Unitatis Redintegratio

Bản dịch Việt Ngữ của Giáo Hoàng Học Viện Piô X

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Chương II

Cách Tham Dự Phong Trào Hiệp Nhất

5. Mọi người phải lưu tâm đến sự hiệp nhất. Mối bận tâm tái lập hiệp nhất liên hệ đến toàn thể Giáo Hội, tín hữu cũng như chủ chăn, mỗi người đều phải lưu tâm tùy theo sức riêng của mình, hoặc trong đời sống Kitô hữu thường nhật, hoặc trong các công trình khảo cứu thần học và sử học. ^19* Nỗi bận tâm này chứng tỏ một phần nào sự liên kết huynh đệ vốn tiềm tàng giữa các Kitô hữu và dẫn đưa tới sự hiệp nhất đầy đủ và toàn hảo theo lòng nhân hậu của Thiên Chúa.

6. Canh tân Giáo Hội. Vì mọi việc canh tân Giáo Hội ¹ cốt yếu nhằm sống trung thành với ơn gọi của Giáo Hội hơn, nên chắc chắn đó là lý do giải thích tại sao có phong trào hiệp nhất. Trên đường lữ hành, Giáo Hội được Chúa Kitô mời gọi canh tân luôn mãi, một sự canh tân mà Giáo Hội vì là một định chế nhân trần, bao giờ cũng cần đến. Do đó, nếu vì hoàn cảnh mà tuân giữ ít chu đáo một vài điểm hoặc về luân lý hoặc về kỷ luật Giáo Hội hoặc cả trong cách trình bày giáo lý - cách trình bày này phải được thận trọng phân biệt với chính kho tàng đức tin - thì phải lo cải tổ cho đúng mức khi thuận tiện ^20*.

Vì thế, sự canh tân này có giá trị rất lớn đối với công cuộc hiệp nhất. Giáo Hội thực hiện cuộc canh tân ấy bằng nhiều hình thức khác nhau của đời sống Giáo Hội như phong trào Thánh Kinh và phụng vụ, việc rao giảng lời Chúa và giáo lý, hoạt động tông đồ giáo dân, những hình thức mới trong đời tu trì, nền đạo đức hôn nhân, học thuyết và hoạt động xã hội của Giáo Hội; phải coi những hình thức ấy như là đảm bảo và là điềm báo những tiến bộ tương lai của phong trào hiệp nhất.

7. Hoán cải tâm hồn. Không thể có phong trào hiệp nhất chính danh mà không có sự hoán cải nội tâm. Thật vậy, những ước vọng hiệp nhất bắt nguồn và chín mùi nhờ sự đổi mới tâm trí ², từ bỏ chính mình và bác ái một cách hết sức quảng đại. Vì thế, phải nguyện xin Chúa Thánh Thần, ban cho chúng ta ơn thành thật quên mình, khiêm nhượng và hiền hòa trong khi phục vụ, quảng đại trong tình huynh đệ đối với tha nhân. Vị Tông Ðồ dân ngoại đã nói: "Tôi đây tù nhân trong Chúa, tôi khẩn khoản nài xin anh em hãy tiến bước đàng hoàng theo ơn kêu gọi mình đã được với tất cả lòng khiêm nhượng và hiền hậu, hãy nhẫn nại chịu đựng nhau trong đức ái; hãy lo lắng duy trì sự hiệp nhất của Chúa Thánh Thần trong mối dây hòa bình" (Eph 4,1-3). Lời khuyên nhủ ấy trước hết liên hệ đến những ai được nhắc lên chức thánh để tiếp tục sứ mệnh Chúa Kitô, Người đến giữa chúng ta "không phải để được phục vụ, nhưng để phục vụ người ta" (Mt 20,28).

Lời chứng sau đây của Thánh Gioan vốn còn giá trị trước những lỗi lầm hủy hoại hiệp nhất: "Nếu ta nói rằng mình vô tội, ta kể Người là kẻ dối trá và Lời của Người không ở trong chúng ta" (1Gio 1,10). Vậy chúng ta hãy khiêm nhường xin lỗi Chúa và xin lỗi những anh em ly khai, cũng như chúng ta tha kẻ có nợ chúng ta ^21*.

Hết mọi Kitô hữu hãy nhớ luôn là càng cố gắng sống trong sạch hơn theo Phúc Âm, càng cổ võ và thực hiện sự hiệp nhất các Kitô hữu cách hữu hiệu hơn. Càng kết hiệp mật thiết với Chúa Cha, Chúa Con và Thánh Thần, họ càng dễ dàng thắt chặt tình tương thân tương ái với nhau hơn ^22*.

8. Hiệp nhất trong lời nguyện. Sự hoán cải tâm hồn và đời sống thánh thiện làm một với những lời khẩn cầu chung hay riêng cho sự hiệp nhất các Kitô hữu phải được coi như là linh hồn của tất cả phong trào hiệp nhất và xứng đáng mệnh danh là "sự hiệp nhất thiêng liêng".

Người công giáo thường có thói quen hội nhau để cầu nguyện cho Giáo Hội được hiệp nhất, lời cầu nguyện mà chính Ðấng Cứu Thế trước ngày tử nạn đã khẩn khoản dâng lên Chúa Cha: "Xin cho tất cả nên một" (Gio 17,21).

Trong vài trường hợp đặc biệt, chẳng hạn như những dịp được chính thức tổ chức để cầu nguyện "cho hiệp nhất" và trong các buổi hội thảo về hiệp nhất, chẳng những người công giáo được phép mà còn phải được khuyến khích hiệp nhau cầu nguyện với anh em ly khai. Những kinh nguyện chung như thế là phương tiện rất hữu hiệu để xin ơn hiệp nhất và tiêu biểu thực sự mối dây còn đang liên kết người công giáo với anh em ly khai: "Vì đâu có hai ba người nhân danh Thầy hội họp lại, Thầy sẽ giữa họ" (Mt 18,20) ^23*.

Nhưng không được phép áp dụng bừa bãi việc "thông dự vào sự thánh" ^24* như phương thế để tái lập hiệp nhất các Kitô hữu. Việc thông dự ấy đặc biệt tùy thuộc hai nguyên tắc: biểu hiệu sự duy nhất của Giáo Hội và tham dự các phương tiện ban ân sủng. Nhiều khi, việc biểu hiệu sự duy nhất của Giáo Hội ngăn trở sự hiệp thông, nhưng đôi khi nhu cầu ban ân sủng lại khuyến khích sự hiệp thông ấy. Về phương cách hành động trong thực tế, hãy theo mọi hoàn cảnh thời gian, không gian và nhân sự được Giám Mục bản quyền khôn ngoan định đoạt, trừ khi Tòa Thánh hay Hội Ðồng Giám Mục theo qui chế riêng ấn định thể khác.

