Tin Mừng Đức Giêsu Kitô theo Thánh Gioan ( Ga 3, 13 – 21 ):

“Khi ấy, Chúa Giêsu nói cùng ông Nicôđêmô rằng: “Không ai đã lên Trời, ngoại trừ Con Người, Đấng từ Trời xuống. Như ông Môsê đã giương cao con rắn trong sa mạc, Con Người cũng sẽ phải được giương cao như vậy, để ai tin vào Người thì được sống muôn đời. Thiên Chúa Yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời.

Quả vậy, Thiên Chúa sai Con của Người đến thế gian, không phải để lên án thế gian, nhưng là để thế gian, nhờ Con của Người, mà được cứu độ. Ai tin vào Con của Người, thì không bị lên án; nhưng kẻ không tin, thì bị lên án rồi, vì đã không tin vào danh của Con Một Thiên Chúa.

Và đây là bản án: ánh sáng đã đến thế gian, nhưng người ta đã chuộng bóng tối hơn ánh sáng, vì các việc họ làm đều xấu xa. Quả thật, ai làm điều ác, thì ghét ánh sáng và không đến cùng ánh sáng, để các việc họ làm khỏi bị chê trách. Nhưng kẻ sống theo sự thật, thì đến cùng ánh sáng, để thiên hạ thấy rõ: các việc của người ấy đã được thực hiện trong Thiên Chúa”.

Dựa vào mạch ý bài Tin Mừng, xin được tách làm bốn phần chia sẻ, hai phần đầu đối lập nhau giữa thái độ tin và không tin, giữa chọn lựa Ánh Sáng và Bóng Tối; hai phần sau cũng đối lập nhau khi đề cập đến thái độ chưa tin nhưng rồi sẽ tin, và ngược lại, tin mà lại chưa thật sự tin, cứ lập lờ nước đôi giữa Ánh Sáng và Bóng Tối.

Đó là 4 thái độ, 4 chọn lựa khác nhau của người đời, của cả chúng ta nữa khi đối diện với một Đấng “từ Trời xuống”, đã được “giương cao lên” và đã “lại lên Trời”, Đấng ấy là chính Con Một của Thiên Chúa, đã tự nguyện làm người, chịu đóng đinh, bị giết chết thê thảm nhưng đã sống lại trong vinh quang. Đây là một biến cố lịch sử có thật, đã xảy ra, không ai có thể phủ nhận và dửng dưng chối bỏ được. Và người ta bị đặt trước một chọn lựa, buộc phải có một thái độ nào đó, tắt một lời, hoặc tin hoặc không tin !

1.  TIN – SỐNG TRONG ÁNH SÁNG

Trong câu chuyện ban đêm giữa Chúa Giêsu và ông Ni-cô-đê-mô, Ngài nhắc lại sự kiện trong Cựu Ước ông Mô-sê đã cho đúc một con rắn bằng đồng giương cao trên đỉnh một cây cột trồng giữa hoang mạc. Những người bị rắn độc cắn cứ ngước mắt nhìn lên tượng rắn đồng thì được cứu khỏi chết ( Ds 21, 4 – 9 ). Ngài đã nói về chính mình ở ngôi thứ ba với danh xưng long trọng “Con Người” cùng với sứ mạng cứu độ trần gian của Ngài. Sứ mạng này bắt nguồn từ Tình Yêu của Thiên Chúa Cha dành cho nhân loại. Ngài bảo: “Thiên Chúa Yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của Người thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời”.

Vậy điều kiện duy nhất để được cứu, được thoát chết là tin vào chính Đức Giêsu, một Đức Giêsu chịu đóng đinh trên thập giá trồng trên một ngọn đồi cao, y như con rắn đồng ngày xưa trong hoang mạc.

Kỳ lạ thật, ai lại đi chọn một hình tượng ghê sợ như thế, một hình tượng chết chóc kinh hoàng như thế để bảo đảm cho một sự sống ? Có ngược đời không ? Thưa không ! Bởi Đức Giêsu đã chịu chết thật sự trên thập giá đấy, nhưng rồi Ngài đã thật sự phục sinh, khải hoàn vinh quang, nghĩa là ngang qua thập giá, ngài đã chiến thắng sự chết.

Hồi còn ở Học Viện Liên Dòng, chúng tôi có nghe một cha giáo dạy môn Luân Lý, kể chuyện một người vô thần đến chơi nhà một người bạn thân Công Giáo, ông ta nhìn lên tượng thập giá treo trên tường rồi mỉa mai: “Sao ông lại đi thờ một cái xác chết treo như thế ? Đã chết rồi thì còn làm được gì nữa cơ chứ ?!?” Người bạn Công Giáo mỉm cười trả lời: “Vâng, đúng là Chúa Giêsu của chúng tôi đã chết thật sự rồi, nhưng ông không biết hoặc ông biết mà ông không tin đấy thôi, Ngài cũng đã sống lại thật sự rồi. Tôi không thể giải thích sao cho ông hiểu, nhưng phần tôi, tôi tin, thế là đủ rồi !”

Vâng, đúng là chỉ cần tin vào Đức Giêsu chết và sống lại là đã đủ điều kiện để chúng ta được sống muôn đời. Tin như thế mới là tin, chứ nếu còn chứng minh, còn dùng lập luận lý lẽ và thông số khoa học mà chứng minh được rồi mới tin thì lại chẳng còn gọi là tin nữa !

2.  KHÔNG TIN – Ở LẠI TRONG BÓNG TỐI

Chúa Giêsu lại khẳng định thêm: “Ai tin vào Con của Người, thì không bị lên án; nhưng kẻ không tin, thì bị lên án rồi, vì đã không tin vào danh của Con Một Thiên Chúa”.

Thật ra Chúa Giêsu rộng lượng bao dung, Ngài chẳng hề lên án kết tội ai. Nhưng khi con người ta đã có cơ hội được nghe nói về Chúa, đã chứng kiến quyền năng Chúa tỏ hiện, mà lại vẫn cứ khăng khăng không chịu tin, không chấp nhận Chúa, không để cho Chúa đi vào cuộc đời mình, dứt khoát không tuân theo những chỉ dạy hướng dẫn của Chúa, thậm chí ngoan cố chống lại Thánh Ý yêu thương của Chúa, tìm cách tiêu diệt loại trừ Chúa, bách hại cả những ai tin theo Chúa. Và như thế kẻ không tin cũng đồng thời khước từ con đường sống, con đường giải thoát cho chính mình, nghĩa là tự chọn lấy con đường chết, tự kết án chết cho chính mình.

Mà một khi đã không đi theo con đường sống chân thiện mỹ của Chúa, những người này chỉ còn biết tìm bóng tối như một đồng lõa để “làm điều ác”, để “làm điều xấu xa”. Họ “chuộng bóng tối hơn ánh sáng” vì bóng tối che giấu cho những việc mờ ám độc dữ họ đã, đang và sẽ làm. Họ căm ghét ánh sáng cũng phải, bởi ánh sáng của sự thật làm lộ ra tâm địa gian ngoa lường gạt dối trá của họ. Hơn nữa, bóng tối đem lại cho họ bao nhiêu quyền lợi và quyền lực, họ không thể rời bỏ bóng tối, họ luyến tiếc bóng tối, họ ở lì lại mãi trong bóng tối của sự chết nên làm sao mà đến cùng ánh sáng của sự sống được ? Họ vẫn còn đang sống mà như đã chết mất rồi.

Chúng tôi còn nhớ một cha trong DCCT có kể lại, một lần ngài được mời đến thăm một người hấp hối. Con cháu của cụ già ấy rất muốn người thân mình quay trở về với Chúa sau gần cả cuộc đời bỏ Đạo, chống lại Giáo Hội và căm ghét Chúa. Thế nhưng mặc cho Linh Mục trò chuyện khuyên nhủ, cụ già ấy dứt khoát quay lưng lại, chỉ nhìn vào bức tường, cho đến khi co giật run rẩy thở hơi cuối cùng, tay vẫn cứ khư khư ôm một lon Guigoz đầy những cây vàng đã thu vén cả đời bằng những việc bất chính !

Thiên Chúa nhân ái và Giáo Hội nhẫn nại đã cố làm mọi cách nhưng trong không ít trường hợp vẫn phải chịu thua trước những con người hoàn toàn tự do quyết định không tin là không tin ! Và chúng ta hiểu đó là quyền lực của Sự Dữ, của Bóng Tối... Rất may và thật đáng vui mừng, hầu hết các trường hợp khác, quyền năng do lòng thương xót của Thiên Chúa vẫn chiến thắng, Bóng Tối đã bị đẩy lui có khi vào những giây phút cuối cùng của cuộc đời. Đức Tin tưởng là không có hoặc đã đánh mất, bỗng bừng tỉnh và dẫn đưa con người sa ngã như thể trỗi dậy, bước đi những bước sau hết trong bình an vào cõi sống muôn đời...

