(Kịch thơ lịch sử, chất giọng Nam Bộ) 

Dẫn nhập:

 Người dẫn chương trình tóm tắt tiểu sử 2 thánh nhân tử đạo:

 Linh mục Phêrô Đòan Công Qúy và ông câu (trùm) Emmanuel Lê văn Phụng, ngày 31-7-1859 chịu chết vì đạo tại pháp trường Chà Và, Châu Đốc – An Giang. 50 năm sau, ngày 02-5-1909 Đức Thánh Cha Piô X suy tôn lên Chân Phước (Á Thánh), và ngày 19-06-1988 Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II tôn phong 2 ngài lên bậc Hiển Thánh.

Nhân vật:   

 - LM Đòan Công Qúy (33 tuổi)

- Ông trùm Lê Văn Phụng (63 tuổi, để râu, quắc thước)

- Mẹ cha Qúy (trên 70 tuổi, giọng Bắc)

- Cháu gái ngọai (14 tuổi)

- Quan Án

- Lính triều đình

- Con trai ông Phụng (trung niên, nông dân)

- Con gái ông Phụng (thiếu nữ)

Nhạc nền: 

Dùng các bài thánh ca về tử đạo.

Âm thanh:

Trống cái, chiêng, mõ tre v.v…

Màn 1:

Cảnh nhà riêng mẹ cha Qúy, tại Họ Búng, Thủ Dầu Một, Bình Dương)

Cháu ngọai:

Ngoại! Ngọai ơi!

Mẹ cha Qúy (tay cầm tràng hạt):

Gì thế cháu!

Xem kìa cháu sắc chàm mặt tái,

Có chuyện gì chậm rãi nói bà nghe.

Đêm đã khuya sao chẳng chịu ngủ nghê,

Khép cửa lại xong vào đây với ngọai!

Cháu ngọai:

Ngoại! Ngọai ơi!

Có một người lạ hớt hơ hớt hải,

Hỏi thăm nhà cậu út Qúy đưa thư.

Rồi ông ta gấp rút cáo từ,

Chắc là có chuyện chi quan trọng.

Mẹ cha Qúy:

Cháu ra khóa trước sau các cổng,

Rồi vào đây tối ngủ với bà.

Bỗng tự dưng bà tim đập- mắt hoa,

Chắc điềm báo dữ nhiều lành ít!…

(Đặt lá thư ấp lên ngực thổn thức)

Con của mẹ ơi, con mẹ ơi!

Nửa năm linh mục đã vèo trôi,

Phương trời xa ấy con có biết?

Lòng mẹ bồi hồi mãi không nguôi!

(đeo tràng hạt vào cổ, lấy cặp kính lão, mở phong thư ra chăm chú , hậu trường vọng tiếng đọc thư của cha Qúy)

Ký vụ thân mẫu đôi chữ trưởng tri!

Kể từ ngày con vâng lệnh ra đi,

Lòng lã chã lệ rơi tuồng lụy.

Ngỡ tới giờ hành công biện sự,

Một hai tháng về viếng từ thân.

Ai ngờ rầy sớm tách lìa phân,

Trời cùng nước không hề vầy hiệp.

Hễ đã làm tôi đua giữ lời răn dậy,

Cho nên con vâng lệnh chỉ sai.

Đàng xa xôi cách trở lại chi nài,

Miễn đặng tiếng vâng lời chịu lụy!

Khi con tới An Giang tạm nghỉ,

Gặp chân trời mở hội khoa thi,

Nên con phải liều công ứng cử.

 Ấy là Thiên Chúa chi sổ nhiên,

Nhơn tất tùng chi nhi dĩ hỉ.

Dầu trăng trói gông cùm tù rạc,

Chén ngục hình xiềng tỏa chi nề .

(buông thư, ôm lấy ngực, thở dồn dập)

Giê su lạy Chúa tôi, Qúy con ơi!

Cháu ngọai! Cháu đọc tiếp cho bà nghe hết.

Cháu ngọai (nhặt thư lên đọc tiếp):

Dầu trăng trói gông cùm tù rạc!

Chén ngục hình xiềng tỏa chi nề.

Miễn vui lòng cam chịu một bề,

Cho trọn đạo trung thần hiếu tử.

Chí con dốc đền công ơn Chúa,

Dạ con làm báo nghĩa mẹ cha.