9. Tìm hiểu nhau. Phải biết tâm trạng của các anh em ly khai. Vì thế, cần tìm hiểu họ trong chân lý và với lòng nhân hậu. Người công giáo đã được chuẩn bị đầy đủ cần phải tìm hiểu sâu rộng hơn về học thuyết và lịch sử, về đời sống tu đức và phụng tự, về tâm lý tôn giáo và văn hóa riêng của anh em ly khai. Ðể đạt được kết quả ấy, các buổi hội thảo song phương, nhất là khi bàn về các vấn đề thần học, sẽ giúp ích rất nhiều. Trong các cuộc hội thảo ấy, mọi người được bình đẳng bàn luận, miễn là những người tham dự, dưới sự giám sát của Giám Mục, thật sự là những nhà chuyên môn. Nhờ đối thoại như thế lập trường của Giáo Hội Công Giáo được nhận thức rõ ràng hơn. Rồi cũng như thế tư tưởng của anh em ly khai được am hiểu hơn và chúng ta có thể trình bày đức tin cho họ cách thích hợp hơn ^25*.

10. Sự huấn luyện trên phương diện hiệp nhất. Thần học và các môn học khác, nhất là sử học, cũng phải được trình bày theo chiều hướng hiệp nhất hầu đáp ứng với thực tại cách chính xác hơn.

Vậy các chủ chăn và linh mục tương lai phải am tường khoa thần học đã được trình bày xác đáng như thế, chứ đừng theo lối bút chiến ^26*, nhất là trong những vấn đề liên hệ đến những tương quan giữa Giáo Hội Công Giáo và các anh em ly khai.

Sự giáo dục và huấn luyện tu đức thiết yếu của các tín hữu và tu sĩ tùy thuộc rất nhiều ở nền giáo dục của các linh mục.

Người công giáo dấn thân hoạt động truyền giáo trong những phần đất chung với các Kitô hữu khác, nhất là trong lúc này, phải am tường các vấn đề và các thành quả do phong trào hiệp nhất đem đến cho việc tông đồ của họ ^27*.

11. Cách thức diễn tả và trình bày đức tin. Phương pháp và cách diễn tả đức tin công giáo không được gây trở ngại cho việc đối thoại với những người anh em. Cần phải trình bày rõ ràng nguyên vẹn giáo lý. Không gì phá hoại hiệp nhất cho bằng chủ trương xu thời sai lệch ^28*, nó làm tổn thương giáo lý công giáo thuần túy và làm lu mờ ý nghĩa đích thực và chắc chắn của những giáo lý này.

Ðồng thời, đức tin công giáo phải được giải thích sâu xa và chính xác hơn bằng cách thức và ngôn từ để các anh em ly khai có thể hiểu đúng nghĩa.

Hơn nữa, khi cùng các anh ly khai tìm hiểu các mầu nhiệm của Thiên Chúa trong cuộc đối thoại hiệp nhất, các nhà thần học công giáo gắn bó với giáo lý của Giáo Hội, phải tiến hành với lòng yêu mến chân lý, bác ái và khiêm nhường. Khi so sánh các giáo lý với nhau, phải nhờ rằng có một "phẩm trật" ^29* trong các chân lý của giáo lý công giáo vì liên hệ giữa các chân lý ấy với nền tảng đức tin không đồng đều. Quan niệm như thế tức là đã vạch ra được một đường hướng để nhờ sự tranh đua thân hữu, tất cả được thúc đẩy tìm hiểu sâu rộng và biểu hiệu rõ ràng hơn nguồn phong phú khôn lường của Chúa Kitô ³.

12. Cộng tác với anh em ly khai. Trước mặt muôn dân ^30*, toàn thể các Kitô hữu hãy tuyên xưng đức tin vào Thiên Chúa duy nhất và Ba Ngôi, vào Con Thiên Chúa nhập thể, cứu chuộc và là Chúa chúng ta; và trong sự tôn trọng lẫn nhau, hãy cùng nỗ lực làm chứng cho niềm trông cậy của chúng ta, niềm trông cậy không bao giờ luống công. Vì ngày nay sự hợp tác trong các hoạt động xã hội đang được thiết lập rộng rãi, nên hết mọi người đều được kêu gọi để chung lưng làm việc, huống chi những người tin nơi Chúa nhất là các Kitô hữu, vì họ đã được mang danh Chúa Kitô. Sự hợp tác của tất cả các Kitô hữu nói lên cách hùng hồn tình liên kết đang thắt chặt họ lại với nhau và biểu dương khuôn mặt của Chúa Kitô Tôi Tớ cách rực rỡ hơn. Sự hợp tác này đã được thiết lập trong nhiều quốc gia và cần được cải thiện thêm mãi, nhất là trong những vùng tiến bộ về mặt xã hội cũng như kỹ thuật bằng cách làm cho nhân phẩm được tôn trọng đúng mức, bằng cách cổ võ hòa bình hoặc nỗ lực áp dụng Phúc Âm vào đời sống xã hội, bằng cách phát triển khoa học và nghệ thuật trong tinh thần Kitô giáo, bằng cách áp dụng đủ loại phương dược chống các khổ nạn của thời đại chúng ta, như nạn đói ăn, thiên tai, mù chữ, nghèo túng, vô gia cư, bất bình đẳng trong việc phân phối phẩm vật. Nhờ sự cộng tác ấy, tất cả mọi kẻ tin vào Chúa kitô có thể dễ dàng học hỏi cho biết cách tìm hiểu, tôn trọng nhau hơn và dọn đường tiến tới hiệp nhất các Kitô hữu.

Chú Thích:

19* Những cuộc nghiên cứu sử học và thần học có thể giảm thiểu các thiên kiến và chứng tỏ rằng đã xảy ra nhiều hiểu lầm, như vậy mối liên kết sẽ thêm dễ dàng hơn.

1 Xem Lateranô V, khóa XII (1517), Hiến chế Constituti: Mansi 32, 988 B.C.

20* Cách diễn đạt một chân lý mạc khải có thể thật rõ ràng trong môi trường lịch sử của nó, song lại rất khó hiểu trong một hoàn cảnh lịch sử khác. Trong trường hợp này nên tìm một công thức khác, nhưng không thay đổi ý nghĩa đã được mạc khải.

2 Xem Eph 4,23.

21* Tinh thần hiệp nhất là tinh thần hòa giải và bác ái với nhau. Do đó người công giáo và không công giáo phải tha thứ cho nhau những lỗi phạm chống lại tinh thần này.

22* Bằng nhiều cách khác nhau, trọn số này diễn tả một chân lý rất căn bản: để hiệp nhất các Kitô hữu, trước tiên tất cả mọi người công giáo hãy sống trọn vẹn và trung thành với tôn giáo của mình.

23* Công Ðồng khuyến khích việc cầu nguyện chung giữa người công giáo và không công giáo khi tiện dịp. Những kinh nguyện chung có thể là Lạy Cha, Sáng Danh, các Thánh Vịnh hay bài đọc Thánh Kinh.

