Bài Tin Mừng hôm nay là một phần trong bài từ biệt của Chúa Giêsu với các môn đệ trước khi Ngài chịu khổ nạn. Đây là lời dạy về mối tương quan tình yêu dành cho Chúa, sự vâng phục Lời Ngài, vai trò của Chúa Thánh Thần, và ân huệ bình an mà Chúa Giêsu để lại cho những ai tin theo Ngài.

1. Tình yêu và sự vâng giữ Lời

Chúa Giêsu khẳng định: “Ai yêu mến Thầy, thì sẽ giữ lời Thầy. Cha Thầy sẽ yêu mến người ấy. Cha Thầy và Thầy sẽ đến và ở lại với người ấy” (Ga 14:23). Lời này nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa tình yêu và sự vâng giữ Lời Chúa. Yêu mến Chúa Giêsu không chỉ là cảm xúc, mà phải được thể hiện qua hành động cụ thể: tuân giữ lời của Ngài.

Thánh Augustinô đã giải thích về tình yêu này: “Tình yêu dành cho Chúa không nằm ở lời nói, mà ở hành động. Người yêu mến Chúa là người sống theo ý muốn của Ngài” (Bài giảng về Tin Mừng Gioan, 74.2). Thánh nhân nhắc nhở rằng tình yêu đích thực phải được chứng minh qua đời sống đức tin, như Chúa Giêsu đã dạy: “Anh em hãy yêu thương nhau như Thầy đã yêu thương anh em. Mọi người sẽ nhận biết anh em là môn đệ của Thầy ở điểm này: là anh em có lòng yêu thương nhau” (Ga 13: 34-35) và “Nếu anh em giữ các điều răn của Thầy, anh em sẽ ở lại trong tình thương của Thầy” (Ga 15:10).

Chị Hiền, 45 tuổi, là một người Công giáo sống ở giáo xứ Thái Hà, trong một khu phố nhỏ ở Hà Nội. Hàng ngày, chị đẩy chiếc xe ba gác đi khắp các con hẻm để nhặt ve chai, kiếm tiền nuôi hai con ăn học. Dù cuộc sống khó khăn, chị luôn tham gia các hoạt động bác ái của giáo xứ và sẵn lòng giúp đỡ những người nghèo khổ hơn mình. Một lần, khi đang nhặt ve chai gần ga Hà Nội, chị Hiền thấy một ông lão ăn xin, khoảng 70 tuổi, nằm co ro trên vỉa hè, quần áo rách nát và run rẩy vì đói. Ông lão tên là Tâm, thường gọi là cụ Tâm, từng phục vụ trong quân đội nhưng gia đình mất hết trong chiến tranh và giờ sống lang thang.

Không do dự, chị Hiền lấy 40.000 đồng - gần nửa số tiền chị kiếm được hôm đó - để mua một hộp cơm và chai nước cho cụ Tâm. Chị còn lấy chiếc áo khoác cũ trong xe ba gác, vốn để dành cho con trai, đưa cho cụ để giữ ấm. Khi cụ Tâm cảm ơn, chị Hiền nói: “Con chẳng có gì nhiều, nhưng con học từ cha xứ rằng giúp người nghèo là giúp Chúa Giêsu. Cụ ăn cho khỏe, con cầu nguyện cho cụ.”

2. Chúa Thánh Thần. Đấng Bảo Trợ và Thầy dạy

Chúa Giêsu hứa ban Đấng Bảo Trợ, tức Chúa Thánh Thần, để dạy dỗ và nhắc nhở các môn đệ: “Đấng Bảo Trợ là Thánh Thần Chúa Cha sẽ sai đến nhân danh Thầy, Đấng đó sẽ dạy anh em mọi điều và sẽ làm cho anh em nhớ lại mọi điều Thầy đã nói với anh em” (Ga 14:26). Vai trò của Chúa Thánh Thần là tiếp nối sứ vụ của Chúa Giêsu: “Ngài sẽ dẫn anh em tới sự thật toàn vẹn” (Ga 16:13).

Hội Thánh sơ khai ý thức rõ sự hướng dẫn của Thánh Thần khi giải quyết các tranh luận, từ đó đưa ra quyết định phù hợp với tinh thần của Chúa Giêsu: “Thánh Thần và chúng tôi đã quyết định không đặt lên vai anh em một gánh nặng nào khác ngoài những điều cần thiết” (Cv 15: 28). Thánh Thần là Đấng bảo trợ và hướng dẫn Hội Thánh trong việc áp dụng Lời Chúa vào hoàn cảnh mới “là không được gây phiền hà cho những người gốc dân ngoại trở lại với Thiên Chúa” (Cv 15: 19).

Thánh Basiliô Cả, nhấn mạnh rằng Chúa Thánh Thần là “Đấng soi sáng tâm trí, ban sự khôn ngoan để hiểu biết các mầu nhiệm của Thiên Chúa” (Giáo phụ thế kỷ IV, về Chúa thánh Thần, 9.23). Nhờ Chúa Thánh Thần, các môn đệ không chỉ nhớ lại lời dạy của Chúa Giêsu mà còn được ban sức mạnh để sống và loan báo Tin Mừng trong mọi hoàn cảnh.

