(Is 42:1-4, 6-7; Cv 10:34-38; Mt 3:13-17)

Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh 

Chúa Giesu là Thiên Chúa, nhưng tại sao Người lại phải chịu phép thanh tẩy? Khi ấy, Chúa Giesu bỏ xứ Galilea đến gặp Gioan ở sông Jordan và xin ông làm phép rửa cho. Ông Gioan đã can Người và thưa rằng: “Chính tôi phải được Ngài làm phép rửa mới đúng, cớ sao lại là Ngài?” Chúa Giesu liền đáp lại: “Không sao, vì chúng ta cần chu toàn bổn phận như thế!”

PHÉP RỬA BIẾN CHÚNG TA TRỞ NÊN THÀNH VIÊN CỦA GIA ĐÌNH CHÚA GIESU 

Những ai đã từng đi hành hương Đất Thánh hẳn đã tận mắt nhìn thấy sông Jordan. Tôi đã được coi một cuốn phim tài liệu với tựa đề “Bên Trong Cánh Cửa Của Bạn / Within Your Gates” nói về cuộc hành hương lịch sử của Biển Đức XVI đi Jordan và Israel. Một trong những màn của cuốn phim là đoạn Biển Đức XVI cùng với vua Abdullah II và Hoàng Hậu Rania thăm sông Jordan mà mọi người tin chắc đó là nơi Đức Giesu đã chịu phép thanh tẩy. Coi lại cẩn thận những hoạt cảnh của phim và chăm chú lắng nghe lời giảng của Đức Thánh Cha tại sông Jordan, thiết nghĩ không có một gợi ý nào chính xác, sâu sắc và thích hợp hơn cho chúng ta chuẩn bị mừng lễ kính Chúa Giesu chịu phép thanh tẩy ngày hôm nay.

Biển Đức XVI đã suy niệm về phép Thanh Tẩy của Chúa Giesu, diễn tả về địa danh này một cách rất sống động. 

“Chúa Giesu đã đứng xếp hàng cùng với những kẻ tội lỗi để được Gioan Tiền Hô ban phép thanh tẩy thống hối như là dấu chỉ của cuộc khổ nạn, cái chết và phục sinh của Chúa để tha thứ mọi tội lỗi. Ngược dòng lịch sử hành hương, đã biết bao nhiêu khách hành hương đi về sông Jordan để tìm kiếm sự thanh khiết, canh tân niềm tin và để được đến gần Chúa hơn. Một trong những người hành hương ấy chính là Egeria, bà đã để lại một cuốn sổ viết về cuộc hành hương của bà vào cuối thế kỷ 4. Bí tích thanh tẩy mang lại sức mạnh do cái chết và phục sinh của chúa Kito, sẽ được tôn kính đặc biệt bởi cộng đồng Kito giáo cùng nhau xum họp dưới mái nhà tân Giáo Hội. Chớ gì dòng sông Jordan luôn luôn nhắc nhở anh chị em là anh chị em đã được rửa sạch trong nước thanh tẩy này và đã trở nên những thành viên của gia đình chúa Giesu. Cuộc sống của anh chị em, vì vâng lời Chúa, nên được cải đổi giống như hình ảnh Người. Khi anh chị em cố gắng sống trung thành với lời hứa lúc trở lại, lời hứa chứng nhân và sứ mệnh là anh em biết rằng anh em có sức mạnh là do tặng vật Chúa Thánh Thần ban.”

Ý NGHĨA PHÉP THANH TẨY CỦA CHÚA QUA KINH THÁNH 

Trong 3 bài đọc kinh thánh của ngày lễ hôm nay, bài nào cũng cho chúng ta những ý nghĩa rất thâm sâu về phép thanh tẩy của chúa Giesu và của chính chúng ta. 

Bài đọc 1 sách Isaiah “Bài ca kẻ tôi tớ đau khổ” (Is 42: 1-4, 6-7) giới thiệu cho chúng ta một Người Tôi Tớ đau khổ của Chúa, đang sống hiệp nhất, thông công và đầy thiện cảm với gia đình nhân loại. Thiên Chúa đã chọn một tôi tớ đặc biệt để tỏ lộ vinh quang của Người cho thế gian.  Điều đặc biệt của Isaiah (42:1-9) là người Tôi Tớ này không bao giờ được xác định rõ ràng ngoài hoạt động và tư cách của Ông Ta. Người Này được Thiên Chúa chọn, được ban Thần Linh Thiên Chúa, nên mang lại công lý cho mọi người, cho người Do Thái cũng như người ngoại. Trái ngược với xã hội trần thế, người tôi tớ này không ham danh lợi và quyền lực, nhưng nguyên tắc, luật lệ của ông ta thì nhẹ nhàng và chắc chắn. Luật lệ của ông đi trước những giảng huấn ở những miền ven biển phía Tây, thế giới địa trung hải và phía Nam dọc theo Biển Đỏ. 

