Anh Chị Em thân mến,

Mùa Chay đến gần, tôi muốn cung hiến anh chị em một vài suy tư giúp anh chị em trên con đường hoán cải cá nhân và cộng đồng. Những tư tưởng này được lấy cảm hứng từ lời Thánh Phaolô: “Quả thật, anh em biết Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, đã có lòng quảng đại như thế nào: Người vốn giàu sang phú quý, nhưng đã tự ý trở nên nghèo khó vì anh em, để lấy cái nghèo của mình mà làm cho anh em trở nên giàu có” (2 Cr 8,9). Vị Tông Đồ viết thư cho các Kitô hữu Corintô để khuyến khích họ quảng đại trong việc giúp đỡ các tín hữu Giêrusalem đang túng thiếu. Các lời này của Thánh Phaolô có ý nghĩa gì cho các Kitô hữu chúng ta ngày nay? Lời mời gọi trở nên nghèo khó này, sống nghèo khó theo Phúc Âm, có ý nghĩa gì đối với chúng ta ngày nay?

1.  Ân sủng Đức Kitô

Trước hết, các lời này cho chúng ta thấy Thiên Chúa hoạt động như thế nào. Người không tỏ mình bằng những phương thế quyền lực và giàu sang thế gian, nhưng bằng những phương thế yếu đuối và nghèo nàn: “Ngài giàu sang, nhưng đã trở nên nghèo vì anh chị em...”. Đức Kitô, Con vĩnh cửu của Thiên Chúa, ngang bằng với Chúa Cha về quyền năng và vinh quang, đã chọn trở nên nghèo khó; Ngài đã đến giữa chúng ta, Ngài đã trở nên gần gũi với mỗi người chúng ta, Ngài đã cởi bỏ vinh quang, “hủy mình ra không”, để trở nên hoàn toàn giống chúng ta (x. Pl 2,7; Dt 4,15). Mầu nhiệm Thiên Chúa làm người cao cả biết bao! Nhưng lý do cho tất cả điều này là tình yêu của Người, một tình yêu là ân sủng, sự quảng đại, một ước muốn trở nên gần gũi, một tình yêu hiến thân hy sinh không chút do dự cho những kẻ Người yêu mến. Bác ái, tình yêu, là chia sẻ trong mọi sự với người mình yêu mến. Tình yêu làm cho chúng ta trở nên giống nhau, tình yêu tạo nên sự bình đẳng, phá sập các bức tường và hủy bỏ các xa cách. Thiên Chúa đã làm điều này cho chúng ta. Thực vậy, Đức Giêsu “đã làm việc với đôi tay con người, đã suy nghĩ bằng trí óc con người, đã hành động với ý chí con người, đã yêu thương bằng quả tim con người. Sinh bởi Trinh Nữ Maria, Ngài đã thực sự trở nên một người giữa chúng ta, giống như chúng ta trong mọi sự, ngoại trừ tội lỗi” (Gaudium et Spes, 22).

Đức Giêsu trở nên nghèo khó, không phải tìm kiếm sự nghèo khó nguyên chỉ vì sự nghèo khó nhưng, như Thánh Phaolô nói “là để anh chị em trở nên giàu sang nhờ cái nghèo của Ngài”. Đây không phải là một kiểu chơi chữ hoặc cách nói văn hoa! Đúng hơn, đó là một tổng hợp lôgíc của Thiên Chúa, lôgíc tình yêu, lôgíc Nhập Thể và Thập Giá. Thiên Chúa đã không tuôn đổ ơn cứu độ xuống trên chúng ta từ trời cao, như một người nào đó lấy của dư thừa của mình làm phúc vì cảm thức phải yêu tha nhân và tỏ lòng thương hại. Tình yêu của Đức Kitô thì khác! Khi Đức Giêsu bước xuống sông Giođan và chịu phép rửa bởi Gioan Tẩy Giả, Ngài không làm điều đó vì thấy cần ăn năn, hoặc hoán cải; Ngài làm điều đó để ở giữa dân chúng, những người đang cần ơn tha thứ, ở giữa chúng ta là những người tội lỗi, và gánh lấy tội lỗi của chúng ta. Bằng cách này Ngài đã chọn an ủi chúng ta, cứu chúng ta, giải thoát chúng ta khỏi lầm than. Thật ấn tượng khi vị Tông Đồ nói rằng chúng ta đã được giải thoát, không phải nhờ sự giàu sang của Đức Kitô, nhưng nhờ cái nghèo của Ngài. Tuy nhiên Thánh Phaolô biết rõ “sự phong phú khôn lường của Đức Kitô” (Ep 3,8), “Đấng thừa hưởng muôn vật muôn loài” (Dt 1,2).

