Hiến Chế Mục Vụ

Về Giáo Hội

Trong Thế Giới Ngày Nay

Gaudium Et Spes

Bản dịch Việt Ngữ của Giáo Hoàng Học Viện Piô X

Prepared for Internet by Vietnamese Missionaries in Asia

Phần Thứ Hai

Chương III

Ðời Sống Kinh Tế Xã Hội ^75*

63. Một vài khía cạnh của đời sống kinh tế. Ngay trong đời sống kinh tế xã hội, phẩm giá cũng như ơn gọi toàn diện của con người và lợi ích của toàn thể xã hội cũng phải được tôn trọng và thăng tiến. Vì con người là tác giả, là tâm điểm và là cứu cánh của tất cả đời sống kinh tế xã hội.

Sau đây là một vài đặc điểm của nền kinh tế hiện đại cũng như của các lãnh vực khác trong đời sống xã hội: con người càng ngày càng chế ngự thiên nhiên nhiều hơn, sự liên lạc và nương tựa lẫn nhau giữa các công dân, đoàn thể, quốc gia càng ngày càng nhiều và rộng lớn hơn, và mỗi ngày sự can thiệp của các chính quyền càng trở thành thường xuyên; đồng thời, với đà tiến bộ của các phương pháp sản xuất và trao đổi sản phẩm cũng như dịch vụ, kinh tế đã trở thành một công cụ thích hợp để thỏa mãn cách khả quan những nhu cầu chồng chất của gia đình nhân loại.

Tuy nhiên, không thiếu những lý do gây nên lo ngại. Nhiều người, nhất là trong những miền có nền kinh tế tiến bộ, như bị đời sống kinh tế chi phối hoàn toàn, đến nỗi trong các quốc gia theo kinh tế tập sản cũng như trong các quốc gia khác, hầu như cả đời sống cá nhân cũng như xã hội của họ đều bị thấm nhiễm một thứ chủ nghĩa duy kinh tế. Trong thời đại mà sự phát triển đời sống kinh tế nếu được điều khiển và phối hiệp cách hợp lý và nhân đạo, có thể giảm thiểu những chênh lệch trong xã hội, thì nhiều khi lại làm cho những chênh lệch ấy trở thành trầm trọng hơn, hoặc ở một vài nơi còn trở thành sự thoái hóa địa vị xã hội của những người yếu thế và miệt thị những kẻ nghèo túng. Ngay trong những vùng kém mở mang, giữa lúc đại đa số vẫn còn thiếu những nhu cầu thiết yếu, thì một thiểu số lại sống dư dật, phung phí. Xa hoa và cùng cực kề cận nhau. Trong khi một thiểu số được quyền định đoạt rất lớn, thì đa số lại hầu như không thể hành động theo sáng kiến riêng và không được thể hiện tinh thần trách nhiệm của mình, nhiều khi còn phải chịu đựng trong những hoàn cảnh sinh sống và làm việc bất xứng với phẩm giá con người ^76*.

Giữa lãnh vực nông nghiệp, kỹ nghệ, mậu dịch và ngay giữa những miền khác nhau của cùng một quốc gia cũng có những chênh lệch tương tự về kinh tế và xã hội. Sự tương phản giữa các cường quốc kinh tế và các quốc gia khác càng ngày càng trở nên trầm trọng và có thể đe dọa cả nền hòa bình thế giới.

Con người thời đại chúng ta càng ngày càng ý thức mãnh liệt về những chênh lệch ấy, vì họ thâm tín rằng những kỹ thuật tân tiến và những năng lực kinh tế của thế giới ngày nay có thể và phải sửa đổi được những tệ trạng kia. Muốn vậy, cần phải cải tổ đời sống kinh tế, xã hội và mọi người phải đổi mới tâm thức và thái độ của mình. Nhằm mục đích ấy, nên qua bao thế hệ, với ánh sáng Phúc Âm, Giáo Hội đã nỗ lực minh dẫn những nguyên tắc về công bình và quân bình trong đời sống cá nhân, xã hội và quốc tế cho hợp với những đòi hỏi của lương tri nhân loại, nhất là trong những ngày gần đây Giáo Hội càng đưa ra những nguyên tắc ấy hơn. Trong khi đặc biệt nhìn vào những đòi hỏi của sự phát triển kinh tế, Thánh Công Ðồng muốn củng cố lại những nguyên tắc đã nêu trên, đồng thời vạch ra một vài hướng đi phù hợp với hoàn cảnh của thời đại này ¹.

Ðoạn 1: Phát Triển Kinh Tế

64. Phát triển kinh tế để phục vụ con người. Ngày nay hơn bao giờ hết, để đối phó với sự gia tăng dân số và thỏa mãn những nguyện vọng mỗi lúc một nhiều của nhân loại, người ta được quyền nghĩ đến việc tăng gia sản xuất nông nghiệp, kỹ nghệ, cũng như các dịch vụ cung ứng. Do đó, cần phải cổ võ việc phát triển kỹ thuật, tinh thần canh tân, cố gắng thiết lập và khuếch trương các xí nghiệp; thích nghi các phương pháp sản xuất và những cố gắng không ngừng của các nhà sản xuất, tóm lại, là cổ võ tất cả những yếu tố dự phần vào việc phát triển này. Tuy nhiên, mục đích căn bản của sự sản xuất không chỉ là gia tăng sản lượng, lợi tức hoặc quyền lực, nhưng chính là phục vụ con người, dĩ nhiên là con người toàn diện. Tuy nhiên, phải duy trì đúng cấp bực giá trị của các nhu cầu vật chất cũng như những đòi hỏi của đời sống tinh thần, luân lý, tu đức và tôn giáo. Phải phục vụ tất cả mọi người, mọi đoàn thể, mọi chủng tộc và mọi miền trên thế giới. Bởi thế, hoạt động kinh tế, mặc dù theo phương pháp và luật lệ riêng, nhưng vẫn phải nằm trong giới hạn của trật tự luân lý ²; Có như thế mới hoàn thành được kế hoạch Thiên Chúa đã sắp đặt cho con người ³.

65. Phát triển kinh tế dưới sự kiểm soát của con người. Con người phải kiểm soát lại sự phát triển kinh tế; không được khoán trắng nó cho sự định đoạt của một thiểu số hoặc của những tập thể nắm trong tay quyền lực kinh tế quá lớn, hoặc của một cộng đoàn chính trị hay một số quốc gia giàu mạnh. Ngược lại, trong những dịch vụ quốc tế, mọi quốc gia đều phải tích cực dự phần vào việc phát triển kinh tế, và càng nhiều người thuộc mọi cấp bậc tham gia càng hay. Cũng vậy, phải phối hợp và điều hòa một cách thích đáng và hợp lý những sáng kiến của cá nhân và của các đoàn thể tự do với nỗ lực của chính quyền.

Không thể chỉ bỏ mặc việc phát triển cho sự diễn tiến gần như máy móc của hoạt động kinh tế cá nhân hay cho một mình chính quyền mà thôi. Do đó, phải tố giác những sai lầm của các học thuyết đang nhân danh một thứ tự do ngụy tạo để ngăn cản những cải tổ cần thiết; cũng phải tố giác những học thuyết đòi hy sinh quyền lợi cá nhân và đoàn thể cho tổ chức sản xuất tập thể ⁴.

Người công dân nên nhớ rằng, bổn phận và quyền lợi của mình là tùy khả năng đóng góp vào việc phát triển thực sự cộng đoàn mình. Chính quyền cũng phải công nhận bổn phận và quyền lợi này. Nhất là những miền còn kém mở mang, càng phải cấp bách tận dụng mọi tài nguyên; do đó, những người để tài sản của mình không sinh lợi, hoặc không trợ giúp cộng đoàn mình những phương tiện vật chất và tinh thần cần thiết là gây nguy hại trầm trọng cho công ích ^77*, dĩ nhiên bao giờ cũng phải tôn trọng quyền di cư của mỗi cá nhân.

66. Phải chấm dứt những chênh lệch lớn lao trên bình diện kinh tế xã hội. Ðể thỏa mãn những đòi hỏi của công bằng và lẽ phải mà vẫn tôn trọng quyền lợi cá nhân và đặc tính của mỗi dân tộc, cần phải hăng hái nỗ lực để sớm chấm dứt những chênh lệch kinh tế lớn lao hiện nay và còn gia tăng mai ngày: những chênh lệch này gắn liền với sự phân hóa cá nhân và xã hội. Cũng vậy, trong nhiều vùng, việc sản xuất và bán nông phẩm đang gặp nhiều trở ngại trầm trọng. Do đó, cần phải nâng đỡ nông dân tăng gia và tiêu thụ được sản phẩm, lại phải thực hiện những cuộc cải tổ và canh tân cần thiết hầu thâu được lợi tức tương ứng. Như thế, họ sẽ không mãi ù lì trong thân phận công dân hạ đẳng, như vẫn thường thấy. Còn các nông dân, nhất là những người thuộc lớp trẻ, phải cố gắng kiện toàn khả năng chuyên nghiệp, nếu không nông nghiệp không thể phát triển ⁵.

Sự di chuyển là điều cần thiết đối với nền kinh tế đang phát triển, tuy nhiên, sự công bằng và quân bình đòi hỏi phải tổ chức sự di chuyển ấy thế nào để đời sống cá nhân cũng như gia đình không bị xáo trộn và bấp bênh. Những công nhân từ một quốc gia hay một miền khác đến, cũng là những người góp công vào việc phát triển kinh tế của một nước hay một miền, nên cần phải cố gắng tránh mọi dị biệt về điều kiện lương bổng và việc làm. Hơn nữa, mọi người, nhất là chính quyền, phải coi họ như những nhân vị, chứ không phải chỉ như những công cụ sản xuất; phải giúp đỡ để họ có thể đưa gia đình đến và có thể kiếm được một nơi nương thân đàng hoàng; cũng phải cho phép họ dễ dàng gia nhập đời sống xã hội của quốc gia hay miền đất nào đón tiếp họ. Tuy nhiên, nếu có thể, nên tạo cho họ có công ăn việc làm ngay tại nguyên quán của họ.

Trong những trạng huống kinh tế đang biến chuyển cũng như trong những hình thái mới mẻ của xã hội kỹ nghệ chẳng hạn hệ thống tự động đang được phát triển, phải liệu sao cho mỗi người có công việc đầy đủ và thích hợp, đồng thời hấp thụ được một sự huấn luyện thích ứng về kỹ thuật và nghề nghiệp. Cũng cần phải bảo đảm sự sống và nhân phẩm, nhất là của những người vì bệnh tật, tuổi tác, phải sống trong những hoàn cảnh thật khó khăn.

còn tiếp

Chú Thích:

(lưu ý: những số ghi chú nhỏ hơn đã được đăng vào những số báo trước)

75* Con người là trung tâm điểm và mục đích của sinh hoạt kinh tế xã hội (số 63a). Hiện nay các sinh hoạt này cũng đang phát triển (b), nhưng không thiếu lý do để lo lắng (c), đặc biệt vì nhiều sự bất bình đẳng giữa các nghề nghiệp, các địa phương và các quốc gia (d), đòi hỏi phải được canh tân (e).

1) Sự phát triển kinh tế.

A) Phải phục dịch con người (số 64).

B) Và được con người điều khiển (số 65): càng nhiều người và càng nhiều quốc gia góp phần để tìm kế hoạch kinh tế thì càng tốt (a). Không thể chấp nhận thái độ chống việc cải cách cũng như chế độ tập trung, vì là xâm phạm đến nhân quyền (b). Tất cả có nhiệm vụ góp phần vào sự phát triển (c).

C) Cần phải loại trừ sự bất bình đẳng, bất công: đặc biệt đối với giới nông dân (a), giới lao động di trú (b), phải giúp mọi người tìm việc làm và huấn luyện họ (c).

2) Một vài nguyên tắc chỉ đạo:

A) Giá trị của việc làm (số 67a, b). Do đó mỗi người có nhiệm vụ và có quyền làm việc với lương bổng xứng đáng (b). Qui tắc kinh tế phải tùng phục con người để phát triển nhân phẩm trong việc làm cũng như trong giờ nghỉ ngơi bắt buộc phải có (c).

B) Sự tham gia vào tổ chức kinh tế trong xí nghiệp cũng như trong quốc gia (số 68a). Quyền lập nghiệp đoàn (b). Làm thế nào để giải quyết sự xung đột về công việc: Công Ðồng không loại trừ việc đình công như phương tiện tối hậu (c).

C) Trong bất cứ chế độ nào về quyền sở hữu, nguyên khởi của tài sản cũng đòi hỏi tài sản phải được phân chia một cách công bằng (69a). Trong các quốc gia kém mở mang hay tân tiến nguyên tắc ấy có thể được thực hiện ra sao (b),

D) Chính sách tiền tệ (số 70).

E) Cổ võ quyền tư hữu: giá trị của quyền tư hữu (số 71abc). Quyền lợi của chính quyền (d). Vai trò xã hội của quyền tư hữu (e). Ðất tư quá rộng và sự cải cách điền địa. (f).

3) Kết luận: Sinh hoạt kinh tế xã hội có thể làm thực hiện đức công bằng và đức thương yêu. Các tín hữu phải làm gương: có thẩm quyền và đem tinh thần Phúc Âm vào sinh hoạt đó (số 72).

76* Trong tình trạng nhà ổ chuột, làm việc thiếu vệ sinh, thiếu nghỉ ngơi... không hiếm ở Việt Nam, đã nói lên mức ảnh hưởng của chiến tranh, nhưng chỉ đúng một phần thôi. Ðã lâu rồi, Ðức Piô XI viết rằng đó là trách nhiệm của "nhiều người chỉ có một tư tưởng là làm sao để gia tăng của cải cho mình" (Quadragesimo Anno, AAS 23 (1931), trg 177-228). Kẻ ấy lơ là trước cảnh huống khốn khổ của tha nhân như thái độ kẻ giàu có trong dụ ngôn của Chúa Giêsu đối với Lazarô là kẻ nghèo nàn (Lc 16, 19-22).

77* Công dân phải được giáo dục để ý thức về nhiệm vụ này. Giới bình dân có thể góp phần gì? Dĩ nhiên sẽ có thể làm ít hay nhiều tùy khả năng, địa vị và tài sản. Một người có thể làm ít, nhưng cả nghiệp đoàn (số 68b) sẽ làm được nhiều. Công Ðồng nhắc lại hai điều thiếu sót làm hại cho cộng đoàn quốc gia: một là để tài nguyên vô dụng (ví du tích trử tiền bạc ở nhà; chỉ mua vàng; không đầu tư vào những kế hoạch của cộng đoàn), hai là không cho cộng đoàn hưởng dụng những phương tiện vật chất (ví dụ khi đem tiền gởi ra ngoại quốc) và tinh thần (khi người đi du học không chịu về nước). Công Ðồng nhắc lại quyền di cư của mọi người (quyền lợi này và bổn phận phục vụ quốc gia, bên nào khẩn cấp hơn, mạnh mẽ hơn, thì phải xét theo hoàn cảnh thực tế của từng cá nhân).

Quý độc giả Ephata và Giáo Sĩ Việt Nam thân mến,

Trong một, hai thập niên trở lại đây, không ai có thể phủ nhận những thay đổi khả quan về mặt đời sống xã hội. Người ta ăn ngon hơn, mặc đẹp hơn, đi xe tốt và nhanh hơn, ở nhà rộng và cao hơn, sử dụng những phương tiện hiện đại hơn, hưởng thụ những thú vui giải trí phong phú hơn... Thế nhưng, những tấm huy chương sáng chói ánh vàng hoặc bạc ấy đang tìm cách giấu giếm che đậy cái mặt trái xám xịt, hợm hĩnh và đau xót !

Đọc báo hằng ngày chúng ta có thể chỉ bàng hoàng với những tin tức, sự cố, thiên tai địa họa, hết chỗ này này đến nơi kia, liên tiếp. dồn dập, nhiều quá đến mức ta không kịp tổng hợp và nghiệm sinh cho thấu đáo. Lắm lúc lại cứ tưởng tại ông trời, tại thiên nhiên, tại con tạo đành hanh “bắt phong trần phải phong trần”.

Thế nhưng, may quá, thỉnh thoảng chúng ta bắt gặp một giọng điệu, một kiểu viết và nói khác hẳn. Viết thẳng và nói bạo, không tránh né hãi sợ thị phi. Viết cũng không phải chỉ để viết cho bõ ghét, cho hả cơn giận, nhưng là có chủ ý xoáy đến căn bệnh trầm kha hơn ẩn giấu phía sau, đó là sự phá sản về lương tâm phát xuất từ thái độ ngạo mạn đối với Ông Trời. Điều này thì rõ ràng các loại báo kia ngoài xã hội chắc là cũng thấy hết, hiểu hết chứ, nhưng không được phép, hoặc chí ít, chưa dám nói thật đấy thôi...

Xin chép toàn bộ bài viết của Ngọc Danh, Nhóm DOJ, để chia sẻ cùng mọi người gần xa thay cho Lời Ngỏ kỳ này.

1. Cuối tuần này, Liên Hiệp Quốc họp tìm cách giải quyết vấn đề dân số già của thế giới. Thế giới bây giờ... già quá, thiếu vắng tiếng cười trẻ con, thiếu lực lượng lao động…

Các ông Âu, Mỹ, Nhật, Hàn cậy vào thuốc ngừa thai, “phát minh giải phóng phụ nữ”, và nhiều biện pháp khác để nghỉ đẻ, để có nhiều thời gian hưởng thụ hơn. Hưởng thụ chưa được bao lâu, đã thấy cảnh khổ. Lớp trẻ không có đủ để tạo ra của cải vật chất, trong khi lớp già hưởng tiền hưu và các loại bảo hiểm an sinh ngày càng nhiều. Bây giờ cánh già đáng lẽ được về an hưởng tuổi già, vui vầy với con cháu, lại phải è cổ ra đi làm kiếm cơm.

Ông Trung Quốc tin rằng bằng mệnh lệnh hành chánh, bằng chính sách vô thần, ông có thể giải quyết mọi sự. Do đó, bằng mọi giá ông ép con người ta kế hoạch. Lỡ mang bầu đứa thứ hai thì phải chọn lựa một là mất việc, mất thưởng, kỷ luật hai là giết đứa bé đi. Ông tưởng làm như vậy ông sẽ giải quyết được chuyện dân số đông của ông. Ai dè, chỉ vài thập kỷ sau, các con trai của ông phải đi khắp nơi kiếm vợ, vì xứ ông không còn con gái, mà chỉ còn các bà các thím già mà thôi. Và ông vẫn đứng đầu thế giới về dân số. Ông Ấn Độ cũng tương tự.

Lạ thay, từ thuở Thiên Chúa tạo dựng muôn loài cho đến nay, con người ta cứ đẻ như gà, vì không biết ngừa thai, không biết chọn lựa giới tính. Ấy vậy mà dân số thế giới cân bằng một cách kỳ lạ. Lớp già chết đi có lớp trẻ kế thừa. Trai, gái, nam, nữ cân bằng.

Cũng không thấy dân tộc nào vì đông con mà chết đói. Nếu vì đông dân mà chết đói, Trung Quốc và Ấn Độ có lẽ đã bị xoá sổ trên bản đồ thế giới từ lâu. Mất cân bằng dân số và những bi hài kịch của nó chỉ xảy ra từ khi con người ta tiến bộ, giàu sang, loại bỏ Thiên Chúa ra ngoài, con người giành quyền kiểm soát dân số, sinh đẻ.

2. Căn bệnh HIV/AIDS hoành hành, chưa có thuốc chữa. Loay hoay mấy chục năm trời, cuối cùng con người tìm ra biện pháp hữu hiệu nhất để phòng ngừa bệnh này là “chung thủy”, “một chồng một vợ, khỏi sợ SIDA”.

Biện pháp này đâu có mới mẻ gì. Từ khi tạo dựng con người, Thiên Chúa đã muốn con người như thế. “Sự gì Thiên Chúa đã kết hợp, loài người không được phân ly” ( Mc 10, 5 – 9 ). Nhưng từ khi tiến bộ, giàu sang, con người ta “rửng mỡ, đã loại Thiên Chúa ra khỏi cuộc sống của mình để tự do hưởng thụ truỵ lạc.

Đàn ông tự cho mình quyền làm chủ, làm chúa để năm thê bảy thiếp. Đàn bà vùng lên để được như đàn ông. Không ai chịu ai “ông ăn chả, bà ăn nem”. Tình dục, món quà tặng của Thiên Chúa dành cho vợ chồng, để vợ chồng nên một, để vợ chồng thể hiện tình yêu bỗng chốc bị biến thành trò vui xác thịt. Ai cũng đòi có quyền được vui. Ai phản đối bị cho là lạc hậu, bảo thủ, ai ủng hộ được khen là “thoáng”, “hiện đại”…

Kết quả, các loại bệnh tha hồ có dịp tung hoành. Tiêm la, giang mai, lậu, hột xoài… rồi đến HIV/AIDS. Con người vẫn không chịu nhận ra lỗi của mình, và tự bào chữa và sửa chữa. Thôi thì bao cao su các loại ra đời. Kết quả HIV/AIDS vẫn tràn lan…

3. Thiên Chúa tạo dựng vũ trụ thiên nhiên có cái hiền hoà, có cái hung dữ, có cái nhẹ nhàng, có cái ào ạt…Nhưng tổng thể thiên nhiên hoà hợp một cách tuyệt vời. Từ khi con người được mở mang trí tuệ, con người giành quyền làm chủ, và đuổi Thiên Chúa ra khỏi nơi Ngài đã tạo dựng.