24* Có "thông dự vào sự thánh" khi một người công giáo tham dự vào sinh hoạt tôn giáo của một cộng đoàn không công giáo, hay trái lại. Lúc ấy người ta gọi những kinh nguyện chung như sự tham dự nào đó được ban phép và cổ võ. Ðiều kiện để một hoạt động tôn giáo được chuẩn nhận là nó phải biểu hiệu được tính cách hiệp nhất của Giáo Hội và thực sự là một phương thế ban ân sủng. Ðiều kiện thứ nhất thường thiếu sót; trường hợp ấy, người công giáo không được phép tham dự. Cũng thế, lễ Tiệc Ly Tin Lành và Thánh Lễ Công Giáo không có cùng ý nghĩa; do đó người công giáo không được quyền tham dự vào Tiệc Ly Tin Lành. Vậy nên, các Giám Mục phải ban hành những tiêu chuẩn chính xác để các tín hữu biết rõ điều nào được phép, điều nào không trong vấn đề tế nhị này.

25* Ðể tán trợ tinh thần hiệp nhất, người công giáo và không công giáo phải tìm hiểu nhau. Một sự hiểu biết hỗ tương như thế quả thật rất cần thiết trước nhất cho các linh mục và các thừa sai (xem số 10).

26* Khi gặp những sai lầm về giáo lý, cần phải bình tâm và khách quan chứng tỏ căn nguyên của sai lầm, không nên buộc tội hay công kích những người chủ trương cách sai lầm ấy.

27* Tinh thần hiệp nhất không cho phép công kích những nhà thừa sai ngoài công giáo, song phải biểu lộ niềm tôn kính họ theo như đức ái đòi buộc, cho dù, tùy hoàn cảnh cũng cần phải gìn giữ các tín hữu tránh khỏi những sai lầm mà họ có thể truyền bá.

28* Danh từ "xu thời" (irenismus) phát xuất từ tiếng hy lạp "eirene" có nghĩa "chủ hòa". Trong những tương giao với người không công giáo phải nhằm sự hòa hợp với nhau. Tuy nhiên nếu chúng ta che giấu một chân lý Công Giáo nào đó hoặc thay đổi ý nghĩa đích thực của một học thuyết Công Giáo cốt cho người không công giáo dễ chấp nhận hơn, quả thực đó là một phương thế giả tạo để đạt tới sự hòa hợp vừa nói. Ðó cũng chính là chủ trương xu thời sai lệch bị Sắc Lệnh này ngăn cấm.

29* Danh từ "phẩm trật" ở đây hiểu theo nghĩa bóng, nó biểu thị một sự dị đồng về giá trị, về sự cần thiết về lợi ích của những chân lý khác nhau mà Giáo Hội Công Giáo truyền dạy. Trong Giáo Huấn ấy có những chân lý đức tin, nên bất biến và những chân lý khác không thuộc đức tin. Trong những chân lý đức tin, dù cần phải tin toàn thể tất cả, song cũng có một số chân lý buộc phải hiểu biết cách minh bạch. Khi đối thoại với người không công giáo, không được quên những dị biệt ấy để khỏi bó buộc họ phải tin tất cả giáo thuyết cùng một mức độ như nhau.

3 Xem Eph 3,8.

30* "Muôn dân" ở đây ám chỉ toàn thể những người ngoài Kitô giáo mà tất cả Kitô hữu công giáo hay không công giáo đều có bổn phận làm gương sáng hiệp nhất trong một số các chân lý nền tảng và trong đức bác ái qua việc cộng tác mật thiết với nhau nhất là trên bình diện xã hội.

còn tiếp

(bài viết mừng dịp họp mặt cựu sinh viên Xuân Bích 2009, và mừng khai mạc Năm Thánh 2010 của Giáo Hội Việt Nam)  

Vài năm nay, nhiều biến cố dồn dập xảy ra trong Giáo Hội Việt Nam. Qua các trang mạng, nhiều Kitô hữu gần xa lên tiếng trình bày lập trường của mình xung quanh các biến cố ấy. Không kể những phát biểu hằn học cay cú và đả phá cá nhân - mà nhiều trang mạng có vẻ hơi quá dễ dãi trong việc duyệt và đăng bài - thì vẫn đáng lưu ý là ngay những ý kiến chín chắn, đầy am hiểu, đầy thiện chí, và được phát biểu cách từ tốn đúng mực… cũng nhiều khi rất khác biệt và thậm chí đối nghịch nhau rõ rệt, mở ra những tranh cãi xem chừng bất tận! Chẳng hạn, nên im lặng hay nên lên tiếng nói trong tình hình X này, nên tổ chức sự kiện Y kia ra sao, nên ưu tiên sử dụng món tiền Z nọ vào việc gì, theo định hướng nào… 

Quả thực, không gì dễ bằng “có ý kiến,” vì ý kiến là cái mà… ai cũng có! Và hẳn là ta không thể - cũng chẳng nên mơ - đạt tới tình trạng trong đó mọi lập trường trong Giáo Hội, trước mỗi vấn đề cụ thể, đều y chang nhau. Khác biệt có thể là phong phú cơ mà! Tuy nhiên, thiết nghĩ là chúng ta có thể - và phải mong muốn - vượt qua những sự khác biệt không cần thiết, tức những khác biệt không đem lại sự phong phú hơn mà chỉ làm chia rẽ trong lòng Giáo Hội.  

CẦN MỘT TẦM NHÌN  

Cách đây hơn ba thập niên, Cha Joseph Comblin (nhà thần học người Bỉ, cộng sự viên của Giám Mục Helder Camara ở Bra-xin) đã chẩn đoán rằng chính sự khác biệt về tầm nhìn sứ mạng là cái nằm đằng sau rất nhiều những sự khác biệt không cần thiết nói trên. Ngài viết: “Vì nhiều lý do, tôi cho rằng ngày nay thần học về sứ mạng theo Tin Mừng là vấn đề trung tâm, nơi hội tụ các cuộc tranh cãi chủ yếu giữa các Kitô hữu. Tôi cảm thấy rằng nhiều ý niệm, nhiều luận điểm và nhiều lập trường làm phân hoá trong Giáo Hội xem ra không đi tới gốc rễ của vấn đề. Không có sự tiến bộ nào đạt được, do các bên liên hệ không nêu rõ ra những quan niệm căn bản nằm phía sau các điểm bất đồng của mình. Họ không nêu rõ ra những giả định nằm phía sau luận cứ của mình. Và nếu chúng ta tìm hiểu điều gì nằm ẩn trong những phát biểu của họ, nếu chúng ta cố gắng xác định thần học nằm sau những chọn lựa mục vụ của họ, chúng ta sẽ sớm khám phá ra rằng họ có những diễn dịch khác nhau về sứ mạng theo Tin Mừng.” (The Meaning of Mission, New York: Orbis Books, Maryknoll, 1977, tr. 1.) 