Như vậy, sự nghèo khó này mà Đức Giêsu dùng để giải thoát chúng ta và làm cho chúng ta trở nên giàu sang, là gì? Đó là cách thức Ngài yêu thương chúng ta, Ngài trở nên người thân cận của chúng ta, như Người Samari Nhân Hậu đến gần người bị bỏ mặc nằm bán sống bán chết bên vệ đường (x. Lc 10,25tt). Điều mang lại cho chúng ta tự do đích thực, ơn cứu độ đích thực, hạnh phúc đích thực là tình yêu thương xót, cảm mến và liên đới của Ngài. Cái nghèo của Đức Kitô làm cho chúng ta giàu sang là sự kiện Ngài nhập thể và gánh lấy những yếu đuối và tội lỗi của chúng ta, thông truyền cho chúng ta lòng thương xót vô biên của Thiên Chúa. Cái nghèo của Đức Kitô là sự giàu sang lớn nhất: Đức Giêsu giàu lòng tín thác vô biên đối với Thiên Chúa Cha, tín thác nơi Cha trong mọi lúc, luôn luôn và chỉ tìm kiếm thánh ý và vinh quang của Cha. Đức Giêsu giàu sang như một trẻ em giàu sang khi cảm thấy mình được yêu thương và mến yêu cha mẹ, không nghi ngờ một giây phút nào về tình yêu thương và sự dịu dàng của cha mẹ. Sự giàu sang của Đức Giêsu là ở tình trang làm Con; tương quan độc đáo của Ngài với Cha là đặc ân cao nhất của Đấng Mêsia nghèo khó này. Khi Đức Giêsu mời gọi chúng ta hãy mang lấy “ách nhẹ nhàng” của Ngài, Ngài mời gọi chúng ta hãy trở nên giàu có bằng “cái nghèo giàu sang” và “sự giàu sang nghèo” này của Ngài, hãy thông phần với Thần Khí hiếu thảo và huynh đệ của Ngài, hãy trở nên những người con trong Con, những anh chị em trong người Anh Trưởng Tử (x. Rm 8,29).

Người ta nói rằng cái hối tiếc duy nhất là hối tiếc vì không được nên thánh (L. Bloy); chúng ta cũng có thể nói rằng có một cái nghèo đích thực duy nhất: đó là không sống như con cái Thiên Chúa và những người anh chị em của Đức Kitô.

2.  Chứng tá của chúng ta 

Chúng ta có thể nghĩ rằng “con đường” nghèo khó này là con đường của Đức Giêsu, trong khi chúng ta, là những người đến sau Ngài, có thể cứu thế giới bằng những phương thế thích hợp của con người. Tuyệt nhiên không phải vậy. Trong mọi thời và mọi nơi, Thiên Chúa tiếp tục cứu loài người và thế giới nhờ cái nghèo của Đức Kitô, Đấng trở nên nghèo trong các Bí tích, trong Lời Chúa và trong Giáo Hội của Ngài, là một dân gồm những người nghèo. Sự giàu sang của Thiên Chúa không đến qua sự giàu sang của chúng ta, nhưng luôn luôn và chỉ qua cái nghèo cá nhân và cộng đoàn của chúng ta, được sống đông bởi Thần Khí của Đức  Kitô.

Noi gương Thầy mình, các Kitô hữu chúng ta được kêu gọi hãy đương đầu với cái nghèo của các anh chị em của chúng ta, hãy chạm lấy, gánh lấy và thực hiện các bước thực tiễn để làm giảm bớt cái nghèo. Lầm than không đồng nghĩa với nghèo; lầm than là sự nghèo khó không có lòng tín thác, không có tình liên đới, không có hy vọng. Có ba loại lầm than: lầm than vật chất, lầm than luân lý và lầm than tinh thần. Lầm than vật chất vẫn thường được gọi là sự nghèo khổ và đè nặng trên những người sống trong hoàn cảnh không xứng với phẩm giá con người: những người thiếu các quyền cơ bản và các nhu cầu như lương thực, nước, những điều kiện vệ sinh, công ăn việc làm và cơ hội phát triển và tăng trưởng về văn hóa. Đứng trước cảnh lầm than này, Giáo Hội cung hiến sự trợ giúp của mình, diakonia, nhằm đáp ứng những nhu cầu này và băng bó những vết thương làm biến dạng khuôn mặt của nhân loại. Nơi những người nghèo và những người bị gạt ra ngoài, chúng ta nhìn thấy dung mạo của Đức Kitô; bằng cách yêu thương và giúp đỡ những người nghèo, chúng ta yêu thương và phụng sự Đức Kitô. Các nỗ lực của chúng ta cũng nhắm làm chấm dứt những vụ vi phạm phẩm giá con người, tệ kỳ thị và lạm quyền trên thế giới, vì những thứ này là nguồn gốc gây ra lầm than trong rất nhiều trường hợp. Khi quyền lực, cảnh giàu có xa hoa và tiền bạc trở thành những ngẫu tượng, thì chúng chiếm phần ưu tiên trên nhu cầu phân phối của cải công bằng. Vì thế, các lương tâm của chúng ta cần phải được hoán cải để trở về với sự công bằng, bình đẳng, điều độ và chia sẻ.