Con người kiêu căng, ngạo mạn: “Thằng Trời đứng qua một bên. Để cho thuỷ lợi đứng lên làm Trời”. Khi con người làm trời, con người đắp đập, ngăn sông, dời núi, lấp biển… theo ý con người. Thoạt đầu, dòng sông, dòng thác, con suối, ngọn núi, đại dương ngoan ngoãn nghe lời con người như đã từng nghe lời Trời trước đây. Con người càng khoái trá, đấy thấy chưa: “Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền…” Chí lý quá !

Nhưng tiếng cười chưa kịp tắt, lũ lụt đã quét sạch thành quả của con người. Sinh vật trong lòng nước dần dần biến mất. Đất chuồi vùi lấp con người. Hạn hán khắp nơi đốt cháy cổ họng khát khô của con người… Khi con người làm trời, con người đã phá mọi sự cân bằng của thiên nhiên.

Bây giờ nhận ra, con người lại í ới nhau bảo vệ môi trường. Thực chất bảo vệ môi trường là trả lại cho nó sự cân bằng vốn dĩ nó đã có từ khi Thiên Chúa tạo dưng nên.

4. Thiên Chúa đã tạo dựng mọi sự hài hoà trong trật tự, lớp lang của nó một cách tuyệt vời. Và bất cứ thứ gì, con người đòi đuổi Chúa ra, để làm một mình đều bung bét, hư hại. Đến khi đó, con người luống cuống tìm cách sửa. Loay hoay tìm kiếm một hồi, con người lại quay về cái ban đầu Thiên Chúa đã tạo dựng.

Con người ơi, thôi đừng ngạo mạn nữa. Xin lỗi Chúa đi !

EPHATA, Chúa Nhật 11.11.2007

Kính thưa cộng đoàn Phụng Vụ,

Chúng ta cùng tiễn đưa một cây Đại Thụ của Dòng Cứu Thế Việt Nam và cũng là của hàng Giáo Sĩ Việt Nam. Với 92 tuổi đời và 65 năm Linh mục, cha cố Giu-se quả thật đã cộng tác viết lên những trang sử đẹp của Giáo Hội và Quê hương Việt Nam. Trang sử của mồ hôi, nước mắt và cả máu nữa ! Quãng đường mà Ngài đã đi trong hành trình làm người và làm con Chúa thật dài và thật đẹp. Hôm nay Ngài đã kết thúc hành trình ấy. Chúng ta tiễn đưa Ngài với sự ngưỡng mộ và yêu mến, đồng thời chúng ta hiệp lời cầu nguyện xin Chúa đón nhận cha cố Giu-se vào hưởng hạnh phúc vĩnh cửu. Phụng vụ của Hội Thánh không cho phép chúng ta ca ngợi một con người chỉ vì một con người. Tuy nhiên, hôm nay, trong giờ phút linh thiêng và cảm động này, chúng ta cùng chiêm ngưỡng những nét đẹp cuộc đời của ngài để qua đó, chúng ta biết tạ ơn Chúa vì những ơn huệ người đã ban cho chúng ta qua cha cố Giu-se.

1. Trước hết, chúng ta thấy nơi cuộc đời của cha cố Giu-se một chứng nhân của Chân Lý. Sinh ra trong một gia đình là hậu duệ của những chứng nhân Tin Mừng, vì có ông nội và nhiều ngươi thân của ngài đã tử vì đạo năm 1885, cha cố Giu-se đã sống như một chứng nhân của Chân Lý. Nếu chế độ chính trị trước năm 1975 tại Miền Nam đã gây khó dễ vì ngài đứng đầu một ủy ban chống tham nhũng với 301 Linh Mục cùng ủng hộ, thì xã hội sau 1975 cũng không ưa gì ngài, vì sau đó, từ năm 1980 đến năm 1984, ngài đã bị quản chế tại Ba Vì, và rồi tại Trần Nội, thuộc Giáo Phận Hải Phòng cho đến năm 1988.

Vâng, Chân Lý thì không phụ thuộc vào màu cờ sắc áo, Chân Lý không hệ lụy vào sức mạnh, không xu thời, nhưng Chân Lý là tiếng nói của lẽ phải, của lương tâm, phản ánh lề luật của chính Thiên Chúa. Trong hoàn cảnh thuận lợi cũng như không thuận lợi, cha cố Giu-se luôn rao giảng Lời Chân Lý của Đức Giê-su, Đấng là Đường, là Sự Thật và là Sự Sống.

Việc loan báo Lời Chân Lý đã là lý do dẫn đến những gian truân thử thách, những lao nhọc vất vả, nhưng cha cố Giu-se đã vui vẻ đón nhận, vì phẩm giá con người, vì Ơn Cứu Độ và phần rỗi của anh em. Cha cố Giu-se đã cố gắng suốt đời để noi gương Thầy Chí Thánh là Đức Giê-su, Đấng đã chấp nhận Thánh Giá để thi hành Thánh ý của Chúa Cha và vì yêu mến nhân loại.

2. Chúng ta còn thấy nơi cuộc đời của Cha cố Giu-se hình ảnh một nhà Truyền Giáo miệt mài. Từ những năm 60, Ngài đã phụ trách công tác đào tạo các Linh Mục Thừa Sai của Tỉnh DCCT. Những hoạt động truyền giáo của cha cố Giu-se thật đa dạng: dạy học, viết sách, gặp gỡ giao lưu với nhiều tầng lớp xã hội khác nhau. Sau này, ngài không lùi bước trong hoàn cảnh quản chế. Mặc dù thiếu thốn mọi phương tiện, cha cố Giu-se vẫn miệt mài loan báo Đức Giê-su và tận tụy phục vụ Giáo Hội của Người. Sống giữa những người nông dân nghèo của Giáo Hội miền Bắc, tại Trần Nội, thuộc Giáo Phận Hải Phòng, ngài đã trở nên người nghèo với họ, cùng họ cấy lúa, trồng rau, phát triển nông nghiệp.

Với những cố gắng ấy, ngài đã diễn tả hình ảnh một Đức Giê-su gần gũi giới bình dân, đồng hành với họ, huấn luyện và giúp đỡ họ giữa những điều bình dị của cuộc sống. Khi thực thi những điều ấy, Cha cố Giu-se đã sống lý tưởng của DCCT, là đi đến với người nghèo tại những nơi xa xôi để loan Tin Mừng cho họ, như chính Đức Giê-su, Đấng đã được sai đi để “loan báo Tin Mừng cho người nghèo khó” ( Lc 4, 8 ). Cha cố Giu-se đã nỗ lực truyền giáo qua những chia sẻ đời thường, đơn giản mà hiệu quả, bình dị mà sâu xa. Cha cố Giu-se đã ước muốn từ nơi ngài quản chế, tức là tại Trần Nội, sẽ trở thành một cộng đoàn của DCCT, và ước mơ của ngài hôm nay đã được thực hiện.

3. Và, mỗi ai được gặp Cha cố Giu-se khi Ngài còn sống đều ghi nhận nơi Ngài sự lạc quan, phó thác. Từ những câu chuyện vui, hài ước và tinh tế, Ngài đã muốn đi vào lòng người và truyền đạt kiến thức cho họ. Lạc quan, vui vẻ và phó thác là lẽ sống của Ngài trong những năm tháng khó khăn. Ngay cả lúc ngồi trên xe lăn, ngài vẫn có những mẩu chuyện vui, để lại nơi người gặp gỡ những kỷ niệm tốt đẹp.

Những câu chuyện vui phản ánh thực tế cuộc đời, phản ánh nỗi niềm nhân thế, tặng cho mọi người những nụ cười và sự lạc quan. Một tác giả đã nói: “Người lạc quan là người thấy ánh sáng trong đếm tối dày đặc, người bi quan là người cố tắt ánh sáng ấy” ( William Faulkner ). Vâng Cha cố Giu-se của chúng ta đã phụng sự Chúa và Giáo Hội trong niềm vui, với nụ cười. Ngài đã cảm nghiệm được ánh sáng trong đêm tối của những thử thách gian nan. ánh sáng ấy là Đức Giê-su, Đấng đã đến để soi cho nhân loại đang bước đi trong u tối.

Kính thưa cộng đoàn,

Chúng ta vừa ôn lại một vài nét đặc biệt của cuộc đời cha cố Giu-se. Những nét đặc biệt ấy cũng chính là sứ điệp mà Thiên Chúa muốn nhắn gửi cho chúng ta qua cuộc đời của một vị Linh Mục suốt đời đấu tranh cho Chân Lý, suốt đời tận tụy hy sinh để đem Đức Giê-su cho mọi người, để giúp mọi người phụng sự Chúa trong niềm vui, Đức Giê-su, trong giờ phút cảm động sau bữa Tiệc Ly đã thưa với Chúa Cha: “Con muốn rằng Con ở đâu thì những người Cha đã ban cho Con cũng sẽ ở đó với Con, để họ chiêm ngưỡng vinh quang mà Cha đã ban cho Con” ( Ga 17, 24 ).

Thật là xúc động và tự hào khi ý thức rằng, mỗi người chúng ta là một quà tặng Thiên Chúa Cha ban cho Con một mình là Đức Giê-su. Vâng, mỗi người chúng ta là một món quà của Thiên Chúa. Món quà này, chính Chúa Giê-su lĩnh nhận từ nơi Chúa Cha. Vì vậy Người muốn chúng ta cũng ở đó. Cha cố Giu-se là một món quà quý giá Chúa Cha ban cho Chúa Con để làm những công việc Chúa Con đã làm. Hôm nay, ngài được lệnh ra đi về Nhà Cha, về nơi Chúa Giê-su đang hưởng vinh quang bất diệt. Xin cho ngài được gặp gỡ Đấng mà ngài đã suốt đời yêu mến và tận tâm phụng sự.

Hôm nay, cha cố Giu-se đã rời xa chúng ta. Ngài ra đi để đáp lại tiếng gọi “Hãy theo Thầy” ( Mc 1, 17 ), tiếng gọi mà ngài đã đáp trả từ khi lĩnh nhận Bí Tích Thánh Tẩy, rồi Bí Tích Truyền Chức Thánh. Tiếng gọi ấy đã vang lên trong suốt cuộc đời, đã hòa vào máu thịt của ngài để làm nên nghị lực Tông Đồ. Xin Chúa cho chúng ta học nơi cha cố Giu-se những nhân đức tốt lành để chúng ta xứng đáng là môn đệ của Đức Giê-su trong cuộc sống hôm nay. Amen.

+ VŨ VĂN THIÊN, Giám Mục Giáo Phận Hải Phòng,

Nhà Thờ DCCT Thái Hà, Hà Nội thứ sáu 26.10.2007

Chúng ta đang ở trong tháng 11, tháng cầu nguyện đặc biệt cho các linh hồn đã qua đời. Là những linh mục, những mục tử của Chúa Giêsu, chúng ta luôn ý thức Thiên chức cao cả của đời linh mục đó là làm sáng danh Chúa và để cứu rỗi các linh hồn. Có thể nói, số phận của các linh hồn, dù còn tại thế hay đang trong chốn luyện hình, đều có mối tương quan hết sức mật thiết với đời sống và sứ mạng của người linh mục. Hon ai hết, người linh mục được trở nên  khí cụ hữu hiệu, cánh tay nối dài của chính Đức Kitô [1],  để chăm sóc và cứu vớt  các linh hồn, dù còn sống hay đã qua đời.

1. Linh Mục Trong Phận Người mong manh

Có lẽ sứ điệp quan trọng mà các linh hồn gởi đến cho chúng ta trong tháng 11 này đó là sự mong manh của cuộc sống con người qua cái chết. Những khúc ca được cất lên trong thánh lễ cầu hồn gợi nhớ cho chúng ta rằng“ đời sống con người, chóng qua như cỏ, như bông hoa nở trong cánh đồng”

Đời sống ấy sẽ kết thúc như là một trạm dừng chân trước một cây cầu định mệnh mà ai ai cũng phải bước qua.  Suy nghĩ về sự phù du của đời người, thi nhân Nguyễn Gia Thiều  đã diễn tả qua những cung điệu ai oán “…Kiếp phù sinh trông thấy mà đau. Trăm năm nào có gì đâu, chẳng qua một nấm cỏ khâu xanh rì.”[1]  Đối với những người có đức tin, quan niệm về đời sống con người không chỉ dừng lại ở sự  bi quan, nuối tiếc ở cuộc sống này, nhưng với tất cả ý thức của niềm hy vọng hướng đến một kết quả chung cuộc do chính mình đã tự chuẩn bị lấy cho mình: “ mọi sự biến tan giờ hạ huyệt, chỉ còn công phúc đã lập xưa.”

Với nhiệm vụ giảng huấn trong Chúa Kitô,  các linh mục sẽ dâng nhiều thánh lễ hơn, sẽ chuẩn bị nhiều bài giảng hùng hồn, đầy sức thuyết phục hơn, để khuyến khích các tín hữu sống tinh thần tỉnh thức, hoán cải,  tích cực lãnh nhận các bí tích và tham dự những phụng vụ thánh và làm những việc lành để cầu nguyện cho các linh hồn.

Chắc hẳn, không ai trong đời, có nhiều cơ hội hơn người linh mục để suy nghĩ  về sự sống và cái chết . Vì không biết bao lần ngài là người chủ toạvà chứng kiến các linh hồn đến rồi đi, khi cử các bí tích cho người sống lẫn kẻ chết. Ngài đón chào những sự sống mới đến trần gian khi ban bí tích thanh tẩy cho trẻ thơ chào đời, ngài trao Mình Thánh Chúa như của ăn đàng và ban những bí tích sau hết cho người hấp hối và ngài tiễn đưa những linh hồn đã hoàn tất cuộc lữ hành trần thế để trở về nhà Cha.

Với nhiều nỗi lo toan và bận tậm vì các linh hồn như vậy, một lúc nào đó “trông người mà nghĩ đến ta,” người linh mục  cũng có thể phần nào nghĩ đến  chính thân phận của mình.

Đối với những vị linh mục cao niên hoặc trọng tuổi, khi biết mình dần bước đến  “ thất thập cổ lai hy”   cũng là lúc ngài ý thức  rằng mình đã gần đến giây phút phải bàn giao sổ sách lại cho người khác để chuẩn  bị lên đường về nhà Cha.  Vì  “ tính tuổi thọ trong ngoài bảy chục, mạnh giỏi chăng là được tám mươi.”[1] Nhưng nếu như người linh mục còn trẻ, đang tràn trề sức sống ở tuổi xuân phơi phới với đầy những hoài bão và ước mơ, thì có lẽ là không mấy dễ dàng để ngài có thể cảm nhận hay chấp nhận về  giờ ra đi và hậu vận chung cuộc đời mình ngay vào lúc này.

“Chị chết”[1] hình như không có luật trừ cho bất cứ ai hay ở bất cứ độ tuổi nào. “Sinh -bệnh -  lão  -tử”  vốn là sự thường.  Tuy nhiên, đôi lúc ta vẫn thấy xảy ra cảnh “ đầu bạc tiễn đầu xanh.”

Dù suy nghĩ nhiều hay ít đến sự chết, có chuẩn bị tốt  hay chưa sẵn sàng để trình diện Chúa, thì  cũng như tất cả mọi người, đời linh mục cũng vẫn phải từng bước đi vào quy luật tất yếu trong thận phận cát bụi của mình,  để trải qua một hành trình biến đổi, ví như  hình ảnh của chú cá chép vàng đang cố gắng hết sức mình, vượt qua chín tầng Vũ Môn để biến thành rồng !

Lẽ tự nhiên, là người, ai cũng muốn mình được trường sinh bất tử, cải lão hoàn đồng, nhưng lời kinh nguyện hằng ngày vẫn như tiếng Chúa thì thầm bên tai lên nhắc nhở người linh mục  thức tỉnh về thận phận bụi đất của mình. “Người quá biết ta được nhồi nắn bằng gì. Hẳn Người nhớ ta chỉ là cát bụi. Kiếp phù sinh tháng ngày vắn vỏi. Tươi thắm như cỏ nội hoa đồng. Một cơn gió thoảng là xong. Chốn xưa mình ở cũng không biết mình.”[1]

2. Linh Mục: hạt bụi Thần Thánh

Trong ngày được lãnh nhận thánh chức,  ta thường được nghe các tân linh mục cùng với cả cộng đoàn dân Chúa say sưa cất lên bài ca tạ ơn “Từ ngàn xưa Cha đã yêu con, Cha gọi con giữa muôn người”. Và lời ca tạ ơn ấy dẫn người linh mục từng bước đi vào chiều kích sâu thẳm nhất khi ý thức mình chỉ là hạt bụi “ từ bụi tro, Chúa nâng con lên hàng khanh tướng ”[1]

Thánh Grê-gô-ri-ô thành Na-di-a-nô khi còn là một linh mục trẻ, ngây ngất trước ơn thánh cao cả, ngài đã phải thốt lên :“...Tôi biết chúng ta là thừa tác viên của ai, chúng ta ở địa vị nào, chúng ta hướng về ai. Tôi biết Thiên Chúa cao cả và con người yếu đuối, và biết cả sức lực của con người. Vậy linh mục là ai ? Là người bảo vệ chân lý, được đứng chung với các thiên thần, cùng ca hát với tổng lãnh thiên thần, mang lễ vật lên bàn thờ thiên quốc, chia sẻ chức tư tế với Đức Ki-tô, canh tân vạn vật, phục hồi hình ảnh Thiên Chúa trong vũ trụ, tái tạo thế giới cho trời mới đất mới; nói cho cùng, ngài được thần hoá và thần hoá kẻ khác.”[1]

Vâng ! Người linh mục ý thức tuy mình vẫn là hạt bụi nhưng hạt bụi ?y tuy mang thân phận phải chết, nhưng nay đã được lên ngôi thần thánh trong tình yêu hết sức kì diệu của Thiên Chúa nơi Đức Giêsu Kitô. Chính vì thế, người linh mục không những chẳng còn phải sợ thận phận bụi đất hèn yếu đè bẹp trong cái chết nhưng đã được thần hoá.  Không những  họ được chia sẻ tước vị làm con Thiên Chúa trong sự sống mới mà còn được chia sẻ trọn vẹn cuộc sống và sứ mạng của Thầy Giêsu, không còn bị coi làphận tôi tớ mà lại được trở thành banï hữu  thân thiết của Con Thiên Chúa làm người.  “Thầy không còn gọi anh em là tôi tớ nữa, vì tôi tớ không biết việc chủ làm. Nhưng Thầy gọi anh em là bạn hữu, vì tất cả những gì Thầy nghe được nơi Cha của Thầy, Thầy đã cho anh em biết.” [1]

* Theo nhịp sống của Đức Kitô:

Đức Kitô là Đấng Hằng Sống, Người đã chiến thắng sự chết và nắm giữ chìa khoá của cả tử thần và âm phu.û [1] Người không phải là Chúa của kẻ chết mà là Chúa của kẻ sống.[1] Thế nên, dù con người đang sống nơi thân xác hay đã ngủ yên trong lòng đất thì vẫn sống động trước mắt Thiên Chúa. Vì lẽ vì mỗi sinh linh ấy vẫn luôn mang lấy sự sống bất diệt của Người.

Vì lòng thương xót mà Thiên Chúa đã kêu gọi con người cách nhưng không để cộng tác vào chương trình cứu độ của người, người linh mục tin tưởng hân hoan bước theo Đức Kitô Phục Sinh, Thầy Chí Thánh của mình, mở rộng vòng tay yêu thương của Đức Kitô đến anh chị em mình. Bước đi theo dấu chân vị Mục Tử  Nhân Lành, người linh mục học biết hy sinh vì đoàn chiên, tiếp nối sứ mạng của Đấng đã đến thế gian là d? làm cho các linh hồn “được sống và sống dồi dào”[1]. 

Khi cử hành các bí tích cũng là lúc mà người linh mục được soi mình vào cuộc đời của Đức Kitô để hoạ lại đời sống của Người để “cử hành bí tích cuộc đời mình.” Người linh mục hiểu rõ hơn  ai hết, cuộc đời mình cũng đang cưu mang chính mầu nhiệm sự sống của Đức kitô được ẩn tàng ngay trong mầu nhiệm sự chết.  Người linh mụcï sống trong Đức Kitô và cử  hành  các  mầu  nhiệm ấy mỗi ngày trong đời sống của mìnhï,  trong việc liên tục chết đi cho tội lỗi, cho những mối bận tâm của trần thế, để có thể trở nên dấu chỉ của  tình yêu Chúa cho anh chị em mình.

