Trần Mỹ Duyệt
Những quan tâm
mà cha mẹ phải để ý đến trẻ em là tình trạng béo phì, tiểu đường, cận thị, lười
học, tâm lý bất ổn, và gần đây là thói quen dùng điện thoại (cell phone,
iphone, smarthphone). Trong khi nhiều cha mẹ không biết hoặc thả lỏng việc dùng
điện thoại, vào năm 2019 CellCell đã thực hiện cuộc khảo cứu 1135 phụ huynh tại
Mỹ có con từ 4 và 14 tuổi. Kết quả cho thấy: 4 trong 10 phụ huynh để con dùng
điện thoại vì không muốn chúng “làm phiền hoặc để chúng im lặng”. Điều này có
nghĩa 40% phụ huynh thừa nhận cho phép con cái dùng điện thoại để đổi lấy sự
yên thân. 57% trẻ con dùng điện thoại để chơi game.
Xã hội năm 2019
và hiện nay đã có rất nhiều thay đổi về lối sống, những phát minh khoa học, và
ảnh hưởng của xã hội, do đó, vấn đề trẻ em dùng điện thoại ngày càng trở thành
vấn đề liên quan đến nhiều khía cạnh như giáo dục, đạo đức xã hội, ảnh hưởng
tâm lý và sức khỏe thể lý. Những khảo cứu gần đây cho biết nửa số trẻ em ở tuổi
11, và hầu hết trẻ vị thành niên đều có điện thoại riêng.
Tại Hoa Kỳ,
khoảng 53% trẻ em có điện thoại riêng ở tuổi 11, và 88-95% ở tuổi vị thành
niên. Do việc cha mẹ hoặc phụ huynh dễ dãi, chiều con nên các em có thể đòi hỏi
để có điện thoại một cách dễ dàng. Nhiều em mới lên 8 tuổi đã được cha mẹ mua
cho điện thoại.
Trẻ em và trẻ
vị thành niên dùng điện thoại của chúng mọi nơi, mọi lúc. Trung bình các em xem
hoặc lướt điện thoại trên 100 lần mỗi ngày. Chúng còn dùng điện thoại ngay cả
trong giờ học. Dưới 13 tuổi, trẻ em dùng điện thoại để xem, đọc những thông tin
xã hội, xem bài vở, và cả những hình ảnh gợi cảm, khiêu dâm của người lớn. Hậu
quả mang lại nhiều nguy hiểm tiềm ẩn. Ở tuổi này các em dùng điện thoại thường
gặp những vấn đề liên quan đến tâm lý, thí dụ, thiếu tự tin, có tư tưởng tự tử,
những dấu hiệu trầm cảm và lo lắng, cách riêng đối với các trẻ em nữ. Một trong
những báo cáo đặc biệt là trẻ em dễ dàng trở thành nạn nhân của bạo hành trên
mạng (cyberbullying).
Nguy hiểm
khi trẻ em dùng điện thoại
Sau đây là 10
ảnh hưởng tiêu cực và nguy hiểm đối với các trẻ em khi dùng điện thoại quá mức
hoặc không có sự kiểm soát của cha mẹ:
1.Hại mắt và
tăng nguy cơ những vấn đề về thị lực: Nguy cơ ảnh hưởng đến mắt và thị lực gồm nhức đầu, mờ mắt,
khô mắt, và mỏi mắt.
2.Giấc ngủ
kém và nguy cơ mất ngủ: Mất giấc ngủ, thường hay thức giấc, và giấc ngủ không đầy.
3.Chậm phát
triển về trí khôn và khả năng ngôn ngữ: Giảm thiểu khả năng đối diện mặt đối
mặt, giới hạn khả năng ngôn ngữ và giao tiếp với cha mẹ, anh chị em, và những
người chung quanh. Khả năng ngữ vựng, những chữ mới và đối thoại bị giảm.
4.Nghiện
điện thoại sẽ làm giảm sự chú ý: Khi nghiền và lệ thuộc vào điện thoại, khả năng chú ý bị
giảm thiểu, mất hứng thú với những sinh hoạt xã hội và thể thao. Dễ dẫn đến
việc nghiện chơi games.