Không kém phần gây lo ngạilà sự lầm than luân lý, hệ tại ở chỗ người ta trở nên nô lệ cho các thói hư tật xấu và tội lỗi. Gia đình lo âu biết bao vì có một thành viên của nhà – thường là một người trẻ – nghiện rượu, ma túy, cờ bạc hoặc mê dâm! Biết bao người không còn thấy ý nghĩa của cuộc sống và những viễn tượng cho tương lai, biết bao người đã mất hy vọng! Và biết bao người bị lao vào cảnh lầm than này bởi những điều kiện bất công xã hội, bởi cảnh thất nghiệp tước mất đi nơi họ phẩm giá được làm người đem cơm bánh về gia đình, và bởi sự thiếu bình đẳng trong việc tiếp cận các quyền về giáo dục và y tế. Trong các trường hợp đó, có thể xem cảnh lầm than luân lý là sự tự sát đang đến dần. Loại hình lầm than này cũng là nguyên nhân gây nên cảnh suy sụp kinh tế, luôn gắn liền với cảnh lầm than tinh thầnmà ta trải nghiệm khi xa lìa Thiên Chúa và từ khước tình thương của Người. Nếu chúng ta cho rằng ta không cần Thiên Chúa, Đấng đang giơ tay ra cho chúng ta qua Đức Kitô, vì ta tưởng rằng ta có thể tự lo liệu cho mình, thì chúng ta đang đâm đầu vào con đường lụn bại. Duy chỉ có Thiên Chúa mới có thể cứu và giải thoát chúng ta một cách đích thực.

Tin Mừng là thuốc giải độc đích thực cho sự lầm than tinh thần: dù cho ta đi đâu, ta cũng được mời gọi, với tư cách người Kitô hữu,ta hãy loan báo tin giải phóng, là có sự tha thứ cho các tội lỗi đã phạm, Thiên Chúa lớn hơn tội lỗi của chúng ta, Người luôn luôn yêu thương chúng ta một cách nhưng không và chúng ta được tạo dựng để hiệp thông và sống vĩnh cửu. Chúa mời gọi chúng ta hãy trở thành những người hân hoan loan báo sứ điệp xót thương và hy vọng này! Thật hào hứng được cảm nghiệm niềm vui loan truyền tin vui này, chia sẻ kho tàng đã được ủy thác cho chúng ta, an ủi những tầm hồn tan nát và mang lại hy vọng cho các anh chị em của chúng ta đang bị bóng đêm bao phủ. Như thế có nghĩa là ta đi theo và noi gương Đức Giêsu, Đấng đã đến với người nghèo và tội nhân như người mục tử đi tìm con chiên lạc, và Ngài đến gặp chúng ta tràn đầy tình yêu thương. Khi hiệp nhất với Chúa, ta có thể can đảm mở ra những con đường mới để loan báo Tin Mừng và thăng tiến con người.

Anh chị em thân mến, ước gì mùa Chay này tìm thấy toàn thể Giáo Hội sẵn sàng làm chứng cho những người đang sống trong tình trạng lầm than vật chất, luân lý và tinh thần, sứ điệp Tin Mừng về tình thương lân tuất của Thiên Chúa là Cha chúng ta, sẵn sàng ôm lấy mọi  người trong Đức Kitô. Chúng ta có thể làm điều này theo mức độ ta noi gương Đức Kitô, Đấng đã trở nên nghèo và làm cho chúng ta được giàu sang bằng cái nghèo của Ngài. Mùa Chay là một thời gian thích hợp để khước từ bản thân; ta nghiêm túc tự hỏi đâu là điều ta có thể từ bỏ để giúp đỡ và làm cho những người khác trở nên giàu nhờ cái nghèo của ta. Ta đừng quên rằng sự nghèo nàn đích thực làm ta tổn thương: không có sự khước từ bản thân đích thực nào mà không có chiều kích thống hối này. Tôi không tin vào việc làm bác ái mà chẳng làm cho chúng ta trả giá và không hề gây đau thương.

Nguyện xin Chúa Thánh Linh, nhờ Người chúng ta “[bị] coi như nghèo túng, nhưng kỳ thực chúng tôi làm cho bao người trở nên giàu có; [bị] coi như không có gì, nhưng kỳ thực chúng tôi có tất cả” (2 Cr 6,10), nâng đỡ các quyết tâm của chúng ta và gia tăng mối quan tâm và trách nhiệm của chúng ta về sự lầm than của con người, để chúng ta có thể trở nên những người biết thương xót và thực thi lòng xót thương. Trong khi diễn tả niềm hy vọng này, tôi sẽ cầu nguyện cho mọi tín hữu và mọi cộng đoàn Giáo Hội thực hiện một cuộc hành trình mùa Chay đầy hoa trái. Tôi xin tất cả anh chị em cũng hãy cầu nguyện cho tôi. Xin Chúa chúc lành cho anh chị em và xin Đức Trinh Nữ Maria phù hộ anh chị em.

Vatican ngày 26 tháng 12 năm 2013

Lễ Thánh Têphanô, Phó Tế và Vị Tử Đạo Tiên khởi

PHANXICÔ 

Đan Quang Tâm dịch