Trần Mỹ Duyệt
Ngày 15 tháng Chín là ngày Giáo Hội mừng kính Lễ Mẹ
Sầu Bi hay còn được gọi là Lễ Mẹ Đau Thương. Thánh lễ được cử hành trên
toàn Giáo Hội Công Giáo hoàn vũ, suy tôn bẩy niềm đau mà Đức Trinh Nữ Maria đã
phải chịu trong đời sống. Thánh Kinh kể lại biến cố Thánh Giuse và Đức
Maria dâng Chúa Giêsu trong Đền Thánh, với lời tiên tri mà Simêon đã nói với
Đức Mẹ:
“Ông Simêon chúc phúc cho hai ông bà, và nói với bà Maria,
mẹ của Hài Nhi: “Thiên Chúa đã đặt cháu bé này làm duyên cớ cho nhiều người
Ít-ra-en ngã xuống hay đứng lên. Cháu còn là dấu hiệu cho người đời chống báng;
và như vậy, những ý nghĩ từ thâm tâm nhiều người sẽ lộ ra. Còn chính bà, một
lưỡi gươm sẽ đâm thâu tâm hồn bà.” (Luca 2:34-35)
Trích đoạn Tin Mừng của Thánh Luca trên đã báo trước về
những lưỡi gươm tinh thần sẽ đâm thấu trái tim của Đức
Maria:
-Lời tiên tri của Simêon: Khi
Simêon nói với Đức Mẹ đang lúc dâng Chúa Giêsu trong Đền Thờ.
-Trốn chạy qua Ai Cập: Khi Đức Mẹ và Thánh
Giuse đem trẻ Giêsu trốn chạy qua Ai Cập để tránh khỏi vua Herod ra lệnh lùng
giết.
-Lạc mất Chúa Giêsu trong Đền Thờ: Khi Đức Mẹ
và Thánh Giuse bị lạc mất Chúa Giêsu ba ngày trong Đền Thánh
Giêrusalem.
-Gặp Chúa Giêsu trên đường lên núi Sọ: Khi Đức
Mẹ gặp Con vất vả, mệt nhọc, và đau đớn vì roi đòn đang vác cây thập giá lên
núi Sọ.
-Đứng dưới chân thập giá Đức Giêsu: Khi Đức Mẹ
can đảm đứng dưới chân thập giá chứng kiến Con mình bị treo trên đó.
-Tháo xác Chúa Giêsu xuống khỏi thập giá: Khi
Đức Mẹ ôm xác Con sau khi được đem xuống khỏi thập giá.
-Táng xác Chúa Giêsu trong mồ đá: Khi Đức Mẹ
chứng kiến xác Con được mai táng trong mồ.
Những nỗi đau của Đức Maria đã trải qua như nhắn nhủ Kitô
hữu chúng ta rằng Mẹ không chỉ là Mẹ của Chúa Giêsu, nhưng cũng là Mẹ của tất
cả những ai đã tin theo, kể cả mỗi người chúng ta. Trên thập giá, Chúa Giêsu đã
ban Mẹ của Ngài cho chúng ta: “Hỡi bà, đây là con bà.” (Gioan 19:26) Mẹ bước đi
với chúng ta trên con đường thập giá của mỗi người, và hiểu được những nỗi vất
vả, thống khổ và thử thách của chúng ta. Khi chúng ta cầu xin cùng Mẹ và Người
sẽ cầu bầu cho chúng ta, và dâng những ước vọng, lời cầu của chúng ta lên trước
tôn nhan Thiên Chúa.
Lễ Mẹ Sầu Bi có nguồn gốc từ thế kỷ 11 và 12 do lòng sùng
kính những sự đau thương của Đức Maria tại miền Địa Trung Hải, cùng với sự phổ
biến và cổ võ của các tu sỹ Dòng Tôi Tá Đức Maria (Latin: Ordo Servorum
Beatae Mariae Virginis; abbreviation: OSM). Đây là một trong 5 dòng chiêm niệm
thuộc Giáo Hội Công Giáo Roma, với mục đích của Dòng là tận hiến cho Mẹ Thiên
Chúa, cách riêng tôn sùng Bảy Niềm Đau của Đức Mẹ.
Phụng vụ lễ Mẹ Sầu Bi được thiết lập tại Cologne thuộc thế
kỷ 15, rồi sau đó được đem vào Sách Lễ Roma năm 1482 và phổ biến trong Giáo Hội
Latin Hoàn Vũ vào thế kỷ 18 và 19. Lễ này được xác định vào năm 1913.
Lòng sùng kính Mẹ Sầu Bi được Thánh Ansenmô và các thầy
dòng Bênêđíctô đón nhận từ việc sùng kính của các tín hữu miền Địa Trung Hải.
Năm 1233 tại Florence có 7 vị đã thành lập một cộng đoàn tu hành, và sau này
được biết là Dòng Tôi Tá Đức Maria. Từ đó lòng sùng kính sự Đau Thương của Đức
Mẹ được phổ biến và trở thành căn bản cho việc thiết lập Lễ Mẹ Sầu Bi sau
này. Năm 1423, Dòng được phép cử hành thánh lễ kính Bẩy Sự Đau Đớn
của Đức Maria.
Năm 1482 lễ chính thức được đưa vào Sách Lễ Roma với tên
gọi “Đức Mẹ Sầu Bi” (Our Lady of Compassion”, kính nhớ tình yêu lớn lao của Đức
Maria trong cuộc thương khó với Con của Mẹ.
Năm 1714 Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XIII đã rời thánh lễ vào
ngày Thứ Sáu trước Chúa Nhật Lễ Lá.
