Năm nay Giáo Hội mừng lễ trọng ĐỨC MẸ VÔ NHIỄM NGUYÊN TỘI vào ngày 8-12-2015.  Giáo Hội Công Giáo tin rằng Đức Mẹ không vướng tội tổ tông ngay từ lúc Mẹ hiện hữu và đức Pio IX năm 1854 đã tuyên bố việc này thành tín điều. 

Tín điều Vô Nhiễm Nguyên Tội là một quan niệm khá phức tạp đã lôi cuốn nhiều nhà thần học hơn là giáo dân vào cuộc nghiên cứu và suy niệm.  Nhiều người hiện nay vẫn còn lẫn lộn, đồng hóa việc Mẹ Maria vô nhiễm nguyên tội với việc Đức Mẹ thụ thai chúa Kito mà vẫn còn đồng trinh. Thực sự điều đó có nghĩa là, -nhờ ơn đặc biệt Thiên Chúa ban- chúng ta tin rằng Mẹ Maria hoàn toàn không vướng tội từ lúc Mẹ thụ thai. Phân vân thắc mắc chính của nhiều người công giáo là tội tổ tông. Ngày nay người ta càng ngày càng ít biết và nói về tội tổ tông. Vì không biết nên quan niệm về vô nhiễm nguyên tội trở thành vô nghĩa. 

Năm 1974, một Giám Mục Hoa Kỳ, đức cha Fulton Sheen đã trình bày tội tổ tông theo một cách thức khác, khi ngài nói về việc người ta không còn ý niệm về tội tổ tông nữa. Ngài nói: “Thường thì chỉ có người công giáo tin là Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Nhưng bây giờ thì tất cả mọi người đều tin là Đức Mẹ vô nhiễm tội từ lúc thụ thai.” 

Đức Pio IX tuyên bố tín điều này năm 1854, nhưng ý tưởng Đức Mẹ sinh ra không vương tội (trinh thai), chỉ được hình thành sau nhiều tranh cãi lâu dài và phức tạp về thần học, thậm chí ngày nay, về môt số phương diện, vẫn còn đang tiếp tục bàn cãi. Vào thời Kito giáo sơ khai, Đức Mẹ chỉ được coi là một gương mẫu thánh đức lý tưởng. Khoảng thế kỷ VIII người Kito hữu mới bắt đầu mừng kính lễ Mẹ Maria vô nhiễm Nguyên Tội. 

Qua nhiều thế kỷ, các nhà thần học vẫn còn ngần ngại khi nói Đức Mẹ hoàn toàn không vướng tội tổ tông, vì các ngài nghĩ nó trái với giáo lý đức tin là một ơn cứu độ phổ quát. Vào thế kỷ XIII, thầy dòng Phanxico Duns Scotus đã nghĩ ra cách suy tư khác về vấn đề vô nhiễm nguyên tội. Thầy nói rằng ơn đặc biệt của Mẹ Maria không phải là Mẹ không cần ơn cứu chuộc, mà là làm trung gian giữa Chúa Kito và loài người.

Khi Đức Pio IX tuyên bố thành tín điều thì ngài chứng minh bằng câu chuyện thiên thần truyền tin cho Đức Mẹ đã được nói trong Tin Mừng Luca. Thiên thần Gabriel kính chào Mẹ Maria “đầy ân phúc” thì phải được hiểu là Đức Mẹ không hề vướng mắc tội lỗi gì cả; và chỉ có đức Maria là loài người, không ai khác ngoài Mẹ được chọn cộng tác với Thiên Chúa trong việc cứu chuôc nhân loại. Giáo Hội sơ khai đặt vấn đề làm sao có thể cắt nghĩa một cách chính đáng và hữu lý về Con Một Thiên Chúa “hoàn toàn là con người mà lại không có tội”.  Câu trả lời vì Mẹ Thiên Chúa phải không hề vương tội. 

Trong truyền thống Công Giáo La Mã , Đức Mẹ được truy tặng nhiều danh hiệu và tước vị vì lòng yêu mến và tôn kính Mẹ. Chúng ta cũng mừng ba giai đoạn quan trọng trong cuộc đời Mẹ mà chúng ta biết là nó tương ứng với các giai đoạn của cuộc đời chúng ta. Qua tín điều Đức Mẹ Vô Nhiễm Ngyên Tội, Thiên Chúa hiện diện và di động trong đời sống của Mẹ  ngay từ những thời khắc đầu tiên trong đời Mẹ. Hồng ân Thiên Chúa thì rất to lớn, vượt quá sức mạnh của cả tội lỗi lẫn tử thần. Qua màu nhiệm vô nhiễm nguyên tội, Mẹ Maria đã được mời gọi giữ một sứ mệnh đặc biệt. là Mẹ Thiên Chúa. 