3. CHƯA TIN MÀ NHƯ THỂ ĐÃ TIN – TỪ BÓNG TỐI TIẾN DẦN ĐẾN CÙNG ÁNH SÁNG

Không thiếu gì những chứng tá cho thấy nhiều người không Công Giáo, thậm chí là người vô thần, lại có một cuộc sống tốt lành như thể được chính Thiên Chúa hướng dẫn, như thể họ có sẵn một hạt mầm Đức Tin ẩn tàng chôn sâu trong thửa đất tâm hồn. Và chỉ chờ đến một lúc, đến “Giờ của Chúa” bày tỏ quyền năng yêu thương, những con người tuyệt vời ấy bật thốt lên lời tuyên xưng vào Chúa Giêsu Kitô.

Chúng ta có thể xếp họ vào loại “những kẻ sống theo sự thật”. Lương tri của họ dẫu chưa biết Chúa, chưa tin, chưa theo Chúa, thì vẫn là lương tri xuất phát từ Thiên Chúa, là “thiên lương”, là “thiện lương”, là “Thiện Căn ở tại lòng ta, chữ Tâm kia mới bằng ba chữ tài” theo cách diễn tả của thi hào Nguyễn Du trong Truyện Kiều. Họ không ở trong bóng tối nhưng đang “đến cùng ánh sáng”. Và cuộc đời những con người ấy xứng đáng được coi là “đã được thực hiện trong Thiên Chúa”.

Có một nhà văn lão thành từ thời Tự Lực Văn Đoàn, sau theo Cách Mạng có nhiều công to trong ngành văn hóa văn nghệ. Đến cuối đời già yếu vào Sàigòn, cụ cứ thấy trăn trở băn khoăn mãi về cuộc sống sau cái chết dù cả đời cụ đã chẳng làm điều gì độc ác. Cụ được một người quen giới thiệu với cha Tiến Lộc, DCCT, cha đã đến và trò chuyện với cụ mới biết từ gần bảy mươi năm trước, khi còn bé học trường bà sơ, đã được dạy cho Kinh Kính Mừng bằng tiếng Pháp. Nay nhắc đến, cụ vẫn đọc được trôi chảy và thật trân trọng. Những giờ phút cuối lìa đời, cụ đã được thanh tẩy với tên Thánh Bổn Mạng là Maria. Hóa ra chính Đức Mẹ đã gieo một hạt giống Đức Tin bé nhỏ từ lâu lắm rồi ! Và nay chính Đức Tin ấy dẫn cụ già đến với Đức Giêsu Kitô, Con của Mẹ...

4.    TIN MÀ VẪN CHƯA TIN – LẬP LỜ GIỮA ÁNH SÁNG VÀ BÓNG TỐI

Cuối cùng, tuy không thấy Chúa Giêsu nói gì về một thái độ lập lờ nước đôi, tin mà lại chưa thật sự tin, nhưng chúng ta cũng nhận thấy nơi nhiều người mang danh là Kitô hữu chung quanh chúng ta, cũng đôi khi ngay chính nơi chúng ta một cung cách sống Đạo ma... vô Đạo. Hỏi có tin không thì thưa vẫn có tin đấy chứ, nhưng xét lòng một cách chân thành tới nơi tới chốn, thì phải thú thật rằng mình đã sống tệ hại không khác gì kẻ không tin !

Coi chừng, thái độ tin nửa vời như thế đã từng bị Chúa Giêsu cảnh cáo là đạo đức giả, là dở dở ương ương, “giống như mồ mả tô vôi, bên ngoài có vẻ đẹp nhưng bên trong thì đầy xương người chết và đủ mọi thứ ô uế”; “bên ngoài thì có vẻ công chính trước mặt thiên hạ, nhưng bên trong toàn là giả hình và gian ác” ( Mt 23, 27 – 28 ).

Thật vậy, một thái độ nửa nạc nửa mỡ, ba rọi như thế chỉ là một thứ ngụy trang cho một kiểu cách sống chất chứa toàn những điều sai quấy: mở cửa tiệm với một bàn thờ Thần Tài để trong góc; xây nhà cũng phải mời thầy địa lý để chấn trạch yểm bùa; cưới gả con cái phải đi coi bói, xem tướng cho bằng được; buôn bán thì gian lận, quịt nợ ăn bớt hớt xén; sẵn sàng hối lộ tham nhũng để thu vén càng nhanh càng nhiều càng tốt; khi giàu rồi thì ăn chơi sa đọa, vung tiền qua cửa sổ để hưởng thụ thừa mứa, nhưng lại keo kiệt tàn nhẫn đối với người làm công cho mình; cư xử bất hiếu với cha mẹ, bạc bẽo phi nghĩa với mọi người, lăng nhăng ngoại tình, phá thai; chẳng từ một thủ đoạn độc ác và dối trá nào để đạt được ý muốn riêng v.v... Vậy mà vẫn chẳng bỏ Nhà Thờ Nhà Thánh bao giờ, vẫn đọc kinh lần chuỗi, thậm chí còn tham gia hội đoàn và ghi sổ vàng bác ái khi có dịp để gọi là... thêm công đức !

Kitô hữu mà như thế thì là phản Kitô, phi Kitô ! Tin mà như thế thì chẳng khác gì không tin ! Mà không tin tức là đã “bị lên án rồi”, tức là đã tự mình chìm sâu vào bóng tối của sự chết.

May quá, Giáo Hội vẫn được Chúa Giêsu ủy thác cho quyền năng tha thứ và chữa lành trong Bí Tích Hòa Giải và Thánh Lễ, để qua mọi biến cố buồn vui thăng trầm của cuộc đời, qua lời cầu nguyện của những người thiện chí, qua cả nhịp sống Phụng Vụ với các Mùa Vọng và Mùa Chay, qua chính dịp Lễ Chúa Cứu Thế hàng năm như chúng ta sắp cùng anh em DCCT toàn thế giới mừng kính sắp tới đây, những tâm hồn sai lạc đáng thương ấy vẫn còn có cơ may để sám hối, để được giao hòa trở lại cùng Thiên Chúa...

Lm. LÊ QUANG UY, DCCT,  Lễ Chúa Cứu Thế 2005 – 2010

Năm thánh hóa linh mục đang dần dần kết thúc để đẩy các linh mục của Chúa vững bước hành trình trên nẻo đường hy vọng. Xin trân trọng giới thiệu với quý độc giả, cách riêng là anh em linh mục, 6 lá thư của Chị thánh Têrêxa Hài Đồng Giêsu viết cho Cha Roulland và 11 lá thư cho một thầy đại chủng sinh, người mà sau khi Chị Thánh qua đời mới được thụ phong linh mục: Cha Bellière.

Năm thánh hóa linh mục cũng mời gọi chủng ta cầu nguyện cho các linh mục tương lai. Để có những linh mục thánh, chúng ta cần có những chủng sinh nồng nàn khát khao nên thánh như Thầy Chí Thánh.

Maurice-Marie-Louis Bellière (1874-1907) nhỏ hơn Têrêxa 01 tuổi và là người anh em thiêng liêng đầu tiên của Chị Thánh (1895); vào Tập Viện Dòng Trắng 29/9/1897, tức là trước khi Têrêxa qua đời 01 ngày. Bellière thụ phong LM vào năm 1901, sau đó đi tông đồ tại Nyassa từ 1902 đến 1905, tới năm 1906 thì quay về lại Pháp; Có tất cả là 11 thư trao đổi với Têrêxa từ 21/10/1896 đến 25/8/1897. (Trích từ Petit Dictionnaire des Noms Propres; Oeuvres Complètes; Textes et Dernières Paroles, nxb Cerf 1992 -Chú thich thêm của ND -)

Dưới đây xin giới thiệu thư thứ ba trong những thư Chị Thánh gởi thầy Bellière, do ông Nôbertô Thái Văn Hiến dịch.

Lm Trăng Thập Tự

Thư 220: Gửi thầy Đại Chủng Sinh Bellière

(Cát Minh Lisieux)

 G.M.G.T

Tối thứ tư – 24/02/1897

Giêsu V

Thăm thầy kính mến,

Trước khi bước vào sự thinh lặng suốt bốn mươi ngày thánh^[1], con muốn kèm một vài lời theo thư của Mẹ Đáng Kính của chúng con, để cảm ơn thầy về những gì mà tháng trước thầy đã gửi cho con^[2].

