CHÚA NHẬT XXIII THƯỜNG NIÊN C

Kn 9:13-18b; Tv 90; Philemon 9-10, 12-17; Lc 14: 25-33

Bác sĩ Nguyễn Tiến Cảnh, MD  

Thánh Phaolo bị chặt đầu. Tranh sơn dầu của Enrique Simonet, 1887.

Trong bài Phúc âm hôm nay (Lc 14:25-33) Luca đã nói những câu nói rất đặc thù. Chúa Giesu đã dùng Luca để nói lên những đòi hỏi phải có của người môn đệ. Chúa đã dùng 3 cách nói (c.26-27, 33) và 2 ngụ ngôn (c.28-32). 

Những cách nói đó đều qui vào những điều kiện đặc biệt và cần thiết của người môn đệ chúa Giesu.  Không gắn bó với gia đình (c.26) và của cải vật chất (c.33) là những cam kết tổng quát mà một môn đệ cần phải có. Nghe theo tiếng gọi làm môn đệ Chúa đòi hỏi sẵn sàng chấp nhận bị truy nã và khổ cực (c.27), đồng thời xác định đó là những công tác khó khăn, nặng nhọc và phải trả giá rất cao (c.28-32).

Hai ngụ ngôn trong đoạn Tin Mừng này chỉ để làm sáng tỏ ý nghĩa của những câu nói trước. Các anh có chắc chắn là muốn theo ta không? Cái giá mà các anh phải trả nó sẽ to lớn hơn các anh nghĩ? Ngụ ngôn 1 nói về việc xây một cái tháp trong vườn nho thì người chủ trại có bổn phận phải canh giữ để khỏi bị ăn trộm hay thú rừng phá phách. Ngụ ngôn 2 đưa ra hình ảnh một vương quốc với những luật lệ, nguyên tắc chính trị cần phải có. Nhưng người giầu có kẻ nghèo hèn, vua chúa quan quyền hay dân quê đều có cùng một quyết định khi cần phải chia sẻ thời giờ, của cải và cả mạng sống mình nữa. Cái giá này có thể lớn hơn cái giá mà mình nghĩ là mình có thể trả hay muốn trả? Sự quyết định thì không khác nhau khi người ta đáp trả lại tiếng gọi làm môn đệ. Nồng nhiệt ngay từ đầu là ở chỗ đó, nhưng tôi có đủ tài trí để bền tâm gắng sức hoàn thành hay không?  

Cả hai ngụ ngôn đều làm nổi bật sự khôn ngoan cần phải có để xác định cái giá mà người môn đệ phải trả. Cả người xây tháp lẫn ông vua muốn xuất quân ra trận đều phải tính toán cái giá của nó và những nguy hiểm sẽ gặp trước khi có quyết định sau cùng. Người môn đệ phải biết rằng theo chúa Kito cần phải có những bó buộc, mà là bó buộc ưu tiên. Chấp nhận là người của chúa Kito là phải chấp nhận thánh giá của Người nữa.

NGUỒN HẠNH PHÚC 

Tác giả bài đọc 1 sách Khôn Ngoan (9:13-18) không muốn nói về sự khác biệt giữa thể xác và linh hồn như phái nhị nguyên. Quan điểm về bản tính con người trong kinh thánh Do Thái không phải là nhị nguyên, dù rõ ràng  bản tính con người không thể nào hiểu được trọn vẹn những mầu nhiệm về Thiên Chúa. 

Là Kito hữu, chúng ta không cần phải chống đối những tiến triển của con người và từ bỏ những lạc thú của mình, nhưng phải biết xác định những điều đó trong một chừng mực cân bằng giữa khôn ngoan và cuộc sống. Bài đọc 1 đặt vấn đề với chúng ta là “Hạnh Phúc của chúng ta là do có được thật nhiều của cải hay là do ở chỗ chúng ta biết chia sẻ và hành động hỗ tương với Thiên Chúa và người hàng xóm / tha nhân?”

CHỌN LỰA CHÚA KITO LÀ TRÊN HẾT. 

Đứng trước muôn vàn hối thúc chúng ta phải chia sẻ thời giờ, tiền bạc, cam kết và quan tâm, chúng ta được kêu gọi chọn chúa Kito là phải từ bỏ tất cả mọi sự. Đây là một thách đố to lớn vô cùng đối với mỗi người chúng ta, đặc biêt ở thời đại ngày nay. Chúng ta thường hiểu hai chữ chọn lựa không phải là tự do chọn cái này hơn cái kia mà là tự do chọn tất cả mọi sự cùng một lúc. Kiểu tự do chọn lựa này là ngồi chờ cơ hội đến mới hành động. Cái thảm họa của cung cách này là không thể “cứ ngồi ôm lấy cái mình chọn lựa mà không làm gì cả” mà vẫn muốn sống cuộc sống có ý nghĩa. 