Xin mẫu tử chớ chút phiền hà!

Một cam chịu cho danh Cha cả sáng…

Nay thơ!

(tiếng cha Qúy âm vọng)

Thân tử Bá Đa Lộc Đòan Công Qúy.

Linh mục bản quốc.

(bà ngã vật ra đất, cháu ngọai qùy xuống ôm bà, hét lên thất thanh)

Cứu! Cứu! Má ơi,anh hai ơi!

(Màn hạ, nhạc trổi thêm 1 đọan)

Màn 2:

Cảnh 1: (Đường ra pháp trường)

Lính :

Bớ tổng xã làng!

Nghe rao đặng tỏ.

Hôm nay xử tử,

Đạo trưởng Gia tô,

Cùng một đạo đồ,

Khinh thường phép nước.

Luật hình tử quyết,

Pháp trường Chà Và.

Lê thứ gần xa ,

Mau ra chứng kiến.

Bớ nghe!

Bớ nghe!

(Lặp lại 1 lần)

Cảnh 2: (Pháp trường Chà Và, Châu Đốc)

Cha Qúy (đi thong thả ngâm):

Ba mươi ba tuổi ở trên đời,

Hạnh phúc thân này giống Chúa tôi.

Chão thừng  trói cổ đưa đưa dẫn,

Xích sắt xiềng chân kéo kéo lôi.

Nuốt lòng cam chịu không mở miệng,

Giữ dạ trung thành chẳng hé môi.

Vì danh Chúa cả vui mừng nhận,

Thiên quốc quê nhà sắp tới nơi.

(hai tay chắp lại tiếp tục lần chuỗi)

Ông trùm Phụng :

Thưa bà con cô bác!

Vì đạo thật Gia tô,

Nhân danh Chúa tôi thờ.

Xin phó trao hồn xác.

Phụng này lòng quyết thác!

 Con trai:

Cha ơi! Cha!

Lòng con trẻ xót xa đau đớn,

Dạ trưởng nhi tan nát rụng rời.

Kẻ thù nào hãm hại cha tôi,

Ra nông nỗi sinh ly tử biệt…

Ông trùm Phụng :

Này con trai chớ nói lời bi thiết!

Đừng báo thù kẻ hãm hại cha,

Gốc nhiệm màu là nhân đức thứ tha,

Cây bác ái sẽ nở hoa vĩnh cửu.

(quay xuống sân khấu)

Thưa tất cả bà con tín hữu!

Phụng chẳng oán hờn trách cứ một ai.

Vì đức tin vào Chúa cả muôn lòai,

Vì giới luật yêu thương trong đạo Chúa.

Xin bà con vì Phụng này mà tha thứ!

Con gái :

Ba ! Ba ơi!

Nhi nữ bây giờ phải mồ côi,

Còn ai nương tựa ở trên đời.

Ba lạy phụ thân  lòng tiễn biệt,

Đôi đàng sanh tử  dạ chia phôi.

 Ông trùm Phụng:

Con gái của ba! Con Anna!

Trước phút ra đi có chút qùa,

Qúy hơn châu báu hơn vàng bạc,

Trọng vượt kim cương vượt ngọc ngà.

Thánh giá Giê Su đeo vào cổ,

Ảnh hình Cứu Thế để trong nhà.

Kỷ vật cho con bi nhiêu đó,

Sớm chiều cầu nguyện nhé Anna!

(Lấy ảnh Thánh giá ra đeo vào cổ con gái, rồi đưa tay vẫy con trai lại)

Đây lời vĩnh quyết rất thành tâm!

Của một cha già phút trối trăn.

Mộ phần tớ chủ song song huyệt,

Mai táng thầy trò đối đối quan.

Sanh không cùng tuổi chia đôi ngả,

Thác lại trùng giờ hợp nhất tâm.

Đám đình đơn giản không rầm rộ,

Xác đất vật hèn con nhớ răn.

Thôi!

Hai con mau tránh bước!

Đã sắp tới giờ thìn.

Giờ của đội lý hình,

Đưa ba về Thiên Quốc.

(buớc đến gần cha Qúy)

Con là kẻ sáu mươi năm tội lỗi!

Đặng ân thiêng soi sáng cả cuộc đời.

Con tha thiết xin thành tâm phút cuối,

Trước khi hồn về nhà Chúa thảnh thơi.