3. Linh Mục: Dấu Chỉ Của Tình yêu vàø Lòng Thương Xót Chúa

“Thương xót chính là yếu tính của việc nhập thể cứu chuộc và thiên chức linh mục của Chúa Kitô. Tự bản chất,  thiên chức linh mục của Chúa Kitô là một công trình của lòng thương xót, dựa trên giao ước Thiên Chúa đã thực hiện với nhân loại.”[1]

Quả thực, khi người linh mục cử hành các Bí Tích, ngài như luôn được sống cùng lúc hai vai trò trong cùng một thực tại mầu nhiệm,  ý thức mình vừa là dụng cụ, là thừa tác viên của Đức Kitô, Đấng đầy quyền năng và tình yêu thương tha thứ,  người linh mục nhận biết rằng mình chỉ là một thọ tạo mỏng dòn và yếu đuối đang đươc thừa hưởng hồng ân cứu độ.[1]  Vì thế, người linh mục không chỉ là thừa tác viên của lòng thương xót Chúa mà còn là nhân chứng, là dấu chỉ sống động của một  tội nhân luôn được Chúa yêu thương. Có thể nói, trước khi linh mục cử hành các Bí tích thì chính ngàiï đã là kẻ đầu tiên đón nhận được ân sủng của lòng  thương xót ấy.

Thánh Phaolô quả đã hết sức thấm thía về điều này khi ngài nói “ Đây là lời đáng tin cậy và đáng mọi người đón nhận: đó là Đức Kitô Giêsu đã đến thế gian, để cứu những người tội lỗi, mà kẻ đầu tiên là tôi. Sở dĩ tôi được thương xót, là vì Đức Giêsu Kitô muốn tỏ bày tất cả lòng đại lượng của Người nơi tôi là kẻ đầu tiên, mà đặt tôi làm gương cho những ai sẽ tin vào Người, để được sống muôn đời.”[1]

Trong lời kinh, khi cầu xin Chúa thương đến các linh hồn, thì người linh mục cũng ý thức rằng mình cũng nằm trong số những “ linh hồn cần nhờ đến lòng Chúa thương xót hơn”

Vì lẽ đó mà Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II, trong Tông Huấn Pastores Dabo Vobis, đã nhắc nhở các linh mục  một cách đặc biệt  khi cử hành bí tích hoà giải “linh mục là thừa tác viên bí tích Thống Hối nhưng đồng thời cũng phải là những thụ nhân, từ  đó họ trở nên những người làm chứng cho lòng từ bi nhân ái của Thiên Chúa cho các tội nhân… Cũng như đời sống của anh chị em giáo dân và tu sĩ, đời sống thiêng liêng và mục vụ của người linh mục chỉ có thể giữ được phẩm chất và lòng nhiệt thành nếu như cá nhân linh mục biết thực hành bí tích thống hối một cách chuyên cần và nghiêm chỉnh.”[1]

* Loan Truyền  Lòng Thương xót Chúa

Trong vai trò lãnh đạo cộng đoàn dân Chúa, tháng các linh hồn là thời gian thuận tiện để người linh mục giúp các tín hữu biết sống niềm xác tín của mình cách sâu xa hơn nữa khi  tuyên xưng đức tin vào sự sống lại, vào tín điều các thánh cùng thông công, để  tích cực đón nhận ân sủng của lòng thương xót Chúa để chuyển cầu cho cho các linh hồn. Nhờ ơn cứu độ của Đức Kitô mà mỗi thành phần trong Hội Thánh được liên đới và chiasẻ những lợi ích thiêng liêng trong mối giây hiệp thông giữa các thánh trong hội thánh khải hoàn, lữ hành và thanh luyện.

Khi nhớ đến các linh hồn, giúp cho người linh mục, suy nghĩ và ý thức hơn nữa về giây phút quyết định dứt khoát của sự sống con người trên dương gian này, để chính ngài cũng biết giúp cho các tín hữu biết tận dụng từng phút giây trong hiện tại để có thể đón nhận được ân sủng của lòng thương xót Chúa.

Chính Linh mục là người hiểu hơn ai hết, mỗi giây phút nơi trần thế là thời giờ quý giá nhất của của ân sủng cứu độ. Nói cách khác, mỗi giây phút của của cuộc đời  này là “ giá máu cứu chuộc của Đức Kitô” không ngừng tuôn trào để yêu thương và cứu vớt con người. Vì thế,  khi dâng những lời kinh nguyện  và thánh lễ cầu cho các linh hồn trong chốn luyện hình thì cùng lúc người linh mục và cả cộng đoàn dân Chúa  cũng hướng đến vô số những linh hồn ở trần gian, đang lạc xa Chúa, lạc nẻo đức tin, những linh hồn ơ thờ nguội lạnh và chai đá đặc biệt là các tội nhân khốn khổ..

Cuộc sống của các linh hồn nơi chốn luyện hình như là một câu trả lời cho mỗi người chúng ta. Một khi bước qua ngưỡng cửa trút bỏ sự sống của thân xác mang sinh khí để mặc lấy sự sống mới của Thần khí[1], là chúng ta đi vào một sự phân định rạch ròi cuộc sống của mỗi cá nhân. Ngày giờ của con người trần thế kết thúc dứt khoát một  lần cho tất cả.  Cơ hội để đón nhận ân sủng cứu độ nơi lòng thương xót của Thiên Chúa Nhân lành ở  trần gian đã chấm dứt, và con người phải đối diện với Thiên Chúa trong giờ phán xét riêng, với vị thẩm phán chí công, trong giờ của sự công thẳng của Thiên Chúa.

Thánh Phaolô đã luôn nhắc nhở các tín hữu rằng “ anh chị em hãy biết run sợ  để lo cho mình được ơn  cứu độ. Vì  chính Thiên Chúa tác động đến ý chí cũng như hành động của anh em do lòng yêu thương của Người.”[1]

Là những người quản lý và phân phát các ân huệ của Thiên Chúa, sứ vụ của các các linh mục  có thể ví như những người cứu hộ giữa biển trần gian với những phương tiện hiện đại do chính Chúa Giêsu trang bị  để cứu vớt các linh hồn đang bị đe doạ hay đang bị  tội lỗi nhấn chìm giữa những bão tố của bóng tối thế tục.

Phận vụ của các linh mục là luôn hiến trọn thân mình, trở nên những phương tiện hữu hiệu của Chúa, mang lại lợi ích cho các linh hồn qua các nhiệm tích của ơn cứu độ, như những chiếc phao cứu sinh thiêng liêng để cứu vớt họ. Hạnh phúc thay cho các linh hồn nào khi họ gặp được những người cứu hộ lành nghề và giàu lòng trắc ẩn. Trái lại sẽ là điều bất hạnh cho những linh hồn nào không được người cứu hộ quan tâm.  Chúa Giêsu cũng đã nói với thánh Faustina “ ôi! có lẽ đã có nhiều linh hồn thánh thiện hơn nếu như đã có nhiều cha giải tội kinh nghiệm và thánh thiện hơn” [1]

* Tất cả vì Các linh hồn

Thánh Gioan M. Vianney đã nói “ một linh hồn còn quý trọng hơn cả và thế gian này.” Và “ Chúa Giêsu thương linh hồn ta hư đi đời đời nên đã chịu chết mà cứu chuộc chúng ta.”[1]   Mang lấy trái tim của Chúa Giêsu, mỗi linh mục cũng được mời gọi yêu quý chăm lo cho các linh hồn như vậy.

Khi cử hành ngày lễ  kính  các thánh mục tử, chúng ta  có dịp  suy gẫm về những mẫu gương các vị thánh đã sống cách tròn đầy thánh chức linh mục khi hiến thân vì lợi ích các linh hồn “ Đây linh mục những con người thánh hiến. Suốt cuộc đời làm chủ tế trung kiên. Đem tình thương người Mục tử nhân hiền. Dâng trọn vẹn cho đoàn chiên chẳng tiếc. “[1]

Có thể nói càng say mến Chúa kitô bao nhiêu thì người linh mục càng  trở nên giống Chúa Kitô  trong việc say mê tìm kiếm các linh hồn về cho Chúa bấy nhiêu. “Nhờ các ngài mà biết bao nhiêu linh hồn đã được ơn cứu rỗi, đã được giúp đỡ trong việc hoán cải, trong việc chiến đấu chống lại tội lỗi và các chước cám dỗ”[1]  Trong Giáo hội, đã và đang có rất nhiều mẫu gương của đời linh mục  thánh thiện, nhiệt thành phục vụ các linh hồn, trong đó phải kể đến cha thánh Gioan Maria Vianney, bổn mạng của các cha sở.

Cha sở họ Ars  ấy nổi tiếng  về lòng nhiệt thành say mê chăm lo cho các linh hồn, đặc biệt trong việc cử hành Bí Tích Giải Tội. Từ mờ sáng cho đến tối mịt,  hàng đoàn người lũ lượt kéo đến  xứ Ars để được nghe giảng,  xưng tội và  được tham dự Thánh lễ.  Có thể nói, không hối nhân nào đến với ngài mà phải về tay không[1]..Người ta nói rằng, hình như  linh hồn của các tội nhân đã choán hết tâm tư tình cảm cùng với mọi hy sinh hãm mình của Cha Thánh.

Còn thánh Philíppe Nêri lại có trái tim đầy tràn tình yêu khi nói đến các linh hồn. Ngài nói “ Nếu như tôi đã bước một chân vào cửa Thiên Đàng mà có kẻ xin xưng tội thì tôi sẽ hoãn phúc Thiên  Đàng lại để giải tội cho hối nhân trước đã.”[1]

Thánh Donbosco cũng đã thốt lên rằng “xin cho tôi các linh hồn. Bao nhiêu thứ  khác mất còn kể chi ”

KẾT LUẬN

Chính vì bước theo mẫu gương của Đức Kitô mà người linh mục sẵn sàng hiến thân để trở nên dấu chỉ ơn cứu độ, của tình yêu và lòng thương xót Chúa cho các linh hồn. Vì thế mà đời linh mục cũng chấp nhận phải trả giá vì tình yêu như đức Kitô. Đó là đón lấy thập giá đời mình trong sứ mạng yêu thương phục vụ  để cứu vớt  những người tội lỗi theo gương Thầy Chí Thánh.[1]

Thánh nữ Faustina, qua thị kiến, đã được Chúa cho nhìn thấy: Trong số các linh hồn chịu đóng đinh, đông đảo nhất là các vị trong hàng giáo sĩ [1]

Trong cuốn “Thiên Chức Linh Mục” của Đức Giám Mục Quillard, có đoạn “ Người đời hăng say kiếm tiền thế nào, thì các linh mục cũng hăng say, cũng chỉ sống để thu phục các linh hồn như vậy, người cứu nạn hãnh diện gắn trên ngực mình, huy chương cứu nạn ; nhưng niềm vui của người cứu các linh hồn còn cao trọng hơn biết bao, vinh hiển của ngài còn đáng được thèm khát biết bao.”[1]

Mong ước, qua vài mảnh vụn suy tư  trong tháng các linh hồn này, có thể gợi lên trong chúng ta một chút cảm nghiệm về cuộc đời  qua chính  thân  phận hữu hạn của con người chúng ta ở trần gian.

Và qua thân phận ấy mà chúng ta được mời gọi trở nên những nhân chứng của Chúa Giêsu[1], để giới thiệu cho thế giới hôm nay, “một thế giới đang sống trong sự trống rỗng nội tâm thảm hại là sự vắng bóng Thiên Chúa”, về niềm hy vọng một thực tại hạnh phúc vĩnh cửu trong nước Cha,  nguồn hạnh phúc viên mãn mà mọi người luôn khao khát tìm kiếm.

Cuộc tìm kiếm ấy đang diễn ra trong lúc này, ngay khi  chúng ta đang sống giữa biển trần gian. Cuộc tìm kiếm hạnh phúc đích thực trong Thiên Chúa chỉ có thể đạt đích khi chúng ta biết đón nhận và tỏ bày tình yêu và lòng thương xót  của Thiên Chúa cho anh chị em chúng ta trong ơn gọi đặc biệt của mình.

Và rồi, lời kinh của thánh nữ Faustina cũng có thể là lời dâng thiết tha của mỗi người linh mục, vọng lại nhịp đập trái tim tình yêu của Chúa Giêsu cho anh chị em mình, trong từng khoảnh khắc của cuộc đời hiến tế:  “ Lạy Cha hằng có đời đời. Con Xin dâng lên Cha, Mình, Máu, Linh hồn cùng Thiên Tính của Con rất yêu dấu Cha là Đức Giêsu Kitô, để đền tội chúng con và tội mọi người”

VẤN TÂM

1. Đức Giám Mục Bùi Tuần[1], trong bài suy niệm tháng các linh hồn, đã gợi lên ý tưởng về cái chết rằng: Chết là một phần hết sức quan trọng của cuộc sống. Chết kèm theo một sự kết thúc một dòng đời và để lại một dấu ấn cho sự chọn lựa của chúng ta: dấu ấn xinh đẹp của những chọn lựa tốt lành đưa đến phần thưởng. Và dấu ấn kinh khủng của những chọn lựa xấu xa, tội lỗi để tự lãnh lấy hậu quả của hình phạt. Người linh mục cảm nghiệm thế nào về sự  chết  của đời mình ? Ngài đã ý thức chuẩn bị cho cái chết của mình và giúp cho người tín hữu biết chọn lựa để biết sống và biết chết ra sao?

2.  Đức Maria đã nói với thánh nữ Faustina rằng : “Con hãy nói với  các linh hồn về lòng nhân lành của Thiên Chúa trong khi vẫn còn thời gian ban phát lòng thương xót. Nếu lúc này con im tiếng, con sẽ phải trả lẽ với vô số linh hồn trong ngày kinh hoàng ấy…”[1]. Lời Mẹ Maria nhắc nhở Thánh Faustina cũng có thể  phù hợp với  đời sống và sứ vụ của các linh mục trong việc cứu rỗi các linh hồn. Vậy người linh mục đã ý thức về trách nhiệm và có những nỗ lực nào trong việc thi hành sứ vụ cao cả này ?

3. Lời của Chúa Giêsu nói với các Linh mục qua chị thánh Faustina “Con hãy nói với các linh mục của Cha rằng các tội nhân cứng lòng cũng sẽ hối cải khi nghe rao giảng về lòng thương xót của Cha… Linh mục nào rao giảng về lòng thương xót của Cha sẽ được ân thưởng một thần lực kỳ diệu;  cha sẽ xức dầu những lời của các ngài và đánh động tâm hồn những ai nghe lời các ngài rao giảng”[1]

Qua việc cử hành các nhiệm tích, đặc biệt trong bí tích giải tội  và việc  cử hành thánh lễ, người linh mục có nhiều cơ hội tiếp cận với các tín hữu. Vậy, lời kêu  mời gọi của Chúa Giêsu có thực sự  trở nên cần thiết và quan trọng trong việc thi hành sứ vụ linh mục không ? Chúng ta đã cảm nghiệm về lòng thương xót Chúa trong đời mình như thế nào và rao giảng cho tín hữu về lòng thương xót ấy ra sao ?

HƯỚNG VỀ VĨNH CỬU

Một lúc nào đó, cũng như mọi người, người linh mục cũng bước vào hồi cuối cùng của cuộc đời dương thế sau khi có thể nói như Thánh Phaolô “ Tôi đã thi đấu trong cuộc đấu cao đẹp, đã chạy hết chặng đường và đã giữ vững niềm tin.”[1] Mỗi người mục tử của Chúa Giêsu chắc hẳn đều mong ước khi kết thúc hành cuộc lữ hành trần gian  cũng có thể được lãnh lấy triều thiên vinh hiển. Mỗi ngày, người linh mục đều ý thức dâng cuộc đời mình lên Chúa với lời kinh xin ơn thánh hoá “ …Khi xác chúng con đến ngày tàn tạ, được Chúa làm phần  thưởng đời đời trong nguồn vinh sáng các thánh…”[1]

Hướng về vĩnh cửu  là hướng đến niềm hy vọng sống động  về thực tại hạnh phúc viên mãn trong Đức Kitô. Niềm hy vọng ấy đã được diễn tả cách tuyệt vời nơi cuộc đời của Đức Hồng Y Phanxicô Nguyễn văn Thuận, vị mục tử  trung thành của Đức Kitô, người đã trở nên mẫu gương sáng ngời, trước tiên cho anh em linh mục giữa lòng Giáo Hội trong Thiên Niên Kỷ mới này.  Cuộc đời của ngài đã trở nên chứng tá sống động  của niềm tin và hy vọng, của tình yêu và lòng bao dung ngời sáng giữa muôn vàn thử thách.

Nơi ngài  luôn toả sáng một đời sống tế hiến cho Chúa Kitô Linh mục Thượng Phẩm đời đời.  Giữa những cơn khốn cùng mong manh của phận người trong cảnh tù đày, trong bóng tối sự chết đang đe doạ với khổ đau cả về  thể xác lẫn tâm hồn.  Cuộc sống  của Đức Hồng y Phanxicô mỗi ngày vẫn hân hoan cất  lên bài ca sự sống nơi Đức Kitô. Sức sống Phục Sinh ấy vẫn bừng  lên ngay trong đêm đen. Ngài nói  “ Tôi không chờ đợi. Tôi sống phút hiện tại và làm cho nó đầy yêu thương”[1] Đức Hồng y như đã thấy mình được trở nên đồng hình đồng dạng với Chúa Giêsu Linh mục cách trọn vẹn hơn giữa anh em “ hằng ngày, cùng với Chúa Giêsu, con dâng hiến mình con,  sẵn sàng từng giây phút để “bị nộp” vì anh em con, để đổ máu ra cho nhiều người được tha tội”[1]

Có lẽ hình ảnh đẹp nhất, chứa đựng ý nghĩa sâu xa nhất mà Đức Hồng y để lại cho Giáo hội, cách riêng cho anh em linh mục, là khi đôi tay và cả thân xác của ngài trở thành bàn thờ, thành của lễ sống động đời mình dâng lên Thiên Chúa ngay trong nhà tù. Như  Đức Kitô, ngài vừa là tư tế và là lễ vật hy sinh cho Chúa.  Đôi tay ngài trở thành chén thánh đón lấy những giọt  máu và nước hồng ân của sự sống vĩnh cửu và đón lấy chính Thân Mình Chúa Kitô. 

Cuộc đời của người linh mục như thế có thể diễn tả rất đúng với tâm tình của thánh Phaolô “ tôi sống, không còn phải là tôi sống mà là Đức Kitô sống trong tôi. Hiện nay, tôi sống trong xác phàm, là sống trong niềm tin vào con Thiên Chúa. Đấng đã yêu mến tôi và hiến mạng mình vì tôi.”[1]

Đức Hồng y Phanxiô đã đi bước trước chúng ta. Ngài đã thực sự hoàn tất cuộc lữ hành trên đường hy vọng  và xứng đáng để lãnh nhận lấy phần phúc  mà Thiên Chúa đã dành sẵn cho ngài.

Xin mượn lời cầu của linh mục Gioan,J.Pasquini [1] trong Kinh sáng mỗi ngày, để trở nên như một hành động luôn quy hướng tất cả cuộc đời và sứ mạng của đời người linh mục về thực tại vĩnh cửu:

Lạy Chúa , xin cho Máu Châu báu của Chúa, thanh tẩy, khai sáng và thánh hoá con để con có thể thanh tẩy, khai sáng và thánh hoá người khác trong Thánh Danh quyền năng Chúa. Xin giúp con trở nên đôi tay, đôi chân , đôi mắt, tiếng nói, tâm hồn và lòng thương xót của Chúa trong một thế giới đang đói khát Chúa.

Xin cho con được trở nên một người mục tử tốt lành, một người cha thiêng liêng, một người cha cầu nguyện với lòng nhiệt thành thánh thiện,  lòng nhiệt thành đã được diễn tả trong ngày con chịu chức, một lòng nhiệt thành đã và đang làm cho con ao ước được hiền lành và khiêm nhường trong lòng. Xin ban cho con ân sủng của một tình yêu sâu xa, một lòng tin khiêm hạ, một niềm trông cậy vững vàng, và một  tình yêu bừng cháy để làm cho con hy sinh cuộc sống mình, cách tự do, tự nguyện, vì đoàn chiên, vì những người con thiêng liêng của con.

Ôi lạy Chúa Giêsu Kitô, xin làm cho con trở nên người thừa tác viên xứng đáng của các mầu Nhiệm thánh Chúa. Xin giúp thánh hiến tâm hồn con  cho Trái Tim Cực Thánh Chúa và Trái Tim Vô Nhiễm Mẹ. Lạy Mẹ Diễm Phúc của các Linh Mục, xin Mẹ hãy nhìn đến con như Mẹ nhìn đến Con Mẹ. Xin Mẹ giúp con trở nên một Kitô khác trong thế giới đang đói khát Chúa Kitô. Và đến giờ chết xin Mẹ hãy ẵm lấy con và đưa con về nhà Con Mẹ. Amen

(Bài Suy Niệm Tĩnh Tâm Linh Mục Giáo Phận Phú Cường)

Linh Mục Giuse Nguyễn Thanh Ngư,

DòngThừa Sai Đức Tin, Gp. Phú Cường

Người ta thường nói: “Nhân chi sơ tính bản thiện”, bản tính con người mới sinh đều tốt, và rồi xã hội đã làm hư hỏng nó đi. Nhưng, thực tế cho chúng ta thấy rằng nhiều đứa trẻ ngay từ nhỏ đã sinh phá phách, nghịch ngợm, bướng bỉnh, khiến bố mẹ phải sinh bực bội, khó chịu. Và đây là một trong những bằng chứng chúng ta nhìn thấy mỗi ngày. 