Kinh nghiệm cá nhân cũng như trong sinh hoạt giáo xứ hay cộng đồng cho thấy chúng ta thường không muốn dính dáng vào một cam kết nào cả cũng như không muốn liều mình mạo hiểm hoặc làm cho xong một cam kết đã có. Vấn đề hiển nhiên là một khi đã chọn thì không thể không hy sinh từ bỏ những ưa thích khác. Chọn lựa này là thiết yếu và rất đáng chọn để có một cuộc sống thực sự  ý nghĩa.

MỘT SỨ MỆNH THÌ HAY  HƠN CẢ NGÀN ĐIỀU ƯU THÍCH 

Về điểm này, HY George Pell đã trình bày rất rõ ràng trong bài giảng khai mạc Ngày Giới Trẻ Thế Giới năm 2008 ở Sidney, Úc Châu hôm 15-7-2008. HY nói với hơn 150,000 người trẻ trên khắp thế giới tụ tập nơi đó về sứ mệnh của họ trong cuộc sống: “Đừng tiêu hao cuộc sống mà chẳng làm gì cả trong khi vẫn ôm lấy những ưa thích của mình, bởi vì chỉ có cam kết thề hứa mới có thể hoàn thành được nhũng ưa thích ấy. Hạnh phúc có được là do ở những ràng buộc chúng ta phải thi hành bổn phận một cách đều đặn, nhất là trong những vấn đề nhỏ nhoi; như vậy chúng ta mới có thể đứng lên chấp nhận những thách đố khó khăn hơn. Nhiều bạn đã tìm thấy ơn gọi cho cuộc sống của mình ở những ngày Đại Hội Giới Trẻ Thế Giới.” 

Những lời kích thích của HY Pell cho đến nay đã hơn 3 năm trời mà vẫn còn vang vọng bên tai: “Một sứ mệnh thì hay hơn cả ngàn điều ưa thích.”

KHÔN NGOAN THỰC VÀ TỰ DO THỰC 

Trước cuộc sống đầy hỗn loạn, chúa Giesu đã dừng lại và nói: “Anh em phải có chọn lựa.” Bằng lời kêu gọi làm môn đệ thực sự của Chúa, chúa Kito đã thách thức lòng trung thành của chúng ta. Vì không có chúa nào khác trước Thiên Chúa của Israel, cũng không có tình yêu nào khác ngoài tình yêu của chúa Kito. Do đó, theo chúa Giesu thì phải trả giá, và những ai theo Chúa nửa vời hay vì tò mò thì nên coi chừng. Làm môn đệ, chúng ta có thể mất hết tất cả, nhưng ngược lại chúng ta sẽ được đền bù những cái giá trị hơn nhiều mà chúng ta không ngờ. Chỉ có lúc đó chúng ta mới thực sự là khôn ngoan và tự do.

TUYÊN XƯNG CHÚA KITO VÀ TIN MỪNG 

Luca nhấn mạnh chúa Giesu không thích điều đình, nhưng đòi hỏi một cam kết của một con người toàn diện, quyết tách biệt khỏi mọi luyến tiếc quá khứ mọi liên hệ gia đình, mọi của cải vật chất (Lc 9:57-62; 14:26-33). Theo Chúa thì phải vác thập giá như đã diễn tả ở 9:23 thì quả là một đòi hỏi ghê sợ, ghét bỏ gia đình và cả mạng sống mình (c.26). 

‘Ghét bỏ’ chỉ là một cách nói bóng, có nghĩa là không để ý, xa lánh, tách biệt khỏi người nào hay sự vật gì…Chắc chắn Chúa không muốn người môn đệ ghét bỏ cha mẹ anh em mình theo nghĩa đen, vì như vậy sẽ trái với điều răn 1 là “phải yêu mến mọi người như chính mình vậy” và điều răn 4 “phải thảo kính cha mẹ”. Vậy thì có nghĩa là phải “yêu chúa trên hết mọi sự”.

Ghét bỏ mạng sống mình cũng không có nghĩa là Chúa kêu gọi ghê tởm, khinh khi mình hoặc hủy hoại thân xác mình. Tuy nhiên, trong những điều kiện mà chúng ta phải trung thành, Chúa đòi hỏi người môn đệ phải tuyên xưng chúa Kito và Tin Mừng trước đồng thời dùng nó để xác định lại ý nghĩa những vấn đề khác. Việc này chắc chắn là có liên hệ đến vấn đề tách rời và xa lánh…. 

Theo Luca, để là Kito hữu, là theo chúa Giesu đúng đường lối Chúa đã đi (9:57; 10:38; 13:22; 14:25). Vì chính chúa Giesu đã kêu gọi chúng ta bước theo Người, và chính Người đã làm chuyện đó, không sai lầm, biểu lộ căn tính phi thường của Người là mầu nhiệm Con Thiên Chúa, đấng nhận biết Chúa Cha và thể hiện là con một Thiên Chúa (10:22). Chúa Giesu đã nói với tất cả những người theo Chúa trong giờ phút lịch sử ấy, và cho tất cả chúng ta là những người  đi theo Chúa ngày nay: “Hãy nghĩ về những điều anh em đang làm và quyết định xem anh em sẽ ở lại với thầy hết đoạn đường này hay không.”

