Trần Mỹ Duyệt
“Năm xưa
trên cây sồi làng Fatima xa xôi,
Có Đức Mẹ
Chúa Trời hiện ra uy linh sáng chói.
Mẹ nhắn nhủ
người đời hãy mau ăn năn đền bồi,
Hãy tôn sùng
Mẫu tâm, hãy năn lần hạt Mân côi.
(Lời Mẹ Nhắn
Nhủ. Lm. Huyền Linh)
Trong tháng 10,
tháng Mân Côi, tháng tràng châu huyền nhiệm các con cái Mẹ có thể dâng lên Mẹ.
Mỗi hạt kinh là một hạt châu sa xuất phát từ lời Tổng Thần Gabriel kính chào
Mẹ. Từ lời thánh nữ Isave chúc mừng Mẹ. Và từ lời Giáo Hội dạy chúng ta cầu xin
với Mẹ. Mỗi chục kinh Mân Côi lại được nối kết bằng một mầu nhiệm trong đó Con
Mẹ và Mẹ đã đi qua trong những vui, mừng, sầu khổ, và ánh sáng. Miệng đọc, tâm
suy những mầu nhiệm này, tâm trí chúng ta sẽ được dẫn vào những chân trời huyền
nhiệm của Tin Mừng sự sống.
Thánh Mongfort
Louis nói: “Mỗi kinh Mân Côi là một viên đạn bắn vào đầu Satan, vào đạo quân
của Satan”. Chúng ta cũng có thể nói, “mỗi kinh Mân Côi là một viên đạn bắn vào
các chủ thuyết của nền văn hóa sự chết.” Vì “Kinh Mân Côi là thuốc chữa bệnh
thời thế” (Lm. Đaminh Maria Trần Đình Thủ).
Ngày 13 tháng 7
năm 1917, tại Fatima, Ðức Mẹ đã hiện ra lần thứ ba với Lucia, Giaxinta, và
Phanxicô, cho ba em nhìn thấy hỏa ngục và những hình phạt mà các linh hồn phải
chịu trong đó. Lucia đã hỏi Ðức Mẹ về số phận của mình, của Phanxicô và
Giaxinta. Ðức Mẹ đã cho biết đối với Phanxicô, “nếu muốn lên thiên đàng thì
phải siêng năng lần hạt.” Giờ đây Phanxicô đã về trời, đã được tuyên
phong hiển thánh vì đã thực hành theo lời khuyên của Đức Mẹ.
Không thấy Ðức
Mẹ nói lý do tại sao lại đòi Phanxicô phải siêng năng lần hạt. Nhưng có thể
hiểu một cách đơn sơ rằng, đối với Phanxicô, lần hạt nhiều có nghĩa là cầu
nguyện nhiều, bởi vì việc lần hạt Mân Côi không vượt quá khả năng một em nhỏ
như Phanxicô.
Với mỗi Kitô
hữu hôm nay, nếu có hỏi Ðức Mẹ một câu tương tự về số phận đời đời của mình như
Ba Trẻ Fatima xưa: “Còn số phận con thì sao?” Chắc chắn cũng sẽ được nghe Ðức
Mẹ trả lời: “Nếu muốn lên Thiên Ðàng, con phải siêng năng lần hạt”.
KINH NHẬT TỤNG
NGƯỜI KITÔ HỮU
Như các linh
mục, các phó tế đã lãnh chức thánh; như các tu sĩ thuộc các dòng tu, thường
ngày đọc kinh Nhật Tụng để đại diện cho Giáo Hội dâng lời ca ngợi Thiên Chúa,
người tín hữu giáo dân mỗi ngày cũng dùng lời kinh nguyện của mình ca tụng
Thiên Chúa. Kinh nguyện đó là Kinh Mân Côi.
Trong tinh thần
kinh nguyện, Kinh Mân Côi trở thành Kinh Nhật Tụng của người tín hữu. Trong bộ
kinh này, chúng ta có dịp đọc lên những lời chúc tụng thánh danh Thiên Chúa,
cầu xin một cách đẹp lòng Ngài qua Kinh Lạy Cha - kinh nguyện duy nhất mà Chúa
Cứu Thế đã dạy khi còn tại thế. Chúc tụng Mẹ Maria thánh đức bằng những lời
Tổng Thần Gabrien, Thiên sứ của Thiên Chúa đã chào mừng Ðức Mẹ, những lời ngợi
khen của Thánh Isave, và lời cầu xin của mỗi người dâng lên Mẹ với ý thức về sự
yếu hèn của chính mình. Sau cùng là lời ca ngợi vinh quang Ba Ngôi Thiên Chúa
từ muôn thuở và cho đến muôn đời.