Trong khi bà mẹ thay tã, bé Uyên Mi 8 tháng tuổi, dãy dụa, lăn lộn, chống cự đến nỗi bà mẹ không thể thay tã cho nó được. Bà mẹ chán nản, thở dài, giận dữ đến nỗi bà đã phát cho nó một phát. Cô bé khóc to và khóc một cách tức tưởi. 

Lạ lùng là đứa bé mới 8 tháng, dựa trên nhận thức và hoạt động không lời của nó, đã khám phá ra cách thế làm bà mẹ chán nản. Thường chúng ta không nghĩ: một đứa bé nhỏ như vậy có sự thông minh. Chúng ta có khuynh hướng coi thường chúng, đối xử với chúng như là những đứa khờ khạo, không biết gì. Nhưng bất cứ một người mẹ nào biết quan sát, sẽ thấy những đứa bé dầu rất nhỏ cũng là những đứa thông minh.

Vấn đề của bà mẹ bây giờ là: trước nhất, phải biết huấn luyện cô bé cộng tác vào việc thay tã. Bà mẹ sẽ đạt được sự cộng tác của cô bé nếu bà biết nhận ra mục đích của nó và rồi biết phải làm gì để thoát khỏi sự chán chường một cách thoải mái. Thứ đến, bà mẹ nên xếp đặt lại chương trình để thêm thời gian huấn luyện cho cô bé. Mỗi lần cô bé hành động trong cách thế cản trở công việc thay đồ hay thay tã, bà mẹ nên im lặng và với nụ cười thân tình ôm bé vào lòng và nói với nó: “Uyên Mi, con ngoan nhé! Con cần phải học những chuyện nầy. Con giỏi và dễ thương lắm!” Không thành vấn đề là nó không hiểu được lời mình nói, nhưng nó sẽ hiểu được ý mình muốn nói. Nó cảm được điều mình muốn nhắn nhủ và sẽ đáp lại. Nó cũng sẽ nhăn mày nhíu mặt để diễn tả sự chán chường. Nhưng nếu bà mẹ không thấy khó chịu mà chỉ có tình yêu, nó sẽ hiểu được điều đó. Bà mẹ có thể thả cô bé ra bao lâu nó không còn kháng cự. Bất cứ khi nào cô bé có hành động bất thường, bà mẹ có thể ôm giữ cô bé lại. Như vậy, cô bé sẽ được huấn luyện cho việc cộng tác.

Trong một xã hội dân chủ, chúng ta cảm thấy cần thiết để tái xác định điều chúng ta muốn bằng danh từ chúng ta dùng. Cộng tác là một trong những danh từ nầy. Ngày xưa, khi quyền hành được dành cho những người nắm quyền, cộng tác có nghĩa là làm như người ta được sai bảo. Cấp dưới được đòi hỏi phải cộng tác với cấp trên. Chế độ dân chủ mang lại một ý nghĩa mới cho danh từ nầy. Chúng ta phải làm việc cùng nhau để thỏa mãn nhu cầu của tình cảnh. Trong xã hội dân chủ, chúng ta có sự bình quyền và tự do hơn nên chúng ta cũng phải có trách nhiệm hơn. Không còn sức mạnh của kẻ trên người dưới, chúng ta cần phải cộng tác với nhau nhiều hơn. Chúng ta không thể đòi hỏi con trẻ cộng tác với chúng ta, cũng không thể bảo trẻ con hãy làm như ta bảo. Chúng ta phải nhận thấy nhu cầu cần phải thuyết phục chúng cộng tác.

Thêm vào việc bảo chúng lo dọn dẹp giường chiếu mỗi buổi sáng, bà mẹ cần phải phân chia công tác cho mỗi đứa. Đứa nầy lau dọn nhà tắm, đứa khác hút bụi phòng khách, đứa khác nữa lo đổ rác. Bà mẹ mỗi ngày trước nhất nên nhắc nhở, sau đó mới quở trách, cuối cùng mới la hét, và thông thường hình phạt là để cho công việc được xui chạy. Một lời nhắn nhủ nên được dùng với những đứa con là: “Tốt nhất các con nên cộng tác với nhau, nếu không các con sẽ gặp nhiều khó khăn”.

Rõ ràng là người mẹ muốn nói: “Hãy làm điều mà mẹ bảo các con phải làm”. Bà đã quyết định điều mà mỗi đứa nên làm và cố gắng bảo chúng làm điều đó. Nhưng thường thì những đứa con bị kích động nổi loạn chống lại phương thức áp  đặt đó và cùng lúc chúng xem ra thành công trong việc kháng cự cách xử sự đó. Thái độ của bà mẹ khi giao trách nhiệm cho con cái chứng tỏ quyết định của bà là “chủ”. Con trẻ đáp trả với thái độ: “ Cứ thử xem đi”. Đây là một sự tranh quyền, không phải là cộng tác. Bà mẹ đang áp đặt ý muốn của mình trên con cái thay vì thuyết phục chúng cộng tác trong cuộc sống chung với nhau. Làm cách nào bà mẹ có thể thuyết phục được con cái chịu cộng tác thật? Bà có thể từ từ thảo luận với tất cả mọi người trong gia đình. Chúng có thể liệt kê các công việc cần phải làm. Bà mẹ nói điều mà bà muốn và rồi yêu cầu họ hoàn thành những điều còn lại. Ông bố và các con có thể chọn lấy những công việc mà họ muốn làm. Trong cách thế đó, bà mẹ tỏ ra kính trọng các con mình. Bà cho một sự lựa chọn và một quyết định. Nếu có ai không chịu làm điều đã được chọn, không cần nói gì, cũng không cần phải làm việc đó. Sau một tuần, bà mẹ có buổi họp mặt. Bà mẹ sẽ bảo: “Cậu Hai đã chọn công việc dọn dẹp phòng coi tivi và sắp đặt gọn gàng, nhưng đã không làm. Chúng ta phải làm gì về vấn đề đó? Danh từ “chúng ta” đặt trách nhiệm chúng ta vào trong nhóm chúng ta thuộc vào, lấy người mẹ ra khỏi vai trò có quyền hành và đặt bà vào trong vai trò lãnh đạo. Mọi đề nghị cần được xem xét cách cẩn thận và cần đạt tới sự giải quyết chung của cả nhóm. Sự áp lực của nhóm tất nhiên có hiệu quả trong khi sự áp lực của người lớn chỉ gây thêm sự nổi loạn. Phương pháp đối phó với những trục trặc, trở ngại nầy thường lấy hình thức của một hội đồng gia đình mà chúng ta sẽ trình bày sau. Điểm mà chúng ta muốn trình bày ở đây đó là: chức năng của gia đình là một nhóm. Một nhóm như thế thúc giục mỗi cá nhân cộng tác với người khác vì ích lợi của tất cả mọi người. Sự chú ý của mỗi phần tử trong nhóm tập trung vào nhu cầu của gia đình như là một toàn thể. Cộng tác có nghĩa là: mỗi người và mỗi phần tử trong gia đình cùng hoạt động với nhau để hoàn thành cái tốt nhất cho tất cả mọi người. 

Sự cộng tác trong gia đình 4 người được so sánh như một chiếc xe 4 bánh và mỗi người là một bánh xe. Tất cả 4 bánh đều phải cùng nhau lăn để chiếc xe được chạy cách tốt đẹp. Nếu một bánh bị trục trặc, cả chiếc xe sẽ không di chuyển được hoặc có khi sẽ bị lật ngược. Mỗi bánh xe đều quan trọng như nhau và không có bánh nào là hoàn toàn quan trọng. Hướng đi mà chiếc xe hướng về được quyết định bỡi cả 4 bánh cùng làm việc chung với nhau. Nếu một bánh tách rời ra, cả chiếc xe sẽ vô dụng vì không xử dụng được. Gia đình cũng vậy, nó cũng cần phải có sự cộng tác của tất cả mỗi phần tử trong gia đình.

Khi chúng ta nói về việc huấn luyện con trẻ cộng tác, chúng ta thử nghĩ sự cộng tác riêng của chúng ta trước. Chúng ta không có ý nói rằng người nầy nên nhường nhịn cho người khác, nhưng là có một cảm giác: mọi người cùng nhau di chuyển trong một sự hòa hợp hướng về một mục đích chung. Khi sự hoà hợp của cuộc sống gia đình rối loạn, chúng ta có thể chắc chắn rằng sự cộng tác sẽ bị ngưng trệ, hoặc bánh xe nầy hay bánh xe khác bị tắc nghẽn. Chúng ta cũng có thể như vậy. 

Mỗi một người trong gia đình đều có thể học nghĩ đến cái gì là tốt nhất cho cả nhóm? Hoàn cảnh đòi hỏi gì? Chúng ta không còn nghĩ đến điều tôi muốn người khác làm. Điều đó áp đặt ý muốn chúng ta lên người khác và như vậy không kính trọng người khác. Cũng không nên nhường nhịn cho những đòi hỏi thái quá của người khác để có sự hòa bình, vì điều nầy vi phạm sự trọng kính chính mình. Để giúp con trẻ học cộng tác, chúng ta phải ý thức về ý nghĩa chính xác của chữ cộng tác, nó ám chỉ sự chấp nhận những luật lệ căn bản chung.

Một trong những trở ngại mà cha mẹ thường gặp phải là quyết định: chúng ta muốn con cái ở tuổi nào có thể giúp những công việc trong nhà. Khi một đứa bé muốn giúp dọn bàn, chúng ta nói: “không được, con còn quá bé. Lúc đó đứa bé nghĩ rằng chúng ta cùng cộng tác mà không cần có nó, vì thế tại sao bây giờ lại nên giúp? Chúng ta phung phí nhiều cơ hội cho phép con trẻ đóng góp. Tuy nhiên nếu đứa trẻ được cho phép, không phải được yêu cầu, đóng góp từ đầu, nó chắc chắn thích thú điều đó và có cảm giác vinh dự về việc hoàn thành của nó. 

Cu Quân 7 tuổi bi cảm cúm một tuần rồi. Cô bé Hoài 5 tuổi rưỡi và Hường 4 tuổi đã chiếm phòng chơi cho chúng nó. Sáng thứ 7 là thời gian lau dọn nhà cữa và mọi người cùng làm việc cho tới khi công việc được làm xong. Hôm nay là ngày đầu tiên cu Quân ngóc đầu dậy sau một tuần cảm cúm. Lúc đến giờ dọn phòng chơi, cu Quân nói: “Con không thấy lý do tại sao con phải giúp dọn phòng nầy. Cả tuần nay con không xuống đây. Con đã không làm phòng nầy trở nên bừa bãi, lộn xộn”. Bà mẹ nói: “Không, mẹ nghĩ là con đã không làm nó nên bừa bãi, dơ dáy. Nhưng mẹ cá với con là bé Hoài và bé Hường sẽ để con giúp nếu con muốn giúp các em con. Cu Quân nghĩ một chặp và rồi đồng ý giúp các em dọn dẹp đồ chơi và lau bụi trong khi bà mẹ dùng máy để hút bụi. Cậu bé nhìn thấy trên chóp giá để đồ chơi mọi thứ được vất vãi lung tung, nó mới đề nghị: “Chúng ta xếp đặt lại để nó xem ra gọn gàng dễ coi hơn”. Và cả 3 đứa trẻ cùng cộng tác làm việc vui vẻ với mẹ chúng. Khi chúng làm xong, bé Hoài tuyên bố: “Bây giờ xem ra đẹp đẽ gọn gàng hơn ở trong nầy”. Cu Quân đồng ý đáp: “Chắc chắn rồi. Và chúng ta đã giúp mẹ làm điều đó”. 

Lúc đầu, cậu bé Quân có vẻ kháng cự và sự kháng cự của nó có thể hiểu được. Nhưng gia đình đã có một quan hệ tốt đẹp. Sáng kiến của bà mẹ đã giúp thuyết phục được sự cộng tác của cậu bé vì bà biết được quan tâm của nó và chuyển sự chú ý đó vào những nhu cầu của tình thế và nhu cầu cần sự giúp đỡ của các em nó. Bà cũng ám chỉ rằng sự giúp đỡ của nó cũng là một vinh dự cho nó vì nó là người anh lớn nhất. Cậu bé khám phá ra rằng nó có thể đóng vai trò lãnh đạo khi nó đề nghị cái giá để đồ chơi cần phải được xếp đặt ngay thẳng gọn gàng. Mọi người đều có thời giờ thích thú, vui vẻ với nhau, cùng nhau hoàn thành một cái gì tốt đẹp.

Lm. Lê Văn Quảng, tiến sĩ tâm lý

Tháng 11 hằng năm, trời đã vào thu tự hồi nào, và lòng người se lạnh vì thời tiết đổi thay thì ít, mà bồi hồi, bâng khuâng thì nhiều vì nhìn cảnh chiều đời mây tím phía trời tây, phía nghĩa trang buồn, khu phố cuối cùng của những người đã ra đi biền biệt. Tháng 11, tháng tưởng nhớ và cầu nguyện cho các linh hồn. Và qua việc đạo đức của Đức Tin và Chữ Hiếu ấy, người tín hữu có cơ hội nhìn lại và nhìn tới thân phận người của mình.

Cũng vậy, vào mùa Chay, người tín hữu bỗng nghe trong lòng một tiếng gọi thiêng liêng vô hình: “Hãy trở về, hãy trở về với Thiên Chúa”. Và với việc khai mạc mùa Chay bằng Lễ Tro, thì ý thức về thân phận tro bụi của con người nếu lâu nay có ngủ quên trong lòng cũng phải thức dậy mà khẩn xin lòng thương xót Chúa.

Không chỉ năm nay, mà đã mấy năm rồi. Không chỉ có ngày 2-11 mà là suốt một tháng thu chí, tôi đã thấy xuất hiện một hiện tượng lạ ở nhiều nơi trong nước: “nhạc sĩ tài hoa họ Trịnh được phong Thánh”. Nói như thế có hàm hồ quá không? Hãy hỏi những người “phong thánh” cho ông  thì biết.

Trước tiên, phải công minh mà nói nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã có nhiều suy tư thật thâm trầm và chính xác về cuộc đời con người. Những suy tư ấy có vẻ như được rút ra từ những giờ suy niệm thật sốt sắng- còn có thể từ những trang Lời Chúa, những trang Kinh Thánh. Những suy tư ấy để lại cho đời một dấu ấn rất riêng về Trịnh Công Sơn, đến nỗi có người nói: “Trinh Công Sơn là một nhà triết gia hơn là một nhạc sĩ”

Tôi cũng nhận thấy điều nầy, qua những dòng ca trầm tư mà cuốn hút con người rồi lắng đọng trong lòng người sâu thẳm đến nỗi có người xem như là “chân lý”.

- “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi, để một mai tôi về làm cát bụi…..”

-“Bao nhiêu năm làm kiếp con người, chợt một chiều tóc trắng như vôi…”

-“Con chim ở trọ cành tre, con cá ở trọ trong khe nước nguồn”

- “Em đi qua chuyến đò, ối a biết đâu nguồn cội”

-“Bao nhiêu năm rồi còn mãi ra đi…trên hai vai ta đôi vầng nhật nguyệt, rọi suốt trăm năm một cõi đi về…”

-“Người chết nối linh thiêng vào đời…”

-“Ngày sau sỏi đá cũng cần có nhau…”

Vâng còn nhiều nữa, và có thể nói hầu hết các ca khúc của “nhạc sĩ tài hoa họ Trịnh” đều chất chứa những suy tư tuyệt vời về cuộc nhân sinh.

Không phủ nhận những suy tư tuyệt vời ấy, của một nhạc sĩ tài hoa ấy, nhưng điều tôi muốn nói ở đây là những điều đáng tiếc:

1. Người nhạc sĩ ấy đã trăn trở về cuộc đời, đã gửi lại cho đời những suy tư, những vấn nạn mà chính ông cũng chưa tìm ra được giải đáp. Ông tự cuộn mình vào trong một mớ vấn nạn của cõi đời thường, mà những vấn nạn ấy lại là những vấn nạn muôn đời của bao nhiêu bậc tiền bối trước kiếp nhân sinh.  Những vấn nạn ấy nhờ cái tài hoa nghệ thuật của ông đẩy cao lên vị trí của một trong những loại văn học dễ thu hút lòng người. Tôi thì nghĩ rằng: Nhạc Sĩ Trịnh Công Sơn chưa tìm được lối  giải  thoát  cho chính  mình , ông chưa tìm  được “con đường, sự thật, sự sống” và “sự sống vĩnh cửu”, ông chưa tìm được Tin Mừng, chưa tìm được Chúa Giêsu. Mỗi khi hát lên một ca khúc của ông, và đặt lòng mình vào trong đó, chắc chắn sẽ thấy một điều xảy ra là người hát dừng lại ở cái cảm thức buồn chán về cuộc đời nhiều hơn là phát sinh một niềm hy vọng- nếu chúng ta không dùng đó làm tiền đề để tiến sang một suy tư thần học về cuộc đời theo cách nhìn Kitô Giáo. Đúng  là  “Tin buồn từ ngày Mẹ cho mang nặng kiếp người” nghe có vẻ như “Mẹ con đã thai con trong tội” nhưng không phù hợp với Tin Mừng vì Tin Mừng không chấp nhận để con người  dừng lại trong tình trạng tội lỗi, mà đòi hỏi thăng tiến thoát vòng tội lỗi bằng cách  “sám hối và tin vào Đức Giêsu”. Đáng tiếc cho “người nhạc sĩ tài hoa” chưa vượt lên tới Tin Mừng để siêu độ.

2.  Một số người, kể cả người công giáo, yêu thích nhạc sĩ tài hoa nầy, đã trân trọng lấy ra những câu ca triết lý về cuộc đời làm kim chỉ nam hoặc làm ý lực sống cho đời mình. Có người luôn gắn liền với những suy tư Trịnh công Sơn đến nỗi đi đâu, ở đâu, và lúc nào cũng có thể sống và trình bầy một cách sống bằng những tư tưởng ấy như là một chân lý. Nét hào hoa, sức cuốn hút của một tư tưởng trần thế gần gủi với những dấu hỏi của cuộc đời đã nhập hồn tín hữu và chi phối mọi ý nghĩ, làm cho Lời của Thiên Chúa không còn chổ chen vào…không những đã làm cho niềm tin của họ dừng lại ở một trạm dừng lơ lững , mà còn có nguy cơ phát tán một kiểu sống theo cái nhìn bi quan tiêu cực, vô định hướng được cải cách dưới hình thức nghệ thuật âm nhạc. 

3. Điều đáng tiếc hơn cả, là có một số người có trách nhiệm giáo dục đức tin công giáo cho cộng đoàn dân Chúa, cũng lại rơi vào cõi si mê “nhạc sĩ tài hoa họ Trịnh” này, đến nỗi đã trích dẫn, rồi phân tích giảng giải từng câu từng từ và cuối cùng là rút ra một kết luận cho cộng đoàn dân Chúa học và sống. Họ quên rằng người tín hữu rất cần được nghe giảng dạy Lời của Thiên Chúa, nhất là Lời của Đức Giêsu. Người tín hữu hôm nay có đủ khả năng nghe và nhận thức mình đang nghe lời Chúa hay nghe lời người phàm. Ca từ  và  những  dòng tư tưởng của “Nhạc sĩ tài hoa họ trịnh” luôn dừng lại ở mức “tư tưởng của người phàm”, “lời của người phàm”. Ông ta không phải là vị thánh, nhưng ông dùng những suy tư của các bậc thánh hiền trước ông và nhờ cái nghệ thuật âm nhạc chuyển tải những tư tưởng của thánh hiền đến con người một cách dễ đón nhận và rung cảm nhất. Vì thế, việc đưa cả tư tưởng của một người phàm vào trong bài giảng hay lời giáo huấn, vừa là cho thấy sự lệch lạc của chính người thuyết giảng, vừa mất hiệu quả giáo dục đức tin cho cộng đoàn. Vô tình, một cách nào đó, người ta đã phong thánh cho một “văn nghệ sĩ” và lấy tư tưởng của ông ra mà học hỏi như một “linh đạo”. Điều cần phải lưu ý hơn nữa là, không thể quên rằng: Satan có thể nói Lời của Thiên Chúa- không những biết nói, biết hát , mà còn nói đẹp, hát hay- nhưng nó không sống theo  Lời của Thiên Chúa.

Một em bé 13 tuổi, sau khi dự một thánh lễ ở nghĩa trang, ra về nói với Mẹ: “ Mẹ ơi, hôm nay Cha giảng về ông Trịnh công Sơn”. Nó chỉ hiểu được như thế. Cha giảng lễ đã trích dẫn quá nhiều câu ca trong các ca khúc của Trịnh Công Sơn, , phân tích quá nhiều, ca tụng nhạc sĩ tài hoa quá nhiều, làm cho phần lời Chúa bị cắt xén đi, và cũng không dùng Lời Chúa để đưa cả ông Trịnh công Sơn và Cộng đoàn về đến đích điểm mà ông nhạc sĩ ấy còn lơ lững.

Trên đây, nhân tháng 11, mới đề cập đến một nhạc sĩ họ Trịnh, chưa nói tới việc còn có thể có những tư tưởng loài người khác được trích dẫn để “soi sáng cho Lời Chúa” thay vì đưa Lời Chúa ra trước để học hỏi và các suy tư theo lời Chúa, các chứng từ sống Lời Chúa được đưa ra sau để minh họa.

