Ma túy và HIV là anh em sinh đôi và luôn là vấn đề rất nóng của toàn xã hội và cả giáo hội, vì không ít các gia đình công giáo đã có những người thân bị nghiện và dính với HIV. 

Tôi được biết “Khóa cai nghiện bằng phương pháp tâm linh” trong một bài viết, mà qua đó, những người khởi xướng, thực hiện và tiếp tục duy trì hầu hết là Công giáo gồm các linh mục, nữ tu và những giáo dân có lòng.

Nằm sát bờ sông Sàigòn, khu nhà Tịnh Tâm Bình Triệu của dòng “Anh em Đức Mẹ người nghèo” tọa lạc trên một khu đất nhỏ, thật yên tĩnh và rất nên thơ với những căn nhà nhỏ riêng biệt, giống như các tịnh thất hoặc am cốc của những vị thiền sư cư ngụ mỗi khi nhập thất. Trung tâm là một Nhà nguyện nhỏ với hai hàng ghế, gần đó là cái ao với một cây cầu nhỏ xinh xắn thơ mộng bắc ngang.

Được ngăn cách bởi một cổng nhỏ, phía bên trong là phần dành riêng cho khu cai nghiện được gọi là “Nhà xã hội” với nhà bếp, phòng ngủ, phòng cách ly để cắt cơn trước một khoảng sân hẹp.

Ao nhỏ, nhà nguyện nhỏ trên một khu đất nhỏ, tất cả đều nhỏ, nhưng được thiết trí thật hài hòa xinh đẹp bên cạnh dòng sông lững lờ êm ả trôi xuôi, tất cả sẽ cho ta những cảm giác yên bình ấm cúng mà ai cũng dễ dàng nhận được  mỗi khi đến đây.

Một công việc đầy gian nan nguy hiểm

Cai nghiện theo phương pháp tâm linh lần đầu tiên áp dụng tại Việt Nam năm 2001 cho 10 người nghiện, được khởi xướng và thực hiện với Cha Antôn Nguyễn Ngọc Sơn, thày Giuse Đỗ Duy Châu với khóa đầu tiên là Phục Sinh I, cùng với sự cộng tác rất nhiệt tình của những tên tuổi quen thuộc như Bác sĩ Lan Hải, Bs Nguyễn Đăng Phấn, hai Bs Đông y anh Quân, anh Việt, một y sĩ, anh Rớt đảm trách phần điều trị thể lý. Cha Sơn, Sr Hồng Quế và Sr Hồng Hà đảm trách phần củng cố tâm linh.

Khóa Phục sinh I được gọi một cách rất khôi hài là “Khóa cai liều mạng”, vì phiêu lưu theo tiếng Chúa gọi như tổ phụ Abraham với trái tim hết lòng yêu thương những thân phận “rác rưởi” “khốn cùng, kinh tởm” là các người nghiện.

Quả thật, nghiện không loại trừ ai hoặc bất cứ giới nào, từ kẻ bình dân ít học đến những người đầy mình chữ nghĩa, quá nhiều các tên tuổi tài danh bị nghiện, thậm chí, ngay cả trong giới Bác sĩ cũng có người nghiện. Những kẻ nghiện, trừ một số rất nhỏ các “đại gia” như siêu sao bóng đá Diego Maradona, hoặc Vua nhạc Rock Elvis Presley, còn hầu hết người nghiện, sau thời gian sử dụng ban đầu có vẻ đầy hưng phấn khỏe mạnh, nhưng thời gian sau, họ chỉ là những cái xác chết biết đi và chưa chôn mà thôi. Họ như một đám âm binh giữa lòng dương thế. Thân thể suy nhược ghẻ lở gớm ghê. Họ không có khả năng làm việc và chẳng thể giúp ích cho bất cứ ai, vì khi đủ thuốc, họ chỉ muốn nằm để “phê”, nói gì khi thiếu thuốc, lúc mà chân tay họ bủn rủn, toàn thân như có ngàn vạn con ròi đục trong xương cốt nhức buốt, thì họ có thể làm tất cả mọi chuyện chỉ làm sao có “hàng” để thỏa mãn nhu cầu. Lúc này, họ trở nên nguy hiểm và thật đáng sợ, vì thế, tội phạm ngày càng tăng với mức độ ngày càng nghiêm trọng là điều không lạ.