Tóm lại, khi
suy nguyện chuỗi Mân Côi với ý nghĩa của Kinh Lạy Cha, Kinh Kính Mừng, và Kinh
Sáng Danh, người đọc không thể không cảm thấy ngợp trời ánh sáng, vui mừng và
hy vọng. Được chúc tụng Thiên Chúa chí tôn, đầy tình thương, ca ngợi Mẹ Maria,
người Mẹ diễm phúc, và hợp với Giáo Hội xin Mẹ cầu bầu cho chúng ta trên con
đường đi về thiên quốc. Và trên tất cả, tình thương và phúc lộc đó qui về vinh
quang một Thiên Chúa là Cha, và cho phần rỗi của con cái Ngài.
Một bộ kinh như
thế, chắc chắn không còn bộ kinh nào đẹp đẽ hơn, xứng đáng hơn để dâng lên
Thiên Chúa. Những tâm hồn đạo đức, những thánh nhân kim cổ trong lịch sử Giáo
Hội đều có lòng yêu mến, sùng mộ những Mầu Nhiệm ẩn chứa trong chuỗi Mân Côi,
và đều là những tâm hồn siêng năng lần hạt. Do đó, Kinh Mân Côi cũng được
coi là nhật tụng thần lương (Lectio Divina) của các Kitô hữu.
Thánh Bênađô có
thói quen dùng lời chào của Tổng Thần Gabrien để chào mừng Ðức Mẹ. Mỗi lần khi
đi ngang qua tượng Mẹ tại tu viện, Bênađô cúi đầu và nói: “Ave Maria” - kính
chào Maria. Cảm khích về lời chào và tấm lòng yêu mến đó, một hôm sau khi
Bênađô vừa chào Ðức Mẹ xong, liền được nghe Ðức Mẹ chào lại: “Ave Benado” -
chào Bênađô. Với lòng sốt sắng mến yêu mến Đức Mẹ của thánh nhân, ngài được cho
là người đã thêm vào cuối kinh Lạy Nữ Vương những lời này:
“Ôi khoan thay!
nhân thay! dịu thay! Thánh Maria trọn đời đồng trinh”.
Thánh Anphongsô
Giám Mục Tiến Sĩ và sáng lập Dòng Chúa Cứu Thế đã viết nhiều về Ðức Mẹ, đặc
biệt là bộ sách Vinh Quang Ðức Mẹ, trong đó thánh nhân đã diễn tả
cách rất đầy đủ về những vẻ đẹp vinh hiển và cao quang 12 nhân đức của Ðức
Mẹ.
Thánh Ludovico
Maria Grignon a Monfort đã hô hào lòng sùng kính và tận hiến cho Ðức Mẹ.
Thánh Ðaminh,
người tiên phong cổ võ việc lần hạt Mân Côi. Nhờ ngài sốt sắng rao truyền việc
lần hạt, đã chiến thắng được lạc giáo Albigense tung hoành và gieo rắc bao tai
họa cho Giáo Hội tại nước Pháp thời của ngài. Một hôm, trong khi rao giảng phép
lần hạt Mân Côi tại tỉnh Carcasso, có một người đã đả kích thánh nhân về việc
đạo đức này. Anh ta đã bị quỉ nhập, và Thánh Ðaminh đã cầu nguyện để trừ quỉ ra
khỏi người ấy. Trước khi ra khỏi, chính quỉ dữ đã phải thú nhận và thốt lên
những lời này: “Hỡi mọi người, hãy nghe đây: Ðức Trinh Nữ Maria rất thánh
là Mẹ Thiên Chúa. Người có đủ quyền năng gìn giữ mọi người khỏi lửa hỏa ngục.
Ai có lòng sùng kính Người, sẽ thoát khỏi tay chúng ta. Nếu chẳng có Người, thì
nhiều linh hồn đã phải trầm luân hỏa ngục. Người yêu thương và phù hộ cho những
ai siêng năng lần hạt Mân Côi.”
Nhờ việc hô hào
và lòng sốt sắng đối với Kinh Mân Côi của Thánh Giáo Hoàng Piô V, Giáo Hội dưới
triều đại ngài đã chiến thắng đạo quân Hồi Giáo tại vịnh Lépante.