Nếu thầy cảm thấy được an ủi khi nhớ ở Cát Minh, có một người chị em đang không ngừng cầu nguyện cho thầy, thì lòng biết ơn của con cũng không ít hơn thầy đâu, bởi vì Chúa đã ban cho con một người anh em nhỏ mà Ngài có ý định làm cho trở thành Linh Mục và Tông Đồ của Ngài… Quả thật chỉ có ở trên Thiên Đàng thầy mới biết được là thầy quí giá với con đến chừng nào, con cảm thấy tâm hồn chúng ta được dựng nên là để hiểu nhau, bức thư của thầy mà thầy nói với con là: “thô thiển và cụt ngủn” chứng tỏ cho con thấy Giêsu đã đặt trong tâm hồn thầy những khát khao mà Ngài chỉ ban cho những linh hồn được gọi đến với sự thánh thiện cao cả nhất. Bởi chính Ngài đã chọn con làm người chị em của thầy, cho nên con hy vọng Ngài sẽ không nhìn vào sự yếu đuối của con hay đúng hơn Ngài sẽ dùng chính sự yếu đuối ấy để thực hiện công việc của Ngài; vì Thiên Chúa Hùng Mạnh thích chứng tỏ quyền năng của Ngài bằng cách dùng những điều chẳng là gì cả (Is. 9,5) – Được hiệp nhất trong Ngài, linh hồn chúng ta mới có thể nhờ đó mà cứu được nhiều linh hồn khác (1Cr 1,27) bởi chưng Giêsu hiền lành đã nói: “Nếu ở dưới đất, hai người trong anh em hợp lời cầu xin bất cứ điều gì, thì Cha Thầy, Đấng ngự trên trời sẽ ban cho” (Mt 18, 19). Ôi! điều mà chúng ta cầu xin Ngài, đó là được làm việc vì vinh quang Ngài, là yêu mến và làm cho Ngài được yêu mến … Vậy thì vì lẽ gì mà sự kết hiệp và lời cầu nguyện của chúng ta lại không được chúc phúc?

Thưa thầy kính mến, bởi khúc diễm tình ca^[3] đã làm cho thầy hài lòng, cho nên Mẹ Nhân Lành của chúng con đã bảo con chép cho thầy nhiều khúc khác nữa, nhưng phải mất vài tuần lễ nữa thầy mới nhận được, bởi con không có nhiều lúc rảnh rỗi ngay cả vào ngày Chúa nhật, vì bận việc ở phòng thánh. Những bài thơ đáng thương ấy sẽ làm cho thầy thấy không chỉ con là gì, mà còn cả những gì mà con muốn và phải trở nên nữa… Khi làm ra những bài thơ ấy con đã chú tâm đi sâu vào nội dung hơn là hình thức, vì thế mà niêm luật về thơ phú không phải khi nào cũng được tuân thủ, mục đích của con là diễn giải những tâm tình của mình (hay nói đúng hơn là những tâm tình của người nữ tu Cát Minh) để đáp lại những mong muốn của các chị em con. Những câu thơ ấy thích hợp với một nữ tu hơn là một Đại Chủng Sinh, tuy nhiên con vẫn hy vọng là chúng sẽ làm thầy vui thích. Tâm hồn thầy chẳng phải là hôn thê của Con Chiên Thiên Chúa và sẽ không sớm trở thành hiền thê của Ngài, vào ngày diễm phúc được chịu chức Phó Tế của thầy sao?

Thưa thầy kính mến, con xin cảm ơn thầy vì đã chọn con làm mẹ đỡ đầu cho đứa con đầu tiên mà thầy sẽ vui sướng ban phép Rửa tội^[4], vì thế mà con phải chọn tên cho con đỡ đầu của mình; con muốn đặt người con ấy dưới sự bảo của Đức Trinh Nữ, Thánh Giuse và Thánh Maurice, quan thầy của đứa em trai yêu dấu của con. Dĩ nhiên người con ấy vẫn còn đang nằm trong ý tưởng của Chúa Nhân Lành, nhưng con đã cầu nguyện cho [2r^o] người con ấy và đã chu toàn trước những bổn phận làm mẹ đỡ đầu của con rồi. Con cũng cầu nguyện cho tất cả các linh hồn sẽ được ký thác cho thầy và nhất là con nài xin Giêsu trang điểm thật đẹp cho linh hồn thầy bằng tất cả các nhân đức và đặc biệt là bằng tình yêu của Ngài. Thầy nói với con là thầy cũng rất thường cầu nguyện cho người chị em của thầy; vì thầy có lòng bác ái như vậy, nên con sẽ hết sức sung sướng nếu thầy đồng ý mỗi ngày dành riêng lời cầu nguyện cho tất cả những ước ao của người chị em ấy: “Lạy Cha đầy lòng thương xót, nhân danh Giêsu Hiền Lành Dịu Ngọt của con, Đức Trinh Nữ Maria và các Thánh, con cầu xin Cha hãy làm rực cháy trong người chị em con Thần Khí Tình Yêu của Cha và ban cho người chị em ấy hồng ân làm cho Cha được yêu mến nhiều^[5]” Thầy đã hứa là sẽ cầu nguyện cho con suốt đời thầy, vậy chắc là cuộc đời ấy sẽ dài hơn cuộc đời con và thầy không được phép hát như con: “Con hy vọng ngày tháng lưu đày của con sẽ ngắn ngủi^[6]!...” nhưng thầy cũng không được phép quên lời hứa của thầy đâu. Nếu Chúa sớm đưa con về với Ngài, thì con xin thầy tiếp tục mỗi ngày cũng bằng lời cầu nguyện ấy, bởi trên Trời con cũng vẫn ươc sao một điều như khi còn ở dưới thế: Yêu mến Giêsu và làm cho Ngài được yêu mến.

Thưa thầy kính mến, chắc là thầy nhận thấy con quá lạ lùng, có thể thầy lấy làm tiếc vì có một người chị em có vẻ như muốn đi an hưởng sự nghỉ ngơi đời đời và để thầy phải làm việc một mình … nhưng xin thầy hãy yên tâm, điều duy nhất con ao ước, đó là ý Chúa Nhân Lành, và con thú thật là nếu trên Thiên Đàng, con không thể làm việc vì vinh quang của Ngài được nữa, thì con sẽ ưa thích nơi lưu đày hơn là quê trời.

Con không biết được tương lai, tuy nhiên nếu Giêsu thực hiện [2v^o] những linh cảm của con, thì con hứa với thầy là vẫn luôn làm người chị em bé mọn của thầy ở Trên ấy. Sự kết hiệp của chúng ta, còn xa mới bị cắt đứt, sẽ càng trở nên mật thiết hơn, bấy giờ sẽ không còn hàng rào ngăn cách, không còn chắn song và linh hồn con sẽ có thể bay đi cùng với thầy đến những nơi truyền giáo xa xôi. Vai trò của mỗi người chúng ta vẫn thế, thầy nắm giữ vũ khí tông đồ, còn con là lời cầu nguyện và tình yêu.

Thưa thầy quí mến, con e là mình quên, vì đã muộn, trong vài phút nữa sẽ đến giờ thần vụ^[7] rồi, thế nhưng con vẫn còn một thỉnh cầu nữa với thầy – Con rất muốn được thầy ghi lại cho con những ngày tháng đáng nhớ trong cuộc đời thầy để con có thể kết hợp với thầy một cách hoàn toàn đặc biệt mà cảm ơn Đấng Cứu Độ Dịu Hiền vì những hồng ân Ngài đã ban cho thầy.

Trong Thánh Tâm Giêsu Thánh Thể sắp hiển hiện trước những tôn thờ^[8] của chúng con, con sung sướng được mãi mãi xưng mình là

Người chị em hét sức hèn mọn và bất xứng của thầy

 Têrêxa Hài Đồng Giêsu Thánh Nhan

 Rel. carm. ind.

Tiến Sỹ Nguyễn Quang A, (Báo Lao động cuối tuần số 18, ngày 16 tháng 5 năm 2010) viết: “Trong khoa học kinh tế (và có lẽ trong các khoa học xã hội khác) không có cái gọi là “cơ chế xin-cho”. Nó là thuần Việt. Chưa có ai định nghĩa cơ chế này một cách tường minh. Người ta thường hiểu là: “bên xin” (thường là cấp dưới, người dân, hay doanh nghiệp) xin “bên cho” (thường là cấp trên, các cơ quan nhà nước) cái gì đó mà “bên cho” có quyền quản lý (có thể lại là một “cơ chế” nào đó mà địa phương xin trung ương chẳng hạn, có thể là quyền kinh doanh, tài nguyên hay nguồn lực gì đó) và bên cho có thể cho hay không cho.”

Trong xã hội người ta đã mệt mỏi bởi cơ chế xin cho. Vậy hiểu từ “xin cho” thế nào trong kinh Lạy Cha?

Nguyện Danh Cha.

