CHÚA NHẬT II C THƯỜNG NIÊN
Is 62:1-5; 1Cr 12:
4-11; Ga 2:1-11
Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh,
MD
Chúa Nhật trước, chúng ta suy niệm
về ý nghĩa chúa Giêsu chịu phép rửa và những cam kết của chúng ta khi chịu phép
rửa. Hôm nay chúng ta tìm hiểu về tiệc cưới Cana. Tiệc cưới Cana (Ga 2:1-11) là
dấu tỏ vinh quang của Thiên Chúa, tiếp nối chủ đề lễ Hiển Linh và Phép Thanh Tẩy
của Chúa mà ta có thể gọi là lễ khánh thành sứ mạng của chúa Giêsu ở trần thế.
Trong bản kinh chiều ngày lễ Hiển
Linh nêu ra ba màu nhiệm thánh: “Hôm nay ngôi sao dẫn đường cho ba nhà đạo sĩ
đến viếng hài nhi Kito; hôm nay nước biến thành rượu trong tiệc cưới; hôm nay
Chúa Giêsu muốn ông Gioan làm phép rửa cho Chúa ở sông Jordan để mang ơn cứu độ
cho muôn dân.” Mỗi biến cố đều có dấu chỉ riêng, chứng tỏ có sự can thiệp
của Thiên Chúa: Ba Vua, Ánh Sáng chiếu rọi, Ngôi sao, Nước hoá Rượu, Tiếng
Nói phát ra từ trời và hình chim Bồ Câu.
Tiệc cưới ở Cana là một biến cố có
thực, đã được Gioan thánh sử tả lại trong một khung cảnh với cấu trúc lớp lang
đầy vẻ tượng hình. Nước trở thành rượu, vật bình thường trở thành phi thường.
Phép lạ tại Cana khởi đầu thời đại ngôn sứ. Phép lạ nói trước cho mọi người biết
cách thức Chúa Giêsu sẽ hoàn thành sứ mạng của Ngườic là đổ máu chết trên
thập giá.
Ý NGHĨA CÂU
CHUYỆN
Tiệc cưới Cana là câu chuyện được
kể lại duy nhất bởi thánh Gioan, không thấy trong các phúc âm thư khác. Gioan
dùng từ “dấu lạ” (semeion) là chỉ hành động phi thường của chúa Giêsu,
đồng thời muốn nói: Thiên Chúa can thiệp vào lịch sử loài người bằng một
phương thức mới qua đức Giêsu. Ở Cana, biểu tượng và thực tế gặp nhau: Tiệc
cưới của đôi trẻ là dịp để nói về cuộc hôn nhân giữa chúa Kito và Giáo Hội sẽ
được thực hiện trong “giờ của Người” trên thập giá. Ở tiệc cưới Cana,
chúa Giêsu chứng tỏ vinh quang của Chúa để các môn đệ thấy mà tin theo.
MẸ CHÚA GIÊSU
Khách chính trong tiệc cưới này
không phải chỉ có một mình Chúa Giêsu mà có cả mẹ Người là đức Maria và các môn
đệ (Ga 2:1-2). Ở đây, trong Tin Mừng Gioan, không bao giờ ta thấy đức Maria được
chúa Giêsu gọi là mẹ. Danh từ “Bà” đã được chúa Giêsu dùng để gọi mẹ Maria là
cách nói bình thường đứng đắn, nhưng không được công nhận để chỉ mẹ của một ai
đó. Tuy nhiên coi Ga 19: 26 ta thấy Chúa Giesu dùng tiếng Bà để chỉ Mẹ là đức
Maria.
Đức Maria luôn luôn là một biểu
tượng. Nhiệm vụ của Mẹ là hoàn tất ơn gọi của các môn đệ. Mẹ là môi giới, dấu
chỉ để cho các môn đệ thấy mà tin. Lời Mẹ nói với những người giúp việc trong
tiệc cưới: “Hãy làm theo những gì Người bảo” (Ga 2:5) là yêu cầu tất cả
mọi người hãy trở nên tân dân của Thiên Chúa. Ở Cana cũng như ở trên đồi
Calvary, theo thánh sử Gioan, mẹ Maria không chỉ là hiện thân của một hiền mẫu
và liên hệ huyết thống mẹ con với chúa Giêsu, mà còn đóng vai trò biểu tượng cao
quí của một “Bà và Mẹ” của thần dân Thiên Chúa.
Trả lời yêu cầu của mẹ Maria, chúa
Giêsu đáp: “Giờ của con chưa đến”. Nói một cách khác là giờ biểu lộ vinh
quang của Người chưa đến. Giờ đó sẽ xẩy ra trên thập giá ở đồi Calvary. Nhưng
lời nói đó không chỉ hiểu theo nghĩa đen của câu chuyện rượu và nước, mà còn
phải hiểu một cách khác nữa. Phép lạ biến nước thành rượu có nghĩa là giao ước
cũ giữa Trời và Đất sẽ hoàn toàn đổi mới. Lời mẹ Maria nói với Con mẹ đã biến
đổi cảnh buồn thành vui. Lời Chúa Giêsu nói với những người giúp việc trong tiệc
cưới đã thực sự trở thành phép lạ.