Thánh Giáo
Hoàng Gioan Phaolô II cũng đã làm gương về lòng yêu mến Ðức Mẹ qua việc lần hạt
Mân Côi. Ngài luôn luôn có tràng hạt trong người. Lần hạt riêng và lần hạt
chung với con cái bốn phương. Lòng sùng mộ và yêu mến Mẹ Maria đã được ngài
biểu lộ qua khẩu hiệu giáo hoàng của mình: “Totus tuus” - Tất cả là của Mẹ. Nhờ
lòng sùng kính này, ngày 13 tháng 5 năm 1981, ngài đã được cứu thoát một cách
nhiệm mầu khi bị ám sát tại quảng trường Thánh Phêrô. Ngài thâm tín rằng trong
biến cố đó, mạng sống ngài được duy trì là do bàn tay của Ðức Mẹ. Và để bày tỏ
lòng biết ơn Ðức Mẹ, ngài đã thực hiện cuộc hành hương Fatima một năm sau, vào
ngày 13 tháng 5 năm 1982. Trên mũ triều thiên của Ðức Mẹ Fatima, giữa những
viên kim cương lóng lánh, là một đầu đạn mà kẻ ám sát đã bắn vào vị Giáo Hoàng,
như dấu chứng hùng hồn về sự săn sóc và yêu thương đặc biệt của Ðức Mẹ dành cho
ngài. Chúng ta hãy nghe lời của ngài trong Tông Huấn Sứ Ðiệp Mục Vụ Các Gia
Ðình: “Cha mời gọi tất cả hãy lần hạt Mân Côi, đường lối thiết yếu nuôi
dưỡng sự tăng trưởng thiêng liêng cho cá nhân và sự thông hiệp yêu thương cho
gia đình” (tr.28).
Ngày 16 tháng
10 năm 2002, bắt đầu năm thứ 25 giáo triều của ngài, ngài đã ban hành Tông Thư
Kinh Mân Côi Trinh Nữ Maria, một tài liệu rất đặc biệt hô hào mọi người hãy yêu
mến và sốt sắng lần hạt Mân Côi. Ngay trong phần nhập đề, ngài đã viết:
“Kinh Mân Côi
của Trinh Nữ Maria, một kinh đã từ từ thành hình trong thiên niên kỷ thứ hai
theo sự hướng dẫn của Thần Linh Thiên Chúa, là một kinh được rất nhiều vị thánh
mến chuộng cũng như được Giáo Quyền khuyến khích. Tuy đơn giản, nhưng sâu xa,
kinh nguyện này vào đầu thiên niên kỷ thứ ba đây, vẫn là một kinh nguyện có tầm
vóc quan trọng trong việc mang lại một mùa gặt thánh đức”.
Và ngài tiếp
tục trong phần mở đầu của Tông Thư: “Mặc dù rõ ràng mang đặc tính Thánh Mẫu,
Kinh Mân Côi tự bản chất là một kinh nguyện có trọng tâm là Chúa Kitô. Qua
những yếu tố bình dị của nó, Kinh Mân Côi chất chứa tất cả những gì sâu xa của
toàn thể sứ điệp Phúc Âm. Có thể nói rằng Kinh Mân Côi là một tổng hợp của Phúc
Âm”. Ngoài ra, qua Tông Thư này, ngài đã thêm vào năm mầu nhiệm mới mà
ngài gọi là những Mầu Nhiệm Ánh Sáng, nhấn mạnh đến Chúa Kitô là ánh sáng của
thế gian.
20 MẦU NHIỆM
MÂN CÔI
Khi lần hạt,
như đã trình bày trên, ngoài việc đọc và suy ngắm ý nghĩa của từng lời kinh,
chúng ta còn có dịp đi sâu vào những mầu nhiệm, sự thánh thiện của Ba Ngôi
Thiên Chúa, cũng như vinh quang của Ðức Trinh Nữ Maria.
Trước hết, qua
Mầu Nhiệm Nhập Thể, chúng ta hân hoan về Ơn Cứu Chuộc đã được ban cho nhân loại
qua Ðức Giêsu Kitô. Có dịp suy niệm về cuộc hành trình bác ái của Ðức Maria,
khi vượt đồi núi Giuđêa đến viếng thăm chị họ Isave. Cảm nghiệm tình thương bao
la của Thiên Chúa Nhập Thể qua hình hài con trẻ nằm rét run trong hang bò lừa
tại đồng quê Belem. Học hỏi đức khiêm nhường và tuân phục của Ðức Maria và
Thánh Giuse khi lên Giêrusalem dâng Ðức Kitô cho Thiên Chúa. Sau đó, vui mừng
với Hai Ðấng khi tìm lại được Giêsu sau ba ngày lạc mất.