Isaiah (42:1-4) khuyên dân chúa phải sống khiêm nhường, vì họ không phải là đại diện duy nhất của Thiên Chúa về công lý, công bằng và công chính. Trong một vài trường hợp, Thiên Chúa có thể hoàn thành kế hoạch của Chúa cho dân người qua nhiều quốc gia (44:28). Ở những câu 6-7, chính Thiên Chúa đã ủy thác cho người Tôi Tớ này. Thiên Chúa kêu gọi người tôi tớ phải giữ công lý và hành động như là đại diện cho chính mình vậy. Người Tôi Tớ này sẽ làm cho người mù trông thấy, kẻ tù tội được tự do. Những hình ảnh về thị giác và giải phóng này có thể hiểu theo nghĩa đen hay nghĩa  bóng. 

Vào thời Isaiah 2, những vị cầm đầu Judea bị bắt cầm tù vì sự tham lam mù quáng của những tên độc tài ngoại quốc. Theo nghĩa bóng, sự mù lòa và tù tội có thể hiểu là những người thiếu niềm tin. Trong cả hai trường hợp, người Tôi Tớ chính là khí cụ của Thiên Chúa đề hàn gắn, toàn thiện và giải phóng tha thứ.

SỰ TỐT LÀNH CỦA CORNELIUS VÀ GIA ĐÌNH ÔNG 

Cậu chuyện trở lại đạo bất thường của Cornelius trong bài đọc 2 hôm nay (Cv 10:34-38) chắc chắn cũng cho chúng ta những tia sáng về ý nghĩa của phép thanh tẩy và những ám chỉ của nó. Đây là một chuyện kể về cá nhân dài nhất trong công vụ tồng đồ. Chủ đề của câu chuyện là quyền lực của thiên chúa. Phero là người được chuẩn bị ít nhất để chấp nhận Cornelius vào cộng đồng Kito giáo; ông đã hai lần từ chối không nhận Cornelius. Phero đã phải được cải đổi trước khi ông có thể cải đổi Cornelius. Cuối cùng Phero đã nhận ra là tặng vật Chúa ban cho tất cả mọi người đã được ghi trong Lời Chúa. Nghi vấn của ông là: “Ai có thể cản nước làm phép rửa cho những người đã nhận ơn Thánh Linh Chúa như chúng ta?” (Cv 10:47). Câu hỏi của Ethiopan và câu trả lời của Philiphe vẫn còn vang vọng rõ ràng trong câu chuyện vừa kể: “Cái gì có thể ngăn cản tôi chịu phép rửa?”(Cv 8:36). 

Hành động của Phero đối với Cornelius đã không đạt được yêu cầu của phép rửa. Sự thành thật đặc biệt, lòng hiếu khách chân thành và sự tốt lành sâu xa của Cornelius và gia đình ông đã đập vào mắt Phero, đánh động lương tâm ông khiến ông phải kêu lên: “Thiên Chúa đã làm cho tôi biết rõ ràng là không ai có thể nói ai là dơ bẩn hay không trong sạch…Thiên Chúa không bao giờ thiên vị.” Xác quyết đó đã phá vỡ những tập tục đã có cả hàng thế kỷ và của cả khoa thần học đã từng cho rằng chỉ có Israel mới là dân Chúa chọn làm con riêng của Chúa, tách biệt khỏi mọi quốc gia khác (cf  Dnl 7:6-8; Xh 19:5-6). Phero đã không còn chọn lựa nào khác ngoài việc làm phép rửa cho cả nhà Cornelius và ông ta đã bị chỉ trích vì cách hành sử đại kết       ấy của ông nhưng ông đã trả lời những người chỉ trích ông là:“Tôi là ai mà tôi có thể ngăn cản Thiên Chúa?”(Cv 11:17). Khi những người chỉ trích ông nghe thấy vậy thì họ yên lặng và bắt đầu tung hô ca tụng Thiên Chúa (Cv 11:18). 