Năm 1814 Đức Giáo Hoàng Piô VII truyền cử hành trong toàn
Giáo Hội Latin.
Năm 1913 Thánh Giáo Hoàng Piô X đã chỉ định mừng lễ vào
ngày 15 tháng Chín hàng năm.
Ngoài Giáo Hội Công Giáo, những Hội Dòng Thánh Giá (the
Congregation of Holy Cross) cũng mừng kính lễ này.
Giáo Hội Chính Thống Antiochia theo nghi thức Vicariate Tây
Phương cũng mừng lễ này vào ngày 15 tháng Chín.
Lễ kính Mẹ Sầu Bi được cử hành sau lễ
Suy Tôn Thánh Giá có liên quan đến trực tiếp đến những đau thương của Đức Mẹ
với công việc cứu chuộc của Chúa trên thập giá. Danh hiệu này liên quan đến việc Đức Mẹ kiên cường đứng
dưới chân thập giá đón nhận thánh ý Thiên Chúa về sự hy sinh của Con mình để
cứu chuộc nhân loại. Nó còn như một dấu hiệu nhắn nhở lòng thương yêu của Đức
Mẹ dành cho người Con đau khổ của mình, cũng như vai trò của Mẹ trong chương
trình cứu chuộc.
Đức Maria đau khổ dưới chân thập giá như một mẫu gương
thống hối và nhận thức rõ ràng về sự nặng nề của tội lỗi. Bài học từ những đau thương của Đức Mẹ
dạy chúng ta rằng, giống như Người, chúng ta có thể dâng con cái chúng ta cho
tình yêu Thiên Chúa Quan Phòng mọi ngày thay vì kiểm soát những chọn lựa của
chúng cũng như lo lắng về chúng. Nguồn gốc nhưng lo lắng, ngờ vực này của cha
mẹ là sự sợ hãi. Đức Maria đã không lo lắng gì về Chúa Giêsu, hoặc sợ rằng mình
sẽ phải đau khổ.
Ngoài ra, mỗi khi đối diện với những hy sinh, đau thương,
hoặc thử thách như bệnh tật, mất mát người thân yêu, và những thách đố khác
trong cuộc sống, chúng ta hay noi gương Đức Maria trung thành, giữ vững niềm
tin vào Thiên Chúa. Cũng như Đức Mẹ, chúng ta được mời gọi tín thác và tin
tưởng và chương trình của Thiên Chúa dành cho từng người chúng ta.
Ca Tiếp Liên: Stabat Mater
1) Mẹ sầu bi tầm tã giọt châu, đang đứng bên cây Thập giá,
nơi Con Người đã bị treo lên.
2) Một lưỡi gươm nhọn đã đâm qua tâm hồn Bà đang rên siết,
đang sầu khổ và đau đớn.
3) Ôi đau buồn sầu khổ biết bao cho bà Mẹ đáng suy tôn của
một Người Con duy nhất!
4) Bà Mẹ hiền nhìn xem nỗi khổ hình của Người Con chí
thánh, mà đau lòng thổn thức tâm can.
5) Ai là người không tuôn châu lệ khi nhìn thấy Mẹ Chúa
Kitô trong cảnh cực hình như thế?
6) Ai có thể không buồn bã nhìn xem Mẹ Chúa Kitô đang đau
khổ cùng với Con Người?
7) Mẹ nhìn thấy Chúa Giêsu vì tội dân mình mà khổ cực, và
bị vùi giập dưới làn roi.
8) Mẹ nhìn Con mình dịu hiền như thế bị thống khổ lúc lâm
chung, khi Người trút hơi thở cuối cùng.
9) Ôi lạy Mẹ là niềm yêu mến, xin cho con cảm thấy mãnh lực
của đau thương, để cho con được khóc than cùng Mẹ.
10) Xin cho lòng con cháy lửa mến yêu, mến yêu Ðức Kitô là
Thiên Chúa, để cho con có thể làm đẹp ý Người.
11) Ôi Thánh Mẫu, xin Mẹ làm ơn đóng vào lòng con cho thực
mạnh những vết thương của Ðấng bị treo thập giá.
12) Xin Mẹ cho con được chia phần thống khổ của Con Mẹ đã
thương vong, đã khứng chịu cực hình vì con như thế.
13) Xin cho con được cùng Mẹ thảo hiếu khóc than, cùng Ðấng
bị đóng đinh tỏ niềm thông cảm, bao lâu con còn sinh sống ở đời.
14) Con ước ao được cùng với Mẹ đứng bên cây Thập giá, và
hợp nhất cùng Mẹ trong tiếng khóc than.
15) Ôi Ðức Trinh Nữ thời danh trong hàng trinh nữ, xin đừng
tỏ ra cay đắng với con, xin cho con được cùng Mẹ chan hoà dòng lệ.
16) Xin cho con được mang sự chết của Ðức Kitô, được cùng
Người thông phần đau khổ, và tôn thờ những thương tích của Người.
17) Xin cho con được mang thương tích của Người, cho con
được say sưa cây thập giá và máu đào Con Mẹ đã đổ ra.
18) Ôi, Ðức Trinh Nữ, xin đừng để cho con bị lửa hồng thiêu
đốt, nhưng được Mẹ chở che trong ngày thẩm phán!
19) Lạy Chúa Kitô, khi phải lìa bỏ cõi đời này, nhờ Ðức Mẹ,
xin Chúa cho con được tới lãnh ngành dương liễu khải hoàn.
20) Khi mà xác thịt con sẽ chết, xin cho linh hồn con được
Chúa tặng ban vinh quang của cõi thiên đường.*
________
* https://www.tonggiaophanhanoi.org/ngay-15-9-le-duc-me-sau-bi/