Họ bị chết cả hai phần thân xác và linh hồn ngay khi đang hít thở và đi đứng nằm ngồi. Nhân cách xuống cấp, tâm lý bị tổn thương không ổn định, phải chung sống với những người như thế quả là một điều hết sức gian nan đau khổ. Lường gạt, dối trá, trộm cắp, bạo hành tàn nhẫn và vô vàn những điều tệ hại gần giống như thế… là những điều mà gia đình người nghiện nào cũng phải chịu đựng. Khi đi cai nghiện, họ cũng mang theo tất cả những tài sản bất khả ly thân ấy vì đã trở thành nếp sống và cách nghĩ một thời của họ. Do đó, những người làm công tác cai nghiện nào cũng phải ít nhiều gánh chịu các di chứng ấy như một điều tất nhiên, mặt khác, nguy cơ bị lây nhiễm HIV là có thật nếu thiếu ý thức phòng ngừa. Không ít những ca nhân viên y tế bị phơi nhiễm từ người nghiện HIV đã minh chứng điều này.

Nhưng điều gian nan có thể làm nản lòng những người thiện chí nhất đó là con số tái nghiện luôn ở tỷ lệ quá cao, sác xuất những người cai nghiện thành công luôn quá thấp. Trừ những người làm công để có lương, nếu được phép lựa chọn, không mấy ai lựa chọn một công việc nhiều vô vọng là công tác cai nghiện. Giống như trồng cây, ai cũng vui khi thấy ngày cái cây mình trồng được đơm hoa kết trái, đó là niềm vui hết sức chính đáng và rất tự nhiên. Nhưng niềm vui chính đáng và tự nhiên ấy, người làm công việc cai nghiện cũng ít khi được hưởng vì rất hiếm hoi. Do đó, dễ dàng nhận thấy, cai nghiện là một công việc đặc biệt, chỉ dành cho những tâm hồn đặc biệt với những phẩm chất và ân sủng đặc biệt, nếu không, sẽ dễ dàng xuôi tay đầu hàng hoặc bỏ chạy mất dép khi bắt đầu.

Một ông cậu ăn chay vì các con cháu mình

Từ Khóa Phục sinh I khởi đầu năm 2001 cho đến nay 2010 đã gần 10 năm, một khoảng thời gian không thể gọi được là dài, nhưng đã quá đủ để nói lên một sự tồn tại và duy trì tiếp tục. Và cũng tất nhiên, sẽ chẳng thể tồn tại và duy trì tiếp tục nếu không có những thành công nhất định.

Thật là kém duyên, khi tôi đến đây 2 lần nhưng không được gặp vị phụ trách, vị mà lúc khởi đầu Khóa Phục sinh I mới chỉ là thày, nay đã là Linh mục Giuse Đỗ Duy Châu, phụ trách ngôi “Nhà xã hội”, nhưng bù vào đó, tôi đã được nghe kể nhiều người về người “cậu” của họ, một người cậu vẫn ở bên họ suốt đêm ngày khi họ đến cai nghiện ở đây, người cậu tối nào vẫn đến nguyện kinh cùng họ, người cậu đã cùng với nhiều người khác đã xoa bóp bấm huyệt giúp họ bớt đau đớn khi vật vã lên cơn, người cậu rất đỗi ân cần và dịu dàng đến nỗi có lần đã như “năn nỉ”  từng đứa cháu mình, nhưng họ cũng không quên kể những nghiêm khắc về người cậu yêu dấu của họ. Không ai muốn gọi đây là khu cai nghiện, nhưng là “nhà xã hội”, đến đây, không phải ai cũng là người Công giáo, nhưng ngay cả người Công giáo, họ vẫn thường gọi vị Linh mục phụ trách của họ là cậu, vì Ngài muốn thế.

Người cậu ấy đang ăn chay, rất ít người được biết về điều này. Người cậu mà gần 10 năm trước có lần đã nói đại ý rằng: “Chẳng những phải đón người nghèo vào nhà mình, nhưng phải đón họ vào lòng mình nữa, phải phục vụ thật tế nhị, vì người càng nghèo thì càng dễ bị tổn thương”. Và ai cũng biết, người nghiện là người rất nghèo, nghèo tiền bạc, sức khỏe nhưng nhất là, nghèo nhân cách, nghèo ơn Chúa và khiếm khuyết tâm linh.