Thiết nghĩ, nên nghiên cứu kỷ chủ đề của Thượng Hội Đồng Giám Mục Thế Giới khóa XII  2008: “LINEAMENTA- LỜI THIÊN CHÚA TRONG ĐỜI SỐNG VÀ SỨ MẠNG CỦA HỘI THÁNH” để thấy được cái ưu tư to lớn của Giáo Hội về việc giáo dục Đức Tin cho cộng đoàn dân Chúa qua Lời của Thiên Chúa, Lời của Đức Giêsu. Và những người có trách nhiệm giáo dục đức tin Kitô giáo, phải là người đi đầu trong việc  chọn cho mình cái đúng nhất, cái ưu tuyển nhất, chính là Lời Chúa để giảng dạy.

Pm. Cao Huy Hoàng

Thân mến tặng các anh chị thanh niên CGVN

trong nước và hải ngoại.

1- Chúa phán:” Hãy rao truyền lời Chúa!”

Vâng, chúng con đội ngũ lên đường

Rao truyền Bác ái, tình thương

Rao truyền Chân lí là phương cứu đời!

2- Có vũ khí: Phúc Âm, lời Chúa

Có trong hồn ngọn lửa Tin, Yêu

Giới răn Chúa dạy mười điều

Chúng con quyết gặt thực nhiều, Chúa ơi!

3- Gặt tâm hồn người chưa biết Chúa

Để họ được nhuần thấm Phúc Âm

Rao truyền tới những người thân

Chân lí cuộc sống không phân vân gì!

4- Để thực hành những điều Chúa dạy

Chúng con cần can đảm, kiên trung

Tuân theo Giáo huấn đến cùng

Cùng chung lí tưởng, cùng chung hợp đoàn!

5- Xin đốt  trong hồn con lửa Mến

Chúa Ngôi Ba thánh hóa chúng con

Cho hồn tinh khiết, trinh trong

Xứng đền Chúa ngự trong lòng chúng con!

6- Cho chúng con giữ gìn lời nói

Tránh ngôn từ bất xứng, kiêu căng

Bỏ đi bao thói lăng nhăng

Làm tụt nhân phẩm, làm tăng suy đồi!

7- Giúp chúng con sống đời đạo hạnh

Đó chính là sức mạnh trần gian

Với ơn Chúa giúp - Xiển dương

làm người dẫn lối  con đường  Chúa đi!

8- Chúa ơi! Đời  quá nhiều cạm bẫy!

Xin Chúa thương chỉ dạy chúng con

Trót đời son sắt như in

Yêu thương đồng loại, kính tin Chúa Trời!

Nhà Văn Xuân Vũ TRẦN ĐÌNH NGỌC

Nguyên tác: ”Lettres d’amour aux prêtres” –  “Thư tình gửi các Linh mục”

của Catherine DE HUECK DOHERTY

Người chuyển ngữ, Đình Chẩn.

CHƯƠNG III 

CHÚA GIÊSU TÁI ĐÓNG ĐINH

Cha kính yêu, hình như có hai chiều hướng  trong cuộc sống của cha. Một xu hướng cũ, con nhớ rất rõ, đó là khả năng chia sẻ của cha với Đức Giám mục của mình. Hình như cha không thể, nói nôm na , “dốc bầu tâm sự” với người. Nhưng Đức Giám mục là cha và là nơi cho tâm hồn  cha trú ngụ. Thái độ của ngài có thể có lúc nọ lúc kia. Nhưng không hẳn là do điều đó mà có cái gì đó ngăn cản không ít Linh mục đến cởi mở tâm hồn mình với Đức giám mục. Tuy nhiên, con đã gặp một số Đức cha rất cởi mở. Bây giờ con sẽ kể cho cha nghe điều gì đã xảy ra cho một Linh mục trước Công đồng Vaticano II khá lâu. Cha đó muốn hồi tục. Ngài đến nhà Hội chúng con, trong những ngày tự do để dạy giáo lý, lau cửa kính hoặc là làm tất cả những gì ngài có thể. Vấn đề của ngài rất đơn giản và ngài thường xuyên nói với con.

Ngài thuộc một giáo xứ nơi mà cha sở quá quan tâm đến “ bộ mặt bên ngoài của giáo xứ”, nếu có thể nói như vậy. Cha sở muốn làm cho nhà thờ của mình trở nên hấp dẫn. Cha sở dùng loại đá cẩm thạch của carrare để làm bàn thờ (đây là một trong những loại đá quý nhất )  nhưng cha sở dùng một loại đá rẻ hơn trang trí phần chính điện. Ngài trang bị bằng những đồ đắt tiền. Mỗi tuần Linh mục trẻ tuổi kia đến uống cà phê với con và nói:” Tôi không thể chịu đựng được cha đó. Thực sự tôi không thể chịu đựng được sự lộng lẫy nơi nhà thờ này và tất cả những cái khác nữa trong khi ở một góc của giáo xứ tôi- dù là một xứ khá giả cũng còn thấy đám người đói khổ. Không ai để ý đến đó cả. Trong khi tất cả những người nghèo ấy lại là người Công giáo”.  Tôi không nhớ họ là người Bồ đào nha hay là người Portô-ri-cô, nhưng đó là những người Công giáo. Linh mục trẻ nói thêm:” Cha sở đã nổi cáu khi tôi giúp họ với sứ vụ của tôi. Cha sở muốn rằng tôi quan tâm đến công trình nhà thờ nhà xứ- điều mà không cần thiết bằng việc mục vụ của tôi, rằng đó mới là một mục tử tốt lành ưa thích tô đẹp. Có lẽ chẳng còn cách nào hay hơn để rao giảng Tin Mừng cho những người nghèo này. Tôi không biết họ đón nhận thế nào, nhưng tôi không được xét đoán: Thực sự tôi muốn hồi tục làm một người bình thường.

Con nói với Linh mục đó:” Cha hãy nghe con nói. Tại sao cha không đến gặp Đức hồng y ở New York và chân thành cởi mở tâm tình với ngài? Ngài là người tốt bụng. Cũng không mấy quan trọng ngài là người tốt hay xấu, hay lãnh đạm theo cách tự nhiên, nhưng ngài là cha linh hồn của cha và cha không thể không cảm nhận được điều đó. Nhất là chính ngài đã phong chức cho cha. Chính ngài là người mà cha phải đến gặp! Cha đó đáp lại:’” Ôi Hồng y …!” và câu hỏi đã bị gạt bỏ bằng một trong những từ kỳ quặc “Ôi” thở dài vô tận. Thế là, như thường lệ, con quyết định không thể để im chuyện đó! Con đã đến gặp Đức Hồng Y và thưa ngài rằng:” Trọng kính Đức Hồng y, Đức Hồng Y sẽ mất một Linh mục vì ngài không chịu đựng được khi mà cha chính xứ của ngài luôn chăm lo làm đẹp bàn thờ, nhà thờ và nhà xứ mà không đoái hoài gì đến người nghèo. Linh mục trẻ này muốn hồi tục, một Linh mục tốt bụng và thánh thiện, nhưng đó cũng là một con người. Đó là một Linh mục đã dành thời gian của mình cho những người nghèo bị bỏ rơi trong xứ.” 

Rất tự nhiên, con cho Đức Hồng y biết tên Linh mục trẻ đó cùng với cha chính xứ. Con nói:” Đức Hồng y là cha của Linh mục trẻ kia, nên cha cần xem xét và uốn nắn cho cha đó”. Nói xong ngài nhìn con trìu mến và nói:” Katie, trong những ngày này con và cha sẽ cùng nhau lãnh đạo Giáo Phận”. Con trả lời:” Thưa Đức Hồng y con không dám, con không thể xen vào việc của Đức Hồng y được. Con chỉ có thể đi theo những đường mà Đức Hồng y chỉ dẫn thôi.” Đức Hồng y cũng biết đấy, con còn trẻ và dại lắm, người mỉm cười và nói:”Tuyệt! Tuyệt! Tuyệt!”. 

Khoảng hai tuần sau, vị Linh mục trước kia dạy giáo lý cho những người da đen , lau cửa kính trong lúc rảnh rỗi, đến gặp con và nói:” Chị Katie, một phép lạ đã xảy ra! Một phép lạ!  Chị đừng nói với tôi rằng đó không phải là một phép lạ! Đó là phép lạ ở New York. Con đáp lại:” được rồi, cha kể cho con nghe đi! Con rất yêu thích những phép lạ! Cha kể: Tôi đã được thay đổi như thế đấy! Tôi được đổi đến giáo xứ nghèo hơn. Chị có hình dung ra không? Chị có tin điều đó không? “ Có , thưa cha, thời gian diễn ra phép lạ còn chưa hết, cha sẽ phải đến đó. Chắc đã có ai nói cho cha biết. Ồ không, không có ai nói với tôi cả. Đó là một phép lạ! Cha đã được linh hứng!

Vâng, con thưa lại, con tin rằng Linh mục trẻ đó đã được linh hứng và câu chuyện dừng lại đó. 

Thưa cha, trước Công đồng Vatican II các Linh mục ít đến gặp Đức Giám mục địa phận vì sợ hoặc vì e ngại hay vì lý do nào đó. Nhưng cha đừng trách ngài! Rất có thể cha cho rằng ngài bận việc hay không mời cha đến hay đại loại những lý do như vậy, nhưng cha đừng nói với con rằng cha không thể đến gõ cửa nhà cha của cha được! 

Giả sử lúc cha có việc cần kíp, cha có thể gọi điện thậm chí lúc đêm khuya, để trình bày với ngài, trao phó cho ngài. Nhưng cha đã không làm như vậy. Thời gian trôi qua và đến thời Công Đồng Vatican II. Bây giờ nếu cha chẳng muốn đến gặp Đức Giám mục thường xuyên nữa có lẽ khiến người ta buồn cười.

Có thể cha không đến gặp Đức cha vì cha tin rằng cha có thể tự giải quyết được vấn đề. Nhưng con cầu xin cha, con tha thiết van nài cha. Con xin cha hãy hiểu. Cha đừng quên rằng Chúa Kitô đã ban tràn đầy Thánh Thần của Người cho Đức Giám mục. Cha đã lãnh nhận Chức Thánh từ tay Đức Giám Mục.Cha là Linh mục nghĩa là cha được kết hiệp với Đức Giám mục. Nếu cha là Linh mục dòng, thì cha cũng có Cha Bề Trên đóng vai trò của vị Giám Mục. Nhưng cha không thể được truyền chức từ ai đó không phải là Giám Mục và cha phải vâng lời cách đặc biệt Đức Giám Mục Rôma. 

Có thể cha không thích liên hệ với thứ tự cấp bậc. Tuy nhiên, Đức Giám mục thực sự là Đấng duy nhất có thể truyền đạt cho cha Thánh Ý Chúa. Ồ tất nhiên, lương tâm của cha mách bảo cha bao điều, và các Đấng Bề Trên cũng vậy, nhưng trong những trường hợp cần phải khiêm tốn tận đáy lòng thì chính Đức Giám mục là người nói cho cha biết Thánh Ý Chúa và điều đó không phải lúc nào cũng dễ nghe. 

Biết bao thành tựu kỳ diệu được hoàn tất dưới triều Đức Thánh Cha Phaolô VI. Thế mà con người anh hùng này đã phải chịu biết bao đau thương, nhất là những vết thương lòng khi người thi hành sứ vụ phục vụ Dân Chúa. Đôi khi, ngài lại bị chính những người mà ngài yêu quý là các Linh mục phê phán mạnh mẽ. Con biết rằng các cha cũng là những con người, những con người được dựng nên từ đất và vì vậy cha cũng có thể phạm bất cứ tội nào như chúng con. Tuy nhiên, thật là khó hiểu cho con  khi có nhiều người trong các Linh mục, những Linh mục kính mến của con, lại lên tiếng phê phán chống lại người  Đại diện của Chúa- một con người nghèo khó và dễ bị tổn thương này. Người đã bị “ném đá” dữ dội từ cánh tả cánh hữu khiến người sửng sốt nhận ra rằng Người không thể phục vụ Dân Chúa lâu dài hết mình như người đã làm được. 

Đôi khi, suốt đêm con linh cảm thấy có điều gì thật là bi kịch đang diễn ra. Hình như, con nghe thấy Quỷ dữ nó đang cười đắc chí. Ngày xưa, một phụ nữ đã bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình. Chị bị người Do thái dẫn đến Chúa Giêsu và suýt bị họ ném đá. Chúa Giêsu đưa mắt nhìn những người kết tội chị và nói:” Ai trong các ông sạch tội, hãy ném đá người này trước đi”. Họ đã lần lượt rút lui hết vì thấy hổ thẹn. Họ đã ý thức được con người bất toàn và tội lỗi của mình.  Chẳng có gì ngạc nhiên rằng Hội Thánh bao gồm những con người bất toàn dưới nhiều góc độ. Tuy nhiên,  Hội Thánh trung thành với Thiên Chúa trong từng giáo huấn, trong giáo lý Đức tin của mình, và với tư cách là Hiền Thê của Chúa Kitô, Hội Thánh hãy còn trinh khiết và vô nhiễm nguyên tội. Thực vậy, người phụ nữ bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình đã bị những người Do thái lên án, ngay khi chính họ cũng là những tội nhân và chị đã được Chúa Giêsu -Đấng không hề có tội- đã tha thứ cho chị. Qua dòng lịch sử, Giáo Hội Chúa Kitô hãy còn  vô tội trong Giáo lý và trong Đức tin. Chúng ta, với tư cách là những cá nhân,  còn cách xa sự trong trắng, do vậy chúng ta cần phải tránh ném đá Hội Thánh-là Mẹ ban sự sống cho chúng ta. 

Đức Thánh Cha yêu mến toàn thể Hội Thánh và từng người trong đó. Ban đêm người cầu nguyện để xin sự suy xét đúng đắn, ban ngày người lại xin ơn khôn ngoan.

Thưa các cha kính mến, nếu các cha thực sự yêu mến Hội Thánh, như con biết các cha yêu mến, thì các cha sẽ cùng hiệp thông trong lời cầu nguyện với Đức Giáo Hoàng, cùng với người các cha sẽ không bao giờ cô đơn trong sứ vụ phục vụ Dân Chúa. Tình yêu thì thiêng liêng và mầu nhiệm. Do vậy, nó không thể bị ngăn cách bởi không gian. Nếu cha cùng hiệp thông với vị Chủ chiên Rôma, thì chính các cha sẽ trở thành những chủ chiên tốt lành nhất.

Chúng ta chúc tụng Chúa đã an ủi Dân Chúa trong thời gian qua. Có lẽ Hội Thánh đang thu nhặt lại những mảnh vụn mà con cái đã xâu xé và làm vương vãi khắp nơi. Chắc chắn rằng những mảnh vụn này đang được liên kết lại với nhau. Đức Tin của con thà thuộc về một Giáo hội bị xâu xé còn hơn là làm cho Giáo hội tan ra từng mảnh như những thần học gia đã làm. 

Cha kính yêu, con xin cha hãy chia sẻ nhận định này. Đây là cửa để đi vào Đức Tin. Đây là chìa khoá vạn năng. Hãy mở ra! Hãy mở ra !!

Các cha đã trải qua nhiều năm nghiên cứu, học hỏi tất cả những gì cần phải học để nhận biết Thiên Chúa. Nhưng thưa cha, cha có biết rằng Thiên Chúa là Đấng vượt trên tất cả sự hiểu biết , trí thông minh của loài người hay không? Cha đã mở cánh cửa này chưa? Cha đã vượt qua cái đó chưa? một khi cha đã đạt đến sự nhận biết đó thì những lời nói của cha, những hành động của cha, tư tưởng của cha sẽ được chín mùi và sẽ trở nên ngọt ngào êm dịu.

Con cầu xin các cha là những người đã mở cửa ra và đi vào trong Đấng Thánh chí Thánh, thì cũng hãy tỏ ra đáng kính. Ngày xưa, Thần học là chúa tể của mọi khoa học và nó vẫn là như thế đối với những người biết hiểu. Nhưng điều gì đã xảy ra?  Điều gì đã làm dơ bẩn suối nguồn trinh trong mà Chúa đã ban cho con người vậy?

Trước đây và cả ngày nay nữa, người ta đã đưa cái trí thông minh giới hạn của mình vào suối nguồn trinh trong này và đã làm cho ra ô uế! Chúng con cũng vẫn khao khát Chúa như những người thế hệ trước chúng con. Các cha kính mến, xin hãy trao cho chúng con Sự Thật. Đừng cho chúng con thứ Thần học mà đã bị pha mắm muối vào! Thần học ấy không mang lại ơn Cứu độ. Xin cha hãy trao cho chúng con Thần Học của Thiên Chúa! Bởi Thần học là học biết về Thiên Chúa. Thế nên, xin các cha cầu nguyện để Người ban Tình yêu của Người cho các cha, khi đó các cha mới có thể ban lại cho chúng con. 

Con muốn nói với cha rằng rất nhiều Linh mục không muốn đến gặp Đức Giám mục của mình. Một số không đến  bởi có thể ngài sẽ nói với các cha rằng các cha không có quyền làm những gì mình muốn. Một số khác, lại giống như những  kẻ đua ngựa đang trong vòng đấu. Họ cứ chạy mãi, quay mãi trong vòng  quay:” Tôi muốn làm những gì làm cho tôi thích thú, khi điều đó mang lại thích thú cho tôi, như thế là tôi thích” .

Thế nên, thưa cha kính yêu, những người trong vòng đua ngựa, nhìn chung sẽ chết đói và chết khát Đấng mà duy chỉ có Người mới có thể nuôi họ sống.

Vào một đêm tháng 10, không rõ năm nào, con đã trằn trọc năm canh mà không ngủ được. Con đã bị ám ảnh bởi cái nhìn nội tâm sâu sắc xâm chiếm lòng con mãi. Chạy theo vòng luẩn quẩn thật vô ích! Con đã bị dằn vặt bởi nỗi buồn khôn tả, bởi sự lo lắng vô cớ, đờ đẫn thực sự và cũng tỉnh táo kỳ lạ. 

Ý tưởng xâm chiếm lòng con đó là Giáo Hội Công Giáo đang trong sự nguy kịch trầm trọng. Chúng con - Dân tộc của Chúa - như hạt tuyết rơi đang lăn trên sườn núi. Càng lăn nó càng trở nên to hơn và dần dần nó sẽ đè bẹp Hội Thánh. Thế nên, Hội Thánh đang bị tàn phá dưới lớp tuyết lạnh, là chính những trái tim băng giá của những người tự xưng mình là Kitô hữu.

Càng vào đêm sâu, con càng xác tín rằng Giáo Hội đang ở giữa ngã ba đường và tất nhiên Giáo Hội bao gồm tất cả chúng ta: Giám mục, Linh mục và Giáo dân, và Giáo Hội là Hiền Thê của Chúa Kitô, là Thân Thể mầu nhiệm mà Người là Đầu. Vâng, Giáo Hội còn hơn Dân riêng của Chúa như thế đó. Hình như con thấy rằng Thân Thể mầu nhiệm này, Dân riêng của Chúa này đã quên hay sao lãng việc nhìn nhận mầu nhiệm của Chúa Kitô: Đầu của Thân Thể ấy. Sự thực, Giáo Hội là Hiền Thê của Chúa Kitô.

Con có cảm giác rằng chúng ta đang đối xử với Giáo Hội như thể với một thể chế của loài người. Người ta chuyển Giáo Hội cho người nọ người kia như thể ném quả bóng. Đồng thời, con cảm nhận thấy trong bóng đêm có rất nhiều người con đang xâu xé những thành phần Dân Chúa. Người ta không ngừng bàn tán về những sai lầm của Đức Giáo Hoàng, của các Giám Mục, Linh mục, các Tu sĩ..vv…và của cả chúng con nữa . Chính những cái nhìn lệch lạc của chúng ta cứ tìm tòi để thay thế những gì chúng  ta đã rời bỏ. 

Trong suốt đêm dài lạ lùng ấy, con nhận ra một  cách nào đó không thể giải thích được, nếu chúng ta xâu xé Thân Thể này, chúng ta sẽ khiến cho Đầu của Thân Thể ấy phải chết. Con trộm nghĩ rằng Đầu - Chúa Kitô - sẽ lại chết một lần nữa và chính chúng ta sẽ tái đóng đinh Người trong chúng ta. Từ “tái đóng đinh”  đã làm con choáng váng đến nỗi có cảm giác như ngất đi, nhưng con tỉnh lại và tràn ngập nỗi sợ ( sợ vì Giáo Hội bị  đối xử một cách xa lạ ). Nỗi sợ này cứ giày vò như cơn sốt, bởi con  chợt nhận thấy Chúa Cha nổi giận trước cảnh Con Một Chúa bị tái đóng đinh, trước cảnh Giáo Hội- Hiền Thê của Con Một Người -bị lãng quên.

Đức Tin dạy cho con biết rằng Thiên Chúa cũng là Đấng đầy lòng thương xót. Người yêu thương chúng ta, lo lắng cho chúng ta hạnh phúc đời sau cũng như sự bình an và hạnh phúc ngay giây phút hiện tại, bởi Thiên Chúa yêu thương con người đơn giản chỉ vì Thiên Chúa là Thiên Chúa. 