Vâng, chính sự khác biệt trong thần học sứ mạng và, do đó, trong tầm nhìn sứ mạng của người ta, sẽ dẫn tới bao điều bất đồng khác giữa họ. Mọi Kitô hữu có trí khôn, ngay cả dù chưa bao giờ là sinh viên thần học, cách nào đó đều có một tầm nhìn sứ mạng của mình. Đối với người linh mục thì điều này càng rõ, không phải vì anh ta đã qua ít nhất 4 năm thần học ở đại chủng viện, mà vì anh ta ở trong một vị trí trong đó tầm nhìn sứ mạng của anh thường xuyên bộc lộ ra (dù có thể chính anh không ý thức). Người linh mục bộc lộ như vậy, chẳng hạn, qua giảng thuyết, qua cách lập kế hoạch mục vụ, qua các mối quan tâm và qua sự chọn lựa ưu tiên của anh trong những chuyện lớn, nhỏ, chung, riêng hằng ngày.  

Nói rằng ai cũng có một tầm nhìn sứ mạng, thực ra đó chỉ là nói theo kiểu “không có ý kiến gì thì cũng là một ‘ý kiến’”! Ừ, cách nào đó, không có một tầm nhìn, thì đấy cũng là một ‘tầm nhìn’! Nhưng, trong khi ‘không ý kiến’ lắm lúc có thể là điều tốt nhất, thì ‘không tầm nhìn’ - cách riêng đối với sứ mạng Kitô giáo - luôn luôn chỉ có thể là điều tệ hại. “Không có một tầm nhìn, người ta sẽ chết” (Sách Giảng Viên 29,18). Không có một tầm nhìn sứ mạng, đời người Kitô hữu sẽ lệch tâm, bởi sứ mạng là lý do hiện hữu của Đức Giêsu kia mà! Không có một tầm nhìn sứ mạng, người linh mục sẽ dựa vào đâu để định hướng cho sứ vụ của mình, dựa vào đâu để lập các chương trình mục vụ, dựa vào đâu để có một mối thống nhất các hoạt động giảng thuyết, cử hành phụng tự/bí tích và cai quản cộng đoàn của anh? Không có một tầm nhìn sứ mạng, thì sẽ lấy tiêu chuẩn nào đây để đánh giá một quá trình của cá nhân hay cộng đoàn, để đích thực là mừng những dịp kỷ niệm 100 năm, 50 năm, 25 năm… ? 

TẦM NHÌN NÀO? 

Giáo Hội tự bản chất là thừa sai (Ad gentes 2) (chú thích: ‘thừa sai’ là người được sai đi để làm sứ mạng). Đó là nền tảng tầm nhìn sứ mạng của Vaticanô II. Nó hàm nghĩa rằng lý do hiện hữu của Giáo Hội là sứ mạng, rằng vì có sứ mạng mới có Giáo Hội, chứ không ngược lại. Không phải Giáo Hội có sẵn đó, rồi sứ mạng là một cái gì thêm vào sau (như kiểu có một nhóm người hơi rảnh, rồi mới tìm việc chi đó để làm cho qua thời giờ!) Giáo Hội được định hướng bởi sứ mạng. Vì thế, tất cả đời sống Giáo Hội - cơ chế, nhân sự, cơ sở, tổ chức, sinh hoạt, đào tạo, phụng vụ... - phải hướng về và phục vụ cho sứ mạng. Giáo Hội sơ khai, trong giai đoạn nguyên sơ nhất, nào có gì đâu, trừ một bầu khí sục sôi sứ mạng? Và chính từ sứ mạng đang diễn tiến đó mà Giáo Hội nhận ra các nhu cầu về cơ chế, tổ chức, luật lệ, lễ nghi…, kể cả nhu cầu làm thần học. Quả thật, “sứ mạng là mẹ của mọi khoa thần học” hay “mọi thần học đều phải có nền tảng sứ mạng học” – nghĩa là việc dạy và học tín lý, luân lý, giáo luật, phụng vụ, mục vụ, vv… tất cả đều cần phải được dạy và học trong định hướng sứ mạng!  

Tầm nhìn sứ mạng của Vaticanô II nói trên đã thúc đẩy rất nhiều sự duyệt xét lại về nguồn gốc, về mục đích, về ý nghĩa, về tác nhân, về phương thức và về động lực của sứ mạng Kitô giáo. Đã có các cố gắng làm sáng tỏ hơn để nhận hiểu tốt hơn về Phép Rửa, về ơn cứu độ, về vai trò của Giáo Hội và về Nước Thiên Chúa. Người ta thấy cần phải trở về với chính sứ mạng của Thiên Chúa (missio Dei) như được Đức Giêsu thể hiện trong các Sách Tin Mừng, để xác nhận thật rõ sứ mạng Kitô giáo là gì và bao hàm gì. Người ta mổ xẻ lại những vấn đề ‘nhạy cảm’ như: phải chăng ngoài Giáo Hội không có ơn cứu độ, phải chăng Giáo Hội đồng nhất với Nước Thiên Chúa, phải chăng việc của các môn đệ Đức Kitô chỉ là trồng Giáo Hội và cứu linh hồn…    

EVANGELII NUNTIANDI VÀ REDEMPTORIS MISSIO  

Kể từ Vaticanô II cho tới nay, giáo huấn quan trọng bậc nhất của Giáo Hội Công Giáo về sứ mạng là Tông Huấn Evangelii Nuntiandi của Đức Phaolô VI và Thông Điệp Redemptoris Missio của Đức Gioan Phaolô II. Hai vị giáo hoàng đã không chỉ khai triển khía cạnh ‘cái gì’ và ‘tại sao’ của sứ mạng, mà nhất là các ngài đã hữu ý đề cập sâu rộng đến khía cạnh ‘thế nào’ của sứ mạng Kitô giáo trong thế giới ngày nay. Theo Đức Phaolô VI, sứ mạng, hay loan báo Tin Mừng, là “đem Tin Mừng đến cho mọi người, mọi cơ cấu, để chuyển hoá và đổi mới nhân loại từ bên trong;” và ngài nêu rõ rằng phương thức đệ nhất để làm sứ mạng là trình bày chứng tá đời sống Kitô giáo đích thực. Đức Gioan Phaolô II cũng xác nhận tầm quan trọng này của chứng tá và nhấn mạnh rằng đó là những chứng tá trong phục vụ con người, trong hội nhập văn hoá và trong đối thoại với anh chị em thuộc các niềm tin khác.  

Ở Việt Nam, có vẻ vì hoàn cảnh, âm vang của cả Evangelii Nuntiandi lẫn Redemptoris Missio đều khá nhạt mờ. Evangelii Nuntiandi được ban hành năm 1975, vào lúc mà Việt Nam vừa ra khỏi cuộc chiến và Giáo Hội tại đây thấy mình ở giữa bao ngổn ngang và đang đối mặt với trập trùng sóng gió. Thời điểm của Redemptoris Missio tuy đỡ hơn (1990), vì lúc này nhà nước đã rục rịch ‘đổi mới’, nhưng cũng phải nhận rằng thông điệp này cũng không được người Công Giáo Việt Nam chú ý cho đúng mức.   