Trong Kinh Lạy Cha thường đọc “nguyện Danh Cha”, đó là một từ được hiểu một cách rõ ràng: thể hiện mong muốn và quyết tâm thực hiện. Hiểu chữ nguyện như vậy, chúng ta mới dễ dàng giải thích: Danh Cha cả sáng, Nước Cha trị đến, Ý Cha thể hiện dưới đất cũng như trên trời. Danh Cha đã cả sáng, Nước Cha cũng đã trị đến và Ý Cha cũng đã thể hiện toàn vẹn trong Chúa Giêsu, chúng ta mong muốn và quyết tâm thực hiện những điều đó nơi bản thân mỗi người chúng ta.

Xin tha…như chúng con cũng..:

Việc xin bày tỏ đồng thời với việc thực hành, đồng nghĩa với việc nguyện ở trên. Kinh Lạy Cha không phải là cơ chế xin cho.

Xin được, gõ mở, tìm gặp:

Diễn tả một hành trình thực hiện những ước nguyện trong cuộc đời. Thiên Chúa đã ban cho sẵn tất cả, ai cũng như ai: “Người cho mặt trời của Người mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất chính” (Mt 5, 45). Việc quan trọng là thực hiện những điều Chúa dạy, đó là chỉ nam cho hành trình tìm gặp, gõ mở, xin cho.

Chúa không dạy xin – cho:

"Không phải bất cứ ai thưa với Thầy: "Lạy Chúa! lạy Chúa! " là được vào Nước Trời cả đâu! Nhưng chỉ ai thi hành ý muốn của Cha Thầy là Đấng ngự trên trời, mới được vào mà thôi” (Mt 7, 21). Đời sống cầu nguyện luôn đi đôi với đời sống thực hành, đó là lý tưởng của đời sống để thấy được “Chúa đã làm cho tôi những điều trọng đại” (Lc 1, 49).

Ở trong Chúa.

Hiệu quả của đời sống thực hành Lời Chúa đó là đưa chúng ta ở trong Chúa. Trong lời nguyện hiến tế Chúa Giêsu bày tỏ: “để tất cả nên một, như Cha ở trong con và con ở trong Cha để họ cũng ở trong chúng ta. Như vậy, thế gian sẽ tin rằng Cha đã sai con” (Ga 17, 21). Khi chúng ta ở trong Chúa, đau khổ của ta là đau khổ trong Chúa, hạnh phúc của ta là hạnh phúc trong Chúa. Chúng ta ở trong Thiên Chúa là niềm vui tuyệt đỉnh của đời ta.

Kinh Lạy Cha mở ra một tương quan cho mọi người, là con của Cha trên trời, quyền của người con là ở trong nhà của Cha. "Thật, tôi bảo thật các ông: hễ ai phạm tội thì làm nô lệ cho tội. Mà kẻ nô lệ thì không được ở trong nhà luôn mãi, người con mới được ở luôn mãi” (Ga 8, 34 – 45). Chỉ có tội lỗi làm cho con người mất quyền làm con, trong Bí Tích Giải Tội, tư cách của người con được phục hồi và giúp cho con người xứng đáng hơn với địa vị làm con Chúa.

Nếu là quyền làm con thì không phải là xin nữa mà là thực hành đời sống làm con. Đối với Thánh Phaolô, ở trong Chúa Kitô là tràn đầy phúc lộc của Người, cho nên Thánh Phaolô nghiệm thấy: "Ơn Ta đủ cho ngươi, vì sức mạnh của Thầy được biểu lộ trọn vẹn trong sự yếu đuối. Thế nên tôi rất vui mừng và tự hào vì những yếu đuối của tôi, để sức mạnh của Đức Ki-tô ở mãi trong tôi. Vì vậy, tôi cảm thấy vui sướng khi mình yếu đuối, khi bị sỉ nhục, hoạn nạn, bắt bớ, ngặt nghèo vì Đức Ki-tô. Vì khi tôi yếu, chính là lúc tôi mạnh” (2Cor 12, 9 – 10). 

Lạy cha ước nguyện Danh Cha cả sáng trong con và giúp con sống xứng đáng địa vị làm con Cha.

L.m Giuse Hoàng Kim Toan

Và bỗng các ông thấy ông Môsê và ông Êlia hiện ra đàm đạo với Người.  (Mt. 17:3)

1.     Nối Kết Đất Trời

Thiên Chúa là tình yêu. Thiên Chúa muốn chia sẻ tình thương yêu của Ngài với con người. Ngài đã mở cửa trời mặc khải cho loài người về mầu nhiệm của tình yêu. Thiên Chúa đã đối thoại với con người qua nhiều cách thế: Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách, Thiên Chúa đã phán dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Thiên Chúa đã phán dạy chúng ta qua Thánh Tử (Dt. 1:1-2). Thánh Tử Giêsu đã hiện thân làm người và giữa chúng ta. Ngài chính là hình ảnh của Thiên Chúa vô hình. Qua Ngài, mọi sự được tạo thành, hữu hình và vô hình. Chính Ngài đã mặc khải cho chúng ta về tình yêu của Thiên Chúa Ba Ngôi qua con đường đối thoại.

Đối thoại được diễn tả qua nhiều cách như: đàm đạo, đàm phán, hòa đàm, chia sẻ, họp bàn, nói truyện, tâm sự, gặp gỡ và giao lưu… Đối thoại có thể trực tiếp mặt đối mặt hoặc đối thoại gián tiếp qua thư từ, gọi phôn, điện thư hay tin nhắn…Đối thoại sẽ dẫn đến hòa giải, hòa đồng và giao hòa với nhau. Đối thoại là con đường ngắn nhất giúp con người đến gần với nhau. Đối thoại có nghĩa là dám mở cửa để đón nhận ý kiến của người khác. Đối thoại là bày tỏ ý hướng và lập trường để đàm phán, để giao dịch và tìm sự thỏa thuận giữa đôi bên. Dám mở cửa là dám chấp nhận những khác biệt và đối nghịch. Con đường đối thoại là con đường an toàn và đưa tới hòa bình. Đối thoại phải có sự chân thành và tôn trọng lẫn nhau. Trong sự đối thoại không nên có thái độ áp chế hay gạt bỏ. Muốn có sự đối thoại thành công, cần phải biết lắng nghe.

2.     Sự Khác Biệt

Mỗi người đều được sinh ra ở một nơi chốn, sống tại một địa chỉ và mang một quốc tịch. Trên thế giới có trên sáu tỷ người. Mỗi người đều có một cá tính riêng biệt và không ai giống ai hoàn toàn. Mỗi người có một định mệnh riêng phải hoàn tất. Không ai là một hòn đảo riêng rẽ, chúng ta sống là phải đồng hành với người khác. Muốn đồng hành tốt, chúng ta phải đồng hướng và thông hiểu nhau. Thông hiểu nhau qua sự trao đổi và chia sẻ tâm tình.

Trong thế giới đại đồng, chúng ta có thể cùng sống chung trong một nước, hưởng một nền văn hóa, giữ một truyền thống và theo một đạo giáo. Nhưng có nhiều yếu tố cuộc sống làm cho chúng ta nên khác nhau. Chính của ăn thức uống là một trong những cơ bản làm nên con người khác biệt. Người ăn lông ở lỗ sẽ khác với người ăn cơm gạo. Người ăn cơm gạo suy nghĩ khác người ăn bánh mì. Người ăn bánh mì suy tư khác với người ăn đỗ đậu. Người ăn chay quan niệm khác với người ăn mặn. Người ăn nước mắm hành xử khác với người ăn muối. Thức ăn sẽ biến đổi và tạo nên những giá trị đặc thù văn hóa của mỗi nhóm người. Con người tuy khác nhau nhưng không đối lập nhau mà là bổ túc cho nhau để xây dựng một xã hội tốt đẹp.

3.     Cầu Thông Cảm

Làm sao con người có thể hiểu, cảm thông và liên kết với nhau. Chúng ta cần bắc một chiếc cầu, gọi là cầu thông cảm. Chúng ta biết rằng tất cả mọi thứ bế tắc đều có lối thoát. Bĩ cực thái lai. Mọi vấn đề dù rắc rối đến đâu, nếu chúng ta biết mở cửa ngõ đối thoại, chúng ta sẽ tìm được lối ra.  Khi chúng ta tự đóng khung mình, chúng ta sẽ đối diện với ngõ cụt. Ngõ đi vào cô đơn và tù đọng. Chỉ những dòng nước tiếp tục chảy là dòng nước trong sạch. Nước tù, ao đọng là nước dơ bẩn và ô nhiễm.