Con lại chợt nghĩ rằng Thiên Chúa nổi giận bởi vì chính chúng ta đang xâu xé nhau, đang phá vỡ sự bình an của chính chúng ta. Thiên Chúa nổi giận bởi vì chúng ta đối xử cách mù quáng, phi lý cứng lòng và tệ bạc với Hồng ân bao la  của Chúa  ban cho chúng ta qua Thánh Thần. Nhưng cơn thịnh nộ của Thiên Chúa luôn luôn thể hiện lòng thương xót của Người.

Ý nghĩ “ Thiên Chúa nói với chúng ta qua những dấu chỉ” chợt đến trong đầu con.Người đang viết những điều mầu nhiệm trên bức tường như xưa kia Người đã làm trong Cựu Ước. Đó là những lời cảnh báo gợi lên những tai ương khủng khiếp dội vào thế giới, như những trận lũ lụt chẳng hạn. Nhưng còn hơn cả những điều có thể giải thích được bằng khoa học. Người cho biết những điều nói đến những cuộc chiến khủng khiếp, sự ô uế hoành hành trong tâm hồn con người bởi chính từ trong thâm tâm con người mà nảy sinh chiến tranh.

Những cảnh tượng Dân Chúa bị chia rẽ, bị xâu xé, người này kình địch người kia, hay sự chối bỏ Tin Mừng, tất cả cứ hiện lên trước mắt con rõ mồn một trong suốt cả đêm dài đáng sợ này.

Tất nhiên, con biết rằng Giáo Hội tiếp tục sống và cả hỏa ngục cũng không làm gì được. Tuy nhiên, con run sợ và khóc than cho trách nhiệm của con, của anh chị  em con trong Chúa Kitô và của mỗi người. Bởi vì chính những người ưu tú, những người được Thiên Chúa chúc phúc và phú ban cho tài năng vượt trổi lại là những người gây chia rẽ Giáo Hội Chúa. 

Con đã run lên trước sự lạm dụng tài năng của họ và nhất là có chính Linh mục lại chối bỏ trách nhiệm đích thực của mình.” Khốn cho những ai làm cho những kẻ bé mọn của Chúa Kitô vấp phạm!” Những lời này cứ ám ảnh con suốt cả đêm. Thay vì đưa những kẻ bé mọn về với Chúa hay chỉ cho họ con đường đến gặp Chúa thì có Linh mục lại làm cho họ xa cách Chúa hoặc lại chỉ dẫn họ đến với chính mình. 

Vâng, gã khổng lồ Gôliath sẽ phải chết, nhưng nó chỉ chết dưới tay một Đa- vít khác với những vũ khí chống lại  là Đức Ái, bằng những viên đá dăm là sự giản dị khiêm nhường và một tinh thần đơn sơ. Con thấy các cha mặc trang phục thờ phượng như những áo choàng tư tế của Chúa Kitô. Bên cạnh vũ khí của các cha là lòng mến, sự đơn sơ khiêm nhường, các cha còn có khăn  thắt lưng, một bình nước và một chậu nhỏ để rửa chân cho tất cả những ai đến với mình. Người người đi từ núi Thánh xuống thung lũng trần gian không mang gì khác ngoài Đức Ái, tinh thần đơn sơ khiêm nhường. Con biết rằng các Linh mục đã được thắt khăn lưng, các ngài sẽ có một bình nước, một chiếc chậu và những giọt nước tinh tuyền của Tình yêu thương sẽ chảy mãi trong tâm hồn các ngài bất cứ nơi nào các ngài đặt chân làm nhân chứng cho Đức Kitô.

Vâng, thưa cha trên đây là những tâm tình của con vào một đêm tháng mười mà con không nhớ năm nào, một đêm thật lạ lùng, một đêm con thao thức chập chờn.

còn tiếp

Phần thứ nhất 
 
Những chỉ dẫn tổng quát để thực hiện tốt việc cầu nguyện cá nhân 
 
 
một 
Đến điểm hẹn với Chúa. 

 
“Khi cầu nguyện, con hãy vào phòng, đóng cửa lại và cầu nguyện với Cha con, Đấng đang ngự trong nơi kín ẩn. Và Cha con, Đấng thấu suốt mọi kín ẩn, sẽ trả công cho con’’ (Mt.6, 6)

Có phải Chúa Giêsu đòi phải có một căn phòng riêng để cầu nguyện không? Nếu thế thì những người nghèo, những người không thể có một căn phòng riêng không thể cầu nguyện nội tâm với Chúa sao?  Không phải thế đâu, nhưng chính là trạng thái hồi tâm. Hay nói rộng ra là sự giảm trừ thế giới ngoại tại để tránh sự chia trí. 

Như vậy là Chúa Giêsu muốn nói với bạn: hãy vào trong chính mình bạn, hãy hồi tâm, hãy chăm chú vào sự hiện diện vô hình và hãy cầu nguyện với Chúa, Đấng ngự trong nơi kín ẩn. Chúa Giêsu không yêu cầu bạn tạo nên sự trống rổng của chiêm niệm siêu vượt. Ngài chỉ đề nghị bạn gặp gỡ một bản vị thần linh mà bạn phải gọi là Cha, Cha của bạn.

Lời cầu nguyện luôn luôn là một cuộc gặp gỡ, một đối thoại giữa hai bản vị, có người nói và có người nghe. Do đó, bạn có thể đặt ra cho bạn những vấn nạn: Tôi có thực sự có một người Cha đang mời gọi tôi đi vào trong sự thân mật của tình yêu Người không? Tôi có muốn thiết lập sự trao đổi tín cẩn với Người không? Tôi có thể đặt cuộc đời tôi dưới cái nhìn của Người, hơn là dưới cái nhìn của tôi hay của những người khác không? 

Vâng, Cha của bạn đang có mặt ở đó, trong nơi kín ẩn, trong cung thánh lòng bạn. Bạn không nghe tiếng Ngài, bạn không cảm nhận được Ngài. Bạn không biết được chính mình và bạn cũng không biết Ngài đang ở trong bạn. Tuy nhiên, Ngài vẫn chờ đợi bạn, Ngài vẫn nhìn thấy bạn trong kín ẩn, bằng một cái nhìn không đè nặng, nhưng như sự ve vuốt của bàn tay trẻ thơ. Nếu bạn chấp nhận đưa nội tâm bạn trở về với Ngài, Ngài sẽ ‘’trả công’’ cho bạn. Nhưng bạn đừng lo âu, ở đây không có gì là tính toán, là mặc cả hết. Phần thưởng (trả công) mà Ngài chuẩn bị cho bạn chính là sự khám phá ra Vương quốc Tình Yêu. Khi bạn thông hiệp với Ngài, bạn sẽ thừa hưởng món quà vô giá Ngài dành cho các bạn yêu dấu: thông dự vào sự sống thần linh của Ngài, trong lửa yêu mến của Chúa Thánh Thần và trong ánh sáng dẫn đường của Chúa Giêsu. 

Có lẽ bạn sẽ nói rằng việc cầu nguyện ‘’trong phòng’’ mỗi ngày như thế không phải dễ. Đúng thế! Đâu đâu người ta cũng gặp cùng một khó khăn tương tự, bởi vì sự hồi tâm tĩnh lặng làm cho người ta buồn chán. Và để thoát khỏi buồn chán, người ta tìm trải lướt trên bề mặt cuộc sống. Tính ham hoạt động không ngừng đẩy chúng ta choán lấy thời gian hay giết chết thời gian. Xã hội hưởng thụ tìm gia tăng thêm mãi những phương tiện kỹ thuật và cơ hội để giải khuây. Người trẻ ngày càng bị lôi cuốn bởi nhịp độ hấp dẫn của thời trang, của quảng cáo, của vidéo, truyền hình, phim truyện, âm nhạc, thể thao. Một cơn lốc mãnh liệt khó mà thoát ra được! 

Chúa Giêsu đã nói rằng các môn đệ của Ngài ở trong thế gian nhưng không thuộc về thế gian (Jn.17: 14-18). Đó là vấn đề hệ trọng phải giải quyết. Dĩ nhiên giới trẻ phải quan tâm khám phá đúng chiều kích của thế giới hiện đại, làm quen với tin học và tất cả những kỹ thuật cao cấp, theo đuổi những học hỏi đem lại địa vị tốt, v.v. Nhưng cuối cùng nhìn lại thì thấy có một cái gì đó không xuôi chảy, cần phải lìa bỏ một chút bề mặt để đi vào chiều sâu của cuộc đời. 

Cái đáng ngại nhất là đời sống nội tâm có thể bị mắc bẩy bởi dáng vẻ giả tạo bên ngoài của một chiều sâu. Viện cớ đào sâu những mầu nhiệm của Thiên Chúa, người ta cẩn thận giam mình trong cái bong bóng nước chỉ lướt sà trên bề mặt. Chẳng hạn nói là rút lui về phòng riêng cách khôn ngoan để cầu nguyện với Chúa trong kín ẩn, nhưng rất có thể bạn tìm được ở đó tiện nghi hay một sự lôi cuốn mãnh liệt nào đó, hoặc bạn có tính khí co mình lại khiến bạn thích thú sự thinh lặng, cô tịch, suy tư. Và như thế, bạn có mọi điều kiện lý tưởng để tạo nên và ẩn núp trong cái bong bóng nước của bạn! Thay vì cầu nguyện dưới cái nhìn của Chúa, bạn có thể độc thoại dưới cái nhìn của chính bạn, hay của những người khác.  

Tới lúc phải thoát ra khỏi cái bong bóng nước đó. Tất cả chúng ta đều có thể đã phải ngang qua đó, bằng cách nầy hoặc bằng cách khác. Hãy cẩn thận để không thích thú ở mãi trong đó. Dấu hiệu của một lời cầu nguyện nội tâm đích thực là không bao giờ nó làm cho chúng ta tự đóng mình lại, nhưng nhất thiết mở rộng chúng ta ra với tình yêu của Thiên Chúa và tha nhân.

Bầu trời trong phòng biệt giam 

Một mình trong phòng biệt giam, mọi sự trở nên đen tối vì thất vọng, vì thù hận, một sự tệ hại còn lớn hơn sự tệ hại khiến người ta phải vào đó. Chúa Giêsu đã nói tới ‘’phòng cầu nguyện.” Đây cũng là ‘’phòng’’, làm sao có thể cầu nguyện trong nơi quên lãng nầy? Không phải để lý tưởng hóa nhà tù, nhưng nhiều chứng từ cho hay phòng giam cũng có thể là nơi cung thánh gặp gỡ Thiên Chúa. Phòng giam bắt buộc tù nhân đối mặt với cái chính yếu của cuộc đời. Anh tự do phủ nhận Ngài, chọn lăng mạ Ngài hay cầu nguyện với Ngài. Nhưng anh bị đặt trần trụi trước sự chọn lựa căn để nầy. Vì vậy mà anh khám phá ra sự hiện diện của Thiên Chúa. Đây là lời thố lộ của một tù nhân: “Dường như tôi không còn cô đơn nữa trong phòng biệt giam. Vâng, tôi không diễn tả được, có cái gì như một cuộc thăm viếng... Sự giam cầm đã bắt tôi trực diện với cái chính yếu...’’ 

Trong phòng anh có một cuốn Kinh Thánh do một linh mục bạn gởi cho. Sau nhiều thời gian tìm kiếm và đối kháng, nhờ đọc Lời Chúa và thư người bạn linh mục gởi hàng tháng, cuối cùng anh thách thức với vị Chúa Không Biết ấy. Anh ra hẹn với Ngài vào hai giờ sáng, mà chẳng tin tưởng chi bao nhiêu, đúng hơn là anh muốn thoát khỏi một vấn nạn cứ quấy nhiểu đầu óc anh mãi. 

Thế rồi vào đêm 18.6.1972, một tiếng nói nội tâm dội lên trong anh như trong một đường hầm: “Hai giờ rồi, chúng ta đã có hẹn!’’ Sau khi kiểm tra không phải tiếng người canh tù, anh lại nghe tiếng ấy: “Đừng cứng tin. Ta là Thiên Chúa của anh, Thiên Chúa của mọi người.’’ Anh kể lại: ‘’phòng biệt giam nhỏ bé, tăm tối của tôi biến đi dần dần, không còn nữa trần và tường ngục tù, mà là một bầu trời trong phòng biệt giam. Một ánh sáng đẹp không thể diễn tả soi chiếu cho tôi nhìn thấy Đấng Chịu Đóng Đinh, Ngài tỏ cho tôi các vết thương và bảo: “Cũng là để cho anh nữa đó.’’ Từ lúc ấy, tôi quỳ gối xuống và cầu nguyện lần thứ nhất trong đời tôi. Cuối cùng tôi khám phá được niềm vui của ơn tha thứ.’’ Và như thế, trong bốn bức tường của phòng biệt giam, anh trở thành con người tự do mãi mãi, một người môn đệ Chúa Kitô và là một con người cầu nguyện. 

Phòng - cuộc sống của bạn

Chúa đến tìm gặp bạn bất cứ bạn ở đâu, bất kể bạn như thế nào, trong cuộc sống mọi ngày của bạn. Bạn được tự do hoạt động, không bị đóng chặt trên giường bệnh, cũng không bị nhốt vào trại giam, tiếng mời gọi của Chúa vẫn vang lên cho bạn trong tất cả tự do: “Con hãy vào phòng con, đóng cửa lại và cầu nguyện với Cha con đang ngự trong kín ẩn, và Cha con thấu suốt mọi kín ẩn sẽ trả công cho con.’’ 

Bạn hãy nhìn xem các thầy Dòng, họ cũng học khám phá ‘’một bầu trời trong phòng tu’’. Họ đã tự do chọn lựa ép mình trong một vòng rào, một giới hạn tự do thể lý. Tuy nhiên, khi vào một tu viện, bạn sẽ bị đánh động bởi sự tỏa chiếu của những người môn đệ Chúa Kitô đó, bạn sẽ cảm thấy lời cầu nguyện đối với họ trở thành như khí thở. Trong những Dòng chiêm niệm nhất, mỗi người cầu nguyện, ăn uống, làm việc và ngủ nghỉ trong phòng riêng của mình, những hoạt động chung rất ít. Đối với các tu sĩ nầy, phòng riêng của họ trở thành một thánh địa, một nơi thánh để chết và sống lại, như mộ của Chúa Kitô! Trong thinh lặng và cô tịch có Thiên Chúa ngự trị, họ khám phá được bước khởi đầu của Thiên Đàng. 

Trong cuộc sống thường ngày giữa thế gian thì khó hơn. Nhưng không có một nơi nào mà lời cầu nguyện bị loại trừ, bởi vì căn phòng sâu thẳm chính là căn phòng trái tim bạn. Bạn có thể cầu nguyện bất cứ ở đâu và bất cứ lúc nào. Mỗi người bắt đầu khi nào và ở đâu mình có thể, cho lời cầu nguyện dần dần xâm chiếm tất cả cuộc sống mình. 

Tôi rất xúc động khi đọc chứng từ đẹp đẽ của một thiếu nữ được giáo dục trong một môi trường hoàn toàn vô thần, nơi mọi biểu hiện tôn giáo đều bị cấm triệt để, ấy thế mà nàng đã khám phá được sự hiện diện của Thiên Chúa trong chùng lén. Nàng nói: ‘’Tôi đã sớm biết nguyện gẫm khi thưa chuyện với Thiên Chúa Không Biết, vì lúc đó không ai dạy cho tôi chút gì cả. Để làm việc đó, tôi vào phòng vệ sinh và đóng cửa lại, tránh mọi tiếng động có thể, vì ngay cả ở đó cũng bị cấm đoán. Tôi quỳ gối xuống sàn và nói: “Chúa ơi, con yêu mến Chúa hết lòng con!’’ 

Một nhà tu đức đã viết: “Tìm lại con đường về trái tim mình là nhiệm vụ quan trọng nhất của con người.’’ Đáng buồn thay con đường đó nhiều khi đã biến mất, giống như một con đường mòn trong rừng đã từ nhiều năm không có người qua lại. Bây giờ, nhiều chướng ngại do tội lỗi đã ngăn chặn lối đi. Vì thế, chúng ta cần đến những con người đã thành công trong việc khai phá hành trình thiêng liêng trong chính cuộc đời họ. Họ sẽ chỉ cho chúng ta con đường. Họ sẽ dạy cho chúng ta giải tỏa nội tâm chúng ta mà không bị lạc lối. Những nhà khai phá đó là các thánh. 

Tôi nghĩ đến Thánh Gioan Thánh Giá. Ngài đã so sánh cuộc sống cầu nguyện kết hợp với Chúa như con đường trèo lên đỉnh núi. Ngài nhấn mạnh sự từ bỏ triệt để mọi khát vọng nhân loại để giúp chúng ta chỉ tập trung vào tình yêu của một mình Thiên Chúa. Ngài nói về linh hồn, hình ảnh của Thiên Chúa. Ngài còn đi xa hơn nữa khi dám nói: Trung tâm của linh hồn là chính Thiên Chúa. Ngài không đồng hóa Tạo Hóa với tạo vật nhỏ bé của Người, nhưng ngài tin rằng hạnh phúc lớn nhất của linh hồn là càng ngày càng tập trung vào Thiên Chúa. 

Hãy cùng nhấn mạnh đến mầu nhiệm bản vị con người. Nơi mỗi con người đều có mặt biểu kiến bên ngoài và mặt giấu ẩn bên trong, ngoại giới và nội tâm. Lời cầu nguyện sống động lôi kéo bạn trên hành trình thiêng liêng vào với ‘’con người ẩn giấu trong đáy lòng bạn’’ (1P.3:4). Mẹ Thánh Têrêxa nói: ‘’Nếu con đi đến tận cùng thế giới, con sẽ gặp được dấu vết của Thiên Chúa; nhưng nếu con đi vào tận đáy lòng con, con sẽ gặp được chính Ngài’’. Trong sâu thẳm nhất của lương tâm bạn đang ẩn giấu một cung thánh, ở đó Thiên Chúa đang nói với bạn. Ngài không ngừng thúc giục bạn ‘’làm điều lành, tránh điều dữ’’. Đó là lời nói phổ quát nhất, chung cho tất cả mọi người, cả những người không nhận biết Thiên Chúa, ngay cả những người chống lại Ngài. Nhưng Chúa còn muốn đi xa hơn nữa và nói với bạn lòng bên lòng. 

‘’Làm sao đạt tới được mức đó?’’

Chính Thiên Chúa sẽ cho bạn phương tiện. Thần Trí của Ngài đến gặp lòng trí bạn, trong sự trao đổi tình yêu, ngày càng mật thiết hơn. Tất cả tùy thuộc vào phẩm chất tình yêu mà bạn đáp trả lại Ngài. Tình yêu mời gọi tình yêu. Hầu như tất cả mọi người đều mơ tưởng đến tình yêu, mong ước một tình yêu vừa biết cho đi vừa biết nhận lãnh. Nhưng ai lại không thất vọng vì thiếu tình yêu? Chính bạn, bạn có yêu thương như chính bạn mong ước không? Nhiều cái giảm trừ tình yêu xuống thành một khát vọng ích kỷ, trái với Tình Yêu. Ai mạc khải cho chúng ta tình yêu đích thực và dạy cho chúng ta cách thực hành? Cho đến hôm nay, tôi chỉ biết có một người, đó là Chúa Giêsu, ‘’Đấng đã yêu tôi và đã hiến mình cho tôi’’. 

Thực tế, tự mình, con người không biết yêu thế nào cho phải. Con người cần đến sự huấn luyện cấp tốc của Trường Cao Đẳng Tình Yêu. Trường cao đẳng do Thiên Chúa sáng lập đó chỉ có một thầy dạy là Chúa Kitô, và chỉ có một chương trình là Phúc Âm. Bạn có muốn vào trường đó không? Trường miễn phí... tuy nhiên cũng có một giá phải trả: trao ban trái tim bạn, cho đến cả sự sống của bạn trọn vẹn nữa.  

 Hành trình thiêng liêng bạn đã đi vào giả thiết phải có một sự tiến bộ liên tục trong tình yêu: bạn nhận lãnh tình yêu của Chúa, bạn để Chúa biến đổi bạn và bạn chia sẻ tình yêu đó với tha nhân. Lời cầu nguyện của bạn chỉ thực sự có tính cách công giáo khi nó chấp nhận chảy xuôi dòng tình yêu, đến từ Thiên Chúa và trở về với Ngài, ngang qua con người. Như tiên tri Êdêkien thấy nước chảy từ bên phải Đền Thờ và tưới gội cho tất cả mọi sự trên dòng chảy của nó, bạn cũng sẽ thấy tình yêu lớn dần lên trong cuộc đời bạn, và nó sẽ mang bạn đi đến nơi Chúa muốn. Bấy giờ nếu có ai hỏi bí quyết của bạn thì bạn sẽ đáp lại: Đó là tình yêu của Chúa được kín múc trong trái tim tôi bằng lời cầu nguyện.

Ngỡ ngàng và tạ ơn

Con cám ơn Chúa,

vì Chúa đã muốn canh giữ

cho cung thánh linh hồn con

khỏi những gì xấu xa nhơ bẩn xâm nhập vào.

Con cám ơn Chúa,

vì Chúa đã không để

bất cứ vết thương nào con người gây nên

làm biến dạng khu vườn kín đáo nầy,

để chỉ một mình Chúa bước vào. 

Con cám ơn Chúa,

vì mỗi lần con vấp ngã,

Chúa đã nhân từ chỉ cho con rằng

Chúa vẫn ở trong con,

vì tình yêu của Chúa lớn hơn tội lỗi của con.