ECCLESIA IN ASIA

Thực ra, các giám mục FABC (Liên Hiệp Các Hội Đồng Giám Mục Á Châu) đã đi trước cả Evangelii Nuntiandi và Redemptoris Missio trong việc xây dựng một tầm nhìn sứ mạng cho Giáo Hội tại lục địa này theo hướng đối thoại và chứng tá. Các ngài không chỉ đi trước, mà còn đi liên tục (từ 1970 đến nay) và đi rất kỹ nữa. Đến với Thượng Hội Đồng Giám Mục Á Châu hồi năm 1998, các giám mục FABC đã không nói điều gì mới mẻ, mà chỉ nói lại những gì các ngài đã cùng nhau đào sâu suy tư, cầu nguyện và nhận định ngót 30 năm. Tông Huấn Ecclesia in Asia - được Đức Gioan Phaolô II ban hành năm sau đó - là kết quả của thượng hội đồng này.  

Tuy bản văn Ecclesia in Asia có những thêm bớt (so với Bản Đề Nghị) gây phiền lòng ít nhiều cho các giám mục FABC, nhưng xét chung nó phản ảnh được những nét chính trong tầm nhìn sứ mạng của các ngài. Ecclesia in Asia cổ võ việc ưu tiên chọn lựa người nghèo, việc hội nhập văn hoá và đối thoại với các tôn giáo. Tông Huấn cũng xác nhận tầm quan trọng hàng đầu của chứng tá đời sống; đặc biệt, bản văn có dành một đoạn đề cao các Cộng Đoàn Giáo Hội Cơ Bản, mô hình từng được FABC gọi là “một cách thế mới để thể hiện Giáo Hội.” Ecclesia in Asia  ngay lập tức được đưa vào các giáo trình sứ mạng học tại các học viện thần học ở Á Châu. Tại Việt Nam, tông huấn này có dấy lên được một phong trào học tập vào khoảng thời gian Năm Thánh 2000, nhưng sau đó thì ít được nghe nói đến nữa. Năm 2004, Jonathan Yun-ka Tan - giáo sư thần học người Malaysia gốc Hoa, giảng dạy tại Đại Học Công Giáo Washington - đã xuất bản một khảo luận nổi tiếng tổng hợp tầm nhìn sứ mạng của FABC. Ông gọi đó là tầm nhìn “missio inter gentes” (đối lập với ‘ad gentes’!) và ghi nhận rằng đó là một kiểu thức mới của thần học sứ mạng.   

TẦM NHÌN SỨ MẠNG CỦA CÁC GIÁM MỤC VIỆT NAM 

Giáo Hội tại Việt Nam suốt một thời gian dài bị ‘cách ly’ với Giáo Hội hoàn vũ và cả với khu vực. Thế nhưng, thật thú vị là các giám mục Việt Nam, ngay từ cuối thập niên 1990, đã tỏ ra rất ‘đồng thanh tương ứng’ với tầm nhìn sứ mạng ‘inter gentes’ của FABC. Trong Bản Trả Lời cho Lineamenta chuẩn bị Thượng Hội Đồng Giám Mục Á Châu 1998, các giám mục Việt Nam viết:  

“Chỉ một Giáo Hội nghèo mới có thể dấn thân vào đại dương những người nghèo. Một Giáo Hội khiêm tốn và bé nhỏ sẽ dễ dàng hơn để hoà đồng với đa số người nghèo ở Á Châu. Một Giáo Hội không có quyền lực sẽ dễ gần gũi số đông những người chỉ mơ ước được làm người, được cơm no áo ấm, được học hành và có việc làm…

“… Đã đến lúc cần sáng tạo ra những ‘mô hình’ mới của Giáo Hội như là những cộng đồng nhỏ bé, dễ hòa mình vào xã hội của người nghèo: những cộng đồng nghèo hơn, ít bề thế, ít cồng kềnh, khiến người ta không còn e dè sợ hãi khi tiếp cận, gặp gỡ, những cộng đồng mở rộng hơn là khép kín. Sau cùng đó là những cộng đồng quan tâm nhiều hơn đến đời sống toàn diện của con người, không chỉ khép kín trong đời sống thuần túy tôn giáo, nghĩa là trong việc cử hành bí tích hay phụng vụ, mà còn dấn thân trực tiếp vào việc cải thiện đời sống vật chất, nâng cao văn hóa và giáo dục cho người dân, nhất là những người nghèo…

“… Đức Giêsu đã không rao giảng Tin Mừng chỉ bằng lời nói, mà Tin Mừng của Ngài là ‘người mù được thấy, kẻ què được đi, người cùi được sạch, kẻ điếc nghe được, và người chết chỗi dậy.’”  

Vẫn trong Bản Trả Lời trên, các giám mục Việt Nam xác nhận cách thức loan báo Tin Mừng tại Giáo Hội địa phương mình: 

“Giáo Hội Việt Nam quan niệm loan báo Tin Mừng trước hết là chia sẻ đời sống… Chúng tôi muốn chia sẻ với các Giáo Hội địa phương khác về tầm nhìn sứ mạng của chúng tôi và về cách thức loan báo Tin Mừng mà chúng tôi lựa chọn. Đó là, không tìm cách thuyết phục, tuyên truyền, càng không phải là chinh phục kéo cho được đông người ‘vào’ Ðạo, nhưng trái lại là đi đến với mọi người (x. Mt 28,19) làm người với mọi người (x. Ga 1,14), trong tư cách là nhân chứng của Chúa Kitô, hiện thân tình yêu của Cha trên trời.” 

THAY LỜI KẾT 

Tầm nhìn sứ mạng trên đây của các mục tử Giáo Hội Việt Nam đã hiện ra trên giấy trắng mực đen cách đây hơn 10 năm, thiết tưởng rằng tầm nhìn đó vẫn còn hoàn toàn thích đáng cho ngày hôm nay, khi cộng đoàn Dân Chúa ở đây bước vào cuộc cử hành Năm Thánh 2010. Ước mong rằng vẫn tầm nhìn ấy sẽ được đặt ở vị trí nền móng, định hướng cho mọi chương trình và kế hoạch của Giáo Hội địa phương. Càng có nhiều người hơn, nhất là các linh mục, chia sẻ tầm nhìn này của các giám mục, sẽ càng bớt đi những sự khác biệt không cần thiết, và sẽ càng có nhiều triển vọng hơn cho sứ mạng loan báo Tin Mừng trên quê hương thân yêu này.   

Lm. Lê Công Đức

Lm. Anmai, C.Ss.R.

Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh

Một thứ nước nhạt nhẽo vô vị, nhưng cũng có thể là thứ nước ngon giải khát thực sự cho con người. 

Một gáo nước vào người: Một hôm, đang lúc say mê đeo đuổi chương trình huấn luyện cho nhóm Giáo Lý Viên, cha phụ trách nghe một người bày tỏ, chương trình huấn luyện của cha dở hơn chương trình của một cha khác. Rồi cũng chưa hết, một người lại nói với cha, bài giảng của cha soạn công phu nhưng không hay bằng của một cha khác. Nghe những lời phê bình như thế chắc hẳn vị linh mục đó sẽ nóng máu và nóng gáy. Có thể sẽ buông lời chê bai đối phương hoặc có thể nhận ra vấn đề mình đang làm công việc này của ai? Gáo nước lạnh cần thiết, tỉnh ngộ để sống biết khiêm nhường. 

