”, nhưng lại không cho họ
những thứ thân xác họ đang cần, thì nào có ích gì ?” (Gc 2,15-16).
+ BỐ THÍ CHIA SẺ : Một việc đạo
đức ta cần quan tâm thực hiện trong Mùa Chay là sự bố thí chia sẻ cơm
bánh cho người nghèo đói. Việc bố thí này tuy khó thực hiện, nhưng
sẽ mang lại nhiều lợi ích cho tâm hồn ta :
** Khó
thực hiện vì “Đồng tiền liền khúc ruột” : Chỉ những người thực sự có
lòng quảng đại hy sinh mới thực hiện tốt được việc chia sẻ này.
** Việc
bố thí giúp ý thức về giá trị tương đối của đồng tiền : Giúp ta
biết dùng đồng tiền trong việc làm vinh danh Thiên Chúa và vì phần
rỗi tha nhân, giúp ta bớt đi lòng dính bén với của cải vật chất như
Đức Giê-su đã khuyên chàng thanh niên giàu có muốn nên trọn lành như
sau : “Anh chỉ thiếu có một điều, là hãy đi bán những gì anh có mà
chia cho người nghèo, anh sẽ được một kho tàng trên trời, rồi hãy đến
theo tôi” (Mc 10,21).
** Bố thí
còn là cách đền tội hữu hiệu : Sứ thần Ra-pha-en đã khuyên bảo hai
cha con nhà Tô-bi-a như sau : “Bố thí đi đôi với đời sống công chính,
thì tốt hơn có của mà ở bất công. Làm phúc bố thí thì đẹp hơn là
tích trữ vàng bạc. Việc bố thí cứu cho khỏi chết và tẩy sạch mọi
tội lỗi. Những người làm phúc bố thí sẽ được sống lâu” (Tb 12,8-9).
4. HỎI ĐÁP :
HỎI : Trong
Mùa Chay, ta nên làm thêm các việc đạo đức nào ? 2) Mỗi người cần tìm ra
mối tội đầu hay thói hư nghiêm trọng nhất của mình để cấp thời hoán cải ?
ĐÁP :
1) Việc đạo
đức : Dự lễ và rước lễ hằng ngày, mỗi ngày làm ba việc hãm mình
hay việc bác ái để đền tội, cầu xin Chúa ban ơn Thánh Thần để quyết tâm tu
sửa thói hư đang mắc phải như : Hay văng tục chửi thề, tham của bất chính,
bỏ đọc kinh dự lễ…
2) Cần làm
các việc tốt lành đối lập với thói hư, kèm theo lời nguyệt tắt. Chẳng
hạn : “Lạy Chúa, xin cho con chừa bỏ tội nói hành người con không ưa,
bằng cách khen ưu điểm của họ với người khác, để con ngày một nên
giống Chúa hơn.- AMEN.”.
5. NGUYỆN CẦU :
LẠY CHÚA
GIÊ-SU. Trong cuộc sống hằng ngày, con thường tỏ ra ích kỷ, khép kín
lòng trước tha nhân. Đôi lúc con cũng làm được một vài việc tốt,
nhưng con lại muốn nói ra cho nhiều người khác biết để được tiếng khen.
Hôm nay khi bắt đầu Mùa Chay thánh, xin Chúa giúp con luôn ăn ở khiêm tốn như
lời Chúa dạy : “Đừng cho tay trái biết việc tay phải làm”, để những
việc con làm được đẹp lòng Chúa và xứng đáng được Chúa ban hạnh phúc Nước
Trời đời sau.- AMEN.
LM ĐAN VINH