Con cám ơn Chúa,

vì Chúa đã không để

một ý tưởng xấu hay nổi loạn nào của con

vượt qua được cánh cửa

mà Thiên Thần Chúa canh giữ. 

Con cám ơn Chúa,

vì Chúa đã thương thanh tẩy con,

và vẫn luôn chờ đợi con

trong cuộc gặp gỡ cuối cùng rạng rỡ tình yêu.               

Lm. Micae-Phaolô Trần Minh Huy, pss.

Ngày 31 tháng 10, 2007 vừa qua truyền thông khắp nơi đều loan báo một tin quan trọng liên quan tới sức khỏe, bệnh tật.  Đó là “Tiêu thụ quá nhiều chất béo đưa tới nhiều bệnh ung thư”. “Chất béo đang trên đường chiếm đoạt ngôi vị số một của thuốc lá trong việc gây ra bệnh ung thư tại Hoa Kỳ”. “Dư chất béo là nguyên nhân gây ra 1/3 các trường hợp ung thư”. “Các bác sĩ và nhà dinh dưỡng đều đồng ý là có sự liên hệ giữa chất béo và ung thư”…

Đây là họ muốn nói đến kết quả việc làm của 21 nhà khoa học nổi tiếng trên thế giới, do Viện Nghiên cứu Ung Thư Hoa Kỳ và Quỹ Nghiên Cứu Ung Thư Thế giới tài trợ.

Trong 5 năm tận tụy, họ đã tỉ mỉ duyệt xét hơn 7000 nghiên cứu trên khắp thế giới kể từ năm 1960 tới nay về sự liên hệ giữa chất béo với ung thư. Kết quả phân tích dầy 517 trang “Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer: a Global Perspective” được công bố tại thủ đô Washington ngày thứ Tư 31-10-2007 và được lưu trữ trên các mạng điện tử.

Bác sĩ Steven Zeisel, Giám Đốc viện Nghiên Cứu Dinh Dưỡng Đại học North Carolina đồng thời cũng là nhà chuyên môn của nhóm cho biết: “Điều mới lạ của báo cáo này là các nhà khoa học lỗi lạc trên thế giới đã duyệt xét các dữ kiện của nhiều nghiên cứu và khi tổng hợp lại, chúng tôi nhận thấy dư thừa chất béo trong cơ thể tăng rủi ro gây ra bệnh ung thư”.

Chính xác hơn, bác sĩ Walter C. Willett của Đại học Y tế Công Cộng Harvard tuyên bố: “Tiêu thụ chất béo quá mức độ hoặc quá số lượng hợp lý sẽ tăng rủi ro các bệnh ung thư thận, đại tràng, tuyến tụy, cuống họng, và niêm mạc tử cung và ung thư vú ở phụ nữ sau tuổi mãn kinh”. Theo vị bác sĩ này, nếu chỉ ăn 600gr (18 ounces) thịt đỏ (thịt bò, heo, cừu) mỗi tuần lễ thì an toàn, nhưng cứ mỗi 55gr (1.7ounces) thịt đỏ ăn thêm thì rủi ro ung thư sẽ tăng 15%.

Giáo sư Sir Michael Marmot, chủ tọa nhóm khoa học gia nghiên cứu khuyên: “Chúng tôi đề nghị mọi người giữ một thân hình càng khỏe mạnh rắn chắc càng tốt và tránh quá mập phì ở tuổi trưởng thành. Điều này có vẻ như khó khăn, nhưng đấy là điều mà khoa học nói cho ta hay một cách rõ ràng hơn bao giờ”.

Trong thời gian từ 1990 tới 2005, tỷ lệ béo phì tại nhiều quốc gia kỹ nghệ giầu có đã tăng gấp đôi. 

Thực ra, trước đây cũng đã có nhiều nghiên cứu nói tới sự liên hệ giữa dinh dưỡng, sức nặng cơ thể với ung thư, nhưng công bố này rất đáng thuyết phục (convincing) vì nó là đúc kết của nhiều bằng chứng khoa học về vấn đề này.

Các khoa học gia cũng bác bỏ ý kiến dủng supplement để phòng tránh ung thư, vì nguồn dinh dưỡng tốt nhất vẫn là từ thực phẩm nước uống tự nhiên, chứ không phải từ thực phẩm phụ thêm. 

Trước kết quả này, tiến sĩ Randy Huffman, Phó Chủ tịch American Meat Institute, phản bác “Kết luận của bản báo cáo rất cực đoan, không căn cứ và trái ngược hoàn toàn với hướng dẫn về dinh dưỡng của chính phủ Hoa Kỳ”. Ông bảo vệ ý kiến là thịt đỏ, thịt chế biến không gây ra ung thư và cũng đề nghị mọi người nên ăn cân bằng các chất dinh dưỡng, vận động cơ thể mỗi ngày và giữ cân nặng trung bình để có sức khỏe tốt.

Chắc là sẽ còn nhiều nghiên cứu và ý kiến khác về vấn đề này.

Trong khi chờ đợi kết luận chung, xin cùng tìm hiểu về lợi hại của chất béo, qua các dữ kiện đã có.

Chất béo là gì

Về phương diện dinh dưỡng, chất béo (lipid) là một trong ba nhóm thực phẩm chính yếu và là nguồn năng lượng quan trọng cho cơ thể. Chất béo là danh từ gọi chung cho mỡ động vật, dầu ăn thực vật và sáp (wax).   

Trong thực phẩm, mỡ và dầu có cùng cấu trúc và hóa tính nhưng lý tính khác nhau: ở nhiệt độ bình thường, dầu thì lỏng, mỡ lại đông đặc.

Mỗi gram chất béo đều cung cấp một số năng lượng như nhau là 9 Kcal.

Chất béo được cấu tạo bởi các acid béo (fatty acid). Đây là những hợp chất hữu cơ có carbon, hydrogen và oxygen. Số lượng hydrogen trong mỗi phân tử quyết định đó là chất béo bão-hòa hoặc bất- bão- hòa.

Acid béo nào có số lượng hydrogen tối đa thì gọi là acid béo bão-hòa (saturated).

Acid béo nào thiếu một vài nguyên tử hydrogen thì gọi là acid béo dạng đơn -bất-bão- hòa ; thiếu trên 4 nguyên tử hydrogen thì là đa- bất- bão- hòa.

Ba dạng acid béo này kết hợp với glycerol để tạo thành một chất hóa học gọi là triglyceride. Triglycerids chiếm 98% tổng số acid béo trong thực phẩm có chất béo, phần còn lại là cholesterol và phospholipid.

Chất béo bão-hòa có nhiều trong thịt động vật, bơ, pho mát cứng, dầu cây cọ (palm), dầu dừa (coconut).

Chất béo đơn- bất- bão- hòa có nhiều trong dầu olive, dầu cải (canola); trái bơ (avocado), các loại hạt có vỏ cứng (nut) và hạt giống (seed).

Chất béo đa-bất- bão- hòa có nhiều trong ngô, dầu đậu nành, dầu cây rum (safflower), dầu cá.

Chất béo bão- hòa có khả năng tạo cholesterol trong máu cho nên người ta thường hạn chế.

Chất béo đa- bất-bão- hòa trong thực phẩm có khả năng hạ cholesterol trong máu nhưng các chất béo bão hòa lại có khả năng tăng cholesterol lên gấp đôi. 

Vai trò đối với cơ thể

Bốn phần trăm sức nặng cơ thể là chất béo, trong các bộ phận, cơ bắp, hệ thần kinh trung ương. Đó là các chất béo cần thiết (essential) vì các cơ quan này sẽ ngưng hoạt động nếu không có chất béo.

Nam giới nên duy trì tỷ lệ từ 8-25% chất béo, nữ từ 19-35%. Lực sĩ hơi thấp hơn, nhưng nếu xuống dưới 5% cho nam và 16% nữ thì không tốt cho sức khỏe và vận động kém đi. Người mập phì có tỷ lệ chất béo trên 30%.

Chất béo thường bị dư luận dân chúng cũng như một số nghiên cứu khoa học cho là thành phần không tốt đối với sức khỏe con người, nếu dùng quá nhiều.

Với mức tiêu thụ vừa phải, chất béo rất cần cho cơ thể với các chức năng sau đây:

a- Chất béo là nguồn năng lượng quan trọng cho các chức năng của cơ thể (ngoại trừ tế bào thần kinh não tủy mà đường glucose là nguồn năng lượng chính yếu). Chỉ với 20 g chất béo tồn trữ là ta có đủ năng lượng làm việc trong một ngày.

b- Chất béo tham dự vào nhiều phản ứng sinh hóa học trong cơ thể, cần thiết cho sự tăng trưởng của trẻ em, là thành phần để tạo ra testosterone, estrogens, acid mật, là màng bọc của các tế bào, làm trung gian chuyên chở các phần tử dinh dưỡng, là dung môi hòa tan nhiều loại sinh tố  như A, D, E, K và giúp ruột hấp thụ các sinh tố này.

c- Một acid béo rất cần thiết mà cơ thể không tự tổng hợp được và phải được thực phẩm cung cấp là linoleic acid. Thiếu chất này, da bị viêm và khô, bong vẩy, sự tăng trưởng cơ thể giảm; nước tiêu thụ nhiều và bị ứ lại trong cơ thể và khả năng sinh sản có thể gặp rối loạn.

d- Về ẩm thực, con người thích ăn chất béo vì chúng làm tăng hương vị đậm đà cho món ăn, làm món ăn trông hấp dẫn hơn. Nấu nướng với một miếng thịt có nhiều vân mỡ tạo ra một món ăn mềm ngon mà không phải nêm ướp.

 e- Chất béo lại chậm tiêu, no lâu đồng thời kích thích ruột tiết ra hóa chất cholecystokinin. Chất này tác động lên não bộ làm giảm khẩu vị, tạo ra một cảm giác no đủ, khiến cho ta không muốn ăn nữa. Vì thế, nếu giảm số lượng chất béo xuống dưới 20% tổng số năng lượng cung cấp để giảm cân, ta sẽ mau đói và sẽ ăn nhiều hơn. Hậu quả là sẽ tăng cân thay vì giảm.

Muốn khắc phục điều này, khẩu phần ăn cần được tăng cường chất xơ có trong rau và trái cây để làm “chất độn”.

g- Mô mỡ có ở dưới da bảo vệ sự thất thoát nhiệt của cơ thể; là lớp bao che và chống đỡ cho các cơ quan như mắt, thận; hiện diện trong màng tế bào, trong các thớ thịt

Như vậy, với các vai trò kể trên, ta thấy là chất béo cần thiết cho cơ thể.

Vấn đề là ta phải tổ chức các buổi ăn như thế nào để cung cấp đủ năng lượng cho nhu cầu của cơ thể, với một tỷ lệ chất béo hợp lý, vừa phải để tránh hậu quả của dư thừa, mập phì..

Hậu quả của dư thừa chất béo

Chất béo chỉ trở thành có hại khi con người lạm dụng chúng hoặc ăn các chất dinh dưỡng khác quá với nhu cầu của cơ thể mà lại không vận động, tiêu dùng. Năng lượng từ các chất này sẽ tích tụ thành những lớp mỡ béo ở vùng mông, vùng bụng, đưa tới mập phì.

Mập phì là là khi cân nặng cơ thể quá mức trung bình khoảng 20%.

Chính xác hơn, Viện Sức Khỏe Hoa Kỳ xác định mập là khi chỉ số khối lượng cơ thể (body mass index-BMI) ở mức 30 kg/m2 hoặc cao hơn, lý tưởng là trong khoảng 21- 22 kg/m2.

Muốn tính BMI, chia sức nặng kilo cho bình phương chiều cao tính theo mét.

BMI dưới 18.5 là thiếu ký; từ 18.5- 24.9 là trung bình, từ 25- 29.9 là quá kí, trên 30 là béo phì bệnh hoạn.

Đo vòng bụng cũng là một chỉ dẫn béo gầy: nam từ 102cm (37 inc) trở lên, nữ từ 88cm (31.5 inc) là có nhiều rủi ro. Nên đo ở eo/ thắt lưng, ngay trên xương hông là chính xác.

Ngoài ra cũng có phương pháp để phân tích chất béo cơ thể như đo độ dầy của da với thước cặp (skinfold caliper) hoặc bằng luồng điện sinh học (Bioelectrical Impedance- BEI).

Ngoài số lượng, địa điểm mà chất béo trụ cũng quan trọng: ở nam giới chất béo thường tụ chung quanh bụng với hình dạng như trái táo; nữ giới ở vùng hông, có hình dạng như quả lê.

Béo phì ở vùng bụng đưa tới nhiều rủi ro bệnh tật hơn vì chúng tung những chất béo có hại vào mạch máu, đưa tới cao huyết áp, tắc nghẽn động mạch rồi bệnh tim.

Quá nhiều chất chất béo giữa các cơ quan trong bụng (visceral fat) là rủi ro của tiểu đường loại 2, bệnh tim và cao cholesterol trong máu.

JoAnn Manson, một chuyên gia Dịch Tễ tại Đại học Harvard có ý kiến là “Dù chỉ béo vừa phải cũng đưa tới nguy cơ sớm tử vong ”. 

 Người mập phì thường hay mau mệt, hụt hơi thở nhất là trong khi ngủ hoặc làm việc nặng; thiếu sức sống; đau nhức xương thịt. Họ cũng hay bị bệnh tiêu hóa, bệnh tim, tiểu đường loại 2, xơ gan, sưng phổi, viêm sỏi túi mật, giãn tĩnh mạch, cao huyết áp, lâu lành vết thương, thống phong,  hiếm muộn, giảm khả năng đề kháng với bệnh tật, hội chứng Pickwickian với mập phì, đỏ mặt, hụt hơi thở và chóng mặt...

Mập phì cũng tăng nguy cơ ung thư vú, tử cung, nhiếp tuyến, ruột già, thực quản. Riêng nguy cơ ung thư vú tăng rất cao ở phụ nữ lên cân vào tuổi đôi mươi và vào thời kỳ mãn kinh.

Ngoài ra cũng còn phải nói tới ảnh hưởng tâm lý, buồn bực khi bị chế diễu mập thù lù như cái cối xay lúa, không hấp dẫn hoặc kỳ thị trong việc làm, ở trường học…

Phải làm gì.

Trở lại với vấn đề ung thư do quá nhiều chất béo trong cơ thể.

Sau khi trình bầy kết quả nghiên cứu, 21 khoa học gia đưa ra 10 ý kiến để phòng tránh rủi ro ung thư vì tích tụ quá nhiều chất béo trong cơ thể:

1- Hãy cố gắng duy trì sức nặng cơ thể trung bình;

2- Hãy vận động cơ thể đều đặn mỗi ngày;

3- Giới hạn tiêu thụ thực phẩm có nhiều calori, tránh nước uống có đường, bánh ngọt bánh nướng, khoai tây chiên, bơ gơ, thịt lườn lợn muối bacon;

4- Ăn nhiều thực phẩm gốc thực vật;

5- Giới hạn thịt đỏ và tránh thịt chế biến như thịt nguội, bacon;

6- Giới hạn rượu;

7- Giới hạn tiêu thụ muối; tránh ngũ cốc mốc meo (có chất độc aflatoxins).

8- Cố gắng đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng qua thực phẩm tự nhiên

9- Phụ nữ trong thời kỳ sanh đẻ nên nuôi con bằng sữa mẹ vì cho con bú giảm vài hormon có liên hệ tới ung thư (báo cáo đầu tiên về ích lợi này) và giảm béo phì ở con;

10- Bệnh nhân thoát khỏi bệnh ung thư nên tuân theo các hướng dẫn về dinh dưỡng, sức nặng và vận động để phòng tránh ung thư mới cũng như bệnh mãn tính.

Mặc dù khuyến cáo này nhắm vào dân chúng tại Hoa Kỳ, nhưng các ý kiến về ăn uống và vận động có thể áp dụng cho mọi người tại mọi quốc gia. Lý do là tại các quốc gia phát triển cũng như đang phát triển, dịch mập phì đều trên đường gia tăng.

Giáo sư Martin Wiseman, Giàm Đốc dự án nghiên cứu góp ý: “Nếu mọi người làm theo các đề nghị của chúng tôi, họ có thể tin chắc rằng đã tuân theo những lời khuyên quý giá nhất có thể có, căn cứ vào tất cả các nghiên cứu khoa học đã được thực hiện cho tới thời điểm này”.

Chúng ta hãy thử thực hiện lời nhắc nhở của vị khoa học gia có tên Wiseman- “Người Khôn Ngoan” này, biết đâu chẳng phòng tránh được căn bệnh hiểm ác Ung thư.

Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức

Texas- Hoa Kỳ.

Nếu có người nào mở miệng mà bảo :

- Đờn bà con gái khổ ơi là khổ.

Gã sẽ phùng má trợn mắt cực lực phản đối cho tới cùng, bởi vì :

- Ai bảo đờn bà con gái là khổ, đờn bà con gái sướng lắm chứ. Chỉ cánh đờn ông con giai mới thực sự khổ mà thôi.

Trước hết, gã xin kể lể qua quít về nỗi sướng của phe đờn bà con gái.

Trong những năm gần đây, một số những ngày lễ của Tây phương đã được du nhập vào Việt Nam  và phần lớn những ngày lễ này chỉ làm lợi cho phe đờn bà con gái và tôn vinh hình ảnh của người phụ nữ. Còn cánh đờn ông con giai ấy hả ? Vào những ngày húy kỵ và hú…vía ấy, thì hãy cúi đầu xuống như…muông chim.

Thứ nhất là ngày  mười bốn tháng hai, tục gọi là ngày lễ tình yêu, ngày hội tình nhân, tiếng Ăng lê gọi đó là “St Valentine’s day”, ngày kính ông thánh Valentinô. Còn giới trẻ thì gọi một cách ngắn gọn là ngày Valentine.

Mở sách vở ra “ngâm kíu”, gã ghi nhận có tới ba ông thánh Valentinô được mừng kính vào ngày mười bốn tháng hai. Ông thánh Valentinô, linh mục tử đạo tại Rôma vào năm 270. Ông thánh Valentinô, giám mục Terni, tử đạo vào năm 273. Ông thánh Valentinô giám mục, vị tông đồ miền Tyrol, qua đời vào năm 74. Chẳng biết vị thánh nào đã phò trợ cho những người đang yêu, chỉ biết rằng trong ngày đáng nhớ này, những anh con giai nào trót có bồ, thì liền phải ba chân bốn cẳng chạy vội đi mua lấy ít nhất một bông hồng mà tặng cho người yêu bé bỏng.

Và nếu trong ví còn rủng rỉnh tí tiền còm thì cũng hãy nổi máu ga lăng, xin phép thầy bu đưa em đi bát phố, ăn cơm tối ở nhà hàng, xơi chè chổm hổm ở quán đầu ngõ, hay mần một tô…phở nhé, cả hai cùng húp sùm sụp. Ớt cay xè, chảy cả nước mũi và nước mắt. Tình phải biết !

Ngày thứ hai là ngày mồng tám tháng ba, được gọi là ngày quốc tế phụ nữ. Theo lịch sử, thì đó là ngày đờn bà con gái đấu tranh, hay nói một cách nôm na, thì đó là ngày phụ nữ vùng lên đòi quyền sống cũng như đòi quyền…sướng.

Trong ngày ảm đạm và u ám này, những anh chồng phải tỏ ra mềm nhũn trước bà xã của mình. Nào là phải đi chợ đi búa, rồi lại còn phải nấu với nướng, giặt với giũ, dọn với dẹp từ trong nhà cho ra đến tận ngoài ngõ… cho đúng với cốt cách :

- Làm trai, rửa bát quét nhà,

  Vợ gọi thì dạ, bẩm bà…em đây.

Sở dĩ  có cảnh tréo cẳng ngỗng như vậy vì trong ngày lịch sử này bà xã không phải chỉ là nội tướng trong gia đình, mà còn lên ngôi nữ hoàng thống trị, khiến ông chồng chỉ là…một con dân đáng thương.

Ngày thứ ba là Chúa nhật thứ hai trong tháng năm, tiếng Ăng lê gọi là “Mother’s day”, tiếng Phú lãng sa gọi là “Fête des mères”, ngày lễ của các bà mẹ, nhằm tôn vinh công đức của giới hiền mẫu.

Trong ngày êm ả này, con cái thường quây quần bên  người mẹ hiền,  chúc mừng và dâng quà để tỏ lòng hiếu kính đối với người đã vất vả nhọc nhằn trong việc sinh thành cũng như dưỡng dục nên mình.

Nhiều nơi vẫn giữ tục lệ này, đó là những người mà mẹ già còn sống, khi ra đường thường cài một bông hồng trắng trên áo, để ám chỉ rằng người ấy vẫn còn có được một diễm phúc tuyệt vời trên đời. Chẳng thế mà Thượng tọa Thích Nhất Hạnh đã viết một cuốn sách nhỏ trong mùa Vu lan báo hiếu. Cuốn sách mang tựa đề “Bông Hồng Cài Áo”.

Giữa lúc phe đờn bà con gái rôm rả và tưng bừng với những ngày lễ hội của mình : cười cười nói nói, ấy là chưa kể tới thái độ vênh vênh váo váo nữa là đàng khác, thì cánh đờn ông con giai cứ phải nín khe, chẳng giành lấy được một ngày để tôn vinh  giọt mồi hôi và nỗi khổ cực của những anh chồng, của những ông bố.