Lm. Jos Hoàng Kim Toan

Trần Hiếu

Nhà Văn Quyên Di

Đối với dân ghiền thuốc lào, điếu ngon và quan trọng nhất trong ngày chính là điếu đầu tiên ban sáng khi vừa mới thức. Đúng thế, ngủ dậy, ngồi vào bàn bắn một phát kêu ro ro, nếu gặp được thuốc ngon như thuốc Xóm Mới, thì thế nào cũng say.

Khi say thuốc lào, mỗi người phản ứng theo một cách thức riêng. Người thì thở ra phò phò, rồi thì mồ hôi mồ kê vãi ra như tắm, mặc dù bên ngoài trời lạnh căm căm. Người thì nói năng huyên thuyên, mà càng nói thì lại càng lắp bắp. Người thì muốn đứng lên mà không thể nào đứng được, bèn té cái rầm xuống nhà. Thậm chí có người dúi cả đầu hay cả tay vào bếp lửa mà cũng chẳng biết, đành bị phỏng vậy thôi. Được cái cơn say thuốc lào chỉ kéo dài đôi ba phút và không để lại hậu quả vật vã, buồn nôn hay khó chịu.

Vì thế, khi say thuốc lào, cần có một chiếc ghế vững chãi để có thể ngồi một cách thoải mái mà không sợ bị té ngã. Gã vừa mua một bộ “sa-lông” mới để thay cho bộ “sa-lông” cũ. Bộ mới thật đẹp với lớp “vẹc-ni” bóng loáng nhưng không có nệm. Bởi đó, khi bắn thuốc lào vào ban sáng, gã vẫn cảm thấy tiêng tiếc bộ cũ, vì  bộ mới ngồi không êm và nhất là chỗ dựa đầu không ổn, làm mất cả hứng thú.

Bàn về chiếc ghế, hẳn nhiều người sẽ lẩm bẩm : Biết rồi, khổ lắm. Bởi vì gia đình nào mà chẳng có dăm ba chiếc ghế, để dùng vào những việc khác nhau. Tự chiếc ghế nho nhỏ trong bếp, đến những chiếc ghế “bành ki” nơi phòng khách. Tuy nhiên, nếu suy nghĩ một tí, gã sẽ khám phá ra nhiều ý nghĩa và nhiều loại ghế khác nhau trong cuộc sống. 

Trước hết, ghế là một vật dụng có chân và mặt phẳng, được dùng để…ngồi :

- Trên ghế, bà đầm ngoi đít vịt.

  Dưới sân, ông củ ngẩng đầu rồng.

- Ghế tréo lọng xanh ngồi bảnh chọe,

  Tưởng rằng đồ thật hóa đồ chơi.

Tùy theo hình hài và kiểu cọ, người ta có được những thứ ghế. Chẳng hạn :

- Ghế đẩu là ghế mặt vuông, nhưng  không có thanh dựa.

- Ghế đôn là ghế mặt tròn và cũng không có thanh dựa.

- Ghế băng là ghế mặt dài.

- Ghế dựa là ghế có thanh để dựa lưng.

- Ghế bành là ghế to, có thanh để dựa lưng và gác tay.

- Ghế trường kỷ là dài, mặt rộng, có thanh dựa ba phía và được trạm trổ rất khéo léo.

- Ghế xếp là ghế có thể xếp lại được.

- Ghế xoay là ghế có thể xoay qua xoay lại được.

Đó mới chỉ là một vài loại ghế thông thường, nếu mở tự điển ra, chắc chắn gã sẽ còn ghi nhận được nhiều loại ghế khác nữa. Tuy nhiên ở đây, gã muốn ghi thêm một vài loại ghế đặc biệt khác nữa. 

Thứ nhất là ghế…xúp.  

Chữ “xúp” ở đây chắc hẳn là do chữ “supplément” bên tiếng Pháp, có nghĩa là vật thêm vào, điều bổ túc, phần phụ thêm…Vì thế, ghế súp là ghế được mấy chú lơ xe thêm vào để kiếm tí tiền còm.

Thực vậy, khi những ghế chính thức trên xe đã được ngồi hết, mà hành khách thì vẫn còn. Trong trường hợp này, mấy chú lơ xe thường xách những chiếc ghế xúp, là những chiếc ghế bằng nhựa, vừa nhỏ lại vừa thấp, đặt dọc lối đi ở giữa xe hay bậc lên xuống, cho thiên hạ ngồi đỡ.

Gã nhớ lại hồi xưa, nhất là vào dịp tết  đông người đi lại, có những lần lên Saigon, vì xe đã hết chỗ, mà chờ chuyến khác thì lại quá lâu và mất thời giờ, gã đành phải ngồi ghế xúp. Bây giờ sau bốn mươi năm, Việt Nam mình đã vào WTO, thế mà nạn ghế xúp vẫn còn tồn tại trên nhiều tuyến đường, tạo thành những chuyến xe cá hộp, cá mòi và hành khách chẳng còn tí nhân phẩm nào cả. 

Thứ hai là ghế…bật. 

Đây là một loại ghế dựa rất đặc biệt, được trang bị bằng một cơ cấu tung bật tư động và một hệ thống dù, được dành cho các phi công cũng như cho các phi hành gia. Trong trường hợp máy bay hay phi thuyền gặp nạn, người ta chỉ cần bấm nút một phát, lập tức chiếc ghế này sẽ đưa anh chàng phi công hay phi hành gia bật khỏi phòng lái, tung lên trời và mở dù để có thể đáp xuống đất một cách an toàn. 

Thứ ba là ghế…vật lý trị liệu. 

Hiện nay trên thị trường, gã thấy xuất hiện nhiều thứ ghế rất…tuyệt chiêu, nói theo kiểu đông y, thì những loại ghế này đều có công dụng vậy lý trị liệu. Chẳng hạn  :

- Ghế “bành điện” là loại ghế bành có nút bấm để đi tới đi lui, hay quay phải quay trái.

- Ghế “mát-xa” là loại ghế khi ngồi vào, người ta sẽ được đấm lưng hay “xoa bóp” từ đầu cho đến chân, có loại chân co chân duỗi, tay cao tay thấp, rung  một phần hay rung toàn thân…

- Ghế lắc là loại là loại ghế, khi bấm nút thì lập tức mặt ghế sẽ xoay tròn, làm cho người ngồi trên đó, dù muốn hay không, cũng phải ngoáy bụng, ngoáy mông, giảm bớt phần nào số mỡ thặng dư, làm cho vòng số hai thon nhỏ lại. 

Sau cùng là ghế…điện. 

Trong khi ghế bật làm cho anh chàng phi công thoát hiểm, ghế xúp làm cho hành khách tiết kiệm thời giờ, ghế vậy lý trị liệu làm cho người sử dụng được khoan khoái dễ chịu, thì ghế điện có lẽ là loại ghế duy nhất mà chẳng ai muốn ngồi vào. Bởi vì đã ngồi vào, thi cuộc đời được coi như là đã…bế mạc.