Nhưng khi con
người bị đau khổ, bị thử thách mới biết tình Chúa thương yêu như thế nào. Mới
hiểu tại sao Ðức Kitô lại đau khổ, đổ mồ hôi hòa máu trong vườn Cây Dầu. Tại
sao Ngài để người ta đánh đòn, xỉ vả Ngài. Tại sao Ngài cam tâm chịu nhục hình
trước mặt bọn người tội lỗi. Tại sao Ngài vác thập giá. Và nhất là tại sao Ngài
lại chịu chết treo trên thập giá. Suy ngắm những chặng đường đau khổ của
Ðức Kitô từ vườn Cây Dầu đến núi Sọ, chúng ta sẽ hiểu thế nào là tình thương
yêu của Thiên Chúa. Thế nào là ác quả của tội lỗi. Thế nào là sự cao quí của
linh hồn.
Sau khi cùng
chia vui, xẻ sầu với Ðức Kitô qua các ngả đường trần gian, trong ơn gọi và cuộc
sống của mình, nhờ suy ngắm, mỗi Kitô hữu sẽ tìm được nguồn vui thiêng liêng
khi nghĩ về cuộc phục sinh vinh quang của Ngài. Nhớ về Thiên Ðàng khi nhìn ngắm
Ðức Kitô về trời, vì Ngài về trời là để dọn chỗ cho mỗi người chúng ta: “Thầy
đi để dọn chỗ cho các con.” (Jn 14:2) Ngày Mẹ Maria được Thiên Chúa rước về
trời và phong làm Nữ Vương trời đất.
Và trong Mầu
Nhiệm Sự Sáng, chúng ta suy ngắm Chúa Giêsu là “ánh sáng thế gian” (Jn 8:12).
Ánh Sáng đã xuất hiện như ngọn đuốc dẫn đàng cho nhân loại tìm về cõi phúc
trường sinh giữa đêm trường trần gian mù mịt, khi Ngài xuất hiện lãnh nhận việc
thanh tẩy từ tay Gioan Tẩy Giả trên sông Giođan. Khi Ngài tham dự tiệc cưới ở
Canna với các môn đệ. Khi Ngài kêu gọi mọi người “xám hối” và “tin vào Tin
Mừng”. Khi Ngài hiển lộ sáng láng trên núi Taborê. Và khi Ngài thiết lập bí
tích Thánh Thể.
Tóm lại, 20 Mầu
Nhiệm Mân Côi chính là 20 quãng đường của mọi người chúng ta phải đi, phải chấp
nhận vì tình mến như Chúa Giêsu, như Mẹ Maria đã đi và đã chấp nhận. Một giờ
cầu nguyện đơn sơ nhưng với ý nghĩa cao siêu như thế, không phải là một giờ suy
nguyện đẹp lòng Thiên Chúa hay sao? Không phải là một giờ để mình tâm sự và
nghe Chúa Mẹ tâm sự với mình qua những mầu nhiệm đó sao? Vì khi suy ngắm những
mầu nhiệm đó, chúng ta sẽ được nghe Thiên Chúa nói với ta về cuộc đời của Ðức
Kitô, của Ðức Maria và những gì Ngài muốn ta thực hiện trong đời sống theo
gương Hai Ðấng.
SIÊNG NĂNG LẦN
HẠT
“Nếu muốn lên
thiên đàng thì Phanxicô phải siêng năng lần hạt.” Cũng như Thánh trẻ Phanxicô,
nếu chúng ta muốn đạt tới đích của đời sống, muốn chiếm hữu được vĩnh cửu, thì
chắc chắn phải siêng năng lần hạt. Lần hạt mỗi ngày. Lần hạt một mình. Lần hạt
chung với nhau trong gia đình. Khi một mình trên xe bus. Một mình trên xe từ
nhà tới sở, và từ sở về nhà. Lúc rảnh rỗi hay trên giường bệnh. Khi gặp những
thử thách, đau khổ mà không biết than thở với ai. Nhờ suy ngắm những mầu nhiệm
Mân Côi, chúng ta sẽ biết hy sinh, khiêm nhường, nhẫn nại như Chúa Giêsu và Mẹ
Maria, và sẽ hiểu Thiên Chúa muốn mình sống như thế nào.