Nghe đâu thiên hạ cũng định chọn ngày mồng ba tháng tám để đối chọi lại với ngày mồng tám tháng ba, nhưng xem ra ý đồ đen tối này đã bị thất bại ngay từ trong trứng nước, vì chẳng ma dại nào nhớ tới cái ngày chết tiệt ấy.

Về phương diện xã hội phe đờn bà con gái vốn đã được bàn dân thiên hạ ưu đãi như vậy, còn ca thán nỗi chi. Riêng về phương diện cá nhân, bản tính của người phụ nữ cũng đã được Thượng đế cưng chiều và gã có thể nói được rằng :

- Họ sướng từ trong bụng sướng ra.

Để diễn tả cái sự sướng ấy, một tác giả nào đó đã đưa ra ba trường hợp điển hình, gã xin “copy” lại như sau :

Trước hết, vừa mới sinh ra, họ liền được xếp ngay vào “phái đẹp”, mà chẳng cần chờ ban giám khảo các cuộc thi hoa hậu cân đo, săm soi gì hết. Rõ sướng ! Họ khoái sắm đồ đẹp, thích đi mỹ viện, sửa đi, sửa lại : độn cái này vô, lấy cái kia ra cũng được cho qua, bởi vì họ là phái đẹp. Còn đờn ông con giai ấy hả ? Nếu làm như vậy thì thiên hạ  lập tức xì xào :

- Rõ là đồ bóng, đồ pêđê, đồ lại cái…

Tiếp đến, thử hỏi ở phòng khám béo phì có bao nhiều bà bụng to cỡ “thùng nước lèo’, và bao nhiêu cô hông bự cỡ “võ sĩ sumô”, kết mô đen : vòng tròn biết đi, thùng phi di động ? Ấy vậy mà nếu đờn ông con giai lỡ có bụng to đi chữa mập, thì liền bị các bà các cô nhòm nhòm, ngó ngó, rồi ghé vào tai nhau phê cho một câu :

- Bụng bia, uống bia cho đẫy vào rồi mới vậy.

Sau cùng, họ được phép quyến rũ ta, tức cánh đờn ông con giai, bằng các độc chiêu như ánh mắt, nụ cười, giọng nói, thôi thì lườm lườm nguýt nguýt, nhõng nhà nhõng nhẽo…khiến bọn mày râu vốn được gọi là phái mạnh, phái khỏe, bỗng trở nên yếu xìu : răm rắp làm theo ý muốn của họ, cho dù có phải vào nhà đá mà nằm bóc lịch. Thế mà dư luận lại còn lên tiếng chê bai ta là mất đạo đức, làm bại hoại gia phong, làm tan nát cửa nhà.

Ngoài ra, họ lại còn rất tinh khôn, đó là thích được người khác ôm, chứ nhất định không chịu bỏ tiền ra để mà “ôm” ai bao giờ cả !!!

Với những so sánh khập khiễng kể trên, gã bèn nghiệm ra rằng đờn bà con gái sướng ơi là sướng, còn đờn ông con giai khổ ơi là khổ. Thân phận phái mày râu vốn dĩ  rẻ như bèo, đã thế lại còn khó mà thực hiện được cho trọn vẹn vai trò của mình.

Càng nghĩ gã càng cảm thấy tủi cho cánh đờn ông con giai. Đành phải thở dài thườn thượt mà ngán với ngẩm :

- Lũ chúng ta đầu thai lầm thế kỷ.

Rồi giơ tay lên trời, lớn tiếng phân bua :

- Chúng ta sinh ra đời dưới một ngôi sao xấu.

Và cuối cùng, dứt khoát thề với đầu gối mình mà rằng :

- Kiếp sau xin chớ làm chồng,

  Làm cây thông đứng mà trông…đờn bà.

Bây giờ, gã xin bàn đến nỗi đoạn trường đầy cơ cực, đầy cay đắng của cánh đờn ông con giai, nhất là của những anh chồng trong cuộc đời  bất hạnh của họ.

Mỗi khi có dịp gặp gỡ, trong câu chuyện trao đổi, mấy cha dòng thường hay chê mấy cha triều như sau :

- Các cha cứ việc xây rồi cất.

Cũng giống như mấy ông cán bộ nhà nước :

- Có làm thời mới có ăn,

  Không dưng ai dễ mang phần đến cho.

Càng vẽ ra làm nhiều thì lại càng có ăn, bởi vì mỗi dự án được thực hiện, thì mấy ông cán bộ cũng bỏ vào túi riêng của mình chí ít là 30%.

Trong khi đó, mấy cha triều lại trách mấy cha dòng như sau :

- Các cha cứ việc khấn hứa cho lắm vào, rồi để tụi này phải giữ. Mặc dù bản thân các cha chẳng có gì cả, nhưng khi cần thì lại có tất tật. Chẳng hạn các cha không có xe riêng, nhưng nếu đi đâu, cần xe hai bánh thì có xe hai bánh, cần xe bốn bánh thì có xe bốn bánh. Hơn thế nữa, tiền xăng dầu khỏi phải lo vì đã có nhà dòng “bao cấp”, trang trải từ A đến Z. Sống như vậy, thì quả thực cũng “khó…mà nghèo”.

Trong khoảng thời gian gần đây, thiên hạ thường hay nói đến hai chữ “linh đạo” tức là con đường tu đức, con đường nên thánh. Có linh đạo dành cho đời tu, thì cũng có linh đạo dành cho đời thường. Có linh đạo dành cho các cha dòng thì cũng có linh đạo dành cho những ông bố. Có linh đạo dành cho các sư huynh, thì cũng có linh đạo dành cho những anh chồng. Có linh đạo các bà phước thì cũng có linh đạo dành cho các bà mẹ. Có linh đạo dành cho các ma xơ thì cũng có linh đạo dành cho các chị vợ. Thôi thì trăm hoa đua nở, đúng như người Việt Nam chúng ta đã diễn tả :

- Chữ tu kia cũng có dăm bảy đường :

  Thứ nhất thì tu tại gia,

  Thứ hai tu chợ, thứ ba tu…dòng.

Ngồi nghĩ vẩn nghĩ vơ, gã thử so sánh đời sống của các thầy dòng với đời sống của những anh chồng, gã bỗng nghiệm ra rằng đời sống của mấy anh chồng gian nan hơn gấp bội so với đời sống của các thầy dòng. Mặc dù chẳng phải khấn với hứa, thề với thốt về ba lời khuyên Phúc âm, thế mà những anh chồng sống giữa đời, bên vợ bên con, bên xã hội bên gia đình, đã phải tuân giữ một cách “nghiêm văn chỉnh” những lời khuyên quí giá ấy, bởi vì nếu buông lơi đi một tí, thì sẽ kéo theo những hậu quả trầm trọng, đến nỗi quỉ thần cũng không lường nổi.

Thứ nhất là lời khấn khó nghèo.

Nhìn vào thực tế, gã nhận thấy vấn đề “đầu tiên” bao giờ cũng vẫn là vấn đề “tiền đâu”. Nỗi ưu tư số một của nhiều người là gì nếu không phải là nỗi ưu tư về “cơm áo gạo tiền”. Tiêu chuẩn để đánh giá sự thành đạt của một người, ngày nay thiên hạ không còn dựa vào nhân đức hay kiến thức, mà dựa vào lương bổng người ấy nhận được. Càng kiếm được nhiều tiền, thì càng được coi là thành công.

Và tiền bạc đã chi phối mọi lãnh vực, từ bản thân đến gia đình, từ tình cảm cá nhân đến chức tước ngoài xã hội, đúng như bàn dân thiên hạ đã diễn tả :

- Tiền là tiên là Phật,

  Là sức bật của người già,

  Là cái đà của danh vọng,

  Là cái lọng để che thân,

  Là cán cân của công lý.

Như có lần gã đã nói tới chiếc vòng luẩn quẩn :

- Người ta lấy tiền để nhử đờn bà. Người ta lấy đờn bà để nhử đờn ông. Và người ta lấy đờn ông để…nhử ra tiền.

Đúng thế, tự bản chất Thượng đế đã phú bẩm cho anh con giai một thân thể “cốt xì tô”, một thân thể cường tráng. Vì thế, anh con giai có bổn phận phải dùng nó để lao động sản xuất, hầu đảm bảo một cuộc sống ấm no cho bản thân cũng như cho vợ con. Tắt một lời, cánh đờn ông có bổn phận, có nghĩa vụ phải kiếm ra…tiền!

Mặc dù không khấn khó nghèo, nhưng thực sự phần lớn các anh chồng đều phải giữ đức khó nghèo một cách triệt để, thậm chí còn phải giao nộp cho tới  đồng xu cuối cùng.

Nếu các thầy dòng không được phép giữ tiền riêng cũng như không được phép tự do hưởng dùng thoải mái những của cải vật chất, thì những anh chồng cũng rứa và còn hơn thế nữa.

Đúng vậy, suốt năm suốt tháng, anh chồng phải lao động cực nhọc, đổ mồ hôi sôi nước  mắt, mới kiếm được tí tiền còm. Thế nhưng với số tiền còm này, anh chồng đừng hòng tơ tưởng mà trích ra một phần nhỏ để làm quĩ riêng hay để nhậu nhẹt đàn đúm với bầu bạn bốn phương. Trái lại, phải mau mắn đem về nộp cả cho chị vợ, không thiếu một đồng, không hụt một xu.

Cái “đài” của chị vợ suốt ngày ca đi ca lại bản nhạc vật giá leo thang, gạo châu củi quế : tiền chợ tiền búa, tiền điện tiền nước, tiền mắm tiền muối, tiền thuốc tiền thang, tiền học tiền phí…thôi thì trăm thứ lỉnh kỉnh, khiến anh chồng chẳng còn dám “của chung ai khéo vẫy vùng thành riêng”, bằng cách ăn bớt, ăn xén…

Mà chị vợ thì lại rất giống kho bạc của nhà nước. Giao tiền thì hồ hởi, còn lấy tiền thì nhăn nhó. Nộp tiền dễ dàng, còn rút tiền thì nhiêu khê. Nghĩa là có đầu vào mà chẳng có đầu ra. Thậm chí ngay cả đến những nhu cầu chính đáng như tiền cà phê, tiền xăng dầu…anh chồng cũng phải gãi đầu gãi tai bẩm báo và xin xỏ với bà xã. Và thế là đi đoong tất cả, ta mất luôn chủ quyền trên cái ta đã chắt chiu…mần ra.

Thứ hai là lời khấn trong sạch và khiết tịnh.

Chuyện rằng : Có một cậu bé được vị ẩn sĩ  đưa lên núi từ thưở nhỏ. Ngày ngày tu hành học đạo, xa tránh cuộc sống trần gian. Cho đến ngày kia, cậu bé trở thành một thanh niên khỏe mạnh và cường tráng. Vị ẩn sĩ  mới quyết định đem cậu  ta xuống núi để thử thách.

Cuộc sống phàm tục có nhiều điều mới lạ khiến cậu ta hết sức ngạc nhiên và thích thú. Gặp bất cứ điều gì, cậu ta cũng ngắm nghía và hỏi han thầy mình.

Trên đường về, gặp mấy cô gái vừa cấy lúa vừa cất tiếng cười trong trẻo, cậu ta liền hỏi :

- Thưa thầy, cái gì thế ?

Vị ẩn sĩ ngước nhìn và thấy mấy chiếc nón các cô đang đội, liền ôn tồn trả lời :

- Ồ, đó chỉ là mấy chiếc nón mà thôi con ạ.

Về đến núi, tự nhiên cậu ta đâm ra ngẩn ngơ như người mất hồn. Thấy vậy, vị ẩn sĩ mới hỏi :

- Con đau bệnh hay sao ?

Cậu ta buồn bã trả lời :

- Chẳng biết tại sao con nhớ mấy chiếc nón ấy quá, con thương mấy chiếc nón ấy lắm.

Câu chuyện dí dỏm này muốn nói lên một sự thật, đó là nam và nữ, trai và gái thường lôi cuốn và hấp dẫn lẫn nhau. Đó là điều hết sức tự nhiên và bình thường, như tục ngữ  vốn diễn tả :

- Trai thấy gái lạ, như quạ thấy gà con.

Mặc dù không khấn trong sạch, nhưng phần lớn các anh chồng đều phải giữ đức trong sạch đến từng ly từng tí. Hai chữ “trong sạch” ở đây không được hiểu theo nghĩa hẹp, nói tới việc giữ phép vệ sinh nơi thân xác, chẳng hạn mỗi buổi sáng khi thức dậy phải lấy nước đánh răng và rửa mặt, mỗi ngày phải tắm rửa và kỳ cọ cho sạch sẽ, râu tóc phải cho tươm tất và áo quần phải cho gọn ghẽ :

- Đói cho sạch, rách cho thơm…

Cũng không được hiểu theo nghĩa rộng,  nói tới tình trạng tâm hồn không vướng mắc tội lỗi.

Trái lại, phải được hiểu theo một nghĩa đặc biệt. Với nghĩa đặc biệt này thì trong sạch là nhân đức giúp chúng ta xa tránh những vui thú thể xác bất chính, không được phép. Cao điểm của đức trong sạch chính là đức khiết tịnh, hoàn toàn xa tránh những vui thú xác thịt, kể cả những vui thú chính đáng và được phép, bằng việc tự nguyện khước từ hôn nhân. Cao điểm này được dành cho bậc tu trì.

Vì dây hôn phối đòi buộc phải chung thủy, vì hạnh phúc của bản thân và sự bền vững của gia đình, kể từ khi đưa nàng về…dinh, thì anh chồng lập tức phải chấm hết những mối liên hệ bất chính, chớ có mà lơ tơ mơ hay mèo chuột linh tinh thì có lúc phải…chết với bà.

Về khoản nào gã không biết, chứ về khoản này thì các chị vợ rất  ư là nhạy bén. Hở ra một tí, thì cũng đủ tiêu tùng. Ấy là chưa nói tới khi sự thật bé tẻo teo như con cóc, lại được các chị vợ phóng đại tô màu thành to như con bò.

Ngoài ra, các chị vợ còn được hỗ trợ bởi những “vệ tinh do thám”,  những quan sát viên quốc tế, như cô em, cô chị, bà thím, bà bác…Nhất cử nhất động đều được tường trình và báo cáo. Nên chớ có mà dại dột.

Một tác giả nào đó đã giãi bày tâm sự…buồn về việc làm chồng của mình bằng cách than ngắn thở dài như sau :

- Chiều chiều bìm bịp kêu chiều,

  Lấy vợ thì cũng lấy liều mà thôi.

  Ban ngày làm việc tả tơi,

  Ban đêm hầu vợ, phận tôi đêm trường.

  Nằm chung thì bảo…chật giường,

  Nằm riêng thì bảo…tơ vương con nào.

  Lãng mạn thì bảo…tào lao,

  Nghiêm trang lại bảo…người sao hững hờ.

  Khù khờ thì bảo…giai tơ,

  Khôn lanh thì bảo…hái mơ bao lần.

  Cả đời cứ mãi phân vân,

  Tơ lòng bà xã biết mần sao đây.

Tính ghen của chị vợ là như một thứ rào cản, khiến cho anh chồng bất nhóc nhách. Xem ti vi thì đừng có mở mồm khen ca sĩ này đẹp, ca sĩ kia tươi mát. Ra đường thì đừng có láo liên con mắt, nhìn bên nọ ngó bên kia, nhưng phải cúi xuống, bước đều thẳng tắp một mạch. Gã xin ghi lại nơi đây “lời vợ dặn” để phe ta cùng suy gẫm :

- Lái xe ra khỏi cổng nhà,

  Vợ kêu giật ngược, diết  da dặn rằng :

  Một đừng mơ mộng thơ trăng,

  Đụng xe thi sĩ gẫy răng u đầu.

  Hai đừng giữ ống nghe lâu,

  Gái tơ õng ẹo ghẹo đầu dây kia.

  Ba đừng ghé quán rượu bia,

  Bốc men tơ tưởng nọ kia khó lường.

  Bốn đừng mua báo dọc đường,

  Bìa in hoa hậu soi gương liếc cười.

  Năm đừng liến láo con ngươi,

  Đồng nghiệp váy ngắn ẹo người đi qua.

  Sáu đừng hoang phí thời gian,

  Ngồi lâu trộm nghía cô hàng cà phê.

  Bảy đừng thấy phở mà mê,

  Bột ngọt loét dạ lại chê cơm nhà.

  Tám đừng hò hát lang thang,

  Tiếp viên ca sĩ  giả ma hớp hồn.

  Chín đừng dạo bước hoàng hôn,

  Công viên hóa lá cô hồn rủ rê.

  Mười đừng ghé rạp xi nê,

  Ti vi nhà sẵn, lẹ về coi phim.

  Rõ chưa, vợ hét đứng tim,

  Đừng hòng tưởng bở như chim sổ lồng.

  Nhắc đi nhắc lại cho thông,

  Nếu không…tui quyết nhốt ông ở nhà.

Thứ ba là lời khấn vâng lời.

Người ta hỏi một em nhỏ :

- Cháu muốn gì bây giờ ?

Em nhỏ trả lời ngay :

- Cháu muốn làm người lớn ?

Người ta hỏi tiếp :

- Tại sao cháu lại muốn làm người lớn ?

Em nhỏ đơn sơ nói :

- Cháu muốn làm người lớn để được thoải mái nằm ngủ nướng mà không bị gọi dậy đi lễ, để được vô tư chửi tục mà không bị la mắng, như…bố cháu ấy!

Câu trả lời của em nhỏ, tuy ngây ngô, nhưng cũng phản ảnh được phần nào ước vọng của con người, đó là muốn có tí chức, tí quyền để được ra lệnh và không phải vâng lời.

Phải chăng đây cũng chính là một cơn cám dỗ mà con người thường gặp phải ở mọi nơi và trong mọi lúc. Ngày xưa nơi vườn địa đàng, ông bà nguyên tổ đã bị cám đỗ muốn được trở nên ngang hàng với Thiên Chúa, nên đã không vâng lời Ngài, giơ tay hái trái cấm mà ăn, để rồi phải cúi đầu lãnh nhận án phạt của đau khổ và chết chóc.

Khi khấn giữ đức vâng lời, thầy dòng tự nguyện từ bỏ ý riêng để chu toàn ý Chúa. Ý Chúa ấy một phần nào đó được biểu lộ qua những lệnh truyền của bề trên.

Cũng thế, bước vào đời sống hôn nhân  anh chồng tuy không khấn vâng lời, nhưng đã thực sự giữ đức vâng lời một cách tối mặt ở mọi nơi,  trong mọi lúc và qua bất kỳ công việc gì, nhớn cũng như nhỏ, to cũng như bé. Gã có thể suy diễn về đức vâng lời của anh chồng như sau :

- Ta từ bỏ ý riêng, để chu toàn ý trời. Ý trời ấy một phần nào được biểu lộ qua những lệnh truyền của vợ ta.

Đây không phải là một điều chi mới lạ do gã bịa ra, nhưng là một sự thật ngàn đời, đã được cha ông chúng ta tôi luyện bằng những kinh nghiệm xương máu, khi phát biểu :

- Nhất vợ nhì trời.

- Vợ muốn là trời muốn.

- Lệnh vua thua lệnh bà.

- Lệnh ông không bằng cồng bà.

Nếu ngày xưa : trai thời trung hiếu làm đầu, thì hôm nay anh chồng cũng phải trung với vợ và hiếu với bố mẹ. Nếu ngày xưa : quân xử thần tử, thần bất tử bất trung, có nghĩa là vua xử bày tôi phải chết, mà nếu bày tôi không chết, thì đó là bầy tôi bất trung. Còn hôm nay, dù chị vợ  có bảo anh chồng phải chết, thì anh chồng cũng rất hoan hỉ vâng lời chị vợ mà ngạo nghễ đi vào chỗ…tiêu tán đường !

Chẳng thế mà không thiếu gì những vị tai to mặt lớn, vì chiều theo ý vợ cũng như vì vâng lời vợ, mà mở rộng vòng tay đón nhận quà cáp, sẵn sàng tham nhũng, vô tư xơi hối hộ, để rồi cuối cùng thân bại danh liệt, nằm vắt tay lên trán mà ngẫm nghĩ chuyện đời ở trong chốn lao tù.

Như thế mới biết đức vâng lời của những anh chồng quả là cao vòi vọi :

- Lời nàng dạy phải lắng nghe,

  Mai sau khôn lớn mà khoe mọi người.

- Vợ mình, mình sợ mới khôn,

  Vợ người mà sợ có hôm què giò.

  Vợ ta, ta sợ chẳng lo,

  Vợ người mà sợ, đồ bò đồ trâu.

Thật tội nghiệp cho những ông chồng, không tu ở nhà dòng nhưng lúc nào cũng tu ở nhà mình. Không thề không hứa, nhưng lúc nào cũng phải tuân phải giũ ba lời   khấn  : khó nghèo, trong sạch và vâng lời. Quả là những vị thánh giữa đời thường.

Riêng gã, gã rất tâm phục khẩu phục cuộc sống đầy cam go thử thách của họ, nên xin được tôn phong họ lên làm “Đức ông…chồng”.

Gã Siêu    gasieu@gmail.com