Dưới đây là bản dịch sứ điệp của ĐTC Bênêđictô XVI ban hành ngày 23 tháng 1 năm 2009 cho Ngày Truyền Thông Thế Giới Lần Thứ 43, được mừng vào ngày 24. Sứ điệp có chủ đề là “Những kỹ thuật mới, Những liên hệ mới. Cổ võ cho một nền văn hóa Tôn trọng, Đối thoại và Bằng hữu”.

* * *

Anh Chị Em thân mến,

Nhân ngày Truyền Thông Thế Giói sắp đến, cha muốn gửi đến anh chị em một và suy nghĩ về chủ đề được chọn cho năm nay – “Những Kỹ thuật mới, Những Liên hệ mới: Cổ võ một nền văn hóa Tôn trọng, Đối thoại và Bằng hữu.” Quả thật, kỹ thuật điện tử (số học) mới đang đem lại những thay đổi căn bản về truyền thông và những sự liên hệ giữa con người. Những thay đổi này được thấy rõ nơi các người trẻ là những người lớn lên với những kỹ thuật mới và thấy thoải mái trong thế giới điện tử mà thường xa lạ đối với chúng ta, như những người trưởng thành, phải học để hiểu và thưởng thức những cơ hội mà thế giới này có thể cống hiến cho chúng ta trong việc truyền thông. Trong sứ điệp của năm nay, cha chú tâm đến những người thuộc thế hệ gọi là thế hệ điện tử và cha muốn chia sẻ với các em, cách đặc biệt, một vài tư tưởng về những tiềm năng phi thường của những kỹ thuật mới, nếu chúng được dùng để cổ võ sự hiểu biết và đoàn kết giữa con người. Những kỹ thuật này thật sự là một món quà cho nhân loại và chúng ta phải cố gắng để đảm bảo rằng những điều ích lợi do chúng đem đến phải được dùng để phục vụ tất cả mọi cá nhân và cộng đoàn nhân loại, đặc biệt là những người bị thiệt thòi và cô thế.

Sự khả dụng của các điện thoại di động và các máy điện toán, cùng với việc lan rộng và đi xâu vào khắp thế giới của mạng Internet, đã mở ra một loạt những phương tiện truyền thông hầu như cho phép chúng ta truyền đi tức thời những lời nói và hình ảnh qua một khoảng cách không gian rộng lớn mà không thể tưởng tượng được đối với những thế hệ trước đây. Đặc biệt là những người trẻ đã nắm được những tiềm năng khổng lồ của những phương tiện truyền thông mới để thăng tiến sự liên lạc, truyền thông và hiểu biết giữa cá nhân và cộng đồng, và các em đang dùng chúng làm phương tiện truyền thông giữa các bạn bè hiện có, để gặp bạn bè mới, để tạo thành những cộng đồng và những những mạng lưới, để tìm lài liệu và tin tức, cùng để chia sẻ những tư tưởng và ý kiến. Nền văn hóa truyền thông mới này đem lại nhiều ích lợi: các gia đình có thể duy trì sự liên lạc từ những khoảng cách xa xăm, các sinh viên và những nhà nghiên cứu dễ dàng có những tài liệu, tài nguyên, và những khám phá khoa học, bởi vì họ có thể cộng tác làm việc từ nhiều địa điểm khác nhau; hơn nữa, bản chất tác động hỗ tương của nhiều phương tiện truyền thông mới làm cho những hình thức học hỏi và truyền thông sinh động được dễ dàng, như thế đóng góp vào sự tiến triển của xã hội.

Trong khi tốc độ mà những kỹ thuật mới này đã tiến hóa về mặt hữu hiệu và đáng tin cậy chính là một tài nguyên tuyệt diệu, sự thông dụng của chúng đối với những người sử dụng cũng không làm cho chúng ta ngạc nhiên, vì chúng đáp lại một ước muốn căn bản của con người là truyền thông và liên hệ với nhau. Ước muốn truyền thông và tình bằng hữu là điều phát sinh từ chính bản tính của con người và không thể được hiểu cách đầy đủ như là một trả lời cho những sáng kiến kỹ thuật. Theo ánh sáng của sứ điệp Thánh Kinh, chúng ta trước hết phải coi nó như một phản ảnh của việc tham gia của chúng ta vào Tình Yêu truyền thông và hợp nhất của Thiên Chúa, là Đấng muốn làm cho tất cả nhân loại thành một gia đình. Khi chúng ta thấy mình chú ý đến người khác, chúng ta muốn biết thêm về những người ấy và muốn cho họ biết đến chúng ta, là chúng ta đang đáp trả lại lời mời gọi của Thiên Chúa -- một lời mời gọi được ghi khắc trong bản tính của chúng ta như những người được tạo dựng theo hình ảnh và giống Thiên Chúa, là Thiên Chúa của truyền thông và hiệp thông.