Về phần Phaolo, ông cũng có cảm nghĩ ngay lập tức về niềm tin của dân ngoại và tuyên bố liền: “Bây giờ chúng ta trở về với dân ngoại!” Cuộc tranh cãi về luật lệ đã kéo dài khá lâu đến nỗi thánh Phaolo đã phải đặt cho đề mục này một tên rất tổng quát là: Thư gửi các tín hữu Roma.

ƠN GỌI THIÊN SAI CỦA ĐỨC GIESU 

Bài Tin Mừng Phúc Âm hôm nay của thánh Mathieu (Mt 3:13-17) hao hao vang vọng dư âm của Isaiah đoạn 42. Thần Linh Thiên Chúa ngự trên đầu đức Giesu (Mt 3:16) làm ta nhớ lại lời tuyên bố của Thiên Chúa trong câu 1 đoạn 42 sách Isaiah “Ta đã đặt Thần Linh của ta trên Người”. Lời xác nhận đức Giesu là “con yêu dấu của Thiên Chúa” và “rất đẹp lòng ta” (Mt 3:17) cho thấy Thiên Chúa chọn người làm tôi tớ, ta vui lòng người (Is 42:1). Việc ủy thác chúa Giesu làm bổn phận tôi tớ lúc Người chịu phép thanh tẩy đánh dấu thời đại mới đã bắt đầu. 

Quang cảnh Chúa chịu phép rửa trong Mathieu đã biểu lộ tình liên đới mật thiết không những chỉ giữa Cha và Con mà còn cho thấy hậu quả của tình liên đới ấy. Người tín hữu, dù là tin cho cá nhân mình nhưng cũng là một tôi tớ của công chúng. Theo tin mừng Mathieu, khi đức Giesu đứng dậy, người vẫn còn ướt sũng nước, ông Gioan vẫn tiếp tục làm phép rửa cho người kế tiếp và, đám đông chờ đến lượt mình vẫn còn nhiều. Trong khi mọi người còn tiếp tục thống hối ăn năn thì một mình chúa Giesu nhìn thấy Thánh Linh Thiên Chúa tỏa tia sáng hiện trên đầu mình. Cũng một mình đức Giesu lúc đó nghe thấy tiếng nói phát ra từ trời: “Đây là con ta yêu dấu!”. Cảm nghiệm đó đã thúc đẩy chúa Giesu bước ra khỏi đám đông đi vào sa mạc 40 ngày để suy gẫm về ơn gọi của mình. Chẳng ngạc nhiên gì khi Chúa trở lại và bất đầu công tác mục vụ thì việc trước nhất là Người chọn các môn đệ. Thinh lặng suy niệm trong cô tịch đã đủ! Bây giờ là thời gian dành cho bạn bè, cộng đồng và công chúng!

PHÉP THANH TẨY VÀ THÁNH THỂ LÀ NHỮNG BÍ TÍCH KHỞI ĐẦU 

Khi nhận được sự sống chúa Kito qua phép rửa, người Kito hữu chúng ta

cũng được kêu gọi để bảo tồn đời sống của Giáo Hội. Phép thanh tẩy chính là cái đà để bước vào màu nhiệm của đức Giesu, môt bước nhảy vọt và chìm ngập trong ơn chúa để chúng ta hoàn toàn trở nên giống Người. Giống như người đầy tớ trong bài đọc sách Isaiah hôm nay (Is 42:1-4,6-7), chúng ta mang ánh sáng vào nơi tối tăm. Giông như người đầy tớ trong Mathieu, chúng ta biến đớn đau thành vui tươi hàn gắn. Không còn giữ kỹ tặng vật niềm tin Chúa cho riêng mình, chúng ta đem chia sẻ nó cho tất cả mọi người, coi đó là một trách nhiệm chung. Chúng ta hiên ngang đứng thẳng người để đảm  trách một vị thế và bổn phận đúng nghĩa trong Giáo Hội. Sự chia sẻ của chúng ta trong phép thánh thể là sợi dây liên kết chúng ta với nhau, với những người anh chị em huynh đệ là những người hiện đang chìm ngập trong sự sống của chúa Giesu qua nước của phép thanh tẩy.  