Ngôn ngữ chính là phương tiện giúp con người xích lại gần nhau hơn. Trong thế giới chúng ta đang sinh sống, không biết có bao nhiêu thứ ngôn ngữ.  Qua ngôn ngữ, con người có thể đối thoại với nhau và truyền thông hiểu biết cho nhau. Từ xa xưa, con người đã giao lưu với nhau qua ngôn ngữ và chữ viết.  Như khi các nhà truyền giáo đến các nước xa xôi để truyền đạo, các ngài đã phải từng bước học hỏi về văn hóa và ngôn ngữ giúp truyền đạt chân lý đức tin. Các ngài cũng phải khổ học để thấu đạt mọi vấn đề qua việc đối thoại. Chúng ta phải khâm phục những vị tiên phong đã giáp chạm với các nền văn hóa khác. Không những học hỏi mà còn truyền rao đạo giáo và cả những kiến thức văn minh khoa học của xã hội.

4.     Cầu Ngôn Ngữ

Ngày nay, chúng ta thấy ngay tại quê hương thân yêu Việt Nam, các em học sinh đã muốn học thêm các sinh ngữ khác để mở mang kiến thức của thế giới bên ngoài. Tại Sàigon, đi dọc theo tất cả mọi con đường lớn trong thành phố, đâu đâu cũng thấy nhan nhản những bảng hiệu học sinh ngữ, học thêm, học kèm ngoại ngữ: tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nga, tiếng Nhật, tiếng Đại Hàn, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Đức… Chúng ta nhớ rằng càng biết nhiều ngôn ngữ, càng có cơ hội học biết thêm kiến thức. Ngôn ngữ là cửa ngõ dẫn chúng ta vào tìm hiểu kho tàng văn hóa của con người. Qua ngôn ngữ, chúng ta có thể đối thoại với nhiều nhóm người khác.

Không người nào có thể hiểu hết được các ngôn ngữ riêng biệt của từng nước, từng thổ dân và bộ lạc. Khi con người chưa hiểu nhau, họ cần có những người thông ngôn. Có nghĩa là phải có người thông thạo ngôn ngữ đôi bên để làm nhịp cầu thông cảm. Tuy nhiên, chúng ta biết loài người còn có một thứ ngôn ngữ vô hình. Một thứ ngôn ngữ không cần dùng miệng lưỡi mà họ vẫn có thể hiểu nhau, đó là ngôn ngữ của tình yêu. Qua ngôn ngữ tình yêu con người có thể hiểu nhau, yêu nhau và sống đời với nhau.

5.     Cầu Ngoại Giao

Để tạo nhịp cầu thông cảm và hiểu biết lẫn nhau trên thế giới, mỗi quốc gia có các tòa Đại Sứ, tòa Lãnh Sự hay đại diện thường trực để liên hệ ngoại giao.  Muốn cộng tác xây dựng hòa bình, cần phải có ngoại giao. Ngoại giao là đối thoại để giải quyết những khác biệt. Chấp nhận sự khác biệt của nhau để bổ túc và giải trừ những mâu thuẫn và đố kỵ. Ngoại giao chính là sự đối thoại. Càng biết đối thoại, chúng ta càng hiểu nhau và thông cảm lẫn nhau. Đối thoại kịp thời sẽ tránh được nhiều đổ vỡ và thiệt hại. Muốn có sự đối thoại thành công, cần có thái độ nhún nhường và hài hòa. Có qua có lại, mới toại lòng nhau chứ. Khi đối thoại là có bước tiến, bước lùi. Trong cuộc đối thoại thì có được, có mất và có nhường, có nhịn. Nếu đối thoại chỉ mong có thắng, đối thoại đó sẽ trở thành độc tài.

Trên trường Quốc Tế, chúng ta biết cũng có những Nước đứng trung lập giúp mở cuộc đối thoại chung cho các nước đang gặp khó khăn. Đây là một Quốc gia không thiên vị hay đứng về một phe phái nào. Nước đó có thể giúp hòa giải các vụ xung đột lớn trên chính trường quốc tế. Như mới đây, tại Vienne, Austria, nơi diễn ra cụôc trao đổi những người điệp viên của Hoa Kỳ và Nga đã bị phát hiện và bị bắt. Hai Nước đã tráo đổi các tội phạm điệp viên với nhau qua cuộc đàm phán ngoại giao. Sự giải quyết êm đẹp đã dẫn đến một thỏa hiệp tích cực xây dựng nền hòa bình chung.

6.     Đối Thoại Liên Tôn

Các Tôn Giáo cũng cần có sự đối thoại. Hiện nay Giáo Hội Công Giáo có Ủy Ban đặc trách về Đối Thoại Liên Tôn. Tôn giáo ảnh hưởng đến niềm tin của mỗi người. Tôn giáo là lý tưởng có một sức mạnh vô song. Niềm tin Tôn giáo cũng có thể xây dựng hoặc phá đổ. Biết bao cuộc chiến đã xảy ra vì vấn đề tranh chấp tôn giáo. Khác biệt niềm tin là một khác biệt sâu xa nhất. Con người có thể sống chết với nhau vì niềm tin của mình. Các tôn giáo cần đối thoại để tìm ra một hướng chung. Cùng đích của tất cả mọi tôn giáo là mưu cầu hạnh phúc cho con người ở đời này và đời sau. Cái chung của các tôn giáo đều qui về một mối, đó là tình yêu. Chỉ tình yêu mới có thể nối kết mọi người đối thoại với nhau. Thế giới của tình yêu là thế giới không có biên cương lãnh thổ.

Trong đời sống giáo hội, xã hội hay cộng đoàn, các nhà lãnh đạo cũng cần lắng nghe. Lắng nghe phải là một nhân đức. Trong thời gian qua, chúng ta thấy có nhiều người lên tiếng về sự thông tin bất cập và đối thoại một chiều. Đã đến lúc chúng ta phải lắng nghe. Các nhà lãnh đạo chính quyền phải lắng nghe dân chúng, vì ý dân là ý trời mà. Các vị đại diện các tôn giáo cũng cần lắng nghe các thành viên trong giáo hội của mình. Dù rằng trăm người trăm ý, nhưng không phải mọi ý kiến đều vô ích. Không ai là sự phụ cho tất cả mọi vấn đề. Chúng ta cần có những người chuyên môn góp ý và xây dựng. Biết lắng nghe, chúng ta mới có thể mở mắt nhìn vấn đề một cách khách quan và định hướng đúng đắn hơn.

7.     Sự Quan Hệ

Đối thoại là con đường giải thoát. Đối thoại bao giờ cũng có thể giải quyết được vấn đề. Đặc biệt là trong những gia đình đang gặp khó khăn trong cuộc sống hôn nhân. Đối thoại là cách tốt nhất để xây dựng hạnh phúc gia đình. Đã có biết bao nhiêu gia đình đã tan vỡ vì thiếu sự thông cảm hiểu biết. Nếu mỗi người khư khư giữ cái thiên kiến và định kiến về người khác, vợ chồng sẽ đi đến bế tắc. Đôi khi vợ chồng hiểu lầm nhau vì sự xen vào của một nhân vật thứ ba. Sự chia sẻ và cảm thông sẽ loại trừ nguy cơ đổ vỡ. Chúng ta nhớ rằng mọi sự đều sẽ cùng tắc biến, biến tắc thông. Vợ chồng thông cảm được với nhau, gia đình sẽ tìm thấy nụ cười hạnh phúc.  Phải thông thì giòng mới giọt.

Khi gia đình hai họ có sự kết giao hôn nhân của con cái thì gọi là thông gia. Thông gia nối kết hai họ nên một trong quan hệ mới. Trong gia đình sẽ có con dâu, con rể và ông xui bà xui. Cha mẹ trở thành cha mẹ chồng và cha mẹ vợ. Làm cha mẹ của con dâu, con rể phải rất tế nhị. Câu truyện không vui kể rằng sau khi con dâu, con rể tương lai đã qua mọi diễn tiến thủ tục để cưới xin. Ngày lễ Ăn Hỏi, hai gia đình nhóm họ và mở tiệc tùng ăn uống vui vẻ. Bỗng dưng bố vợ lên tiếng kẻ cả phát biểu dạy dỗ con rể. Hình như bố vợ dậy dỗ không đúng lúc, chàng rể tương lai quá tự ái và đã phản bác bố vợ tại bàn tiệc. Rồi chú rể bỏ ra về không nương tiếc, quan viên hai họ ngồi ngẩn ngơ. Tội nghiệp cho cô con gái năn nỉ hết nước mắt cũng không xong. Chú rể dứt khoát bỏ cuộc. Cô con gái buồn tình bỏ nhà ra đi và không trở về. Lỗi tại ai bây giờ? Sự việc đã rồi. Thật tội nghiệp cho đôi trẻ. Thiếu đối thoại và sự thông cảm đã gây biết bao đau buồn. Phải có cảm thông mới tìm ra được chân lý hoặc có sự đồng thuận. Thuận vợ thuận chồng, tát bể Đông cũng cạn.