Thực vậy, đây cũng là một loại ghế đặc biệt, được trang bị bằng một dòng điện cao áp và được sử dụng để thi hành những bản án tử hình. Người ngồi vào đó chỉ trong thoáng chốc là sẽ được đi tàu suốt sang thế giới bên kia.

Xử tử trên ghế điện là một trong những hình thức xử phạt cao nhất, mà một số nước đã áp dụng cho những tội nhân, cần phải loại khỏi đời sống xã hội.

Nhìn vào sinh hoạt thường ngày, gã nhận thấy những người càng làm lớn, thì hình như chiếc ghế dành cho họ càng to và càng đẹp. Chẳng hạn ông vua là người nắm giữ quyền hành to nhất trong một nước theo chế độ quân chủ, thì cái ghế ông ta ngồi cũng phải được chế tạo một cách đặc biệt và được gọi là ngai, thậm chí còn là ngai vàng nữa. Từ đó, gã đi tới ý nghĩa thứ hai của ghế. 

Tiếp đến, ghế là địa vị, chức vụ trong một tổ chức nào đó.

Kinh nghiệm cho thấy : chúng ta không thể nào sống cô độc lẻ loi như một pháo đài biệt lập, hay như một hòn đảo giữa biển khơi. Trái lại, chúng ta sống là sống với người khác, trong một xã hội, trong một cộng đoàn hay trong một tổ chức nào đó.

Đã là một xã hội, một cộng đoàn hay một tổ chức thì bắt buộc phải có những người đứng đầu để cai quản xã hội ấy, để điều hành cộng đoàn ấy, hay để hướng dẫn tổ chức ấy đi theo con đường đã vạch định, hầu đạt được những mục đích đã đề ra.

Đã có người hướng dẫn, đã có người điều hành, hay nói một cách cụ thể hơn, đã có sếp thì cũng phải có chiếc ghế để cho sếp ngồi chứ.

Hơn thế nữa, theo quan điểm của Nho giáo : Một khi đã có mặt trong cuộc sống, được sinh ra làm “một đấng tu mi nam tử”, thì phải biết  xả thân, vừa để cứu dân và giúp đời, vừa để kiếm cho mình chút danh lợi nào đó, như Nguyễn Công Trứ đã từng chủ trương :

- Trót sinh ra thì phải có chi chi,

  Chẳng lẽ tiêu lưng ba vạn sáu.

- Đã mang tiếng ở trong trời đất,

  Phải có danh gì với núi sông.

  Trong cuộc trần ai ai dễ biết,

  Rồi ra mới tỏ mặt anh hùng.

Tuy nhiên, đối với nhiều người danh lợi không phải chỉ là món nợ cần phải trả cho xã hội :

- Cái công danh là cái nợ nần.

Nhưng hơn thế nữa, danh lợi còn là một cái bả hấp dẫn, khiến cho thiên hạ phải ra sức dành giật mà chiếm lấy. Nếu quan sát những cuộc tranh cử tại các nước tự do, chúng ta sẽ thấy như vậy. Một chiếc ghế tổng thống, một chiếc ghế nghị sĩ, một chiếc ghế dân biểu mà có biết bao nhiêu người nhòm ngó và quyết tâm nắm cho bằng được.

Để được ngồi vào chiếc ghế ấy, người ta không ngần ngại dồn hết công sức, thậm chí còn sử dụng cả những thủ đoạn đê tiện và bẩn thỉu, như hạ nhục đối phương…để kéo dư luận và dân chúng ủng hộ mà dồn phiếu cho mình.

Đối với những chiếc ghế không phải do dân bàu, chẳng hạn như ghế bộ trưởng, ghế tỉnh trưởng, ghế giám đốc…người ta rất sẵn sàng đổ tiền ra để “mua” cho bằng được. Thậm chí rất nhiều khi những chiếc ghế ấy đã được ngã giá một cách trắng trợn và lộ liễu, coi bàn dân thiên hạ chẳng ra cái thớ gì cả. Và như vậy loại ghế công danh địa vị này đã trở thành một cái gì  khả dĩ có thể mua bán và đổi chác.

Với những chức vụ đã được bỏ tiền ra mua, thì cái mục đích phục vụ dân nước xem ra không quan trọng cho bằng cái dịch vụ, cái “áp phe” để làm ăn kiếm lời. Vì thế, một khi đã được ngồi vào chiếc ghế mua ấy, người ta phải vội vã vơ vét về, không phải chỉ đủ với số tiền đã bỏ ra, mà còn phải sinh lời. Bất chấp mọi thủ đoạn, bất chấp mọi phương tiện, miễn sao tiền bạc nhét đầy túi. Càng lời nhiều càng tốt. Chẳng mấy chốc vừa vinh thân lại vừa phì gia.

Theo Toan Ánh trong “Phong tục Việt Nam” thì ngày xưa trong chế độ phong kiến, người dân thường vốn được gọi là bạch đinh, phải chịu rất nhiều phu phen tạp dịch, chẳng hạn như đi tuần, đắp đê, đắp tường hay khi quan đi kinh lý phải vác cờ, khiêng kiệu…

Muốn được thoát khỏi những công việc nặng nhọc trên, thì phải là “tay văn học, hoặc là các chức sắc trong làng, trong ban kỳ mục, hoặc phải đến tuổi được miễn, hoặc phải là học trò còn đang theo đuổi bút nghiên”

Riêng “người dân bạch đinh, muốn tránh phu phen tạp dịch phải mua những chức hàm trong làng, đó là các chân Nhiêu, chân Xa, cũng như các chân Phủ, Huyện hàm nhà nước thường ban cho nhiều người vậy. Mỗi chân Nhiêu, chân Xã phải nộp một món tiền theo lệ làng và các chân Nhiêu, chân Xã mỗi làng đều có lệ hạn định đến một số nào”.

So sánh tục lệ mua nhiêu, mua xã ngày xưa với việc mua ghế hôm nay, thì việc mua ghế hôm nay tai hại cho dân cho nước hơn nhiều.

Sỡ dĩ như vậy là vì việc mua nhiêu, mua xã ngày xưa cốt để tránh cho bản thân khỏi phải đi làm những công việc nặng nhọc của phe phen tạp dịch, cũng như kiếm tí vinh dự nơi xóm làng, nhất là vào những dịp hội hè đình đám, bởi “một miếng giữa làng, còn hơn một sàng xó bếp”.

Còn việc mua ghế hôm nay thì mục đích chính yếu là làm giàu cho cá nhân và gia đình. Vì thế, cần phải vơ vét thật nhiều trong một thời gian thật ngắn. Thành thử nạn tham nhũng hối lộ vẫn cứ liên tục phát triển, không thể nào ngăn cản nổi. 

Sau cùng, ghế là…đờn bà con gái.

Nếu gã nhớ không lầm, thì trước năm 1975,  ghế là một thứ tiếng lóng, được dân bụi đời sử dụng, để ám chỉ đờn bà con gái. Chẳng hạn :

- Ghế mẫu là bà mẹ.

- Ghế linh là gái đẹp.

- Ghế mục là gái xấu.