5.Nguy cơ
béo phì và những vấn đề về sức khỏe: Béo phì hoặc yếu khả năng miễn nhiễm trong cơ thể. Các em
càng chăm chú vào điện thoại càng không thích những sinh hoạt ngoài trời. Bệnh
tiểu đường và tim có nguy cơ xảy ra.
6.Ảnh hưởng
sức khỏe tâm thần: Dùng điện thọai nhiều có liên quan đến những vấn đề thuộc
sức khỏe tâm thần như xáo trộn tình cảm, trầm cảm hoặc lo lắng, cáu giận, bẳn
gắt, nóng nảy.
7.Xem những
nội dung thiếu lành mạnh và dễ bị bạo hành: Dễ bị dụ dỗ vào những con đường tội
phạm xã hội, bị lạm dụng và bạo hành trên mạng. Không có khả năng nhận định
những tin tức trung thực và lành mạnh.
8.Xa tránh
xã hội và giảm thiểu khả năng giao tiếp: Mất khả năng giao tiếp, khả năng đối
thoại, và tạo những mối tương quan lành mạnh. Dễ bị bạn bè xa tránh, sống mặc
cảm. Mất đi bầu khí vui vẻ, lành mạnh của gia đình và người thân.
9.Học hành
kém và khả năng học hỏi bị hạn chế: Hậu quả rõ ràng của việc nghiền điện thoại dẫn đến mất khả
năng chú ý và tập trung, trí nhớ kém dẫn đến việc học hành gặp khó khăn. Mất
khả năng suy nghĩ, phân tích, và những thói quen học hỏi.
10.Nguy cơ
bị ảnh hưởng chất phóng xạ: Nhiều khảo cứu cho rằng phóng xạ phát ra từ màn hình có
thể làm teo xương sọ, có nguy cơ ảnh hưởng đến khả năng của óc. Các nhà chuyên
môn khuyên không nên để sát điện thoại vào tai khi nghe. [1]
Những ý kiến
chuyên môn
Đối với các nhà
chuyên môn, việc trẻ em cắm mắt, chúi mũi vào chiếc cellphone, iphone, ipad,
smartphone là điều không mấy ngạc nhiên. Douglas Gentile, giáo sư tâm lý tại
đại học Iowa, người đã nghiên cứu những ảnh hưởng về việc dùng truyền thông đối
với trẻ em nhận xét:
“Không có gì
ngạc nhiên khi chúng ta nhìn chung quanh mình, và có thể thấy. Tôi có thể thấy
ở phi trường, ở nhà hàng, và tôi có thể thấy ngay ở trong nhà mình, ở đó những
đứa trẻ dán mắt vào không phải là màn hình TV, mà màn hình trên chiếc điện
thoại của chúng”.
Với chiếc điện
thoại, ngoài chuyện chơi games, chat, twitter…trẻ con còn có thể:
- Truy cập được
những websites. Đây là cửa ngõ để đi vào chỗ tốt cũng như chỗ xấu.
- Truy cập các
ứng dụng như Facebook, youtube…nói chung là “mạng xã hội” (social media). Đây
cũng là những cửa ngõ khác rất thông dụng dẫn trẻ em vào một thế giới ảo trong
giao tiếp.
Trong thực tế,
trẻ em thường không có khả năng nhớ, và hiểu những gì xuất hiện trên màn hình
cho đến khi chúng được 15 tới 18 tháng tuổi, theo Dr. Jenny Radesky, giáo sự
trợ giảng về phát triển thái độ của trẻ em tại Đại Học Michigan CS. Mott Bệnh
Viện Nhi Khoa, và cũng là tác giả chính của American Academy of Pediatrics’ đã
gợi ý: “Tôi thường xuyên khuyên các gia đình đừng cho trẻ em hoàn toàn quyền sử
dụng phone, iphone, ipad – ngược lại, chúng phải xin phép dùng. Không cất giữ
hoặc charge chúng trong phòng con mình, và phải ra luật khi nào hoặc lúc nào
chúng được xử dụng những thứ ấy.”