8.      Sự Thông Hiểu

Làm thế nào chúng ta có thẻ đối thoại với lớp trẻ bây giờ. Con cháu thuộc đời thứ hai hoặc thứ ba đã lớn lên giữa nền văn hóa chú trọng nhiều về cá nhân chủ nghĩa.  Quan niệm đời sống của tuổi trẻ cũng đã khác nhiều. Giữa hai nền văn hóa và giữa hai thế hệ hiểu nhau sao được nếu không có sự đối thoại. Bạn tôi kể câu truyện: Dịp kỷ niệm 25 năm thành hôn của vợ chồng bạn. Trong tập sách nhỏ của thánh lễ tạ ơn mừng Ngân khánh, ở cuối trang có in những lời cám ơn cha chủ tế, cha mẹ, anh em bạn bè và qúy khách… Đứa con gái 17 tuổi của bạn đọc qua, vừa cười vừa nói: Ba má cám ơn hết mọi người nhưng con cái thì lại không. Câu nói của cháu không phải để trách cứ nhưng làm cho vợ chồng bạn phải sửng sốt và suy nghĩ. Đúng vậy, đây là những thiếu xót không ngờ, cháu gái thật có lý.

Cũng có những sự hiểu lầm do văn hóa khác biệt và môi trường sống thay đổi.  Những truyện nho nhỏ xảy ra trong nhà nhưng hậu qủa lại không ngờ. Truyện là một cháu nhỏ thấy ông ngoại cắt tiết con vịt. Cháu thấy lạ và khiếp quá, gọi bạn bè đến xem. Bạn của cháu là những chú Mỹ con, thấy con vịt bị ông cắt tiết thì nghĩ là ông dùng bạo lực với thú vật. Một chú bé về nhà kể cho mẹ nghe, mẹ em liền gọi cảnh sát đến, thế là ông ngoại bị còng tay và bỏ vào tù. Khi được thả về, ông chỉ còn biết chắp tay vái đứa cháu nhỏ: Tôi lạy ông thôi, tôi không dám đụng đến ông nữa đâu!

Nói tóm lại, Thiên Chúa ban cho chúng ta môi miệng để nói lời êm dịu, để cảm thông, để trao đổi và liên kết với nhau. Các loài hoang thú cũng có những ngôn ngữ riêng để thông tin và đến gần với nhau. Con người là tạo vật ưu tuyển trên hết mọi loài, chúng ta hãy dùng ân huệ này để sinh hoa kết quả tốt trong việc xây dựng tình liên đới với nhau. Không có sự gì nặng nề và ngột ngạt cho bằng người bạn đồng hành giữ thái độ im lặng và mặt lạnh như tiền. Hãy học nơi Chúa Giêsu, Ngài rất muốn được chia sẻ và lắng nghe. Thánh Luca diễn tả sự quan trọng của việc đối thoại: Cô này cứ ngồi bên chân Chúa mà nghe lời Người dạy. Còn cô Mácta thì tất bật lo việc phục vụ.... Chúa đáp: "Mácta! Mácta ơi! Chị băn khoăn lo lắng nhiều chuyện quá! Chỉ có một chuyện cần thiết mà thôi. Maria đã chọn phần tốt nhất và sẽ không bị lấy đi." (Lc 10: 39-42).

Giuse Trần Việt Hùng - Bronx, New York

NGUYỄN HỌC TẬP 

“ Nền Cộng Hoà nhận biết các quyền của gia đình như là xã hội tự nhiên, được xây dựng trên hôn nhân.

Hôn nhân được đặt nền tảng trên bình đẳng luân lý và pháp lý giữa hai vợ chồng, các giới hạn được luật lệ xác định nhằm bảo đảm sự hợp nhứt của gia đình” (Điều 29, đoạn 1 và 3 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc). 

Chúng tôi vừa trích dẫn nội dung và xuất xứ điều khoản đầu tiên của một loạt các điều khoản định chế cho tổ ấm gia đình, tổ chức sống xã hội tự nhiên của con người,

    - “ nhận biết các quyền của gia đình như là xã hội tự nhiên”,

bất cứ ở đâu và bất cứ dưới thời đại nào.

Gia đình là “ xã hội tự nhiên” của con người.

Điều đó có nghĩa là gia đình là nơi con người được sinh ra trong tình thương yêu, bảo bọc, nuôi nấng, dạy dỗ, giáo dục, chuẩn bị  để lớn lên, hợp với bản tính con người để phát triển chính mình và  sống liên đới, cộng tác với những con người khác trong Cộng Đồng Quốc Gia và Cộng Đồng Thế Giới.

Điều 29 vừa được trích dẫn là điều khoản đầu tiên, được tiếp nối bằng hai điều 30 và 31 xác định quyền và nhiệm vụ của cha mẹ đối với con cái, cũng như bổn phận của tổ chức Quốc Gia trợ lực cha mẹ chu toàn bổn phận của mình.

Đó là những gì chúng ta có thể tìm thấy được dễ dàng trong phần đầu của Tiếc Mục III, định chế luân lý và xã hội của Hiến Pháp 1947 Ý Quốc.

Nhưng những gì Hiến Pháp đề cập đến gia đình không phải chỉ có vậy.

Các tư tưởng liên quan đến gia đình tiềm tàng trong nhiều điều khoản khác trong suốt văn bản của Hiến Pháp, liên quan đến lý tưởng về con người và về tổ chức cuộc sống xã hội, xứng đáng với nhân phẩm con người, lý tưởng mà Hiến Pháp 1947 Ý Quốc  nêu lên trong các điều khoản đầu tiên, như là nền tảng trên đó xây dựng Quốc Gia.

Điều đó cho thấy gia đình là yếu tố cấu trúc thiết yếu và “ tự nhiên ” để phát triển con người và xây dựng Quốc Gia, môi trường sống nơi đó các giá trị của con người được “ nhận biết và bảo vệ ” (Điều 2, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).

Đó là những gì chúng ta muốn tìm hiểu, giúp chúng ta có được những tư tưởng định hướng cho tương lai đất nước mà chúng ta muốn xây dựng cho Việt Nam, một thể chế trong đó tổ chức Quốc Gia, gia đình, xã hội, đều được quy hướng để phục vụ con người,  chủ thể tối thượng và là chủ nhân của quyền lực Quốc Gia,  một thể chế Nhân Bản và Dân Chủ cho dân tộc.  

Sau khi xác nhận gia đình là “ tổ chức xã hội tự nhiên ” của con người, được đặt nền tảng trên hôn nhân với các quyền tự nhiên  của mình mà  Quốc Gia nhận biết (Điều 29, đoạn 1 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc), Quốc Gia xác nhận vị trí pháp nhân của hôn nhân là quyền bình đẳng giữa hai vợ chồng, bình đẳng trên luân lý và bình đẳng trước luật pháp, được luật pháp đứng ra bảo đảm và xác định để bảo vệ sự hợp nhứt của gia đình.

Nói cách khác, sau khi xác định vị trí của tổ chức gia đình trong Cộng Đồng Quốc Gia, là “ tổ chức xã hội tự nhiên” của con người, tổ chức gia đình có những quyền tự nhiên của mình, không do Quốc Gia thiết định hay phân phát, tùy thuộc cơ chế “ xin-cho ”, mà là những quyền tự nhiên đi liền với bản tính con người, với bản tính gia đình được con người thành lập.  

Do đó, Quốc Gia có bổn phận

   - “ nhận biết các quyền của gia đình như là xã hội tự nhiên ”.

Một trong những quyền tự nhiên vừa kể, được điều 29 đề cập, đó là quyền hợp nhứt của hai vợ chồng, yếu tố cấu trúc tiên khởi của gia đình, phải được bảo vệ:

   - “…các giới hạn được luật lệ xác định, nhằm bảo vệ sự hợp nhứt của gia đình ” (Điều 29, đoạn 2b, id.). 

Gia đình hợp nhứt là môi trường lý tưởng để con người được sinh ra, nuôi dưỡng, giáo dục và lớn lên, triển nở chính mình về mọi mặt, đức dục, thể dục và trí dục, cũng như được dạy dỗ trong chiều hướng, hướng thiện và hướng thiên và hướng tha,  đặc tính làm cho con người trổi hơn những tạo vật khác.

Đó là những gì Hiến Pháp 1947 Ý Quốc liệt kê kế tiếp như là quyền và bổn phận của cha mẹ đối với con cái: 

   - “ Cha mẹ có bổn phận và quyền nuôi nấng, dạy dỗ và giáo dục con cái, ngay cả đối với những đứa con sinh ra ngoài hôn nhân” (Điều 30, đoạn 1, id.).  