Giai đoạn hai của cuộc đời Mẹ Maria là giây phút nhập thể. Qua việc sinh Chúa Giesu mà vẫn còn đồng trinh, chúng ta ý thức được là Thiên Chúa  cũng di động trong cuộc sống của chúng ta rất mạnh mẽ. Để đáp trả cho những giờ phút này, chúng ta phải tỏ lòng tri ân, khiêm tốn, cởi mở cũng như kính trọng phẩm giá con người qua mọi giai đoạn của cuộc sống, từ lúc thụ thai cho đến lúc hồn lìa khỏi xác. Qua giây phút nhập thể, Mẹ Maria được ban tặng Lời trở thành Máu Thịt như chúng ta. 

Giai đoạn ba, Giáo Hội mừng kính cuộc hành trình sau cùng của Mẹ đi về thiên quốc với tín điều Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời được cống bố bởi Đức Pio XII năm 1950. Từ lúc khởi đầu cho đến giờ phút chót của cuộc đời Mẹ, Thiên Chúa đã hoàn thành trọn vẹn nơi Mẹ tất cả mọi lời hứa như Người đã hứa ban cho chúng ta. Về phần chúng ta, chúng ta cũng sẽ được lên trời như Mẹ. Trong Mẹ Maria, chúng ta có hình ảnh loài người và Thiên Chúa. Thiên Chúa cảm thấy thoải mái trong chúng ta, và chúng ta thấy sung sướng trong Thiên Chúa. Ở trên trời, mẹ Maria sẽ có một địa vị danh dự đặc biệt, xứng đáng nơi  Thiên Chúa.

Điều gì xẩy ra cho Mẹ Maria thì cũng sẽ xẩy ra cho chúng ta là người Kito hữu. Chúng ta được gọi, được ban tặng và được chọn ở cùng với Chúa Giesu. Khi chúng ta vinh danh Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa dưới danh hiệu “Vô Nhiễm Nguyên Tội”, là chúng ta nhân thức rõ ràng Mẹ là gương mẫu về trinh khiết, vô tư, tin cậy, đơn sơ như con trẻ, có lòng tôn kính và cuộc sống an bình thanh thản trong khi đời người thì không đơn giản chút nào cả. Thật khó có thể thấy nơi cùng một người như Mẹ Maria cả hai đức tính tôn kính và chính xác, lý tưởng và thực tế, trinh khiết, vô tội và lòng trắc ẩn. Phần chúng ta, chúng ta thường mong ước có được vẻ vô tội, đơn sơ, sự trinh khiết, tươi mát và tín cậy. Nếu chúng ta đánh mất chúng, chúng ta cảm thấy chua cay, hồ nghi và ảo vọng làm chúng ta mất vui với cuộc sống chung quanh ta, buộc chúng ta mở to đôi mắt tò mò xăm so chung quanh chẳng chút gì là đơn sơ vô tội cả. Chúng ta cần giữ cho lòng mình được vô tư thanh thản và cảm nghiệm những bất trắc trong cuộc sống đầy căng thẳng của thời đại phức tạp và lắm chuyện như ngày nay. Xin Mẹ Maria là Mẹ Thiên Chúa chỉ dạy chúng ta bắt chước những đức tính của Mẹ.

Fleming Island, Florida

Dec. 6, 2015

NTC

NB- Viết về Đúc Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội quả là khó khăn và phức tạp, đòi hỏi phải có đức tin mạnh mẽ đủ và dồi dào, cộng với những hiểu biết về kinh thánh và thông suốt giáo huấn của Giáo Hội cùng với lòng đạo thâm sâu, đặc biệt về Đức Mẹ. Người viết cảm thấy không hội đủ những đòi hỏi trên, nên quí vị độc giả, nhất là các đấng bậc, nếu thấy có gì sai trái và thiếu sót , xin vui lòng chỉ giáo để học hỏi.  Rất đa tạ. NTC