“GIỜ” CỦA CHÚA -
CRONOS VÀ KAIROS
Tiếng “GIỜ” trong tiệc cưới ở Cana
có một ý nghĩa quan trọng và đặc biệt. Trong Tân Ước, chúng ta thường thấy tiếng
“giờ” được dùng như: “Giờ đã đến và chính lúc này là giờ những người thờ
phượng đích thực sẽ thờ phượng Chúa Cha…” (Ga 4:23-24) và khá nhiều trong
những câu chuyện nói về những việc lạ lùng và phi thường như chữa lành bệnh hiểm
nghèo, và trong những trường hợp như vậy thì thường được đổi thành “ngay tức thì”.
“Giờ” mà Chúa Giêsu nói ở tiệc cưới Cana là giờ khổ nạn, giờ Chúa chịu
chết, sống lại và lên trời (Ga 13: 1).
Chữ “Giờ” tiếng Hy Lạp là “hora”
thường có nghĩa là kairos hơn là cronos. Cronos là thời gian chỉ những việc xẩy
ra bình thường, ta có thể sửa đổi được nhưng đôi khi lại không chính xác. Còn
kairos nói lên sự đứt đoạn khi bị trở ngại bất ngờ khiến ta phải thay đổi chương
trình cho thích hợp. Giờ của chúa Giesu là giờ Chúa đã định tức kairos lại xẩy
ra ngoài dự định hoặc trước khi Người muốn. Dĩ nhiên chương trình của Chúa thì
Chúa đã biết, nhưng hoàn cảnh thay đổi buộc Chúa phải đi theo một lối khác.
TIỆC CƯỚI CANA
Có nhiều cách cắt nghĩa các biểu
tượng trong câu chuyện tiệc cưới. Một là coi câu chuyện có hai cảnh đối nghịch
nhau giữa việc chúa Giêsu làm và sự bất toàn của Do Thái giáo. Theo quan niệm
này, thì Do Thái giáo tự nó đã dần dần tàn rụi, trống rỗng và kiệt quệ rồi. Kitô
giáo tức rượu ngon phải thay thế Do Thái giáo là nước lã.
Cách cắt nghĩa thứ hai là nỗi vui
mừng vì vương quốc Thiên Chúa xuất hiện đã được Chúa Giêsu nhân dịp tiệc vui
này loan báo cho mọi người biết. Việc tỏ lộ của Chúa biến thành cuộc vui trong
cuộc vui, liên hoan trong liên hoan, hôn nhân trong hôn nhân. Viễn cảnh này dựa
vào truyền thống Do Thái coi tiệc cưới là thời gian thánh. Bài đọc I hôm nay (Is
62) bắt đầu bằng một ẩn dụ lễ cưới. Thánh ý Chúa đã nhất định là đất Judah không
còn là nơi hoang vu, bị bỏ rơi, vì Judah sẽ là hôn thê thánh thiêng của Israel,
không phải của riêng ai cả.
Cách diễn nghĩa thứ ba có lẽ là
hay và sâu sa nhất cho chúng ta thấy cách thức đứt đoạn của thời gian “cronos”
để trở thành biến cố của thời gian “kairos”. Chúa Giêsu đã tính trước và chờ
đợi giờ của Người để Người có thể xác định và điều khiển. Thay vào đó, “giờ” của
Chúa lại đến với Chúa một cách bất ngờ, ngoài dự tính, đặt Người vào những cảnh
huống khó sử, ngay cả do chính mẹ Người !
Chúa Giêsu đã tạo bộ mặt mới cho
buổi tiệc cưới ở Cana này. Người không cung cấp rượu ngon khi tiệc bắt đầu lúc
khách còn tỉnh táo, nhưng lại cho vào lúc mọi người đã say ngất ngư. Chúa Giêsu
đã để dành rượu tốt vào giờ chót thì vinh quang của Người mới tỏ lộ rõ ràng (Ga
2:10). Đây là một biểu lộ giống như Lễ Hiển Linh mà Giáo Hội mừng trọng thể vào
ngày 6 tháng Giêng hàng năm.
NHỮNG GIÂY PHÚT
ĐỘT PHÁ
Trong những công tác mục vụ cũng
như công việc cá nhân hàng ngày, chúng ta thường để dây dưa ngày này qua ngày
khác, sống với nỗi niềm vô vọng, đều đều và phẳng lặng, nặng nề và uể oải. Chúng
ta bị khóa chặt vào thời gian “cronos”, không thể nghe thấy tiếng Chúa mời gọi
chúng ta vượt thoát khỏi những giây phút tầm thường khốn khổ ấy để bước vào cuộc
sống mới khác thường và đặc biệt. Thiên Chúa muốn chúng ta để Người đổ tràn đầy
tâm trí chúng ta là những bình đựng bằng rượu mới tức sự hiện diện của Thiên
Chúa. Một khi chúng ta lắng nghe tiếng Chúa kêu gọi và làm bất cứ điều gì Chúa
biểu, thì những cái tầm thường trong cuộc sống chúng ta tức khắc biến thành đặc
biệt và phi thường, bình không và bình nước lã sẽ đầy tràn rượu mới ngon lành.