- Ghế rạc gáo là gái già.

- Ghế cổ tại là gái có nhiều tiền.

Hồi xưa khi học về triết Đông, gã nhớ mang máng hình như có câu : Nhất âm, nhất dương chi vi đạo”. Âm dương là cái đạo của trời đất. Thực vậy, theo quan niệm của Tàu, thì vũ trụ khởi thủy chỉ là một khối hỗn mang, tràn đầy cái được gọi là khí thái cực. Trong khí thái cực này có sự phân hóa thành hai mặt đối lập là âm và dương. Âm và dương không ngừng tác động lẫn nhau,  để rồi từ đó sinh ra vạn vật.

Còn theo vật lý của Tây, thì mỗi thỏi nam chân đều có hai cực. Cực âm và cực dương. Hai cực giống nhau thì đẩy nhau, còn hai cực khác nhau thì hút lẫn nhau.

Cũng vì sự hút lẫn nhau này, mà tạo nên dòng điện. Và dòng điện đã đem lại nhiều lợi ích thiết thực cho cuộc sống , cũng đã biến đổi bộ mặt trái đất này.

Từ hai quan niệm giữa Đông và Tây, gã xin áp dụng vào lãnh vực con người. Thực vậy, Thiên Chúa đã dựng nên con người có nam và có nữ, như hai yếu tố âm và dương tương phản nhưng lại hấp dẫn lẫn nhau. Chính vì thế, nam hướng đến nữ và  nữ hướng đến nam chỉ là một sự kiện rất bình thường mà thôi.

Chuyện kể lại rằng :

Ngày xửa ngày xưa có một chú bé được vị ẩn sĩ nọ đưa lên núi từ nhỏ. Ngày ngày tu hành học đạo, xa tránh cuộc sống trần gian. Cho đến một hôm, chú bé trở thành một thanh niên khỏe mạnh và cường tráng, vị ẩn sĩ mới quyết định đem chú xuống núi để thử lửa.

Cuộc sống nơi trần gian có nhiều điều mới lạ khiến chú hết sức ngạc nhiên và thích thú. Thấy bất kỳ sự gì, chú cũng ngắm nhìn và hỏi han.

Trên đường về, chú gặp mấy cô gái và hỏi sư phụ :

- Thưa thày, cái gì thế ?

Vị ẩn sĩ  ngước nhìn và thấy mấy chiếc nón các cô đội trên đầu nên ôn tồn trả lời :

- Ồ, đó chỉ là mấy chiếc nón mà thôi con ạ.

Về đến núi, chú đâm ra ngẩn ngơ như kẻ mất hồn. Thấy vậy, vị ẩn sĩ liền hỏi :

- Con sao thế, bị bệnh ư ?

Chú buồn bã trả lời :

- Thưa thày, chẳng hiểu tại sao con lại nhớ mấy chiếc nón ấy quá. Con thích mấy chiếc nón ấy lắm.

Câu chuyện dí dỏm này muốn nói lên một sự thật, đó là nam và nữ thì thu hút lẫn nhau, đờn ông và đờn bà thì hướng tới nhau, con giai và con gái thì hấp dẫn nhau.

Chẳng thế mà tục ngữ ca dao đã diễn tả :

- Đố ai nằm võng không đưa.

  Ru con không hát, anh chừa nguyệt hoa.

Hay :

- Trai thấy gái lạ,

         Như quạ thấy gà con.

Thánh Phaolô còn xác quyết :

- Đàn ông không được dựng nên cho đàn bà, nhưng chắc chắn đàn bà được dựng nên cho đàn ông.

Vì thế, đờn ông thường đi tìm kiếm chiếc xương sườn của mình để đắp vào chỗ đã bị Thượng đế lấy mất.

Kinh nghiệm cũng cho thấy, trong cuộc tìm kiếm này, phần lớn cánh đờn ông con giai thường thích loại…ghế linh, tức là đờn bà con gái có ngoại hình đẹp. Đối với họ, tình yêu bắt đầu từ đôi mắt.

Mặc dù từ ngàn xưa, thiên hạ vốn chủ trương :

- Cái nết đánh chết cái đẹp.

Thế nhưng, ngày hôm nay rất nhiều khi :

- Cái đẹp lại đè bẹp cái nết.

Chỗ nào cũng thấy người ta tổ chức những cuộc thi hoa hậu để tìm kiếm người đẹp. Cơ quan nào cũng thấy người ta tuyển dụng những người đẹp, nhiều khi chỉ để làm kiểng và trang trí mà thôi.

Ngoài loại ghế linh ra, có những người lại đi tìm cho mình loại ghế…cổ tại, tức là đờn bà con gái nhiều tiền lắm bạc, để họ có được một cuộc sống an nhàn, theo kiểu “chuột sa chĩnh gạo”, hay có được một bàn đạp để thăng tiến về phương diện xã hội, nhờ đó mà chiếm được các thứ ghế khác, chẳng hạn như ghế giám đốc, ghế dân biểu…

Hướng tới đờn bà con gái là chuyện bình thường, nhưng mê đờn bà con gái nhiều khi lại trở thành một chứng bệnh. Vối với chứng bệnh này, thì hiện nay chưa có thuốc chữa và người ta cũng chưa tìm ra phương thức để hủy diệt con “virus ” này trong huyết quản cánh nguời đàn ông con giai, như một nhà văn đã viết :

- Với bệnh chó dại thì nhà bác học Pasteur đã tìm ra phương thuốc trị liệu, còn bệnh mê đờn bà con gái thì chưa có một nhà bác học nào nghĩ đến.

Tuy nhiên, theo gã thì các nhà bác học không nên tìm ra phương thuốc trị liệu cho chứng bệnh này và nếu có tìm ra chăng nữa thì cũng không nên xử dụng, bởi vì nó sẽ gây nên nhiều hậu quả dây chuyền thảm khốc, giống như bây giờ nếu người ta hủy bỏ được hấp lực của từ trường, thì biết bao nhiêu chuyện rắc rối sẽ xảy ra.

Để kết luận, gã xin ghi lại nơi đây ý kiến của một bậc lão thành dày dạn kinh nghiệm trận mạc :

- Đọc sách báo và tiểu thuyết, xưa cũng như nay, tôi nghiệm thấy rằng : phần lớn phe đờn ông con giai đều hảo ngọt. Hồi còn trẻ, thì chỉ có ghế linh, ghế cổ tại mới thích. Nhưng đến khi đã xồn xồn, khoảng 59 trở lên, thì ghế mục, ghế cổ, ghế rạc gáo…các ông í vẫn cứ nhắm mắt làm liều, vẫn cứ chơi tuốt. Thành thử, trong các thứ cám dỗ đờn ông con giai, thì ghế được coi như thành công nhất. Đôi khi tôi cũng thế, vì tôi cũng chỉ là một gã đờn ông con giai,  vốn mỏng dòn và yếu đuối…

Chẳng biết nhận định của bậc lão thành này đúng hay sai. Và nếu đúng thì đúng được bao nhiều phần trăm ?

Gã Siêu   gasieu@gmail.com