Mặc dù giáo lý về
Chúa Ba Ngôi là mầu nhiệm trung tâm của đức tin chúng ta, nhưng một cách đáng
ngạc nhiên tín điều đó có lẽ tác động ít nhất đến đời sống tâm linh của chúng
ta. Chúng ta khẳng định rằng Thiên Chúa là Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần, nhưng mối tương quan giữa các
Ngôi Vị Thiên Chúa vốn có thể hướng dẫn những nỗ lực tăng trưởng tâm linh của
chúng ta trong cầu nguyện và rèn luyện nhân đức như thế nào, thì điều đó không dễ
thấy liền. Ngay cả những người thông thạo về thần học Ba Ngôi cũng có thể khó
giải thích được giáo lý này có ý nghĩa gì đối với đời sống Kitô hữu hàng ngày.
Tuy nhiên, khi
chúng ta sống trong tình trạng thánh sủng, chúng ta có đức ái, nhờ đó chúng ta có
thể yêu thương như Thiên Chúa yêu thương và chia sẻ sự sống nội tại của Ba Ngôi
Thiên Chúa, và vì vậy, suy ngẫm về những cung cách yêu thương riêng biệt mà các
Ngôi Vị Thiên Chúa dành cho nhau là điều thật tốt đẹp.
Để đạt được mục
đích này, chúng ta cần tham khảo một tác phẩm thần học bị bỏ quên một cách thiếu
công bằng: The Mystery Hidden for Ages in
God – Mầu Nhiệm Ẩn Giấu Trong Thiên Chúa Qua Nhiều Thời Đại - của LM Paul Quay. Lấy “Diễn Từ Ly Biệt” của
Chúa Kitô làm điểm xuất phát, Cha Paul Quay chuyển từ việc mỗi Ngôi Vị Thiên
Chúa là ai, được truyền thống hiểu là các mối tương quan phát sinh từ trật tự khởi
thủy, sang cung cách mỗi Ngôi Vị yêu thương nhau một cách riêng biệt, nhằm để
hiểu rõ hơn về đức ái Thiên Chúa phú ban.
1. Từ muôn đời,
Chúa Cha sinh ra Chúa Con. Cách hiểu điều này theo truyền thống là Thiên Chúa tự
hiểu biết chính mình, và do đó hình thành một Lời sâu xa trong chính mình, tức
là một khái niệm về chính mình, điều đó không gì khác hơn là chính Thiên Chúa.
Điều gì đặc trưng cho tình yêu của Chúa Cha dành cho Chúa Con? Đó là sự quảng đại.
Từ muôn đời, Chúa Cha đổ chính mình ra cho Chúa Con. Ngài ban chính mình trọn vẹn
đến nỗi Chúa Con hoàn toàn chia sẻ bản tính Thiên Chúa của Chúa Cha. Và Chúa
Cha ban chính mình cho Chúa Con mà không mong đợi được đáp lại. Việc Ngài cho
đi thần tính của Ngài là nhưng không.
Chúng ta cũng được
kêu gọi, theo cách bất toàn và thụ tạo của mình, để trở thành những người cho
đi cách quảng đại. Tuy nhiên, vì những hậu quả của tội lỗi, cả tội nguyên tổ và
tội riêng, việc chúng ta cho đi không phải lúc nào cũng được trao ban một cách nhưng
không. Thường thì chúng ta cho đi với ước mong được đền đáp lại, hoặc để đặt ai
đó vào tình trạng nợ nần, hoặc thậm chí là để thao túng. Tóm lại, không giống
như Chúa Cha, những món quà chúng ta cho đi có thể kèm theo những ràng buộc.
2. Đến lượt mình,
Chúa Con, từ muôn đời nhận được Thiên tính từ Chúa Cha. Điều gì đặc trưng cho
tình yêu của Chúa Con dành cho Chúa Cha? Đó là lòng biết ơn. Chúa Con hoàn toàn
chấp nhận món quà thần tính của Chúa Cha với lòng biết ơn vô hạn. Ngài không
tìm cách biến đổi hoặc thay đổi món quà bằng bất cứ cách nào. Đơn giản là Ngài
chỉ đón nhận và biết ơn.