Lòng ao ước được nối kết và bản năng truyền thông là điều quá hiển nhiên trong nền văn hóa hiện đại, có thể được hiểu cách tốt nhất như là sự bày tỏ cách tân thời thiên hướng căn bàn và kiên trì của con người để vượt quá khả năng của mình và tìm cách truyền thông với người khác. Thực ra, khi chúng ta mở lòng ra cho người khác, chúng ta làm cho nhu cầu sâu xa nhất của mình được thỏa mãn, và trở nên con người hoàn hảo hơn. Thật vậy, Tạo Hóa dựng nên chúng ta để yêu thương. Đương nhiên là cha không nói về những quan hệ hời hợt chóng qua, mà nói về tình yêu chân chính nằm ở trọng tâm của giáo huấn về luân lý của Chúa Giêsu: “Các con phải yêu mến Chúa là Thiên Chúa của các xcon với hết trái tim, hết linh hồn, hết trí khôn, và hết sức con” và “Con phải yêu thương người lân cận như chính mình con” (x. Mc 12:30-31). Trong ánh sáng này, trong khi suy nghĩ về ý nghĩa của những kỹ thuật mới, chúng ta không những cần phải chú tâm vào khả năng chắc chắn trong để thăng tiến việc tiếp xúc giữa con người, nhưng còn phải chú tâm đến chất lượng của nội dung được đưa vào để truyền bá trong các phương tiện ấy. Cha muốn khuyến khích tất cả những người lòng ngay đang hoạt động trong môi trường truyền thông điện tử đang lên này quyết tâm dấn thân để cổ võ cho một nền văn hóa kính trọng, đối thoại và bằng hữu.

Như thế, những người đang hoạt động trong việc sản xuất và phổ biến nội dung của các phương tiện truyền thông mới phải cố gắng tôn trọng phẩm giá và giá trị của con người. Nếu những kỹ thuật mới được dùng để phục vụ sự tốt của cá nhân và xã hội, thì tất cả mọi người sử dụng đều phải tránh chia sẻ những lời nói hay hình ảnh làm hạ giá con người, cổ võ sự thù ghét và thiếu bao dung, làm mất giá trị sự tốt lành và mật thiết của tính dục con người hoặc bóc lột những người yếu đuối và cô thế.

Các kỹ thuật mới cũng đã mở đường cho việc đối thoại giữa các dân từ các quốc gia, văn hóa và tôn giáo khác nhau. Vũ đài mới của điện tử, gọi là cyberspace, cho phép họ gặp gỡ và hiểu các truyền thống và giá trị của nhau. Những cuộc gặp gỡ như thế, nếu muốn có kết quả, đòi hỏi phải có những hình thức diễn tà trung thực và thích hợp, cùng với sự chú ý và lắng nghe cách tôn trọng. Cuộc đối thoại, nếu muốn thể hiện được tiềm năng và cổ võ việc gia tăng hiểu biết và khoan dung thì phải bắt nguồn từ một cuộc tìm kiếm chân lý trung thực và hỗ tương. Cuộc đời không phải chỉ là một chuỗi những biến cố và kinh nghiệm nối tiếp nhau mà là một cuộc tìm kiếm chân, thiện, mỹ. Chính vì mục đích này mà chúng ta chọn lựa; chính vì để đạt được điều ấy mà chúng ta thực thi sự tự do của chúng ta. Chính trong những điều ấy là chân, thiện, mỹ mà chúng ta tìm thấy hạnh phúc và niềm vui. Chúng ta đừng để cho mình bị lừa dối bởi những kẻ coi chúng ta chỉ như những người tiêu thụ trên một thị trường có nhiều khả năng không thể phân biệt được, là nơi mà chính sự chọn lựa trở thành điều tốt lành, sự mới lạ lấn át thẩm mỹ, và kinh nghiệm chủ quan thay thế chân lý.

Quan niệm về tình bằng hữu chiếm một địa vị ưu thế trong ngữ vựng của các mạng lưới xã hội điện tử mới đang thịnh hành những năm gần đây. Quan niệm này là một trong những thành quả cao quý nhất của nền văn hóa nhân loại. Chính vì trong và qua tình bằng hữu mà chúng ta lớn lên và phát triển như những con người. Vì lý do đó, tình bằng hữu chân chính luôn được coi là một trong những điều tốt lành một người có thể cảm nghiệm được. Cho nên chúng ta phải cẩn thận, không bao giờ được tầm thường hóa quan niệm hay kinh nghiệm tình bằng hữu. Thật đáng buồn khi ước muốn nuôi dưỡng và phát triển tình bằng hữu trên mạng được thực hiện bằng giá là không còn thì giờ cho gia đình, hàng xóm, và những người chúng ta gặp hằng ngày trên thực tế ở sở làm, nhà trường hay nơi giải trí. Nếu ao ước được nối kết trên mạng trở thành đam mê, nó có thể thật sự có hiệu năng cô lập hóa cá nhân khỏi những ảnh hưởng hỗ tương về xã hội, đồng thời cũng làm gián đoạn những thói quen nghỉ ngơi, thinh lặng và suy tư cần thiết cho việc phát triển con người cách lành mạnh.