Chúng ta sẽ trở thành ngày lễ hội thực sự.
Đoạn Tin Mừng tiệc cưới Cana đã
chỉ cho đôi tân lang cách thức tránh đừng để rơi vào tình trạng bê bết ấy hoặc
phải thoát ra khỏi nó. Hãy mời Chúa Giêsu đến dự tiệc cưới của bạn! Điều xẩy ra
ở tiệc cưới Cana cũng có thể xẩy ra ở bất cứ một đám cưới nào khác. Nó bắt đầu
với những tiếng cười rộn ràng thoải mái, biểu tượng của rượu nồng, nhưng cuộc
vui sơ khởi ấy qua đi và tàn lụi với lo âu hối tiếc, khi mà tình yêu không còn,
niềm vui đã hết, chỉ thấy buồn tẻ với ưu phiền trống rỗng. Còn về gia đình, nếu
chúng ta không cẩn thận sẽ giống như đám mây chiều buồn thảm lờ lững cô đơn
trước cơn bão tố sắp tới. Với những cặp vợ chồng như vậy thì đúng là đám cưới
của họ không còn rượu nữa. Lễ cưới chỉ có một hay hai ba ngày, nhưng hôn nhân là
cả một đời người.
ĐÔI LỜI KẾT
Câu chuyện Tin Mừng đầy ánh sáng
chan hòa rực rỡ này không có chủ đích nói về việc mẹ Maria can thiệp vào tiệc
cưới, cũng không phải lời Chúa Giêsu trách mẹ Maria. Câu chuyện kết cục có chủ
đích biểu lộ tình trạng lễ hội của một gia đình bình thường có Con Một Thiên
Chúa là đức Giêsu hiện diện. Nó không phải là cuộc chè chén say sưa như những
tiệc cưới của người Do Thái, cũng không phải là những tiêu chuẩn hay nguyên tắc
phải theo, phong tục và luật lệ trong cuộc sống gia đình hay những chuẩn mực về
hôn nhân, cũng không phải Do Thái giáo thì suy tàn mà Kito giáo thì sung mãn đầy
ắp.
Câu chuyện tiệc cưới Cana có mục
đích kêu gọi chúng ta suy nghĩ xem lệnh của Chúa “Hãy đổ đầy nước vào những
bình này” có làm cho cuộc sống của chúng ta trở nên mới không. Giờ của Người
đến -tức giờ kairos- là lúc những kế hoạch bị hỏng và sự hiện diện của Thiên
Chúa giao thoa nhau. Đây là lúc bắt buộc chúng ta phải nắm lấy cơ hội và chọn
lựa rồi hành động như chọn giữa thiện và ác. Cana cho chúng ta thấy Chúa Giesu
đã phải điều chỉnh chương trình của Người khi có biến cố bất ngờ xẩy ra. Câu
chuyện xẩy ra cho Chúa trong tiệc Cana nói lên tính uyển chuyển của đời sống tu
đức. Giờ “cronos” của chúng ta phải biến đổi thế nào để thành “kairos”, một
khoảnh khắc của đột phá và hy vọng, của thề hứa và khả dĩ ?
Chúng ta hãy cầu khẩn Chúa và Mẹ
Maria biến chúng ta thành những tôi tớ trung thành, sẵn sàng làm bất cứ điều gì
Chúa biểu, và hăng say chia sẻ với tha nhân rượu nồng Chúa đã cung cấp cho chúng
ta. Khi biết lắng nghe tiếng Chúa và làm theo lời Chúa thì những điều bình
thường trong cuộc sống sẽ trở thành phi thường, những bình không hoặc bình nước
lã sẽ tràn đầy rượu mới ngon nồng, những giây phút cronos sẽ biến thành kairos,
và chúng ta trở nên những ngày hội thực sự của nhau và cho nhau.
Đừng ngần ngại, đừng sợ gian khổ,
đừng tránh né viện cớ này cớ nọ để không nghe tiếng gọi lương tâm là tiếng Chúa
gọi. Công bằng, Công lý, Tự do Tôn Giáo….thì trong hoàn cảnh nào, an bình hay
chiến tranh, bảo vệ hay đàn áp truy nã thì ý nghĩa của nó cũng không bao giờ
thay đổi. Nó là ông THIỆN. Kẻ nào đi ngược lại nó, chống lại nó là KẺ ÁC. Chúng
ta phải chọn Thiện, chống lại Ác. Leo lên mái nhà mà nói sự thật. Đừng sợ. (Mt
10: 26-28)
Khi mà Thiện Ác giao thoa thì đó
là giờ Kairos xuất hiện, giờ của Chúa. Ta phải chọn Thiện đánh Ác.
Fleming Island, Florida
Jan. 2019
NTC