Chúng ta cũng được
kêu gọi, theo cách bất toàn và thụ tạo của mình, để trở thành những người đón
nhận ơn ban. Tuy nhiên, vì những hậu quả của tội lỗi, cả tội nguyên tổ và tội
riêng, chúng ta không phải lúc nào cũng đón nhận những ơn ban một cách biết ơn
như vậy. Chúng ta thường xem một món quà như một thứ gì đó mà người khác nợ chúng
ta, một thứ mà chúng ta xứng đáng được nhận. Hoặc chúng ta cố gắng thay đổi thứ
được ban tặng. Hoặc chúng ta có thể không bằng lòng với một món quà, và điều
này thực sự kỳ lạ, bởi vì món quà đó lại cho thấy rằng chúng ta có điều gì đó
thiếu sót mà chúng ta không thể đáp ứng - một món quà có thể khiến chúng ta cảm
thấy “kém cỏi” hơn. Tóm lại, không giống như Chúa Con, chúng ta có thể nhận bất
cứ ơn ban nào nhưng không chấp nhận cần phải có lòng biết ơn.
3. Theo truyền thống,
Chúa Thánh Thần được hiểu theo nghĩa tình yêu hiện hữu giữa Chúa Cha và Chúa
Con. Theo cách hiểu của Thánh Grêgôriô thành Nyssa về lời cầu xin của Chúa
Giêsu với Chúa Cha để “tôn vinh con bên
Cha: xin ban cho con vinh quang mà con vẫn được hưởng bên Cha trước khi có thế
gian” (Ga 17:5), Cha Paul Quay đồng nhất Chúa Thánh Thần với vinh quang
chung giữa Chúa Cha và Chúa Con. Điều gì đặc trưng cho tình yêu của Chúa Thánh
Thần đối với Chúa Cha và Chúa Con? Đó là sự vui mừng. Tôn vinh người khác là ngợi
khen và vui mừng vì lòng tốt của người đó. Chúa Thánh Thần vui mừng vì lòng quảng
đại của Chúa Cha và lòng biết ơn của Chúa Con, vì lòng quảng đại và lòng biết
ơn này là những điều thiện hảo làm cho người ta vui mừng, không vì lý do nào
khác.
Chúng ta cũng được
kêu gọi, theo cách bất toàn và thụ tạo của mình, để vui mừng cùng với người
khác, và cuối cùng là vui mừng cùng với Thiên Chúa. Tuy nhiên, vì những hậu quả
của tội lỗi, cả tội nguyên tổ và tội riêng, chúng ta không phải lúc nào cũng dễ
dàng thừa nhận lòng tốt của người khác. Thường khi chúng ta thấy một số điều tốt
ở người khác mà chúng ta thiếu, chúng ta buồn hơn là vui. Hoặc tệ hơn, chúng ta
phải cố lắm mới có thể công nhận điều tốt đó, nhưng là để tuyên bố rằng đó là của
riêng mình. Tóm lại, không giống như Chúa Thánh Thần, chúng ta có thể phẫn nộ
hơn là ca ngợi những điều tốt lành mà chúng ta thấy nơi người khác.
4. Giờ đây, một
nhiệm vụ có vẻ như bất khả thi, đó là chúng ta được kêu gọi noi theo tình yêu của
Thiên Chúa, và đặc biệt là tình yêu của mỗi Ngôi Vị Thiên Chúa. Thiên Chúa đã
trở thành con người chính là để làm cho chúng ta có khả năng yêu thương như vậy.
Trong sách Tin Mừng thánh Gioan, chúng ta đọc rằng “Thiên Chúa yêu thế gian đến nỗi đã ban Con Một, để ai tin vào Con của
Ngài thì khỏi phải chết, nhưng được sống muôn đời” (Ga 3:16). Ở đây, chúng
ta thấy sự sống nội tại của Thiên Chúa Ba Ngôi được phản chiếu trong mối tương quan
của Thiên Chúa với trần thế. Chúa Cha, trong sự quảng đại của mình, yêu thế gian đến nỗi Ngài đã sai Con yêu dấu của
mình đến để cứu thế gian khỏi tội lỗi. Chúa Con, trong lòng biết ơn của mình,
yêu thế gian đến nỗi Ngài đã đón nhận và thực hiện trọn vẹn sứ mệnh mà Chúa Cha
đã trao cho Ngài. Và Chúa Thánh Thần, trong niềm vui của Ngài đối với sứ mệnh cứu
độ của Chúa Con được Chúa Cha trao ban, yêu thế gian đến nỗi Ngài ưng thuận sứ
mệnh của chính Ngài là thánh hóa Giáo hội, đặc biệt bằng việc trao ban đức ái.
Xin cho chúng ta,
đến lượt mình, đón nhận việc trao ban đức ái này và trở thành hình ảnh của tình
yêu Ba Ngôi trong thế giới ngày nay đang rất cần tình yêu này.
LM Paul
Kucharski, 29 tháng 5 năm 2025
Chuyển ngữ: Phêrô
Phạm Văn Trung
Từ https://www.hprweb.com
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
)