Lần thứ nhất, tôi chưa thể vào khu “Nhà xã hội”, vì không ai cho phép. Lần thứ hai, phải nói dối (nhưng không gây hại cho ai) mới vào được đây, thật may mắn, vì được thấy một Sơ dòng Mến Thánh giá đang trao đổi hoặc giảng bài cho các bạn cai rượu và ma túy, không biết họ trao đổi những gì, nhưng vẻ mặt tươi vui rạng rỡ của họ đã nói thay cho tất cả. Họ đều có da có thịt rất hồng hào, có nhiều người đẹp trai như diễn viên vậy. Cũng gặp một cảnh trái ngược của 2 người khác  đang ở trong Phòng cách ly để cắt cơn. Cả hai, thân người đều gầy guộc xanh xao, mắt thất thần, phờ phạc, trán toát mồ hôi nhìn qua song cửa, không cần nói, ai cũng biết họ đang vất vả lắm để chiến đấu với cơn vật vã của mình. Một trong 2 người mệt quá, nằm uể oải ngáp vặt trên võng. 

Nhìn con khỉ trong chuồng bên Nhà Tịnh Tâm, không biết tại sao, tôi lại liên tưởng đến con hổ trong “Nhớ rừng”của cụ Thế Lữ, bật cười một mình.

Một ngôi chùa.

Không muốn kể đến những loại thuốc cai ma túy mỗi ngày một mới và hiện đại hơn, cũng không muốn nói đến công trình nghiên cứu thành công cấp nhà nước của Bác sĩ lừng danh Nguyễn Tài Thu, người được tôn vinh là “Thần châm” của không chỉ Việt Nam và Châu Á về châm cứu cai nghiện, cũng chưa muốn nhắc đến sự cai nghiện thành công với tỷ lệ đáng mơ ước đến 60% của Brazil xa xôi, ở đây, chỉ muốn nói sơ về cây thuốc phiện đã được trồng nhiều trên các cao nguyên của Thái Lan bởi người Hmong, bởi trồng nhiều nên nhiều người Hmong bị nghiện. Một vị sư đầy tâm huyết của chùa Wat Tham Krabok đã bỏ công nghiên cứu rồi mày mò tìm kiếm để cứu họ. Từ đó, chùa  Wat Tham Krabock đã trở thành một địa chỉ cứu sinh của họ. Dần dần, cả thế giới đã được biết Chương trình cai nghiện Heroin và ma túy ấy. Bắt đầu từ năm 1959 với hơn 100.000 lượt người nghiện đã qua chương trình cai nghiện của chùa này bằng các liệu pháp kể cả hành Thiền và uống thảo dược... Một số lượng lớn các con nghiện phương Tây, sau khi thất bại với nhiều phương pháp, họ đã tìm đến ngôi chùa này để chữa trị, trong số đó, có cả bạn trai của Nhạc sỹ Punk rock người Anh Kate Moss là Pete Doherty, Ca sỹ nhạc Rock Christy Dignam thuộc Aslan và cả Nhà văn Mỹ Patrick K. Kroupa cũng đã đến điều trị ở đây.

Đáng tiếc rằng, vì nhiều lý do, sau đó ngôi chùa này không còn được tự do thăm viếng, nhưng dù vậy, một ngôi chùa khác tại Thái Lan cũng đang rất thành công trong việc cai nghiện bằng phương pháp tâm linh, lúc này chẳng thể nhớ tên, nhưng nếu có lòng thì việc tìm ra cũng không là điều quá khó.

                                                         ***

Thời gian trôi đi như nước chảy qua cầu, miên man và lặng lẽ.

Rời “Nhà xã hội” của những người cai nghiện, ngồi trên chiếc ghế đơn bên hàng rào “Nhà Tịnh tâm” của nhà dòng, trước mặt tôi, dòng sông Sàigòn chảy xuôi hiền hòa êm ả, những dề lục bình như đang đùa vui chụm lại rồi tách ra nghịch ngợm vô tư. Một khung cảnh gợi cảm, rất tình và thật thơ.

Tạm biệt “Nhà xã hội”, nhưng tôi đã bỏ quên một phần của tôi nơi ấy, để lúc này phải giật mình, vì đã gõ kín cả 3 trang A4, nhưng vẫn thấy như chưa viết được gì.

 Xuân Thái.