Một nhà chuyên
môn khác, Amy Williams, trong bài phân tích “How Do Smartphones Affect
Childhood Psychology?” cũng cho rằng càng lớn lên, trẻ em thường cảm thấy nhu
cầu dùng kỹ thuật cốt để đạt tới đỉnh cao trong những tiến bộ. Nhưng kỹ thuật
và những thời gian với màn hình đã cung ứng một đường dây điện tử mới trong óc
của chúng. Có thể nói, càng tăng nhiều giờ trên màn hình, càng kém về phương
pháp học tập truyền thống như đọc, viết, và tập trung.
Điện thoại và
Internet cũng ảnh hưởng khả năng giao tiếp và sự phát triển tình cảm. Nếu một
đứa trẻ lệ thuộc vào những phương tiện điện tử để giao tiếp, chúng có nguy cơ
yếu kém về khả năng giao tiếp và tình cảm ngoài xã hội.
Trí óc của một
người chỉ phát triển khi có thể dễ dàng khuôn đúc, mô phỏng những nối kết và
bắt chước những gì đang xảy ra chung quanh. Tuy nhiên, cũng có một số nhà
chuyên môn và giáo dục lại có những nhận xét trái ngược khi cho rằng dùng điện
thoại thông minh và các dụng cụ điện tử có thể giúp gia tăng những nhận thức
học hỏi, nói năng giao tiếp, và bạn bè cùng sở thích. [2]
Gợi ý cho
phụ huynh
Nuôi dạy con
cái ở thế kỷ 21 đồng nghĩa là phải biết hướng dẫn chúng làm quen với những tiến
bộ của khoa học, với truyền thông, và với những kinh nghiệm của nền văn minh
hiện đại. Vai trò phụ huynh, cha mẹ thời nay không giống như những thế hệ của
cha ông đơn giản chỉ là sinh con, nuôi con, hướng dẫn con về luân lý, đạo đức
theo truyền thống, và gửi con tới trường.
Sau đây cũng là
một số lời khuyên dành cho phụ huynh để hướng dẫn con cái trong việc sử dụng
điện thoại theo khảo cứu của Amy Williams:
• Trẻ em dưới 2
tuổi không nên cho phép dùng những màn hình hoặc những trò chơi điện tử.
• Phụ huynh nên
chơi hoặc sử dụng cùng với con mình.
• Không để điện
thoại ảnh hưởng đến những cơ hội trẻ em chơi hoặc có thêm bè bạn ngoài xã hội.
• Giới hạn việc
sử dụng từ 1 đến tối đa 2 giờ mỗi ngày. Thời gian này bao gồm điện thoại, TV,
computers…
• Khuyến khích
những bữa ăn gia đình và chia sẻ chung.
• Tìm kiếm
những chương trình trong đó giúp nhận thức, khả năng toán học, ngôn ngữ, văn
chương và kiến thức khoa học cho con.
• Không cho
phép trẻ em giữ điện thoại trong phòng ngủ riêng.
Khảo cứu cho
thấy ở năm 2025 gần 98% người Hoa Kỳ dùng điện thoại và khoảng 91% có điện
thoại thông minh. Trung bình họ mất sáu, bẩy giờ mỗi ngày trên điện thoại, và
rà soát hoặc vào thăm các thiết bị điện tử trên 200 lần mỗi ngày. Theo tường
trình của viện Gallup năm 2022, có đến 72% người Hoa Kỳ đi ngủ với chiếc điện
thoại bên mình. Điều này có nghĩa là phụ huynh, người lớn tuổi cũng cần phải
kiểm soát việc sử dụng iphone, ipad, smartphone, cellphone và computer của
mình. Bởi vì con cái sẽ học từ cha mẹ, và gia đình là một học đường tốt nhất,
sớm nhất nơi con cái học để sống, và để phát triển.
___________
Tài liệu:
1. 10
Harmful Effects of Mobile Phones on Children’s Health.
https://arca.co.in/blogs/harmful-effects-mobile-phones-children/#:~:text=Mobile%20phone%20addiction%20in%20kids%20results%20in,disrupted%20sleep%2C%20decreased%20physical%20activity%2C%20eye%20strain%2C
2. How
Do Smartphones Affect Childhood Psychology? Amy Williams, Last updated:
8 Oct 2018, Psychcentral.com)