Năm mới đã bắt đầu, chúng ta cần nhìn xa hơn, vượt quá giới hạn hẹp hòi của chúng ta và cả những cái gọi là tự do nhưng lạc điệu của chúng ta. Sự liên đới của chúng ta với Chúa có thể giúp chúng ta đưa tầm nhìn và viễn kiến của chúng ta ra ngoài cái thế giới hạn hẹp chúng ta đang sống. Thiên Chúa sẽ giúp chúng ta nhận ra được những trách nhiệm khả thi như thế nào? Niềm tin vào chúa Kito  sẽ nâng chúng ta lên và biến đổi chúng ta tận gốc rễ như thế nào? Chúng ta hãy cầu nguyện để ân sủng của phép rửa giúp chúng ta soi sáng cho tha nhân và cả thế giới, đồng thời ban cho chúng ta sức mạnh và lòng can đảm để làm điều “khác thường, đáng kể” trong gia đình và giữa những bạn bè của chúa Giesu.

ĐÔI LỜI KẾT:  TRÁCH NHIỆM LOAN BÁO TIN MỪNG CHÚA 

Khi chúng ta suy niệm về tông thư Lời Chúa / Verbum Domini của Biển Đức XVI đưa ra vào dịp Thượng Hội Đồng Các Giám Mục Thế giới về Sự Sống và Sứ Mệnh của Giáo Hội, chúng ta nên đặc biệt đọc đoạn #94 đề cập đến trách nhiệm của những người đã chịu phép Thanh Tẩy trong việc hoành dương Tin Mừng Phúc Âm Chúa: 

“Bởi vì toàn thể dân Chúa là dân được “sai đi”, Thượng Hội Đồng đã quả quyết rằng,“sứ mệnh loan truyền Lời Chúa là bổn phận của tất cả các môn đệ của Chúa Giesu Kito dựa trên phép Thánh Tẩy”. Không một ai đã tin vào Chúa Kito mà lại được miễn trừ trách nhiệm này, một trách nhiệm đến từ biến cố thánh đã làm chúng ta thuộc về Thân Thể của Chúa Kito. Ý thức trách nhiệm này phải được làm sống lại trong mỗi gia đình, mỗi xứ đạo, từng cộng đồng, tổ chức và phong trào của Giáo Hội. Giáo Hội, như là màu nhiệm hiệp thông, do đó phải hoàn toàn là một nhà truyền giáo, và mỗi một cá nhân, tùy theo tình trạng cuộc sống, được kêu gọi góp phần triệt để vào việc tuyên xưng Chúa Kito. Các Giám Mục, Linh Mục, tùy theo bổn phận đặc biệt của mình, là những người đầu tiên được kêu gọi để sống một cuộc sống trọn vẹn cho việc phục vụ lời Chúa, loan báo Tin Mừng, cử hành các bí tích và đào tạo người tín hữu theo sự hiểu biết Kinh Thánh một cách chính xác. Các phó tế cũng phải tự mình nhận thức là mình phải cộng tác vào việc loan  truyền Phúc Âm tùy theo bổn phận đặc biệt của mình. 

“Xuyên suốt lịch sử Giáo Hội, đời sống tận hiến đã chứng tỏ vượt bực trong công tác loan truyền Phúc Âm một cách công khai và rao giảng Lời Chúa “nơi dân ngoại” và, trong những hoàn cảnh khó khăn nhất, để luôn luôn thích ứng với những hoàn cảnh mới cũng như để thiết lập một cách can đảm và cương quyết những bước đường mới để tiếp cận với những thách đố mới hầu có thể loan truyền Lời Chúa một cách hiệu quả. 

“Giáo dân cũng được kêu gọi để thực thi bổn phận ngôn sứ của mình, trực  tiếp đến từ phép Thanh Tẩy, và để làm chứng cho Tin Mừng trong đời sống bất cứ khi nào đòi hỏi. Về vấn đề này, Thượng Hội Đồng Các Nghị Phụ đã bày tỏ “lòng yêu mến vô cùng, sự biết ơn và khuyến khích việc phúc âm hóa mà rất nhiều giáo dân, đặc biệt cả những phụ nữ, đã cung ứng một cách quảng đại và cương quyết trong các cộng đồng trên khắp thế giới theo gương Maria Madalena là chứng nhân đầu tiên Chúa Phục Sinh”. Thượng Hội Đông cũng nhận biết với lòng tri ân là những phong trào của Giáo Hội và những tân cộng đồng đang là sức mạnh to lớn để Phúc Âm Hóa trong thời đại chúng ta và, tích cực phát triển những phương thức mới để loan truyền  Phúc Âm!” 

Fleming Island, Florida

Jan 10, 2014

Fxavvy@aol.com

NTC