Con người thì luôn luôn bị cám dỗ muốn cho những đòi hỏi của Tin Mừng nhẹ bớt đi để cho thích hợp với bản tính yếu đuối của mình hoặc là bỏ cuộc giữa đường. Nhưng giá trị thực sự của đời sống cộng đồng Kito giáo lại phụ thuộc rõ ràng vào việc làm của chúng ta: Một Giáo Hội mà sinh hoạt do  điều đình và thỏa hiệp thì cũng giống như muối mất vị mặn (14: 34-35).

HÌNH ẢNH  LÒNG TRẮC ẨN  CỦA NGƯỜI MÔN ĐỆ 

Được gọi thì không cần phải toàn hảo mà chỉ cần trung thành và biết lắng nghe. Samuel và những tiên tri của Israel, Martha, Mary và Lazaro thành Bethany, những ngư phủ ở Galilee và ngay cả những người thu thuế mà chúa Giesu đã gọi chắc chắn là họ được gọi không phải vì họ có đầy đủ mọi đức tính hoặc đã chu toàn tốt các điều kiện. Thánh Phaolo nói là Chúa Giesu đã gọi “những người khùng”, và những người khôn ngoan sẽ phải xấu hổ. Hình ảnh Tin Mừng Phúc Âm của các môn đệ là lòng trắc ẩn, bởi vì nó là lý do cho người ta chiến đấu để đạt ước mơ, cho những người đôi khi quên mất ơn gọi, trở nên vĩ đại. Chúng ta sẽ không bao giờ giống nhau, bởi vì Chúa Giesu đã gọi chúng ta, yêu chúng ta, thay đổi chúng ta và làm cho chúng ta giống như hình ảnh người. Vì Người đã gọi chúng ta, chúng ta không có chọn lựa nào khác ngoài việc kêu gọi những người khác đón nhận Tin Mừng Chúa và bước theo Người.

ĐÔI LỜI KẾT: CÁI GIÁ PHẢI TRẢ CỦA NGƯỜI MÔN ĐỆ CHÚA KITO 

Ngày 19-9-2010 tại Birmingham, Anh quốc đã có cuộc lễ phong thánh cho nhà thần học Công Giáo vĩ đại là HY John Henry Newman, một trong những người CG Anh có ảnh hưởng nhất của thế kỷ 19. Ngài đã làm một cuộc hành trình từ Anh giáo trở về Công giáo và dùng trí thông minh tuyệt mức và tài viết lỗi lạc viết lên những tác phẩm lớn đã lôi cuốn cả hàng ngàn người trở về với Chúa Kito và Giáo Hội Công Giáo La Mã.

Khi trở lại Công Giáo, HY Newman đã phải hy sinh rất nhiều. Gia đình xa lánh, bạn bè cắt đứt mọi liên hệ. Ngài đã phải từ nhiệm việc giảng dạy và mất hết mọi nguồn lợi lương bổng. Ngài đã phải chịu nhiều đau khổ vì hiểu lầm từ trong gia đình, đến những vị lãnh đạo Giáo Hội Anh và những người thân cận nhất. Ngài nói rằng môt điều duy nhất giúp ngài tồn tại được trong thời kỳ cố gắng ấy là sự hiện diện của chúa Kito trong phép Thánh Thể.

Vì cống hiến những công trình phi thường và lòng tận hiến sâu xa, Giáo Hoàng Leo XIII đã vinh danh cha John Henry Newman làm Hồng Y năm 1879. Sau một cuộc sống đầy thử thách, Newman đã nhận được tin vui và tuyên bố “Mây mù đã bay đi hết rồi.” 

HY Newman qua đời tại Viện Hùng Biện ở Edgbaston ngày 11-8-1890 hưởng thọ 89 tuổi. Đức Gioan Phaolo II phong ngài lên đấng đáng kính năm 1991. Ngày 19-9-2010, Biển Đức XVI tôn vinh ngài là Tôi Tớ trung thành và tốt lành, người đã trả giá cho tình môn đệ của chúa Giesu. 

Nhìn vào Việt Nam chúng ta ở thời đại hiện nay cũng không thiếu những vị đã trả những giá rất đắt vì là môn đệ chúa. Hồng y có, Giám mục có, linh mục có, giáo dân có đã phải chịu biết bao cực hình đau khổ và cuối cùng hy sinh cả mạng sống vì quyết trung thành với Chúa. Một TGM nguyễn kim Điền, HY Nguyễn Văn Thuận, một cha chính Nguyễn văn Vinh của Hanoi, một tu sĩ Đỗ bá Lung của Xã Đoài và biết bao ông trùm, chánh trương, thanh niên Công Giáo đã chết rũ tù vì niềm tin môn đệ chúa Kito tai trại tù Cổng Trời vô cùng khắc nghiệt và tàn ác ở Việt Bắc. Họ là những anh hùng tử đạo đã hoàn thành nhiệm vụ đích thực của người môn đệ chúa Kito. Họ đã mất thân xác nhưng được lại vinh quang Thiên Chúa cho giáo phận và Giáo Hội Việt Nam.

Fleming Island, Florida

Sept. 8, 2013

NTC