Tình bằng hữu là một điều tốt lành lớn lao cho con người, nhưng sẽ bị mất giá trị tối hậu của nó nếu người ta biến chính nó thành cùng đích. Bạn bè phải nâng đỡ và khuyến khích nhau trong việc phát triển năng khiếu và tài năng, cùng sử dụng chúng trong việc phục vụ cộng đồng nhân loại. Trong phạm vi này, chúng ta có thể hài lòng mà ghi nhận rằng sự xuất hiện của những mạng lưới điện tử mới đang tìm cách cổ võ sự đoàn kết nhân loại, hòa bình và công lý, nhân quyền và sự tôn trọng sự sống con người, cùng sự tốt lành của tạo vật. Các mạng lưới này có thể làm cho những hình thức hợp tác giữa các dân tộc từ những phạm vi địa lý và văn hóa khác nhau được dễ dàng, cùng giúp họ đào sâu nhân loại tính chung và ý thức của họ về việc cùng nhau chịu trách nhiệm về ích lợi của tất cả mọi người. Vì thế chúng ta phải cố gắng đảm bảo rằng thế giới điện tử, là nơi mà những mạng lưới như thế có thể được thiết lập, là một thế giới thật sự mở ra cho mọi người. Thật là một thảm kịch cho tương lai của nhân loại nếu những phương tiện mới về truyền thông, là những phương tiện cho phép chúng ta chia sẻ kiến thức cùng tin tức một cách nhanh chóng và hữu hiệu hơn, không được dễ dàng đến tay những người đang bị gạt ra ngoài lề về mặt kinh tế và xã hội, hoặc nếu nó chỉ đóng góp vào việc làm rộng thêm khoảng cách giữa nghèo và những mạng lưới mới được thiết lập để phục vụ việc xã hội hóa con người và thông tin.

Cha muốn kết luận sứ điệp này bằng cách nói chuyện cách đặc biệt với các tín hữu Công Giáo trẻ để khuyến khích các em đem việc làm chứng cho Đức Tin của các em vào thế giới điện tử. Các em thân mến, Cha yêu cầu các em đem vào nền văn hóa của môi trường truyền thông và kỹ thuật thông tin những giá trị mà trên đó các em đã xây dựng đời sống của mình. Trong đời sống sơ khai của Hội Thánh, các vị Tông Đồ Cả và các môn đệ của các ngài đã mang Tin Mừng của Chúa Giêsu đến cho thế giới Hy Lạp và Rôma. Cũng như vào thời ấy, việc truyền giáo đòi hỏi phải cẩn thận chú ý đến việc hiểu biết nền văn hóa và phong tục của những dân ngoại để chân lý của Tin Mừng có thể chạm đến tâm hồn và trí khôn họ, ngày nay cũng thế, việc rao giảng Đức Kitô trong thế giới của những kỹ thuật mới đòi hỏi một sự hiểu biệt sâu sắc về thế giới này nếu muốn dùng kỹ thuật để phục vụ sứ vụ của chúng ta một cách đầy đủ. Điều này đặc biệt rơi vào tay những người trẻ, là những người hầu như có một sự ham thích tự nhiên đối với những phương tiện truyền thông mới này, để lãnh trách nhiệm Phúc Âm hóa “cái lục địa điện tử” này. Các em phải rao giảng Tin Mừng cho những người đương thời với các em với lòng hăng say. Các em biết những sợ hãi cũng như những hy vọng của họ, những khát vọng và thất vọng của họ: món quà lớn nhất mà các em có thể tặng cho họ là chia sẻ với họ “Tin Mừng” của Thiên Chúa làm người, chịu khổ hình, chịu chết và sống lại để cứu độ muôn dân. Tâm hồn con người đang mong mỏi một thế giới mà trong đó tình yêu kéo dài, tài năng được chia sẻ, sự hiệp nhất được xây dựng, sự tự do tìm được ý nghĩa trong chân lý, và căn tính được tìm thấy trong sự hiệp thông một cách kính trọng. Đức Tin của chúng ta có thể đáp trả lại những ước vọng này. Nguyện xin cho các em trở thành sứ giả của Đức Tin! Đức Thánh Cha đồng hành với các em trong lời cầu nguyện và chúc lành.

Làm tại Vatican, ngày 24 tháng 1, năm 2009, Lễ Thánh Phanxicô đệ Salê

+ ĐTC Bênêđictô XVI

Phaolô Phạm Xuân Khôi chuyển ngữ