Cái khó hiện nay trong việc loan báo Tin Mừng là làm sao để tiếp cận thật hồn nhiên và giúp người ta nhận ra chúng ta đang tha thiết chia sẻ niềm vui cứu rỗi, chứ không vô tình gây ấn tượng “giành dân lấn đất”. Ở bài đầu, tôi đã giới thiệu nẻo đường hồn nhiên của phong trào tìm về cội nguồn dòng họ. Trong quan hệ này, ta đến với người và mời người đến với ta là chuyện thật dễ dàng giản dị; những ngộ nhận và thành kiến có thể từng bước được hóa giải, giúp những anh chị em đã từng có thời xa cách nhau được trở nên gần gũi, chan hòa. Trong bầu khí đầu xuân, xin phép chia sẻ một vài minh họa cụ thể.

Ngày 8 tháng giêng âm lịch là sinh nhật của vị được xem là thủy tổ họ Vũ (Võ) tại Việt Nam, ông Vũ Hồn (804-853). Ngày này hằng năm có lễ hội lớn tại làng Mộ Trạch, xã Tân Hồng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương. Năm nay, ngày mùng 8 nhằm vào Chúa Nhật, các linh mục bận mục vụ không đến dự được. Bù lại, sáng thứ Bảy, mùng 7 tháng Giêng, cha Vũ Đình Viết, thư ký Tòa Giám Mục Hải Phòng, đã dẫn đầu đoàn đại biểu Công giáo đến viếng Miếu thờ Vũ Hồn và tặng lẵng hoa của Đức Cha Vũ Văn Thiên chúc mừng.

Đoàn đại biểu từ Hà Tĩnh về dự lễ hội Mộ Trạch năm nay khoảng 100 người, trong đó có hơn mười người Công giáo từ hai giáo xứ An Nhiên (huyện Thạch Hà) và Thượng Bình (huyện Hương Khê). Từ đường họ Võ tại Thạch Hà nằm giữa một làng hoàn toàn lương dân, làng Cồn (Hà Hoàng). Từ hai mươi năm trở lại đây, người Công giáo họ Võ trong huyện đến tham dự các lễ hội hằng năm tại từ đường này, và ngược lại, một số dịp lễ lớn tại nhà thờ giáo xứ An Nhiên có sự hiện diện của đoàn đại biểu làng Cồn, kèm với quà tặng và lẵng hoa chúc mừng.

Tại tỉnh Bình Định, mấy chục năm chiến tranh đã khiến một số giáo xứ sầm uất bị biến mất, giáo dân di tản tập thể về các tỉnh phía nam: Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận và Đồng Nai. Con đường ven biển từ đầm Thị Nại tới cửa Kim Bồng (nơi cập bến của các nhà truyền giáo ngày xưa và từng là vùng Công giáo sầm uất, ngang km 1130 của Quốc lộ 1, gần thị trấn Tam Quan), nối bằng các tỉnh lộ 640, 632 và 639, suốt hơn 100km, không một bóng nhà thờ và cả nhà giáo dân cũng hiếm hoi. Thế nhưng đó đây có những từ đường họ Võ. Phía quốc lộ 19, từ km 23 đến giáp ranh tỉnh Gia Lai ngày nay cũng có nhiều từ đường họ Võ.

Kinh nghiệm cho thấy sinh hoạt từ đường là cơ hội để bà con đồng tộc động viên nhắc nhở nhau sống tốt. Thế nhưng suốt 250 năm, từ huấn lệnh “Ex illa die” năm 1715 đến thông cáo áp dụng huấn thị “Plane compertum est” năm 1965, việc thờ cúng tổ tiên theo nghi lễ cổ truyền bị gián đoạn, người Công giáo Việt Nam cũng xa cách sinh hoạt từ đường. Mặc dù Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đã nhiều lần khuyến khích cổ võ, trong thực tế đại chúng giáo dân và cách riêng những gia đình Công giáo lẻ loi vẫn còn ngập ngừng, chưa biết phải hội nhập cách nào.

Để có những bước đi mạnh dạn hơn, dịp mừng sinh nhật tổ Vũ Hồn năm nay, hơn 60 người thuộc các gia đình họ Võ từ 8 giáo xứ của giáo hạt Bình Định đã họp mặt chia sẻ, dâng lễ cầu nguyện và thành lập ban liên lạc họ Võ Công giáo Bình Định. Trước hết, đây là dịp để anh chị em đồng tộc Công giáo nhắc nhở nhau sống Tin Mừng. Tiếp đến, nhờ có ban liên lạc, cả những gia đình tín hữu lẻ loi có thể dễ liên lạc với các từ đường xung quanh, gặp gỡ giao lưu với anh chị em lương dân đồng tộc và dần dần hội nhập vào sinh hoạt dòng họ tại khu vực cũng như sinh họat dòng họ chung trong tỉnh. Dù sao, về mặt tình người và tình họ tộc, những sinh hoạt này đem lại cả bầu khí ấm cúng lẫn sự động viên nhắc nhở. Các chương trình khuyến học khuyến tài của dòng họ là những thông điệp đầy ý nghĩa cho các bạn trẻ.

Theo hướng ấy, tại Bà Rịa, một số linh mục họ Vũ đang bắt liên lạc với tổ đường phương nam của họ Vũ-Võ tại xã Long Đức, huyện Long Thành.

Sau ngày đất nước thống nhất, nhiều dòng họ đang tìm cách liên kết rộng rãi. Trên đây là vài minh họa về một trong số trên hai trăm dòng họ tại Việt Nam… Vào mạng Google, gõ chữ “họ” (có dấu nặng) rồi gõ thêm một mẫu tự a, b, c… ta sẽ thấy hiện ra danh mục những dòng họ mở đầu bằng mẫu tự ấy; gõ thêm những ký tự tiếp theo của tên dòng họ cần truy cập rồi mở, sẽ gặp hàng loạt bài về từng dòng họ. Điều ta tìm kiếm không phải là niềm tự hào của một dòng họ nhưng là để qua đó, ta thấy mình được nâng đỡ sống tốt giữa biết bao tiêu cực của dòng thác văn minh tiêu thụ. Rồi cũng hy vọng rằng nhờ sống tốt hơn, ta góp phần cho Danh Cha được hiển thánh, Nước Cha được phổ cập và Ý Cha được thể hiện hơn.

Bên cạnh nẻo đường internet, ngày nay hệ thống đường giao thông về các huyện xã miền quê cũng đã cải tiến nhiều, những con đường bê tông và những con đường tráng nhựa… Những nẻo đường của quê hương ôm theo nẻo đường Nước Trời… Đường đã sẵn, chỉ còn chờ những tâm hồn nhiệt huyết, những bước chân loan báo Tin Mừng cứu rỗi cho đồng loại, những bước chân thật đẹp.

Linh mục TRĂNG THẬP TỰ

gopnhattho@yahoo.com