“Hãy cầu nguyện
để khỏi sa chước cám dỗ.” (Mt 26:41) Lời Ðức Kitô nói xưa không có luật trừ cho
bất cứ ai. Nó không phải là một lời có tính cách cảnh giác hay đề phòng, nhưng
là một mệnh lệnh, một điều kiện. Lời Ngài là lời hằng sống, như thánh Phêrô đã tuyên
xưng: “Chúa có lời ban sự sống đời đời.” (Jn 6:69)
Ðời sống của
con người trên dương thế không phải là một chuỗi ngày dài hạnh phúc, vui tươi,
phấn khởi và thơ mộng như những giấc mơ thần tiên được thêu dệt do trí tưởng
tượng trong các tiểu thuyết. Những câu truyện như thế chỉ có tác dụng làm quên
đi thực tế của cuộc đời, hơn là giúp ta biết chấp nhận, thánh hóa, và thăng
tiến cuộc đời như Ðức Kitô, như Mẹ Maria, như các thánh nhân đã sống, và đã
thánh hóa.
Ðời sống trần
gian của con người, nếu được trình bày một cách trung thực phải là một tập hợp
giữa vui và buồn, giữa hạnh phúc và bất hạnh, giữa yêu thương và ghen ghét,
giữa bạn hữu và thù nghịch, giữa lương thiện và gian ác. Một cuộc sống mà không
ai có thể nói mình hoàn toàn hạnh phúc, hoặc hoàn toàn bất hạnh. Một cuộc sống
mà trong đó mọi người phải phấn đấu, chấp nhận, và vươn cao giữa những thử
thách, những cám dỗ, và yếu đuối. Trong cuộc sống này, người Kitô hữu không thể
không tìm gặp Thiên Chúa, không thể không cậy trông Ngài, và không thể không
xin Ngài nâng đỡ. Bằng cách nào? Bằng việc sốt sắng suy ngắm và sống các mầu
nhiệm Mân Côi.
Theo Ðức Giáo
Hoàng Piô XII, thì Kinh Mân Côi là một bản tóm lược toàn bộ Tin Mừng. Nhờ suy
ngắm những mầu nhiệm này, Ðức Tin của người Kitô hữu “được nẩy nở thêm” như Ðức
Giáo Hoàng Piô XI đã đề cập trong Thông Ðiệp In Crescentibus Malis (Trước Sự Dữ
Gia Tăng), và Thánh Hoàng Phaolô VI nhắc lại trong Thông Ðiệp Hòa Bình, ban
hành ngày 15 tháng 9 năm 1966.
Lần hạt đối với
Phanxicô là con đường dẫn lên cõi phúc. Ðối với chúng ta cũng thế, lần hạt sẽ
giúp hiểu hơn về Ðức Trinh Nữ Maria, và yêu mến Mẹ hơn. Nhờ tình mến này, Mẹ
đưa ta tiến gần tới Chúa Giêsu Con Chí Thánh của Mẹ: “Per Mariam ad Jesum”.
Lần hạt Mân
Côi, theo linh mục Joanquim Maria Alonso, CMS, nhà biên khảo thời danh về biến
cố Fatima, còn là việc chu toàn một trong ba điều kiện của Ðức Mẹ, đó là: “Cải
thiện đời sống, tôn sùng Trái Tim Mẹ, và siêng năng lần hạt.” Ngài còn
nhấn mạnh rằng Thánh Ý Thiên Chúa muốn dùng Ðức Trinh Nữ Maria để tỏ lòng khoan
nhân và công trình Cứu Chuộc vô giá của Ðức Kitô cho nhân loại.
Việc cứu rỗi
nhân loại dĩ nhiên thuộc về Ðức Kitô, nhưng do lòng nhân lành vô biên của Ngài,
Thiên Chúa muốn ban cho Mẹ Maria quyền ban phát ơn đó cho nhân loại. Giáo huấn
của Giáo Hội về vai trò trung gian của Ðức Trinh Nữ Maria, đã được Ðức Giáo
Hoàng Lêo XIII quảng diễn trong Thông Ðiệp Jucunda Semper ban hành ngày 8 tháng
9 năm 1894 như sau:
“Thiên Chúa,
theo sự quan phòng rất nhân lành của Ngài đã ban cho nhân loại vị Nữ Trung Gian
này, và đã ấn định rằng tất cả mọi phúc lộc phải qua tay Maria mới đến với
chúng ta”.
Bạn hãy đến với
Mẹ trong tháng Mân Côi, với chuỗi hạt trên tay, và với tâm tình người con nhỏ
đơn sơ, phó thác.
Mẹ là vẻ đẹp
huyền mơ
Con đem gửi
Mẹ hồn thơ trắng ngần
Đường trần
gió bụi, hoa xuân
Thân non,
cánh mỏng, con cần Mẹ thương
Giữ gìn cho
vẹn sắc hương.
(Trích và
hiệu đính từ tác phẩm “Sống Đạo Giữa Đời”, Tủ Sách Vào Đời, 2004. Chương 10,
tr.119-129 của cùng tác giả.)