Những đứa con sinh ra là con người, con hợp pháp hay con ngoại hôn cũng vậy: 

   - “ Pháp luật bảo đảm cho những đứa con ngoại hôn mọi tư các pháp lý và xã hội, cũng được hưởng các quyền như thành phần hợp pháp  trong gia đình ” (Điều 30, đoạn 3). 

Đã là con người trong Cộng Đồng Quốc Gia, con người sinh ra hợp pháp hay ngoại hôn cũng vậy, con người đó được tổ chức quốc Gia nhận biết và bảo đảm các quyền bất khả xâm phạm của mình, là những quyền phát xuất tử bản tính con người của mình, bảo đảm cho mình có được một cuộc sống người cho ra người: 

   - “ Nền Cộng Hoà nhận biết và bảo đảm các quyền bất khả xâm phạm của con người, con người như cá nhân hay con người như thành phần xã hội, nơi mỗi cá nhân phát huy nhân cách của mình…” (Điều 2 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).   

Và dĩ nhiên trong các quyền bất khả xâm phạm đó, quyền được sống và được toàn vẹn thân thể, quyền được dạy dỗ và giáo dục đối với trẻ sơ sinh và tuổi trẻ, được giao cho thẩm quyền của cha mẹ:  

   - “ bổn phận và quyền nuôi nấng, dạy dỗ và giáo dục con cái…”. 

Nhưng cha mẹ không phải là những chủ thể duy nhứt có quyền và bổn phận phải nuôi nấng, dạy dỗ và giáo dục con cái.

Quốc Gia được tổ chức cũng có mục đích phục vụ người dân, đối với những quyền bất khả xâm phạm của con người, mà Quốc Gia tuyên bố đảm nhận ở điều 2 vừa trích,

   - “ Nền Cộng Hoà  nhận biết và bảo đảm các quyền bất khả xâm phạm của con người…” . 

Do đó trong trường hợp bất khả kháng, vì nghịch cảnh hay vì thiếu phương tiện, Quốc Gia có bổn phận trợ giúp hay thay thế cha mẹ chu toàn bổn phận của mình: 

   - “ Trong trường hợp cha mẹ không có khả năng, luật pháp tiên liệu cho cha mẹ được miễn khỏi các bổn phận của mình ” (Điều 30, đoạn 2, id.). 

   - Tiền liệu mọi cách để gia đình được thành lập

   - và giúp hay thay thế cha mẹ trong các hoàn cảnh khó khăn để hoàn thành quyền và trách nhiệm nuôi dưỡng, giáo dục và dạy dỗ con cái của mình. Đó là bổn phận của một Quốc Gia, được xây dựng trên thể chế Nhân Bản, được thiết lập để phục vụ con người: 

“ Nền Cộng Hoà dành dễ dàng mọi phương tiện kinh tế và mọi cách tiền liệu khác để gia đình được thành lập và chu toàn các nhiệm vụ liên hệ của mình, nhứt là đối với các gia đình đông con ” (Điều 31, đoạn 1, id.).   

Thể chế Nhân Bản của Quốc Gia đề thảo ra định chế

   - tiền liệu các phương tiện thuận tiện giúp gia đình được thành lập,

   - xác nhận quyền bình đẳng luân lý và pháp lý giữa hai vợ chồng,

   - tiên liệu luật pháp bảo vệ sự hợp nhứt của gia đình,

   - tiên liệu các phương tiện để bảo đảm con người được sinh ra trong gia đình được nuôi dưỡng, dạy dỗ và giáo dục.

Mọi người có quyền được sinh ra, chăm sóc, nuôi nấng, dạy dỗ, giáo dục và bảo vệ, nhứt là trong lúc tuổi thiếu thời. Đó là những gì Hiến Pháp 1947 tuyên bố tiếp ở điều 31: 

- “ Nền Cộng Hoà bảo vệ thiên chức làm mẹ, trẻ sơ sinh và tuổi trẻ, dành mọi  dễ  dàng đối với các tổ chức cần thiết cho mục đích” (Điều 31, đoạn 2, id.)( Majello Ugo, Profili costituzionali della filiazione legittima e naturale, Morano, Napoli, 1965, 89s). 

Qua những điều khoản vừa kể, chúng ta thấy rằng tổ chức Quốc Gia đặc biệt chú ý đến gia đình, 

   - “tổ chức xã hội tự nhiên của con người ”,

gắn liền với bản tính con người, có các quyền không do Quốc Gia thiết định hay ban cho,  mà là chính Quốc Gia phải  nhìn nhận .

“ Nhận biết ” hay " nhìn nhận "  các quyền đó của gia đình, Quốc Gia tiên liệu các phương thế để gia đình được thành lập và chu toàn bổn phận của mình đối với con cái.  

Đọc các điều 29, 30 và 31 của Hiến Pháp 1947 Ý Quốc, chúng ta có thể thấy được các vị soạn thảo Hiến Pháp đồng thuận công nhận

   - địa vị cao cả của gia đình, “ tổ chức xã hội tự nhiên” của con người, được thành hình do chính bản thể con người đòi buộc, thích hợp với cuộc sống của con người;

   - vai trò cấu trúc không thể thiếu của gia đình trong tổ chức Quốc Gia, nơi con người được sinh ra, chăm sóc, nuôi dưỡng, dạy dỗ và giáo dục, lớn lên trở nên con người triển nở  hoàn về mọi mặt, có được cuộc sống hạnh phúc cho chính mình và có khả năng cộng tác tạo lợi ích cho cuộc sống xã hội.  

Bởi đó không những cha mẹ, mà cả tổ chức Quốc Gia đều có quyền và bổn phận phải chu toàn, nuôi dưỡng, giáo dục và bảo vệ,  đối với trẻ con và trẻ vị thành niên, không kể được sinh ra trong gia đình hợp pháp hay ngoài hôn nhân.

Các câu nói:  

   - “ Trong trường hợp cha mẹ không có khả năng, luật pháp tiên liệu để họ được truất khỏi trách nhiệm của họ” (Điều 30 đoạn 2, id.).

   - “ Luật pháp bảo đảm cho những đứa con ngoại hôn cũng được bảo đảm mọi tư cách pháp nhân và xã hội, hợp với các quyền của thành phần gia đình hợp pháp” (Điều 30, đoạn 3, id.)

 cho thấy Hiến Pháp ra lệnh và dành quyền cho Quốc Hội thường nhiệm sau nầy sẽ “ soạn thảo và chuẩn y ” các đạo luật tiên liệu các phương tiện cần thiết để đạt được các mục đích Hiến Pháp tuyên bố.

Nói cách khác, không ai là con người trong thể chế Nhân Bản mà bị bỏ rơi trong thiếu thốn cùn cực của mình, bị cha mẹ bỏ rơi hay bị Quốc Gia ngoảnh mặt cũng vậy. 

Còn nữa,

- không những gia đình là “ xã hội tự nhiên ” của con người, là cấu trúc thiết yếu trong cuộc sống Quốc Gia, để con người được “ tự nhiên ” sinh ra, nuôi đưỡng, dạy dỗ, giáo dục và lớn lên nên người, được triển nở hoàn hảo con người của mình và góp phần cộng tác  lợi ích cho Cộng Đồng Quốc Gia,

- quan niệm của các vị soạn thảo Hiến Pháp còn đi xa hơn: gia đình, “ xã hội tự nhiên ”, muốn thực hiện được hoàn hảo vai trò cao cả của mình đối với con người và đối với đất nước, gia đình phải được hưởng bầu không khí tự do, môi trường thuận lợi thiết yếu giúp con người phát huy được bản năng, cá tính và tài năng của mình.

Nói cách khác, gia đình phải là môi trường sống trong đó hai vợ chồng sống trong thương yêu và bình đẳng, hợp tác với nhau, tạo lợi ích cho nhau và cho con cái. Đó là những gì Hiến Pháp nêu lên qua một câu văn ngắn ngủi: 

   - “ Hôn nhân được xây dựng trên bình đẳng luân lý và luật pháp giữa hai vợ chồng, với những lằn mức được xác định bởi luât pháp nhằm bảo đảm sự đoàn kết gia đình ” (Điều 29, đoạn 2, id.). 

 Câu văn trên của Hiến Pháp 1947 Ý Quốc cho thấy tinh thần khai phóng người phụ nữa của Hiến Pháp ( Rodotà Stefano, La Riforma del diritto di famiglia alla prova. Principi ispiratori e ipotesi sistematiche, in Il Nuovo Diritto di Famiglia, 5s).

Quan niệm “ nam tôn nữu ty ” hay “ chồng chúa vợ tôi ” của xã hội thời Trung Cổ đã chấm dứt với Hiến Pháp 1947 Ý Quốc.

Hai vợ chồng đều  

   - “… bình đẳng trên luân lý và trước pháp luật ”( Điều 29, đoạn 2, id.). 