Câu chuyện Chị Hiền kể trên không dừng lại ở chỗ chị cho cơm áo, tiền bạc, mà Chị còn liên lạc với nhóm thiện nguyện của giáo xứ Thái Hà, nhờ tìm chỗ ở tạm cho cụ Tâm. Nhờ sự hỗ trợ đó, cụ Tâm được đưa đến một mái ấm do giáo phận Hà Nội quản lý, nơi cụ được chăm sóc và sống những ngày tháng an ổn hơn. Dù nghèo, chị Hiền, đã nhìn thấy Chúa Giêsu nơi cụ Tâm, và nhờ Chúa Thánh Thần giúp sức, soi sáng, Chị đã trở thành chứng nhân của tình yêu thương không cần phải giàu có, chỉ cần một trái tim biết sẻ chia. (Công giáo và Dân tộc, số 245, tr. 15, 12/10/2023).

3. Bình an của Chúa Giêsu, ân huệ vượt trên thế gian

Chúa Giêsu nói: “Thầy để lại bình an cho anh em, Thầy ban cho anh em bình an của Thầy” (Ga 14:27). Bình an mà Chúa Giêsu ban tặng không phải là sự vắng bóng khó khăn, mà là sự hiện diện của Thiên Chúa giữa những thử thách. Lời Ngài: “Anh em đừng xao xuyến cũng đừng sợ hãi” (Ga 14: 27) khuyến khích các môn đệ tin tưởng vào sự chăm sóc của Thiên Chúa.

Chúa Giêsu ban bình an “không theo kiểu thế gian” (Ga 14:27), với sự yên ổn tạm thời của thế gian, nhưng bắt nguồn từ mối tương quan sâu sắc với Thiên Chúa để các môn đệ không sợ hãi trước những thay đổi. Quyết định của Công đồng Giêrusalem giải tỏa căng thẳng giữa người Do Thái và dân ngoại, mang lại sự hiệp nhất và bình an cho Hội Thánh, “và làm cho họ được vững mạnh” (Cv 15:31). Đức Giáo hoàng Phanxicô giải thích: “Bình an của Chúa Giêsu là món quà nội tâm, giúp chúng ta đứng vững trước những giông tố của cuộc đời” (Bài giảng ngày 17/5/2020).

Năm 2021, trong đợt dịch COVID-19 bùng phát mạnh ở Sài Gòn, anh Phêrô Trần Văn Hùng, 40 tuổi, giáo xứ Tân Định, quận 3, Sài Gòn, chịu một cú sốc lớn khi mẹ anh, bà Anna, qua đời vì nhiễm virus. Do các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt, anh không thể ở bên mẹ trong những giờ phút cuối đời, và tang lễ chỉ được tổ chức đơn sơ với vài người thân. Nỗi đau mất mẹ, cộng với áp lực kinh tế khi công việc xe ôm gần như dừng hẳn, khiến anh Hùng rơi vào khủng hoảng. Anh chia sẻ trong một buổi sinh hoạt nhóm: “Tôi cảm thấy như Chúa đã bỏ rơi tôi. Tôi sợ không biết gia đình mình sẽ sống thế nào.”

Tuy nhiên, trong một buổi cầu nguyện trực tuyến do giáo xứ tổ chức, anh Hùng được nghe cha phó xứ giảng “Thầy để lại bình an cho anh em, Thầy ban cho anh em bình an của Thầy. Thầy ban cho anh em không theo kiểu thế gian. Anh em đừng xao xuyến cũng đừng sợ hãi” (Ga 14: 27). Lời Chúa như một tia sáng soi chiếu tâm hồn anh. Anh bắt đầu dành thời gian cầu nguyện nhiều hơn, suy niệm về sự hiện diện của Chúa Giêsu giữa những khó khăn. Anh nói với vợ: “Chúa không hứa cho ta cuộc sống dễ dàng, nhưng Ngài hứa ban bình an. Mình phải tin Ngài đang ở đây.”

Với niềm tin và bình an mới mẻ, anh Hùng tham gia nhóm thiện nguyện của giáo xứ để phân phát thực phẩm cho những người trong khu cách ly. Dù bản thân cũng thiếu thốn, nhưng anh cảm thấy lòng mình thanh thản hơn khi giúp đỡ người khác. Anh chia sẻ: “Khi tôi mang gạo đến cho những gia đình nghèo, tôi thấy như đang gặp Chúa. Bình an của Ngài giúp tôi vượt qua nỗi buồn và sợ hãi.” (Tạp chí Hiệp Thông, Tổng Giáo phận TP.HCM, số 131, tr. 22, tháng 3-4/2022).

Đó là sự bình an vượt trên xáo trộn mà Chúa Giêsu hứa, không còn “xao xuyến sợ hãi” (Ga 14: 27) như trong thành thánh Giêrusalem trên trời “không còn sự chết; cũng chẳng còn tang tóc, kêu than và đau khổ nữa, vì những điều cũ đã biến mất” (Kh 21:4).

Mọi xung khắc, tranh chấp, đều được giải quyết khi con người để Thánh Thần dẫn lối, hướng về Chúa Kitô, Đền Thờ Giêrusalem Thiên Quốc đích thực, chính là “Thiên Chúa Toàn Năng, và Con Chiên là Đền Thờ của thành” (Kh 21: 22).

Phêrô Phạm Văn Trung