Cha Qúy

Tôi nhơn danh quyền Chúa Ba Ngôi.

Trợ giúp ông cáo giải tội đời.

Xin bình tâm ăn năn lầm lỗi,

Lãnh ơn bí tích  xuống tự trời.

Và nè!

Cũng xin ông cầu nguyện cho tôi!

Sức thiêng can đảm hết tàn hơi.

Cùng nhau xưng tụng danh chí thánh,

Chứng tá trung kiên của Chúa Trời.

Cảnh 3: Pháp trường Chà Và, Châu Đốc (thêm quan án và đội lý hình)

Quan án :

Này hai phạm nhân!

Qua bảy tháng giam cầm trong ngục thất,

Hai người bây chẳng than vãn nửa lời.

Ta ngạc nhiên lẫn thương hại hai ngươi.

Cớ sự nào thiệt tình ta chẳng biết?

Điều gì khiến hai người không sợ chết?

Cha Quý:

Hai chúng tôi không hề óan trách,

Bởi Nguyễn Vương chẳng thấu lý đạt tình.

Ra sắc chỉ giết bá tánh sinh linh,

Đưa trăm họ lâm vòng hủy diệt.

Ông Phụng:

Chúng tôi đây cũng là con dân đất Việt,

Sông thiện lương và có nghĩa có tình.

Trọng linh hồn luôn giữ vững đức tin,

Không ai bứt kể cả luôn sự chết.

Cha Qúy:

Đạo của chúng tôi chính là đạo thật!

Dậy công bằng bác ái yêu thương,

Dậy con dân gìn giữ cang thường,

Là chính đạo sao nói rằng tả đạo?

Nhưng thôi!

Án đã có quan cứ thi hành rốt ráo,

Chớ lừng khừng mà mắc tội cùng vương.

Trăm năm sau lịch sử sẽ sang trương,

Thời gian sẽ trả lời cho hậu thế .

Quan án:

Ta làm gì đây!

 ta chẳng thể!

Số phần là thế!

 Số phần là thế!

(đứng lên)

Bớ lê dân bá tánh!

Đây sắc lệnh triều đình:

Châu phê xử luật hình,

Hai phạm nhân án …TỬ.

(cầm bản án lên đọc to) 

Tự Đức thập tam, An giang tỉnh, kỷ ngọ niên, thất nguyệt, sơ nhị nhựt.

(rút ra 1 thẻ giơ lên)

Đạo trưởng Đòan Công Qúy, tùng gian đạo, tụ tập đạo đồ- đạo chủng- đạo thư: Bất khẳng qúa khóa, vi phạm quốc pháp, luật hình trảm quyết.

(rút thẻ còn lại giơ lên)

Thứ dân Lê văn Phụng, tùng gian đạo, chứa chấp đạo trưởng, bất khẳng xuất giáo, vi phạm quốc pháp, luật hình giảo quyết. 

Đội lý hình!

Thi …hành… chỉ!!! 

(Ba hồi trống và chiêng vang lên, quân lính tháo gông, trói hai vị vào cọc gỗ đóng sẵn. Tên đao phủ cắp đao vào nách, chắp tay cúi đầu thầm thì vào tai cha Qúy xin tha tội, cha Qúy gật đầu. Hai tên lý hình cầm sợi thừng cũng vòng tay xin ông trùm Phụng thứ tha, ông mỉm cười đồng ý, đọan đưa cổ ra cho hai lý hình tròng dây vào cổ.

Hồi trống chiêng thứ 3 vừa dứt, nhạc trổi lên bài ca ngàn trùng, tên đao phủ lấy đà đưa đao lên cao, hai tên lý hình xọac chân lấy thế chuẩn bị thắt cổ.

Quan án: (ném thẻ án về hai vị)

- TRẢM… QUYẾT!

- GIẢO… QUYẾT! 

Cha Qúy và ông trùm Phụng:

GIÊSU – MARIA – GIUSE CON PHÓ LINH HỒN TRONG TAY BA ĐẤNG…

 (Màn hạ nhanh, vẳng tiếng khóc thất thanh của hai con ông trùm Phụng, nhạc trổi thêm 1 đọan nữa và nhỏ dần)

Bùi Nghiệp KP

(nguồn BT Hiệp Thông)