Điều 29, đoạn 2 vừa trích dẫn, được Hiến Pháp tuyên bố trong tinh thần nguyên tắc căn bản, đã được long trọng xác định ở một trong các điều khoản đầu tiên của Hiến Pháp: 

   - “ Mọi công dân đều có địa vị xã hội ngang nhau và bình đẳng trước pháp luật, không phân biệt phái giống, chủng tộc, ngôn ngữ, tôn giáo, chính kiến, điều kiện cá nhân và xã hội ” (Điều 3, đoạn 1, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc). 

Tinh thần khai phóng người phụ nữ vừa kể, không những được Hiến Pháp đóng khung trong lãnh vực gia đình, mà người phụ nữ còn được cởi trói ngoài xã hội, khỏi bị quan niệm xã hội cưỡng chế, áp bức: 

   - “ Người phụ nữ làm việc có mọi quyền và, với cùng một việc làm, có quyền được hưởng thù lao như người làm việc nam giới”. (Điều 37, đoạn 1, id.).  

Không những vậy, người phụ nữ làm việc còn được hưởng nhiều đặc quyền khác, để có thể dễ dàng chu toàn bổn phận làm vợ và làm mẹ trong gia đình: 

- “ Các điều kiện làm việc phải được thiết định thế nào để người phụ nữ có thế chu toàn phận sự chính yếu của mình trong gia đình và đáp ứng cho người mẹ và trẻ thơ một quy chế bảo vệ đặc biệt” (Điều 37, đoạn 2, id.). 

Dĩ nhiên để khai phóng cho người phụ nữ được hưởng những quyền hạn đặc biệt,

- cho nàng có thể chu toàn thiên chức làm vợ và làm mẹ trong gia đình,

- để cung cấp cho trẻ thơ một quy chế bảo vệ đặc biệt,

tổ chức xã hội phải tiên liệu quy chế lương bổng của người làm việc như thế nào để cho cha mẹ bảo đảm được trách nhiệm nuôi duỡng, chăm sóc, dạy dỗ và giáo dục của mình: 

- “ Người làm việc có quyền được hưởng thù lao tương xứng với số lượng và phẩm chất việc làm của mình. Và trong bất cứ trường hợp nào, lương bổng phải đủ để bảo đảm cho mình và cho gia đình mình có được một cuộc sống tự do và khang trang ” (Điều 56, id.). 

Chúng ta đã biết qua

- về tính cách pháp lý của tổ chức gia đình,

- đặc tính bình đẳng và hợp nhứt của hai vợ chồng,

- quyền và bổn phận của cha mẹ,

- địa vị và quy chế đặc biệt cho người phụ nữ làm vợ và làm mẹ,

- quy chế lương bổng của người lảm việc để có thể nuôi sống gia đình có một mức sống khang trang,

- bổn phận của cơ chế Quốc Gia trợ giúp hay thay thế bổn phận các gia đình gặp khó khăn trong hoàn cảnh sống của họ.

Tất cả những gì được liệt kê không có mục đích gì khác hơn là bảo đảm cho con người có môi trường và điều kiện “… phát triển hoàn hảo con người của mình và tham dự một cách thiết thực vào tổ chức chính trị, kinh tế, xã hội của Đất Nước”: 

 - “ Bổn phận của Quốc Gia là dẹp bỏ đi những chướng ngại vật về phương diện kinh tế và xã hội, là những chướng ngại, trong khi thật sự giới hạn tự do và bình đẳng của con  người, không cho phép họ triển nở hoàn hảo con người của mình và tham dự một cách thiết thực vào tổ chức chính trị, kinh tế và xã hội của Xứ Sở ” (Điều 3, đoạn 2 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc). 

Con người đó là ai, trong “…tổ chức chính trị, kinh tế và xã hội của Xứ Sở ”?

Là vợ chồng, là cha mẹ, là người nam và người nữ, chúng ta vừa đề cập đến, có “…địa vị xã hội ngang nhau và bình đẳng trước pháp luật ” trong xã hội.

Là vợ chồng “ bình đẳng nhau trên luân lý và trước pháp luật ” trong gia đình.

Là người nam và người nữ, “ …với cùng một việc làm, có quyền được hưởng thù lao như nam giới” trong môi trường làm việc.

Là con cái trong gia đình và trẻ em trong môi trường học đường.

Là con cái trong gia đình, các em được chăm sóc, nuôi nấng, dạy dỗ của cha mẹ, nhứt là của mẹ, được Quốc Gia dành cho quy chế bảo vệ đặc biệt,           “…để chu toàn phận sự thiết yếu trong gia đình và đáp ứng cho người mẹ và trẻ thơ mộtg quy chế bảo vệ đặc biệt ” (Điều 37, đoạn 2, id.).

Là giới trẻ trong môi trường học đường, các em và cả những người lớn tuổi khác, được Quốc Gia dành cho “ quyền được giáo dục” ( diritto di studio): 

- “ Nền Cộng Hoà thiết định các đạo luật tổng quát về giáo dục và thiết lập trường ốc công lập cho mọi lãnh vực và đẳng cấp” (Điều 33, đoạn 2, id.).  

Thiết lập trường ốc và thiết định quy chế:

   - “ Học đường được mở ra cho tất cả mọi người.

Ngành giáo dục ở bậc thấp, được giảng huấn ít nhứt là 8 năm ( 12 năm với tu chính án mới, 1990) bắt buộc và miễn phí.

Đối với những ai có khả năng và đáng được tưởng thưởng, dẩu cho thiếu phương tiện, đều có quyền đạt đến cấp bậc cao nhứt của chương trình học vấn.

Nền Cộng Hoà biến quyền học vấn nầy thành thực hữu bằng phụ cấp gia đình hay các phương tiện tiền liệu khác, được cấp phát qua các cuộc thi tuyển” (Điều 34, đoạn 1,2,3 và 4, id.). 

Và một khi con người bước chân vào môi trường làm việc, tổ chức Quốc Gia vẫn tiếp tục bổn phận của mình “ nhận biết và bảo vệ  các quyền bất khả xâm phạm của con người” (Điều 2, id.), vẫn tiếp tục bổn phận giáo dục của mình, qua các khóa huấn nghệ và thăng tiến nghề nghiệp: 

- “ Nền Cộng Hoà bảo vệ việc làm dưới mọi hình thức và mọi áp dụng.

Chăm lo huấn nghệ và thăng tiến nghề nghiệp cho giới lao động ” (Điều 35, đoạn 1 và 2, id.). 

Ở nội địa đã vậy, trên chính trường quốc tế Quốc Gia cũng chăm lo bảo vệ và thăng tiến việc làm cho người dân: 

   - “ Nền  Cộng Hòa phát động và dành mọi dễ dãi cho các thoả ước và cơ quan quốc tế nhằm cũng cố và điều hòa các quyền làm việc” (Điều 35, đoạn 2, id.). 

Đó là những bổn phận của Quốc Gia đối với con người bình thường.  

Đối với những người bị khuyết tật,Quốc Gia cũng không thiếu bổn phận đối với họ: 

- “ Mọi công dân không có khả năng làm việc và thiếu phương tiện sống, đều có quyền được nuôi sống và bảo trợ xã hội.

    Những người không có khả năng và khuyết tật có quyền được giáo dục và khởi công chức nghiệp.

   Các quyền được tiền liệu trong điều khoản nầy, sẽ được các cơ quan và cơ chế được thiết lập chăm lo hoặc do Quốc Gia bổ khuyết ” (Điều 38, đoạn 1, 2 và 3, id.). 

Nói tóm lại trong thể chế Nhân Bản, các quyền bất khả xâm phạm của con người được “ nhận biết và bảo đảm ” bất cứ ở đâu và bất cứ lúc nào.

Và đó chính là mục đích mà Quốc Gia được thành lập: 

   - “ Nền Cộng Hoà nhận biết và bảo đảm các quyền bất khả xâm phạm của con người, con người như cá nhân hay như thành phần các tổ chức xã hội, nơi con người phát huy nhân cách của mình và đòi buộc các bổn phận liên đới không  thể thiếu về phương diện chính trị, kinh tế và xã hội ” (Điều 2, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc). 

Hiểu được mục đích cao cả về con người của Hiến Pháp Nhân Bản 1947 Ý Quốc, chúng ta sẽ hiểu được tại sao Hiến Pháp dành nhiều điều khoản bàng bạc khắp Văn Bản để định chế về gia đình, địa vị, quyền hạn cũng như bổn phận của mọi thành phần trong gia đình, cả bổn phận của Quốc Gia để trợ lực và thay thế. 

Gia đình là “ tổ chức xã hội tự nhiên ”, tiên khởi của xã hội con người, do bản tính con người đòi buộc và là yếu tố không thể thiếu để triển nở con người và phục vụ xã hội: bổn phận mà Quốc Gia được tổ chức.